________________
૨૪૮
જ્ઞાયક સ્વરૂપ પ્રકાશન અને એવું માથું વાઢ્યું માથું ઉડી ગયું અને અંદરથી માલ કાઢી કોથળા ભરી અને ઘર ભેગો થઈ ગયો. પાછું વાળીને ન જોયું. સવારે છ સાડા છ સાત બધા હાલતા થયા. બધા આવે, જોવે અરે આ શું થયું? કે આ તો પોલું હતું ઓય ભાઈ આ તો માલ ભર્યો તો આપણે ભૂલી ગયા. આપણને ખ્યાલ જ ન આવ્યો કે માથું વાઢે તે માલ કાઢે. આ બનાવ બનેલો બનાવ
છે હો.
એમ આમાં કળનું કામ છે બળનું કામ નથી. આ મને જણાય છે આ જણાય છે અનંતકાળ ગયો અનુભવ ન થયો, નહીં થાય. હજી નહીં થાય. કારણ તારી શ્રદ્ધામાં રાખીશ કે હું પરને જાણનારો છું કે સ્વપરને જાણનારો છું. અસભૂતનો પક્ષ કે સદૂભૂતનો પક્ષ બે ય અજ્ઞાન છે આહાહા !
જ્ઞાનનો સ્વભાવ તો સ્વપ્રકાશક છે. સ્વપ્રકાશક લક્ષણથી આત્મા લક્ષિત થાય છે. પછી ભેદમાં આવે તો સ્વપરપ્રકાશકનું જ્ઞાન થાય છે. અભેદમાં આવીને ભેદમાં આવે તો સ્વપરપ્રકાશકનું જ્ઞાન કહેવામાં આવે છે. આહા ! એવી વાત અલૌકિક છે કે શેયાકાર અવસ્થામાં જ્ઞાયકપણે જણાયો. જ્ઞેય જ્યારે જણાય છે ત્યારે મને જાણનાર જણાય છે. એટલે યથી વ્યાવૃત થાય છે જ્ઞાન. આ જ્ઞાન, આ ય કર્તા ને જ્ઞાનની પર્યાય કર્મ તેમેય નથી. શેય છે તો આંહી જ્ઞાન થાય છે આત્માનું એમ નહીં. શેય નિમિત્ત હોય તો જ્ઞાનની પર્યાય નૈમિત્તિક થાય તેમ પણ નથી.
એ ક્ષણિક ઉપાદાનની જ્ઞાનની પર્યાય પ્રગટ થાય છે. એને નિમિત્તની જોયની અપેક્ષા નથી. એમ જ્યાં જ્યારે નક્કી કરવા જાય છે ત્યાં શેયનું લક્ષ છૂટી જાય છે. અને ક્ષણિક ઉપાદાનનું લક્ષ ત્રિકાળી ઉપાદાન ઉપર જાય ત્યાં અનુભવ થઈ જાય છે. આ બે ચાર પાંચ દસ વખત ઘૂંટીયે ત્યારે તો ખ્યાલ આવે કે આ આચાર્ય ભગવાન શું કહેવા માગે છે? સમર્થ આચાર્ય છે ને ! આહા! તેની ભાષા બધી ગૂઢ હોય. તેની ભાષા આમ ઉપર ઉપરથી વાંચી જાવ તો કાંઈ એનો મર્મ ખ્યાલમાં ન આવે.
શેયાકાર અવસ્થામાં જ્ઞાયક જણાય છે. આહાહા! શેયો જ્યારે જણાય છે ત્યારે મને જાણનાર જણાય છે, જ્ઞય જણાતું નથી તો શેયથી વ્યાવૃત થઈને, પાછો વળીને, જ્ઞાન રીબાઉન્સ થયું જ્ઞાન જોયથી, શેય જણાય છે ત્યાંથી પાછુ ફર્યું, ઈન્દ્રિયજ્ઞાન પાછું ફર્યું અને અતીન્દ્રિયજ્ઞાન પ્રગટ થઈને અનુભવ થાય છે.
શેયાકાર અવસ્થામાં જ્ઞાયકપણે જણાયો તે શેયના પ્રતિભાસ વખતે તો જાણનાર જણાય છે તેમ સ્વરૂપ પ્રકાશનની અવસ્થામાં પણ જાણનાર જ જણાય છે. હર હાલતમાં જાણનાર જણાય છે. ઉંઘમાં પણ જાણનાર જણાય. હાલતાં, ચાલતાં, ઉઠતાં, બેસતાં એ જાણનાર
