________________
अनुयोगचन्द्रिका टीका सूत्र १४१ सामाचार्यानुपूर्वीनिरूपणम्
६१७
,
तथाकारश्च -सूत्रव्याख्यानादौ प्रस्तुते गुरुभिः करमश्चिद् वचस्युदीरिते सति यथा भवन्तः प्रतिगद्यन्ति तथैवैन" दित्येवं करणम्-वितर्कमकृत्वैव गुर्वाज्ञाऽभ्युपगम इत्यर्थः ॥ ३ ॥ आवश्यकी - जानाद्यर्थमु यादवश्यं वहिर्गमने समुपस्थिते 'अवश्यमिदं कर्तव्यमतोऽयं गच्छामि' इत्येवं या गुरुं प्रति निवेदना सा आवश्यशीति तात्पर्यम् ॥ २॥ नैषेधिकी निपेधे भ-नैषेधि की उपाश्रयाद् बहिः कर्तव्यव्यापारं परिसमाप्य पुनस्तत्रैव प्रविशतः शेषसाधूनामुत्त्रासादि-दोषपरिजिहीर्षया बहिर्व्यापार निषेधेन उपाश्रयमवेशनम् ||५|| आप्रच्छना= भदन्त ! करोमीद" विचार कर असत् क्रिवात्रों से पीछे हटना उनसे दूर रहना इसका नाम मिथ्याकार है। सूत्र व्याप आदि जय हो रहा हो तब उस समय गुरुजन जो कोई भी वचन उच्चरित करें तब ऐसा कहना कि जिम प्रकार आप कहते हैं वह वैसा ही है। इसका नाम तथाकार है । तात्पर्य यह है कि तर्क किये बिना ही गुरुदेव की आज्ञा का स्वीकार करना तथाकार है। आवश्यक कर्तव्य करने के लिये उपाश्रय से वहिर्गमन यदि अवश्य कर्तव्य रूप में उपस्थित हो तब अवश्यं कर्तव्यमिदम् अतो गच्छामि' ऐसा ख्याल करके गुरु से बाहर जाने की आज्ञा प्राप्त करने के लिये निवेदना इसका नाम आवश्यकी है। उपाश्रय से बाहिर कर्तव्य कर्म को समाप्त कर के जन साधु उपाश्रय में प्रवेश करे, तब शेष साधु जनों को मेरे द्वारा कोई उत्त्रास आदि न हो इस प्रकार के ख्याल से उपाश्रय में अपने प्रवेश की सूचना देना इसका नाम नैषेधिकी है।
""
સૂત્રનું વ્યાખ્યાન આદિ જયારે ચાલી રહ્યું હોય, ત્યારે ગુરુ જે વચને કહે તેને સ્વીકારી લેવાં- હે ગુરુદેવ! આપ જે કહેા છે તે ખરૂ જ છેઆપની વાત યા છે, આ પ્રકારનાં વચનેનુ' ઉચ્ચારણ કરવું તેનું નામ તથાકાર છે. એટલે કે તક કર્યા વિના જ ગુરુની આજ્ઞાને સ્વીકાર કરવે! તેનું નામ તથાકાર છે.
"3
આવશ્યકી–અ.વશ્યક કર્તવ્ય કરવાને માટે ઉપાશ્રયમાંથી બહ:૨ જવાનુ
66
""
ले अवश्य ४९०५ ३ये उपस्थित थाय, ते " अवश्यं कर्तव्यमिदम् अतो गच्छामि ” આ કાર્ય અવશ્ય કરવા ચેગ્ન છે, આ પ્રકારને વિચાર કરીને બહાર જવાની આજ્ઞા પ્રસ કરવા માટે ગુરુની આગળ નિવેદન કરવુ તેનું નામ અહ્વશ્યકી છે. ઉપાશ્રયની બહારના કાને પતાવીને જ્યારે સાધુ ઉપાશ્રયમાં પ્રવેશ કરે, ત્યારે તે પોતાના ઉપાશ્રયમાં પાછાં ફરવાની સૂચના આપે છે. આ પ્રકારે ઉપ શ્રમાં પુનઃ પવેશની જે સૂચના અપાય છે તેને નૈષધિકી કહે છે. આમ કરવાનુ કારણ એ છે કે તેના આગમનની પ્રતીક્ષા કરતા બાકીના
अ. ७८
