________________
૧૯૨
જ્ઞાયક સ્વરૂપ પ્રકાશન (શાર્દૂવિડિત). सिद्धान्तोऽयमुदात्तचित्तचरितैर्मोक्षार्थिमि: सेव्यतां शुद्धं चिन्मयमेकमेव परमं ज्योति: सदैवास्म्यहम्। एतेयेतु समुल्लसन्ति विविधाभावा: पृथग्लक्षणा
एतेऽहं नास्मि यतोऽत्र ते मम परद्रव्यं समग्रा अपि॥ १८५॥ શ્લોકાર્થ:- ૩રાત્તત્તવારિતૈ: મોક્ષાર્થમિ:] જેમના ચિત્તનું ચરિત્ર ઉદાત્ત (-ઉદાર, ઉચ્ચ, ઉજ્જવળ) છે એવા મોક્ષાર્થીઓ [કયસિદ્ધાન્ત:] આ સિદ્ધાંતને વ્યિતાનું સેવન કરો કે- “[ a[શુદ્ધવિન્મયપરમંડ્યોતિ:વસાવ]િ હું તો શુદ્ધચૈતન્યમય એક પરમ જ્યોતિ જ સદાયછું gિ] અને [વેપૃથક્ષણ: વિવિધા: માવા: સમુક્તિ તે મર્દનમ]િ આ જે ભિન્ન લક્ષણવાળા વિવિધ પ્રકારના ભાવો પ્રગટ થાય છે તે હું નથી, યિત: મત્રતે સમગ્ર: મિH TRવ્યનું કારણ કે તે બધાય મને પરદ્રવ્ય છે.” ૧૮૫.
જેમના ચિતનું ચરિત્ર ઉદાત્ત છે, ઉદાર, ઉચ્ચ, ઉજ્જવળ છે, એવા મોક્ષાર્થીઓધક્ષ્મજીવો, જેના ચિત્તનું, જ્ઞાનનું આચરણ નિર્મળ છે, ઉદાર, નિર્મળ છે. એવા મોક્ષાર્થીઓ, મોક્ષનો જ માત્ર અર્થી, કેવળ મોક્ષની જ પ્રાપ્તિ જોઈએ છે, બીજું કાંઈ જોઈતું નથી. એવા આત્માર્થી-મોક્ષાર્થીઓ આ સિદ્ધાંતને સેવન કરો કે, આ સિદ્ધાંત બાંધે છે કે જેને મોક્ષ જોતો હોય એ આ સિદ્ધાંતનું સેવન કરો કે, હું તો શુદ્ધ ચૈતન્યમય એક, અનેક નહીં એક, પરમ, ઉત્કૃષ્ટ, પૂજનિક જ્યોતિ જ સદાય છું. આમાંય આવશે જ્યોતિ જુઓ, આમાંય આવવાની છે. સ્પષ્ટ પ્રકાશમાન જ્યોતિ એ આમાં છે. એક પરમ જ્યોતિ જ સદાય છે. સદાય હો. કેવળજ્ઞાન સદાય નથી. કેવળજ્ઞાન સદા ન હોય અને કેવળજ્ઞાન જેમાંથી પ્રગટ થાય એ આત્મા તો સદાય છે. હંમેશાં, સદાય એટલે હંમેશા, એ હું છું.
હવે હું કોણ નથી એની વ્યાખ્યા કરે છે. અને આ જે ભિન્ન લક્ષણવાળા, આ જે ચારેય પ્રકારના ભાવો ઉદય, ઉપશમ, ક્ષયોપશમ, ક્ષાયિક કે નવતત્ત્વના ભેદો, કે ચૌદ ગુણસ્થાનના ભેદો, એ બધા ભિન્ન લક્ષણવાળા, એમાં પરમ પરિણામિક ભાવનું લક્ષણ ક્યાંય નથી, ચાર ભાવમાં. આહાહા ! કોઈમાં ઉદયભાવ છે લક્ષણ કોઈમાં ઉપશમ, કોઈમાં ક્ષયોશપમ અને કોઈમાં ક્ષાયિક. જીવનું લક્ષણ પર્યાયમાં નથી. જીવ તત્ત્વનું લક્ષણ, જે ઉપાદેય તત્ત્વ છે, જે આશ્રયભૂત તત્ત્વ છે, એનું લક્ષણ પરમપરિણામિક ભાવ છે. પરમ પારિણામિક એટલે ચેતન, ચેતનરૂપે અનાદિ અનંત રહે, પણ જડરૂપ થાય નહીં, એને પરમપરિણામિક ભાવ કહેવામાં આવે છે. “જડ ભાવે જડ પરિણમે, ચેતન ચેતન ભાવ, કોઈ કોઈ પલટે
