________________
मधुरोमान्द्रिका टीका सूत्र ९० अस्पबहुत्ववारनिरूपणम् जादुमयार्यतया चिन्तायामयमेव विशेषः-अनानुपूर्वीद्रव्याणि द्रव्यार्थतामाश्रित्य अबक्तव्यक द्रव्यापेक्षया विशेषाधिकानि भवन्ति, तत्र प्रदेशरहितत्वात् प्रदेशार्थमाया असंभवात् सर्वस्तोकत्वं न गृहीतम् । प्रत्येकचिन्तायां तु प्रदेशार्थतापक्षे तदपि एपितम्। एतदर्थमेव उभयार्थता पक्षोपादानम् । इत्य नवविधमनुगममुक्त्वा सम्मति प्रकरणमुपसंहरनाह-' से तं' इत्यादि । स एषोऽनुगमः। सैषा नैगमव्यवहार. योरनौपनिधिको द्रव्यानुपूर्वीति ॥मू०१०॥ गुणे हैं और प्रदेशार्थता की अपेक्षा करके आनुपूर्वीद्रव्य अनन्तगुणा है। इस प्रकार प्रत्येक पक्ष से विचार करने की अपेक्षा जो यह उभयार्य पक्ष की अपेक्षा लेकर विचार करने में आया है उसमें यही विशेषता है कि जैसे इस पक्ष में अनानुपूर्वी द्रव्य, द्रव्यार्थता को आश्रित करके अवक्तव्यक द्रव्यों की अपेक्षा विशेषाधिक कहे गये हैं। वैसे वे प्रदेश होने के कारण सर्वस्तोक प्रदेशार्थता असंभवता से नहीं लाये गये हैं। परन्तु जब प्रत्येक पक्षको लेकर इनका विचर होता तप यह सर्वस्तोकता भी उनमें प्रकट की जाती है। इसी निमित्त से यहां यह तृतीय पक्षरूप उभयार्थता गृहीत की गई है। इस प्रकार नब. विध अनुगम कह करके अब सूत्रकार इस प्रकरण का उपसंहार कर. ने के अभिप्राय से ( से तं अणुगमे, से तं गमयवहाराणं अणोवणि.हिया दव्वानुपुब्वी ) इन पदों द्वारा यह प्रकट कर रहे हैं कि इस प्रकार કરવામાં આવે છે-દ્રવ્યાર્થતાની અપેક્ષાએ આનુપૂર્વ દ્રવ્ય અસંખ્યાત ગણું અને પ્રદેશાર્થતાની અપેક્ષાએ આનુવ દ્રવ્ય અનંત ગયું છે. આ પ્રકાર પ્રત્યેક પક્ષને અનુલક્ષીને વિચાર કરવાની અપેક્ષાએ જે અહીં ઉભયાર્થપક્ષની અપેક્ષાએ વિચાર કરવામાં આવ્યા છે તેમાં એક વિશેષતા છે કે-જેમ દ્રવ્યાર્થિતાની દષ્ટિએ વિચાર કરીને અનાનુપૂવ દ્રવ્ય અવક્તવ્યક દ્રવ્ય કરતાં વિશેષાધિક પ્રકટ કરવામાં આવ્યા છે, એ પ્રમાણે પ્રદેશાર્થતાની અપે. ક્ષાએ અનાનુપૂર્વી દ્રવ્યોને વિશેષાધિક બતાવવામાં આવ્યા નથી, કારણ કે તેઓ પ્રદેશરહિત હોવાને કારણે અવક્તવ્યક દ્રો કરતાં અ૫પ્રમાણવાળા છે. પરંતુ જે પ્રત્યેક પક્ષની અપેક્ષા એ તેમને વિચાર કરવામાં આવે તે આ સર્વસ્તકતા (સૌ કરતાં અહ૫પ્રમાણુતા) પણ તેમનામાં પ્રકટ કરી શકાય છે. એજ નિમિત્તને લીધે અહીં તૃતીય પક્ષ રૂ૫ ઉભયાથતા હીત કરવામાં આવી છેઆ પ્રમાણે નવ પ્રકારના અનુગામનું નિરૂપણ કરીને હવે સરકાર ai ४२४ने। 6५२ ४२ता । छे -(से त' अणुगमे से गमवार हाराण अणोवणिहिया पाणुपुब्धी) अनुरामनु ४२ १३५ .
