________________
૪૨૮
જ્ઞાયક સ્વરૂપ પ્રકાશન મોહક્ષયમાં સમર્થ છે પણ છે સવિકલ્પ હજી, આનંદ નથી એમાં.. દુઃખ ઘટતું જાય છે અને હમણાં આનંદ પ્રગટ થશે-થયો નથી. સમસ્ત પરિણામ વિશેષના બળથી પોતાના જ્ઞાનને આત્મામાં જોડે છે! ઓલી શુદ્ધાત્માની ભાવના હતી, હવે શુદ્ધાત્મામાં ઉપયોગને જોડે છેઅંદરમાં જાય છે ! ઉપયોગ અંદરમાં જાય છે. ઈ (કોઈ) બાજુમાં બેઠો હોય એનેય ખબર ન પડે કે આ કરલબ્ધિના પરિણામમાં ગયો ! (એને) કાંઈ ખબર પડે?
(અહીં !) પોતાના જ્ઞાનને આત્મામાં જોડે છે-શુદ્ધ આત્મામાં ! ત્યારબાદ, ત્યારબાદ આ પરિસ્થિતિ પછી, એના પછી શું પ્રોસેસ આવે છે-નિર્વિકલ્પસ્વરૂપ પ્રાપ્ત થવાથી, ઓલું સવિલ્પ સ્વસંવેદન હતું-સૂક્ષ્મ અબુદ્ધિપુર્વકનો રાગ ને માનસકિજ્ઞાન (હતું) બે જીવંત હતા અહીંયા (સુધી). હવે બુદ્ધિપૂર્વક રાગ અને ઈન્દ્રિયજ્ઞાનનો વ્યાપાર બંધ થાય છે, જો જો અંદર જાય એટલે ત્યારબાદ નિર્વિકલ્પ સ્વરૂપ પ્રાપ્ત થવાથી, પ્રાપ્ત થાય છે એમ કહે છે. આ મિથ્યાષ્ટિ (હતો તે) સમ્યગ્દષ્ટિ થાય છે આ કાળે ! આ કાળે શુદ્ધોપયોગ છે.
જેમ અભેદનયથી “પર્યાયસ્થાનીય મુક્તાફલ અને ગુણસ્થાનીય ધવલતા સફેદી હાર છે'' એ પ્રકારે ગુણભેદ અને પર્યાયભેદને ઓળંગીને તે પ્રકારે અભેદનયથી દ્રવ્ય-ગુણને પર્યાય અભેદ, અભેદ થાય છે અનુભવમાં ! સંતો કહે છે, કે પણ પર્યાયથી રહિત આપણે કહેતા'તા ને તો પર્યાયથી સહિત પાછું કહેશો તો ઓલું-શ્રદ્ધાનો વિષય ખલાસ થઈ જશે !? કે શ્રદ્ધાના વિષય સમ્યક ત્યારે થશે, સાંભળ (ભાઈ !), અનુભવ પહેલાં તારી કલ્પના હતી શ્રદ્ધાના વિષયની, શ્રદ્ધાનો વિષય ધ્યેય) શ્રદ્ધામાં ક્યારે આવે કે જાણેલાનું શ્રદ્ધાન થાય), આત્માને જાણ્યા વિના સત્યશ્રદ્ધા પ્રગટ થતી નથી. વ્યવહારશ્રદ્ધા તો અનંતકાળથી અનંતવાર કરી, પરંતુ) જે પ્રકારે અભેદનયથી દ્રવ્યગુણને પર્યાય એને અભેદનયથી આત્મા કહેવાય. પૂર્વોક્ત દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાય આત્મા જ છે! જુઓ, બાલચંદજી ?
આ પર્યાયથી સહિત આત્મા છે. પર્યાયથી રહિત એ (પણ) આત્મા ને પર્યાયથી સહિત પણ આત્મા છે ! બેનો વિકલ્પ નથી, જેવો છે તેવો છે. આ નયપક્ષની વાત નથી. ધ્યેય પણ આત્મા ને શેય પણ આત્મા ! તો કહે કે જ્ઞાયક બે પ્રકારના છે? કહેવા માટે બે પ્રકારના છે, બાકી (જ્ઞાયક તો) એક જ પ્રકારે છે. તે પ્રકારે પરિણમન થતાં-જો આ પરિણમન થયું નિર્વિકલ્પ ધ્યાનમાં (ત્યારે જો દર્શનમોહરૂપનો અંધકાર વિનાશને પ્રાપ્ત થાય છે. પંચમકાળમાં દર્શનમોહનો ક્ષય આદિ થાય છે, પહેલાં ઉપશમ, ક્ષયોપશમ ને ક્ષય, ક્ષયથી વાત કરી. આ ગાથાનો ભાવ છે. આ રીતે (નિજ) પરમાત્માના દર્શનની વિધિ સંતો બતાવી ગયા છે.
એ જોયાકાર અવસ્થામાં જ્ઞાયકપણે જણાયો છે, જે જણાયો તે, એનો વિષય ફરતો
