________________ હિમાલચ. દક્ષિણ બાજુએ જેટલો વરસાદ વરસે છે તેટલો આખી પૃથ્વીઉમર બીજે કોઈ ઠેકાણે વરસતો નથી, અને તેનું પાણું હિંદની નદીઓમાં જથાબંધ વહ્યું જાય છે. શિખરની પિલીમેર થોડીજ વરાળ જમા પામે છે, તેથી ઉત્તરે આવેલા તિબેટનાં મોટાં મેદાનમાં ભાગ્યે કાંઈક વરસાદ વરસે છે. આસામમાં ચેરાપુંજીના ડુંગરે જે ચોમાસાનો પવન પહેલે અથડાય છે, ત્યાં દરવરસે પર૩ ઇંચ વરસાદ પડે છે; એવું કહેવાય છે કે એક વરસમાં (૧૮૬૧માં) 85 ઇંચ વરસ્યો હતો, તિમાંના 366 ઇંચ એકલા જુન માસમાં થયો હતો. લંડનમાં દરવરસે જ્યારે 2 ફુટ વરસાદ થાય છે અને હિંદના મેદાનમાં ૧થી ફુટ લગી થાય છે, ત્યારે ચેરાપુંછમાં 30 ફુટ વરસે છે, એટલે મોટામાં મોટી મનવાર તરી શકે એટલું પાણી પડે છે. એક વખત એક વરસમાં ત્યાં 27 ફુટ વરસાદ થયો હતો એટલે ત્રણ માળની હવેલી ડૂબે તેટલું પાણી પડ્યું હતું. - હિમાલયની નીપજ અને તિનો દેખાવ -આભારે વરસાદે કરીને હિમાલયની દક્ષિણના ઢાળ ઘણુ સાથે થાય છે. ઉપલા પર્વતા બેડા ભૂરા પાષાણુના જથા છે, ૫ણુ જ્યાં જ્યાં ઉંડી માટીવાળી બૅય હોય છે, ત્યાં ઝાડાનાં જંગલ થાય છે; તળેટી આગળની નીચી ભીની જમીનના પટને તરાઈ કહે છે. તે ઘાડ જંગલથી ઢંકાયેલી છે. એમાં તાવનો રોમ બહુ થાય છે, તેથી ત્યાં માત્ર થોડાક વગડાઉ માણસે અને પશુની વસ્તી છે. ફર્નનાં ઝાડ અને વાંસની ઝાડીઓ ઉગમણુ યુગને શોભાવે છે, તથા હેડ ડેન્ડ્રોનના મેટાં મોટાં ઝાડ થાય છે, તે વસંત રૂતુમાં લાલ અને ગુલાબી ફૂલેથી આસપાસના પ્રદેશને શણુમારે છે. દેવદારનાં ઘટ્ટ અને ભભકાદાર ઝાડ જથાબંધ ઉમે છે. લીલ, ફર્ન છેડવા, અને ફૂલવાળા વેલાથી ઝાડાની ડાળીઓ છવાયેલી હોય છે. શરદઋતુમાં રાતી બાજરીનાં ખેતરે પહાડની બાજાએ ઝળકતી લાલ મટીએ જેવાં દેખાય છે. ઈમારતી લાકડાં અને કોયલા એ હિમાલમની વેચી શકાય એવી નીપજ છે. સાંકડી ગમ ખીરામાં અને જાપર બહુ મહેનત કરેલી ઉંચી સપાટી ઉપર બાજરી, જવ, બટાટા અને બીજા શાક તથા મધ નીપજે છે. પીઠ પર બે લાઈન ટટ્ટ અને ખચરોની હારની હાર મહા મુશીબત ઉભા ખડકોમાંથી ખોદી કાઢેલ
