________________
છવ આત્મા.
(૬૦૩) આત્મા પોતે જ કર્મ કરે છે અને પોતે જ તે કર્મનું ફળ ભગવે છે, આત્મા પોતે જ સંસારમાં શમણ કરે છે અને પિતે જ તે સંસાર થકી મુક્ત પણ થાય છે. ૬.
खयमुत्पद्यते जन्तुः, खयमेव विवर्धते । सुखदुःखे तथा मृत्यु, स्वयमेवाधिगच्छति ॥७॥
__ महाभारत, शांतिपर्व, अ० २९५, लो० १६. પ્રાણી પિતાની મેળે ઉત્પન્ન થાય છે, પિતાની મેળે જ વૃદ્ધિ પામે છે, પોતાની મેળે જ સુખદુઃખ પામે છે, તથા પિતાની મેળે જ મરણ પામે છે. ૭.
शुभाशुमानि कर्माणि, स्वयं कुर्वन्ति देहिनः। स्वयमेवोपभुज्यन्ते, दुःखानि च सुखानि च ॥ ८॥
આધ્યાત્મિવિજાપાચન, કરચાં, અ. ૧, ૦ ૨૪. પ્રાણીઓ પોતે જ શુભ અને અશુભ કર્મો કરે છે, તથા તેના ફળરૂપે સુખ અને દુઃખ પણ પોતે જ ભેગવે છે–અનુભવે છે.૮. જીવનું સર્વત્ર વ્યાપકપણું
સમતામિ શેષ, નાનાપર સંતા वालाप्रमिव तमास्ति, यन्त्र स्पृष्टं शरीरिभिः ॥९॥
ચોટારા, કાશ ૪, ગો૦ ૬૭. આ સમસ્ત પ્રકાશમાં વાળના અગ્ર ભાગ જેટલે પણ એવો કઈ ભાગ નથી, કે જેને પ્રાણીઓએ, પોતપોતાના કર્મચાગે ભિન્ન ભિન્ન સ્વરૂપે, સ્પર્શ ન કર્યો હોય. ૯
