________________
પ્રવચન નં. ૩
૩૫ એ વ્યવહારનયનો વિષય છે. અને ચૈતન્યપ્રાણથી જીવે છે, જે જીવત્વ શક્તિથી જીવે છે એવા પરમ પરિણામીકભાવ સ્વભાવી ભગવાન આત્મા એમાં નવતત્ત્વના ભેદનો અભાવ છે. પ્રમત્ત-અપ્રમત્તનો એમાં અભાવ છે. બંધ અને મોક્ષના પરિણામથી રહિત છે. રહિત હોવાને કારણે આત્મા એનો કર્તા થઈ શકતો નથી. કથંચિત્ એનો જાણનાર થઇ શકે, સર્વથા એનો જાણનાર નથી. સર્વથા તો ભગવાન આત્માને જ્ઞાન જાણતા જાણતા ભેદને જાણે છે. અલૌકિક ગાથા છઠ્ઠી એટલે ભવના અંતની વાત છે.
સોગાનીજીએ કહ્યું છે કે સમ્યગ્દર્શનનો વિષય મુખ્ય આમાં આવી ગયો છે. અને તે ઉપરાંત આપણું આ જે સમયસાર શાસ્ત્ર છે ને એમાં કુંદકુંદ ભગવાન તાડપત્ર ઉપર લખે છે. તાડપત્રી ઉપર સમયસારની શરૂઆત કરે છે આમાં ફોટો છે જાઓ તાડપત્ર ઉપર. આમાં ય છે. ને આમાં કઈ ગાથા લખી છે ખબર છે? છઠ્ઠી ગાથા લખી છે. તાડપત્ર ઉપર સમયસારની શરૂઆત છઠ્ઠી ગાથાથી થઇ. પાંચ ગાથા તો પ્રસ્તાવના હતી. પાંચ ગાથા તો પ્રસ્તાવનારૂપે હતી. છઠ્ઠી ગાથા લખે છે. આહા ! (શ્રોતા :- પૂ.ગુરુદેવે હસ્તાક્ષરમાં લખી છે) આમાં લખી છે ને હસ્તાક્ષરમાં આમાંય છે સાચી વાત છે જુઓ. હસ્તાક્ષર છે. પૂ. ગુરુદેવના કે ભગવાન શ્રીકુંદકુંદાચાર્યદેવ સમયપ્રાભૃતમાં કહે છે કે હું જે આ ભાવ કહેવા માગું છું તે આમાં છાપેલું છે. પુસ્તકમાં. તે અંતરના આત્મસાક્ષીના પ્રમાણ વડે પ્રમાણ કરશો. કારણ કે આ અનુભવ પ્રધાન શાસ્ત્ર છે. તેમાં મારા વર્તતા સ્વ આત્મ વૈભવ વડે કહેવાય છે. આમ કહીને છઠ્ઠી ગાથા શરૂ કરતાં, લ્યો તાડપત્રમાં કુંદકુંદઆચાર્ય ભગવાને છઠ્ઠી ગાથા શરૂ કરી. અને પૂ. ગુરુદેવે પણ છઠ્ઠી ગાથાનો ઉલ્લેખ આપ્યો પહેલાં, ૪૧૫ ગાથામાં સાર છે છઠ્ઠી ગાથા તો. અને છઠ્ઠી ગાથામાં સમયસાર-નિયમસાર ને પ્રવચનસાર. પ્રવચનસાર પણ એમાં સમાય જાય છે. એક છઠ્ઠી ગાથાનું જો ધોલન યથાર્થ કરે આત્માના લક્ષે વાંચે, વિચારે. કાલ આવ્યું હતું આત્માના લક્ષે બધું હોય તો સમ્યત્વ સન્મુખ કહેવામાં આવે છે. કાલ વાત આવી હતી.
હવે ભાવાર્થ છઠ્ઠી ગાથાનો જોવો. અશુદ્ધપણું, શરૂઆત ત્યાંથી કરે છે. અશુદ્ધપણું પદ્રવ્યના સંયોગથી આવે છે. અશુદ્ધપણું ક્યાં આવતું હશે? દ્રવ્યમાં ગુણમાં કે પર્યાયમાં? એક પ્રશ્ન થયો જયપુરમાં. એક બેને પ્રશ્ન કર્યો કે પર્યાયમાં અશુદ્ધતા થાય છે, હોય છે અનાદિની, ત્યારે દ્રવ્ય શુદ્ધ રહે છે કે દ્રવ્ય પણ અશુદ્ધ થાય છે? એવો પ્રશ્ન કર્યો. કોઇક વાર આમ કહે છે તો એમાં ખરેખર શું છે? તો કહે છે કે પર્યાય અશુદ્ધ થાય છે. દ્રવ્ય અશુદ્ધ ત્રણકાળમાં થઈ શકતું નથી. ત્રણેકાળે શુદ્ધ-શુદ્ધ-શુદ્ધ ને પરિપૂર્ણ-પરિપૂર્ણ-પરિપૂર્ણ. પર્યાયમાં અપૂર્ણતા છે ત્યારે દ્રવ્ય પરિપૂર્ણ છે. પર્યાયમાં અશુદ્ધતા છે ત્યારે દ્રવ્યની શુદ્ધતા એવી ને
