________________
૪૬૪
જ્ઞાયક સ્વરૂપ પ્રકાશન થાય? ઈ તો લક્ષમાં આવી ગયું મને કે પર્યાય માત્રથી ભિન્ન, બંધ મોક્ષના પરિણામથી રહિત અનંતગુણથી સહિત જ્ઞાન આનંદ આદિ અનંતગુણથી સહિત એ વાત મારા લક્ષમાં આવી. આહાહા ! પણ લક્ષમાં આવી ન આવ્યા બરાબર છે હજી. ખરેખર તો એની ધારણામાં છે ઈ. એના પક્ષમાં પણ એ દ્રવ્ય નથી આવ્યું હજી. નિશ્ચયનયનો પક્ષ નથી આવ્યો એને હજી. તો એવા આત્માનો અનુભવ કેમ થાય? હવે એની વાત જરા સૂક્ષ્મ છે છતાં સમજાય તેવી છે. સૂક્ષ્મ કહેવાનો આશય ઈ છે કે ઉપયોગ જો બહાર જાય તો નહીં સમજાય.
વળી આ ચોથા પદનો અર્થ ચાલે છે, વળી, વળી શબ્દ છે ને. ચયઃ એમાં ય વળી શબ્દ છે, ગાથાના અર્થમાં. અને ટીકામાંય વળી શબ્દ લીધો. શબ્દમાં ફેરફાર ન કર્યો. એમાંય વળી છે ને. ગાથાના અર્થમાં છે ને વળી. છે ને વળી” અને આમાં પણ વળી. એટલે હવે મારે બીજું કહેવું છે એમ. વળી એમ. એક વાત તો હવે તને કહી દીધી. પણ તારો એક બીજો પ્રશ્ન છે. ઈ પ્રશ્નનો ઉત્તર સાંભળ તું હવે. આહા ! પહેલી વાતેય કઠણ પડે છે તને અમને ખબર છે. પણ તારી યોગ્યતા ને ગુરુગમે તને સમજાઈ જશે, નહીં સમજાય તેવું નથી. તું તો ભગવાન આત્મા છો. અનંત આત્મા સિદ્ધપરમાત્મદશાને પામ્યા. નહીં સમજાય એટલા માટે શાસ્ત્ર લખ્યું છે? કે જગતના જીવો સમજશે મારી વાત. ભલે પાત્ર જીવ સમજે. બધા ન સમજે, થોડા સમજે પણ સમજશે.
વળી હવે દૃષ્ટાંત આપે છે. બળવા યોગ્ય પદાર્થને આકારે દાહ્યાના આકારે થવાથી અગ્નિને દહન બાળનાર કહેવાય છે. અગ્નિ છે તે લાકડા છાણાને બાળે છે તેમ વ્યવહારીજનો કહે છે. પણ વ્યવહારીજનો કહે છે એમ છે નહીં. એક દ્રવ્ય બીજા દ્રવ્યને બાળી નાખે તેમ નથી. અરે ! એક દ્રવ્ય બીજા દ્રવ્યના બળવામાં, અગ્નિ નિમિત્ત પણ નથી. આહાહાહા !
ક્યાં લઈ જાવું છે? કે સ્વભાવમાં. લાકડાને સ્વભાવથી જો. અગ્નિને પણ સ્વભાવથી જો. જે લાકડું ઠંડું હતું તેની અવસ્થા ઠંડી હતી. ઈ એનો કાળ પાક્યો છે જન્મક્ષણ. શીત પર્યાયનો વ્યય અને ઉષ્ણ પર્યાયનો ઉત્પાદુઈ એનાથી એમાં થાય છે, એમાં થાય છે, એમાં થાય છે, એમાં થાય છે, ત્યાં થાય છે. ત્યારે અગ્નિને નિમિત્તમાત્ર કહેવામાં આવે છે. એ તો સમજતો નથી એને નિમિત્તનું જ્ઞાન કરાવે છે. જે સમજી ગયો કે પુદ્ગલના પરિણામ પુદ્ગલથી થાય છે.
અરે, પુદ્ગલના પરિણામ પુદ્ગલ દ્રવ્યથી પણ થતા નથી. ભાઈ ! વાત સૂક્ષ્મ છે. આહા ! એ પછી કેટલીક ગાથાઓ છપાવી છે એની લ્હાણી કરવી છે. સમજી ગ્યા ?! ગાથાઓની લ્હાણી સંતોની વાણી ! ઈ છપાવી છે. પછી આપી દેશું બધાને, પછી અધ્યયન
