________________
પ્રવચન નં. ૪
૫૩
આ સતિષ બેઠો. આહાહા ! એમાં બધો વિચાર કરે પણ આમાં, આહાહા ! ભાઈ વિચાર તો આ કરવાનો છે આનો. આહાહા ! કે આ જે કર્મ ઉદયમાં આવે છે એમાં કોણ જોડાય છે, હું નથી જોડાતો. કર્મ બંધાય છે એનું કારણ કોણ ? કે હું નહી, હું તો જ્ઞાનમય આત્મા છું. કર્મના બંધમાં આત્મા-જીવતત્ત્વ નિમિત્ત નથી. કર્મના બંધમાં આસ્રવતત્ત્વ નિમિત્ત હોય. જીવતત્ત્વ નિમિત્ત ન હોય. બાંધે તો નહીં, કર્તા તો નહીં, પણ નિમિત્ત પણ નહીં. આહાહા ! કર્મ બંધાય છે ? કે હા. તો જીવ બાંધે તો બંધાયને ? કે ના. જીવ બાંધે નહી ને બંધાય. એ શું ? ફરીથી બોલો જોય.
જીવ કર્મને બાંધે નહીં અને કર્મ બંધાયા કરે. કાંઈ સમજાણું નહીં. કે તું જીવને જાણતો નથી ને એટલે તને સમજાતું નથી. જ્ઞાયકને એકવાર જો તો તને બધું સમજાય જાશે. કર્મ બંધાય છે ? કે હા. જીવ બાંધતો નથી ? કે ના. બંધાય છે ? કે હા. તો બંધાય છે એમાં નિમિત્ત છે કોઈ ? કે હા. આત્મા નિમિત્ત છે ? કે ના. તો એમાં નિમિત્ત કારણ કોણ ? કે શુભાશુભ ભાવ એમાં નિમિત્ત થાય કે જેનાથી આત્મા જુદો છે. શુભાશુભભાવથી આત્મા જુદો છે. આત્મા તેનાથી અત્યંત ભિન્ન છે એટલે એમાં નિમિત્ત થતો નથી. જો અભિન્ન હોય તો એમાં નિમિત્ત થઈ જાય. શુભાશુભભાવને આત્મા એકમેક હોય તો શુભાશુભભાવ નિમિત્ત થતા આત્મા પણ નિમિત્ત થઈ જાય. અલૌકિક વાત છે. આહાહા !
આ તો સમયસાર છે. ભાવો બ્રહ્માંડના ભર્યા છે. આહાહા ! અલૌકિક ચીજ છે. આ હાથ હલે છે, આત્મા હલાવે છે ? કે ના. નથી હલાવતો. આ હાથ નથી હલાવતો. આ હાથ હલે છે તેમાં કોઈ નિમિત્ત છે કે નહીં ? હા, નિમિત્ત છે તો કહે આત્મા નિમિત્ત છે ? કે ના. હલે છે ? કે હા. આત્મા હલાવે છે ? કે ના. હલતા હાથમાં કોઈ નિમિત્ત છે ? કે હા. આહાહા ! કોણ નિમિત્ત છે ? કે અજ્ઞાનીનો યોગ અને ઉપયોગ એમાં નિમિત્ત છે. હું એમાં નિમિત્ત નથી. આહાહા ! રોટલી બેન કરે છે ? કે ના. રોટલી થાય છે ? કે હા. રોટલી થાય તેની હા પાડવી ને કરવાની ના પાડવી. ઈ શું આ ? કે જાવ ન કરે તો કાંઈ નહીં, પણ રોટલી થાય છે ત્યારે તેમાં આત્મા નિમિત્ત છે ? કે ના. તો કોઈ બીજું નિમિત્ત છે ? કે હા. કે અભિમાનથી ભરેલી આ બેન કહે છે કે હું રોટલીની કરનાર છું. એવો અભિપ્રાય સેવે છે મનમાં. એના યોગ અને ઉપયોગ, એની ઇચ્છા એમાં નિમિત્ત છે. ઇચ્છાથી ભિન્ન આત્મા તેમાં નિમિત્ત થતો નથી. ઇચ્છાના કાળે નિમિત્ત થતો નથી. ફક્ત ઇચ્છા જ નિમિત્ત થાય છે. ઇચ્છાથી ભિન્ન ભગવાન આત્મા કર્તાય નથી ને નિમિત્ત કર્તાય નથી.
એક ગાથાએ બેડો પાર. બધાયની હા પાડવી. હા પાડતા જાવ ને ના પાડતા જાવ. હાય પાડો ને નાય પાડો. આહાહા ! જૂના કર્મ છે ? કે હા. સત્તામાં બંધાયેલા છે ? કે હા.
