________________
६९८
अनुयोग
गरोपमे वक्ष्यमाणस्त्ररूपे । दशसागरोपमकोटाको टिममाणात्ववसर्पिणी, तावन्मानैव उत्सर्पिणी । अनन्ता अवसर्पिण्युत्सर्पिण्यः पुद्गल परिवर्त्तः । अनन्ताः पुत्रकपराबर्चा अनीताद्धा । अनाग वाद्धाऽप्यनन्त पुद्गलपरावर्त्तमानैत्र बोध्या । अतीतानागतवर्त्तमानकालस्वरूप सर्वाद्धा । इयं पूर्वानुपूर्वी । पश्चानुपूर्णे तु 'सर्वाद्धा' इत्यारम्य 'समयः' इत्यन्ता वोध्या । अनानुपूर्वी तु 'समयः' इत्याद्यारभ्य 'सर्वाद्वा'
और सागरोपम जो काल हैं उन्हें सूत्रकार आगे प्रगट करेंगे । दश सांगरोपम कोटि कोटि का १एक अवसर्पिणी काल और इतने ही प्रणाम वाला एक उत्सर्पिणी काल होता है। एक पुद्गल परावर्त काल अनन्त अं. सर्पिणी उत्सर्पिणी काल का होता है। तथा जो अतीताद्धा - काल होता है उसमें अनन्त पुद्गल परावर्त होते हैं। अर्थात् अनन्त पुलपराaa का एक अतीताद्धा काल होता है। इसी प्रकार जो अनागताद्वा काल होता है वह भी अनन्त पुल परावर्तो का होता है। तथा जो सर्वाद्वा काल है वह अतीत अनागत और वर्तमान काल इन तीनों का संमिलित रूप होता है। इस प्रकार यह पूर्वानुपूर्वी है। तथा सर्वाद्धा से लेकर समय पर्यन्त जो व्युत्क्रम से इनकी स्थापना - विन्यास करना है वह पश्चपूर्वी है। यही बात (से किं तं पच्छाणुपुथ्वी ?) हे भदन्त । पश्रानुपूर्वी क्या है इस प्रश्न के उत्तर में (सम्बद्धा अणागपद्धा जाव समए) इन पदों द्वारा प्रगट की गई है। (से तं पच्छणुपुत्री) इस प्रकार
એમ છે એવાં પચેપમકાળ અને સાગરાપમ કાળનું સ્વરૂપ સૂત્રકાર આગળ પ્રકટ કરવાના છે. દસ સાગરોપમ કાટિકાટિના એક અવસર્પિણીકાળ થાય છે અને ઉત્સર્પિણી કાળનું પણ એટલુ· જ પ્રમાણુ કહ્યું છે. અનંત અવસ પિ ણીકાળના એક પુદ્ગલપર,વત કાળ થાય છે. અનત પુદ્ગલપરાવત ના એક અતીતાદ્ધા-કાળ થાય છે એટલે કે અનિતાદ્ધામાં અનંત પુદ્ગલપરાવતકાળ હાય છે. એજ પ્રમાણે અનંત પુદ્ગલપરાવર્તના એક અનાગતાહા. કાળ થાય છે. જે સર્વોદ્ધા કાળ છે તે અત્તી, અનાગત અને વમાન, આ ત્રણે કાળના સમિત્રિતકાળ રૂપ હોય છે. આ પ્રકારનુ` પૂર્યાંનુપૂર્વીનુ સ્વરૂપ છે.
હવે પશ્ચાનુપૂર્વીનું સ્વરૂપ પ્રકટ કરવામાં આવે છે—
प्रश्न - ( से किं पच्छानुपुच्ची ?) हे भगवन् ! पश्चानुपूत्र'नु' स्व३५ ठेवु छे?
२- (सव्वाद्धा, अणागयद्धा जाव समर ) सोद्धा, मनागताद्धा इत्याहि ઊલટા ક્રમે સમય પર્યન્તના પદોને વિન્યાસ (સ્થાપના) કરવા, તેનું નામ धानुपूर्वी छे, (से तं पणुपुब्बी) मा अठार पश्चानुपूर्वी नुं स्व३५ छे,