Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA-1 Avazyaka kriyAnA sutro bhAvagrAhI vivecana sAthe bhAga - 1 sAmAyikanAM sUtro
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA Avazyaka kriyAnA sUtro bhAvagrAhI vivecana sAthe bhAga - 1 sAmAyikanAM sUtro : saMkalana : prazAMtamUrti parama pUjya sAdhvIjI zrI caraNazrIjI mahArAjanA ziSyA parama pUjya viduSI sAdhvIjI zrI candrAnanAzrIjI mahArAjanA ziSyA sAdhvIjIzrI prazamitAzrIjI :prakAzaka: sArtha prakAzana jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380001. phona-pheksa : 5352072 :
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. :prakAzaka : sabhAI prakAzana zve. mU. tapa. jaina ArAdhanA bhavana pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380001. phona-pheksa : pa352072 E-mail : sanmargprakashan@gmail.com * mUlya : rU. 50-00 0 nakala : 3000. prathama AvRtti : vi. saM. 2058, I.sana 2000 dvitIya AvRtti : vi. saM. 2059, I.sana-2002 - hastagiri mahAtIrtha tRtIya AvRtti : vi. saM. 2073, I.sana-2007 - zaMkhezvara mahAtIrtha cothI AvRtti : vi. saM. 2074, I.sana-2008 - bhivaMDI, muMbaI sUtra saMvedanA 81-87163-48-8 *****9 saMparkasthAna - prAptisthAna - amadAvAda : sanmArga prAzana kAryAlaya 7 saralAbena kiraNabhAI "RSikiraNa" 12, prakRtikuMja sosAyaTI, AMbAvADI, amadAvAda-380015. phona : (0) 2216 45 21 (R) 2772 09 20 (M) 98250 07226 vAghajIbhAI bhUdarabhAI svAminArAyaNa maMdira roDa, kAlupura, amadAvAda-1. phona : (0) 2216 53 46 (M) 93270 04353 himAMzubhAI rAjA 6/65, gItAMjalI bilDIMga, 73/75, vAlakezvara roDa, muMbaI-6. (M) 9820044882 . surataH vipula DAyamaMDa . 205-206, AnaMda, bIje mALa, jadAkhADI, mahIdharapurA, surata-3. phonaH;(0) 2421205,(R) 2220405 7 vADIlAla saMghavI 504, dharama pelesa, pArale poInTa, aThavAlAInsa, surata-395007. phona : (O) 2211053 (R) 2425883 (M) 98251 40212, 93768 11702 = muMbaIH 7 sanmArga parivAra 309, phinIksa bilDIMga, prArthanA samAja, 457, esa. vI. pI. roDa, muMbaI-4. phona : (O) 2388 3420 0 sAkeracaMdabhAI motIcaMdabhAI jhaverI sI vyU epArTamenTa, 7me mALa DuMgarasI roDa, vAlkezvara, muMbaI-6. phona : (gha2) 2367 6379 (M) 98200 81124
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ jemaNe ApyuM temanA karakamalamAM....
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ( 2 . . jabhA prakAzana dvArA Ajata sUtra saMvedanA pustaka prakAzanano lAbha lenAra parivAra zrImatI kamaLAbena mahAsukhabhAI mahetA parivAra DaoN. mahAsukhabhAI vI. mahetAM hAla - dillI Ape karelI zubhaktinI amo hArdika anumodanA karIe chIe ane bhaviSyamAM paNa Apa uttarottara uttama kakSAnI cutabhakti karatA raho evI zubhecchA pAThavIe chIe. li. janmArga prakAzana
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ GAGAGAGAGAGEREREREREREALATAGANATATATATATATAEREA prakAzakanA haiyAnI vAta... amAruM mULa vatana morabI che. mArA pU. sasarAjI prasiddha DaoNkTara tathA saMghanA agragaNya zrAvaka hatA. temanuM nAma DaoN. vallabhadAsa neNasIbhAI mahetA. teo dharmanuM ghaNuM uMDuM jJAna dharAvatA hatA tathA sArA lekhaka paNa hatA. 'ATha dRSTinI sajjhAyanA artha' 'atita covIzI ane anAgata covIzInA artha' 'traNa guptinI sajjhAyanA artha' vigere pustako temaNe lakhelA. temanI pAse bhaNIne sattara vyaktioe cAritrano paMtha svIkArela. temanA nAnA putra DaoN. mahAsukhabhAIe junAgaDhane potAnI karmabhUmI banAvI. temano sevAbhAvI svabhAva hovAthI, junAgaDhamAM padhArela ghaNAM ghaNAM sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtonI emaNe dravya cikitsAno lAbha lIdho che ane tyAM padhAranAra aneka vidvAna sAdhu sAdhvIjI bhagavaMto pAse potAnI bhAva cikitsA karAvI che. teo paNa dharmanA uMDA abhyAsI che. atyAre 88 varSanI uMmare paNa suMdara ArAdhanA karI rahyA che. karmanA sakaMjAmAM jakaDAyelA amArA mATe saMsAranA saMyoga ane viyoganA cakkaro cAlyA ja karatA hatA. temAM khoLAnI khuMdanAra, vhAMlasoyI dIkarI "kalA" sAmAnya bImArImAM ja, bharayuvAna vaye A phAnI duniyAne choDIne cAlI gaI. teNI pAMca bhAIonI ekanI eka lADalI bahena hatI. teNI ghaNI ja dharmISTa hatI. dharmano abhyAsa paNa sAro karela. prabhujInI suMdara aMgaracanAo karatI. game tenI pUjA hoya, AMgI ka2vAnuM to kalAbahenane ja kahevAmAM Ave. I.sa. 1987mAM tenuM nidhana thayuM. te arasAmAM 1986 tathA 1987nI sAlanA cAturmAsamAM amArA junAgaDhamAM zatAdhika ziSyonA kuzaLa yogakSemakArikA pa. pU. sAdhvIjI zrI caMdrAnanAzrIjI mahArAja temanI ziSyAo sAthe birAjamAna hatA. karmanA siddhAMtothI ajANa hovAne kAraNe huM bahu ja vyathita banI gayelI. snehanA saMbaMdhothI vihvaLa banelA mArA manane svastha banAvavA, ekavAra DaoN. sAhebe pU. gurumahArAjazrIne kahyuM, 'Apa kRpA karI, zrAvikAne AmAMthI bahAra lAvavA kAMIka jJAnano abhyAsa karAvo. ene jJAnarUcI ghaNI che. tethI jarUra emAM mana lAgI jaze' ane gurumahArAjazrIe mane emanI pAse abhyAsa karatI bhAva zrAvikA-kanyakAo sAthe besI bhaNavAnI 2jA ApI. tyAra pachI emanI AjJAthI temanA tejasvI ziSyA paramavidUSI pa.pU. sAdhvIjIzrI prazaMmitAzrIjI ma.sA e mane mArA Atmika hitanA lakSyathI jJAna ApavAnuM zarU karyuM. mArA upara emanI ghaNI ja kRpA utarI. mane khUba sneha ane lAgaNI sahita jAtane jANavAno uttama mArga batAvyo. karmagraMtha ane sUtrArthanA abhyAsa dvArA AdhyAtmika vikAsanI koI anerI dizA dekhAvA lAgI. saMyogo ane viyogonI parAdhInatAthI mukta banI, AtmAmAM sthira thavAnI bhAvanA jAgI. pachI paNa avAranavAra pa.pU. prazamitAzrIjI ma.sA mane patro lakhIne ArAdhanAmAM protsAhita karatA. paradezamAM paNa javuM paDatuM hatuM. tethI huM kyAMya pramAdanuM sevana na karuM tenA mATe mane sAvadha karatAM. temaNe mArAmAM evA bIja ropelA ane pAyo evo majabUta nAkhelo ke Aje 84 varSanI uMmare paNa saMpUrNa divasa huM svAdhyAyamAM pasAra karI zakuM chuM. sahajatAthI samajAI jAya evI sarala
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAmAM dhArmika abhyAsa karAvI gurudeve mArAmAM eka anerI jJAnaruci pragaTAvI che jenA kAraNe Aje jIvana svAdhyAyanA AnaMdamAM khUba suMdara rIte pasAra thAya che. emano upakAra huM bhavobhava yAda karIza ane bhavAMtaramAM paNa mAro hAtha chevaTa sudhI pakaDatA rahe evI abhilASA sevuM chuM. mArA moTA putra ramezabhAI tathA a.sau. pArUla baroDA rahe che. praphulabhAI tathA a. sau. karNikA amerIkA nyujarsImAM rahe che, DaoN. araviMdabhAI tathA a.sau. nayanA vozIMgTanamAM rahe che. ci. bhAI narendra 2001nI sAlamAM kiDanInI bImArImAM 48 varSanI umare nidhana thayuM. temanA patni phAlganI bombe rahe che ane sauthI nAnA putra ci. nIrUbhAI tathA a.sau. mInA ahIM dilhI guragAMvamAM rahe che. ame cha varSathI ahIM dilhImAM rahIe chIe. mane badhI jagyAe dharmadhyAnanI ane vAMcananI sArI suvidhA maLI rahe che. A paNa badho gurukRpAno ja prabhAva che. thoDA divasa pUrve "sUtra saMvedanA-4mane maLI. "vaMditta" sUtranuM vivaraNa vAMcatA guru mahArAjanI vAto upasthita thavA lAgI. varSo pahelA guru mahArAjazrIe je cittavRttinuM ghaDatara kareluM tene punaH tAjuM karavAnA aneka muddAo maLavA lAgyA, tyAM pAda noMdhamAM aneka sthAnomAM jaNAvyuM hatuM ke sUtra saMvedanA pahelA bhAga-bIjA bhAgamAM jovuM. tethI pahelo bIjo bhAga paNa meLavavAnI ghaNI ja IcchA thaI; paNa pAchaLanA pAnA jotAM jaNAyuM ke have A buka aprApya che. tethI mArI prabaLa bhAvanA jAgI ke bhAga-1 ane bhAga-2 paNa prApya bane ane tenI navI AvRtti chapAvavAno lAbha amane maLe ane zrutabhakti karI ame amArA dravyano sadupayoga karIe ane te zrata dvArA aneka jIva prabhunA mArgano bodha meLavI kalyANa sAdhe. A pustakamAM je rIte sUtrone gaMbhIra arthasabhara vistArathI samajAvyA che, te kharekhara khUba upayogI che. vAMcyA pachI sUtro bolatAM khUba ja bhAvollAsa jAge che. kadAca je UMDANathI guru ma.zrIe artha samajAvyA che, te kriyAkALamAM upasthita thavA lAge to kriyAnA marma sudhI pahoMcI zakIe. lokone barAbara samajAya evI rIte jo gUDhArtha zIkhavavAmAM Ave to atyAranA bALako zIkhe evA che. teo evA evA prazno pUche che ke, "Ama zA mATe karavAnuM ?" vigere vigere. temanA praznano javAba huM ApI zakatI nathI. koI samajAve to anekanI tAtvika jijJAsA saMtoSAya. mArI A bhAvanAno svIkAra karI guru mAzrIe amArI uparanA upakAromAM anekagaNo vadhAro karyo che. Apa sau paNa A pustakane eka abhyAsanA pustaka tarIke dhyAnathI vAMcazo, tenI upara ciMtana, manana karazo ane kriyA karatAM ke navakAra maMtrano jApa karatAM tene smRtimAM rAkhazo; to prabhunI sAthe tAdAmya sAdhI zakazo. gaNadhara racita A sUtronA sahAre ApaNe sahu mohanA baMdhanone toDI vahelAmAM vahelA mukti sukhanA bhoktA banIe e ja zubhAbhilASA. li. kamaLAbena mahAsukhabhAI mahetA D1401, Central Park sector, 42-Gurgaon XAURRALALALALALALALALALALALALALAURERERERURURSA
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA saMbaMdhi pU.A.bha. vijaya hemabhUSaNasUrIzvarajI ma.no abhiprAya - nArAyaNadhAma, vi.saM. 2057, po.va.4 vinAyAdiguNopetA sA. zrI prazamitAzrIjI yoga - jijJAe pUrve rUbarU vAta karela te pachI "sUtra saMvedanA' lakhANa vAMcavA mokalela. te vihAra daramyAna AkhuM vAMcI lIdhuM. kharekhara kahuM - vAMcavAthI mArA AtmAne to jarUra AnaMda Avyo. evo AnaMda ane te vakhate pedA thayelI saMvedanAo jo kAyamI bane, kriyA vakhate satata hAjara rahe to jarUra kriyA-anuSThAna bhAvAnuSThAna banyA vinA na rahe. khUba sArI mahenata karI che. AvI saMvedanA pAMce pratikramaNamAM upayogI badhA ja sutronI taiyArI thAya to jarUra khUba lAbhadAyI bane. yogya jIvo mATe meM jijJAne mATe preraNA karI che. AmAM mULa tame cho to tamane paNa jaNAvuM chuM. mArI dRSTie A sUtra saMvedanA dareka sAdhu/ sAdhvIo - khAsa karIne navAe khAsa vAMcavI joIe. - 'ratnatrayInI ArAdhanAmAM avirata ujamALa bano e ja eka zubhAbhilASA. li. hemabhUSaNa sU. nI anuvaMdanAdi
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvedanA jagADe e sUtra ! sutra sAthe saMbaMdhita hoya e saMvedanA! pU. AcAryadeva zrImad vijaya pUrNacandrasUrIzvarajI mahArAja sUtronI sArthakatA saMvedanAne jAgrata karavAmAM che, to saMvedanAnI saphaLatA smRti samakSa sUtrArtha-sajIvana thaI uThe emAM che. sUtra zabdathI ahIM gaNadhara bhagavaMto-racita Avazyaka sUtro samajavAnA che ane saMvedanAM zabda ahIM bhAvadharma tarIke abhipreta che. sUtrane dUdha sAthe sarakhAvIe, to saMvedanAne sAkara sAthe sarakhAvI zakAya. sUtro suvarNa samA che, to saMvedanA suvarNamAM sugaMdha semI che. sAra evo tAravI zakAya ke, dharmakriyAonI saphaLatA-sArthakatA bhAvadharmanAM jAgaraNamAM che. bhAvadharmanuM jAgaraNa na thAya ke bhAvadharmane jAgRta karavAnI bhAvanA paNa na hoya, to dharmakriyAonuM parama ane carama phaLa na pAmI zakAya. dharmanI samagra sRSTine anulakSIne tAravavAmAM AvelAM A tathyane jo ApaNe pratikramaNAdi Avazyaka-kriyAonA saMdarbhamAM vicArIe, to sutra sAthe saMvedanA ane saMvedanA sAthe sUtrano saMbaMdha hovAnI anivAryatA samajAI gayA vinA na rahe. AvI samajaNa pedA thayA bAda sUtra ane saMvedanA vacce setu banIne baMnenuM joDANa zakya banAve, evA koI mAdhyama tarapha ApaNI mITa maMDAyA vinA nahi rahe. pratIkSAnI AvI paLomAM jenI prAptithI prasanna prasanna banI javAya, evA eka mAdhyama tarIke biradAvI zakAya, evuM eka prakAzana eTale "sUtra saMvedanA'. sUtra tarIke ene ja satkArI zakAya, ke je sUtelI saMvedanAone jAgRta kare ane sAcI saMvedanA ene ja gaNI zakAya, ke jeno saMbaMdha sUtro sAthe hoya ! haiyAmAM A jAtanI halacala jagADavAmAM samartha A pustakane apAyeluM nAma "sUtra saMvedanA' kharekhara khUba ja sArthaka jaNAya che. TUMkI samayAvadhimAM ja dvitIyAvRtti tarIke punaH prakAzita thatA A prakAzanamAM viduSI sAdhvIjI prazamitAzrIjIe khUba ja suMdara, saraLa ane
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ chatAM sacoTa zailIthI navakArathI mAMDIne sAmAyikavratano svIkAra karavA mATe jarUrI sUtro vivecita karyA che. A vivecana mAtra vivecana na rahetA, evuM hRdayaMgama banavA pAmyuM che ke, vAMcatA vAMcatA vAcakane potAnI dharmakriyAone e rIte mUlavavAnuM mana thayA vinA na rahe ke, mArI kriyAomAM dharma bhaLyo che ke nahi temaja dharma tarIke oLakhAvI zakAya evI mArI kriyAo che ke nahi ? prastuta vivecananI A vizeSatA anokhI hovAthI uDIne AMkhe vaLagyA vinA rahe tevI nathI. sUtra paricaya, mULa sUtra, anvaya saha saMskRta chAyA ane zabdArtha, vizeSArtha, jijJAsA-tRpti temaja sUtroccAra samaye bhAvavAnI bhAvanA : A kramathI AmAM sAmAyika sUtronuM vivecana rajU thayuM che. vivecana eTaluM badhuM TUMkuM paNa nathI ke, kahevA joguM kaMI rahI jAya ane eTaluM badhuM vistRta paNa nathI ke, vAMcatAM vAMcatAM viSayAMtara thatuM lAge ! lakhavA sAmAyika sUtronI A vivecanA para vAMcana-manana ane ciMtana-maMthana thAya, to ema lAgyA vinA na rahe ke, svabhAvamAM sthira rahevuM, e ja vadhu saheluM, saraLa ane sahaja che. jo agharuM, kaThina ane asAhajika hoya to, te vibhAvamAM athaDAvuM e che. sAmAyikanI sArthakatA ja svabhAvane samajI levAmAM che. jo ApaNe svabhAvamAM lAMbA kALa sudhI sthira rahI zakatA na hota, to ApaNI svasthatA ja marI paravArI hota. A vAtane barAbara samajI levI hoya, to 'svabhAva-vibhAva'nuM svarUpa sau prathama samajI levuM joIe. pANIne najara sAme rAkhIne 'svabhAva-vibhAva'ne samajavAno prayatna karIzuM to, A vAta sAva saraLatAthI tarata ja samajAI jaze. pANIno svabhAva zuM ? kahevuM ja paDaze ke, zItaLatAM. zItaLatA pANIno svabhAva che, mATe ja pANI vadhu samaya sudhI zItaLa rahI zakatuM hoya che ane zItalatA TakAvI rAkhavA mATe pANIne jhAjhI koI mahenata karavI paDatI nathI. uSNatA pANIno vibhAva che. mATe uSNatA pAmavA pANIne mahenata karavI paDatI hoya che. ene cUle caDAvavAmAM Ave, tyAre ja enAmAM garamI AvatI hoya che. e garamIne TakAvI rAkhavI hoya, to cUlAne garama rAkhavo jarUrI banI jatuM hoya che. mAMDa mAMDa garama baneluM pANI jyAM cUlAnA saMsargathI aLaguM thAya che, tyAM dhIme dhIme punaH zItaLatA pAmatuM jAya che. pANIne zItala banAvavA jhAjhI mahenata karavI paDatI nathI. kAraNa ke zItalatA pANIno svabhAva che. TUMkamAM, zItalatA pANIno svabhAva hovAthI pANI divasonA divaso sudhI zItaLa rahI zake che. uSNatA pANIno vibhAva hovAthI thoDA kalAko sudhI paNa pANIne garama rAkhavuM hoya, to mahenata karavI paDatI hoya che.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ krodha, mAna, mAyA, lobha rU5 kaSAyo-doSo AtmAne vibhAvarUpe anAdikALathI vaLagelAM vaLagaNo hovA chatAM A doSonuM sevana satata thaI zakatuM nathI. kAraNa ke A vibhAva che. temaja kSamA, namratA, saraLatA, saMtoSa : A guNo svabhAvarUpa hovAthI A guNonI upAsanA vadhu vakhata sudhI thaI zake che. kAraNa ke A AtmAno svabhAva che. AtmasvabhAva Avo hovA chatAM anAdinI avaLI cAla AtmAne ghaNIvAra paraghara eTale vibhAva dazAmAM kheMcI jatI hoya che. e kheMcANane vaza na thavuM ane gharanA gharamAM AvIne sthira thaI javAno puruSArtha karavo, A ja to sAmAyika che, AnuM ja nAma to pratikramaNa che. AkramaNa ane pratikramaNa vacce A ja bheda che. pravAhamAM ghasaDAvuM, vahevuM e AkramaNa che. AmAM jarAya baLanI AvazyakatA nathI rahetI. kIDI jevo jIva paNa pravAhanI sAthe ghasaDAI zake che. jyAre sAme pUre taravAmAM to pUrA parAkramanI AvazyakatA rahe che. kuMjara jevo jIva paNa parAkrama phorave, to ja sAmA pUre tarI zake che. A arthamAM pratikramaNa ke sAmAyika sahelI sAdhanA na gaNAya. chatAM ya svabhAvamAM rahevAnuM hovAthI A sAdhanA azakya paNa na gaNAya. sUtra saMvedanAnuM jo barAbara vAcana-manana thAya, to sAmAyika-pratikramaNa jevI svabhAvabhUta sAdhanAmAM sAme pUre taravA jevuM je parAkrama apekSita che, e parAkrama para kamase kama prItinuM jAgaraNa thayA vinA na ja rahe. A ja prIti parAkramanI prApti karAvanArI ane aMte "pariNati" mAM palaTAI janArI nIvaDyA vinA nahi rahe. "sUtra saMvedanA" AvI phalazruti janmAvavAmAM khUba saphaLa nIvaDe ane emAM puNyabhAgI bananArA viduSI sAdhvIjI zrI prazamitAzrIjI sAmAyika sUtronI jema Avazyaka kriyAnA saMpUrNa sUtro paranI saMvedanAne zabdadeha ApavAnI kArya-siddhinuM zikhara paNa vahelI take sara kare, evI ja ekanI eka kalyANa kAmanA. sAMcorI jaina bhavana pAlitANA tA. 21-10-2002 - AcArya vijaya pUrNacandrasUri Aso suda-pUrNimA vi.saM. 2018
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ .pU. gurudevanuM AzIrvacana jJAnanA prakAze paramapadanA pathika banIe jJAnanA sahAre sAdhanAnA svastika pUrIe. jJAna dIpakane hAtha dharo ane AtmasaMpattine vo jJAnI kdI hasato nathI. jJAnI kadI raDato nathI. saMsAra kerA jhaghaDAmAMhI, jJAnI kadI paDato nathI. jJAna e AtmAnuM ajavALuM che. jJAna e hRdayanI ramya rozanI che. jJAna e jIvana nahi, jhaLahaLatI jyoti che. jJAna e kaMrmavyAdhine dUra karavA 2AmabANa rasAyaNa che. jJAnanI ArAdhanA eTale khovAyela AtmalakSmIne 'zodhavAno kAmaNagAro kImiyo 9 koDiyuM bhale nAnuM hoya paNa teno prakAza comera prasare che... puSpa bhale nAnakaDuM hoya paNa tenI suvAsa saune AkarSe che... tema jJAnadIpakane akhaMDita rAkhavA... tenA dvArA aneka AtmamaMdiromAM zraddhAno prakAza pAtharavA...tattvane pamADavA... je prayatna karyo che... sattvane khIlavavA je zrama karyo che, te prazaMsanIya che. ApaNuM bhavabhramaNa ajJAnatAnA kAraNe aTakyuM nathI paraMtu samyajJAnanA abhAve aTakyuM che. cAritrane pALIne paNa abhavyajIvono saMsAra cAlune cAlu ja rahe che. tethI samyajJAnapUrvakanI kriyA mATe sUtra ane arthasahitanI samajaNa ane zraddhA ati jarUrI che. sUtra e dorA jevuM che... jyAre artha e soya jevo che. AtmamaMdiranA bAraNAne kholavA artha e cAvInuM kAma kare che. AtmakhajAnAne zodhavA mATe artha e sarcalAITanuM kAma kare che... arthane sArI rIte samajavAthI pravRttimAM phalavatI bane evI pariNati ubhI thAya che. A rIte samyajJAna thavAthI AtmAnuM bhAna thAya che, heya-upAdeyanuM jJAna thAya che. A pustaka heyanuM hAnana ane upAdeyanuM upAdAna karAvavA dvArA AdhyAtmika vikAsanuM sopAna banI rahe eja maMgala manokAmanA... A pustikAnA mAdhyamathI adhyAtmarasika jIvo pre2NAmRtane prApta karI paramArthane pAmavA bhAgyazALI bane... te ja zubhAziSa. -sA.caMdrAnanAzrIjI
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivedana paMcamakALa jinabiMba jinAgama bhaviyaNa ko AdhArA." sArAkALamAM yogya AtmAone taravAnA aneka sAdhano hoya che. paraMtu pAMcamA ArA jevA viSamakALamAM bhavya prANIone taravAnuM sAdhana mAtra jina biMba ane jinAgama che. jinAgama eTalAM vistRta pramANamAM che ke, tene sarvAgINa jovAnI zakti sAmAnya jananI hotI nathI. tethI sAmAnya mANasa paNa potAnuM AtmakalyANa sAdhI zake te hetuthI AgamonA sArane grahaNa karI pUrva puruSoe prAkRta bhASAmAM aneka sUtronI racanA karI che. A sUtro apekSAe kadamAM nAnAM ane bhAvasabhara hoI sarva koI A sUtrane bhaNI potAnuM AtmakalyANa sAdhI zake che. kadamAM nAnAM evAM paNa A eka eka sUtramAM mokSasAdhanAnAM rahasyo ThAMsI ThAMsIne bharelAM che. eka eka sUtramAM heyabhUta AzravanAM bhAvono tyAga karAvI mokSamArga mATe upayogI evA saMvarabhAvane prApta karAvavAnI ane jaDa pratyenI prItine toDAvI samagra jIvarAzI upara maitrIbhAva pedA karAvavAnI anupama zakti jovA maLe che. arihaMtAdi uttama tattvonuM zaraNa, duSkRta gaha ane sukRtanI anumodanA dvArA karmanA azubha anubaMdhone toDAvI uttarottara guNavRddhi dvArA mokSa sudhI laI javAnuM anupama sAmarthya A sUtromAM bhareluM che. A sUtronAM mAdhyame ja AphatomAMthI ugarI AtmakalyANanA mArge AgaLa vadhelA sudarzana zeTha, amarakumAra, satI zrImatI AdinA aneka prasaMgo zAstromAM jovA maLe che. "dagamaTTI" - ATalAM nAnA padanuM ciMtana karatAM potAnAM karelAM duSkatonI AlocanA karatAM aImuttA munine kevaLajJAna thayuM ane "upazama, viveka ane saMvara' - A traNa padanI anuprekSA karatAM cilAtI putra kaSAyano tyAga karI, vivekabhAvane prApta karIne, sarva saMvarabhAvane dhAraNa karI muktipathanA pathika banyA. je sUtranAM ekaeka padanI AvI aciMtya zakti che, te ja sUtra ApaNane saune paNa maLyA che ane te sUtrano upayoga ApaNe rojanI dharmakriyAmAM karIe chIe. Ama chatAM A sUtra dvArA jevA prakArano lAbha thavo joIe
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 tevo lAbha vartamAnanA ArAdhaka vargamAM jovA maLato nathI, tenuM mULa kAraNa e che ke, kriyAmAM AvatA sUtranA bhAvone sparzI je prakAre bhAvakriyA thavI joIe tevI " bhAvakriyA haju thatI nathI. bhAvakriyA to thatI nathI, paraMtu bhAvanuM kAraNa bane tevI pradhAna dravyakriyA paNa haju ghaNA karI zakatA nathI. A pradhAna dravyakriyA kone kahevAya te joIe. pradhAna dravyakriyA : bhAvanuM kAraNa bane tevI dravyakriyAne zAstrakAro 'pradhAna dravyakriyA' kahe che. 'upadeza rahasya' nAmanA graMthamAM mahopAdhyAyazrI yazovijayajI mahArAjAe pradhAna dravyakriyAnAM cAra lakSaNo batAvyA che. temAM paheluM che - (1) 'tadarthAlocana' - kriyAmAM AvatA te .te sUtronAM arthanI e rIte uMDANathI vicAraNA karavI ke jethI sUtramAM rahelA bhAvone buddhithI samajI zakAya. samajyA pachI tene hRdayathI svIkArI zakAya ane te bhAvothI aMtarane bhAvita karI zakAya. (2) bIjuM lakSaNa che - 'guNAnurAga' sUtranA arthano jema jema bodha thato jAya, sUtranA mAdhyame Atmika bhAvonuM jema jema utthAna thAya, tema tema sUtra, sUtranA artha ane sUtranA upadezaka arihaMta bhagavaMto ane sUtranA racayitA gaNadhara bhagavaMto upara tIvra koTino rAga utpanna thAya. A sUtra ane sUtrane batAvanAra arihaMta bhagavaMto ane sUtrane racanAra gaNadhara bhagavaMto ja vAstavika rIte Atmika hitanA karanAra che. te prakA2no temanA pratye atyaMta bahumAnabhAva pedA thAya. - (3) trIjuM. lakSaNa che 'aprAptapUrvano harSa' sUtra ane sUtra batAvanAra arihaMtAdi pratye atyaMta anurAga thavAnA kAraNe ja thAya ke, anAdikALathI bhaTakatA evA mArA jevA daridrane mahAnidhAna tulya A anuSThAna karavAnuM sadbhAgya je kyAreya sAMpaDyuM nahotuM, te vartamAnakALamAM prApta thavAthI kharekhara huM kRtArtha thayo chuM. A prakArano prazaMsAyukta pramodano pariNAma pedA thAya. (4) cothuM lakSaNa che - 'vidhibhaMge bhavano bhaya' jenA pratye prIti ke bhaktino pariNAma pedA thAya, tenA vacananuM Asevana vidhipUrvaka ka2vAnI icchA thAya te sahaja che ane avidhithI karavAthI A vastu nahi maLe evI sAcI samaja
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ pragaTavAnA kAraNe avidhino bhaya satata raheto hoya che. te ja rIte ahIM paNa kyAreka pramAdAdinA kAraNe vidhimArganuM ullaMghana thAya, tyAre arere ! AnAthI to mAro saMsAra ghaTavAne badale vadhI jaze ane A uttama kriyA punaH prApta nahi thAya to pachI bhava aTavImAMthI bahAra nIkaLavAnI pharI kyAreya taka nahi maLe evo bhaya rahe che. AvA bhayanA kAraNe paNa sAdhaka ati sAvadhAnI pUrvaka sUtro vicAravA lAge che ane AvI jAgRti AvavI te ja tadarthAlocananuM phaLa che. A sUtronAM mAdhyame karavAmAM AvatI kriyA bhAvakiyA svarUpa banavI joIe. jyAM sudhI e kriyA bhAvakriyA na bane tyAM sudhI pradhAna koTinI dravyakriyA to banavI ja joIe. A kriyAne pradhAna koTinI dravyakriyA banAvavA mATe sUtrArthanuM jJAna atyaMta jarUrI che. sUtrano artha sAmAnyathI samajyA pachI tenA upara UMDuM ciMtana karavAmAM Ave, eka-eka zabda upara anuprekSA karavAmAM Ave ane ciMtana, manana ane dhyAna dvArA te sUtrathI AtmAne jyAre bhAvita banAvavAmAM Ave tyAre ja karAtI kriyA bhAva kriyA banI zake. sarva kriyAone bhAvasabhara banAvavA mATe ja A sUtrArtha lakhavAno prayAsa karavAmAM Avyo che. jo ke Aja sudhImAM paMcapratikramaNa sUtronA artha upara aneka gItArtha guru bhagavaMtoe, temaja vidvAna zrAvakoe prakAza pADela ja che. pUrvadhara puruSoe Avazyaka sUtro upara paMcAMgInI racanA paNa karI che. to paNa bhAvAtmaka rUpe sUtranA arthanuM lakhANa thAya to AjanA kALanAM bALajIvone vizeSa upakAranuM kAraNa banI zake tevA uddezathI ja mAtra zabdArtha upara lakSya na rAkhatAM te te zabdo, pado ke sUtro bolatAM hRdayamAM kevA bhAvo hovA joIe, te vastu upara A lakhANamAM vadhu bhAra mUkavAmAM Avyo che. vaLI, Avazyaka niryukti Adi graMthomAM eka eka zabdanA aneka artha, naya, nipAdi karela che, chatAM AjanA jIvo sAmAnyathI jeTalA bhAvonuM skUraNa karI zake teTalA ja mukhya artha ahIM levAmAM AvyA che. A koI viziSTa lekhakanuM lakhANa nathI, koI sAhityakAranI A kRti nathI ke koI vidvAnanuM banAvela A pustaka nathI. A pustakamAM lakhAyelAM bhAvo to zAstrAdhAre anuSThAna mATe yatna karatA eka sAdhakanAM zAstrasaMmata bhAvo ja che. A bhAvano strota sAmAnya janane mATe paNa upakArI banI zake te AzayathI ja A lakhANa taiyAra thayela che. * arthano nirNaya karavA mATe ghaNA saMskRta, prAkRta graMthonI ane gujarAtI
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 133 vivecanAne rajU karatAM pustakonI tathA suzrAvaka zrI praviNabhAI motAnI jarUra paDe sahAya paNa lIdhI che. ghaNAM sthaLe jyAM sIdhA zAstravacano upalabdha thayAM nathI tyAM sva-kSayopazama anusAra paNa artha karela che. evA sthaLe 'mane Ama lAge che' tevo ullekha karyo che. 'sUtra saMvedanA'nuM vAMcana karatAM sAmAnya artha to prApta thaze ja paraMtu ghaNAM sthaLe vizeSa vicAravAnI aneka dizAo khUlaze. vaLI, anuprekSA karatAM karatAM aneka zaMkAnA samAdhAna thaze. vaLI, aneka navI jijJAsAo paNa pragaTaze. koIka sthaLe thoDuM UMDANa paNa jovA maLaze paraMtu vizeSa abhyAsa mATe to te dizAsucana mAtra ja raheze. A pustakamAM zabdArtha karatAM mukhyatayA e batAvavAmAM AvyuM che ke te te sUtra bolatA kayA bhAvothI haiyAnebhAvita karavuM. kemake, A lakhANano mukhya uddeza e ja che ke, sUtrArthane vAMcavA-bhaNavA dvArA yogyAtmAo te te sUtranAM bhAvane haiyAmAM sthira karI, te te bhAvothI AtmAne bhAvita karI bhAvapUrvakanI kriyA karI zake. tethI pratyeka sUtra ke padone bolatAM kevo bhAva ullasita karavo joIe te vastu khAsa batAvI che. zabda ane bhASAnI maryAdA hovAthI haiyAnA ghaNA bhAvo lakhANamAM rajU karI zakAyA nathI, chatAM zakti pramANe prayatna karyo che. AmAM pragaTa karela sUtranA sarva bhAvomAM zAstrano AdhAra cokkasa rAkhavAmAM Avyo che. zakya sarva kALajI rAkhavA chatAM ajJAna, pramAda ke abhivyaktinI aNaAvaDatanA kAraNe AmAM sUtrakAranA Azaya viruddha ke paramAtmAnI AjJA viruddha je kAMI lakhAyuM hoya, te mATe huM mithyA duSkRta cAhuM chuM ane guNagrAhIM bahuzrutone aMtarathI prArthu chuM ke teo mane mArI kSatio jaNAve. jethI punaH temAM sudhAro thaI zake ! huM jANuM chuM ke kSayopazamabhAvane kAraNe saMpUrNa kSatimukta ane sarvane sparzI zake tevuM kathana thaI zakyuM nathI, to paNa devagurUnI kRpAthI sva-pariNatinI nirmaLatA mATe karAyelo A prayAsa sarvane AtmalAbhanuM kAraNa bane e ja aMtarecchA. li. sA. prazamitAzrI mAgasara suda-11, vi. saM. 2057, hastagiri mahAtIrtha
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 pravezaka tattva saMvedana - ArAdhanAnuM eka Avazyaka 'sUtra saMvedanA' eka rIte viziSTa pustaka che. eTaluM ja nahi, paNa adhyAtma mArganA ArAdhaka mATe khUba Avazyaka che. ApaNA jIve gata janmomAM ArAdhanA to karI haze, jene pratApe ahIM sudhI AvI pahoMcyA chIe ane AvAM pustako vAMcavA mATe tatpara thayA chIe. bAkI A kALamAM AvuM vAMcana karavAnI prIti paNa jIvone bhAgye ja thAya che ane jyAM prItiya na hoya tyAM prayatna to thAya ja'kyAMthI ? kadAca ApaNe keTalAya janmonA ArAdhaka hoIzuM, chatAMya Aja sudhI ApaNe saMsAramAM rakhaDIe chIe ane ApaNuM ThekANuM paDyuM nathI. tenuM eka kAraNa e lAge che ke, ApaNe moTe bhAge ogha saMjJAthI ArAdhanA karI haze. je keTalAka jIvo . oghasaMjJAthI ArAdhanA mArgamAM AgaLa vadhyA haze, teo paNa ghaNuM kharuM dravyakriyA upara ja eTale korI kriyA upara ja aTakI gayA haze. A to evI vAta thaI ke, mokSamArga viSe sAMbhaLyuM, te joyoya kharo ane tenA upara yAtrAya karI, paNa kyAMka kaMIka cUkI gayA, jene pariNAme mukAma upara pahoMcI zakyA nahi ane samagra yAtrA kevaLa eka kavAyata jevI banI gaI. ApaNe kyAM cUkI gayA ane zuM cUkI gayA, tenI vAta eka rIte sAdhvIzrI prazamitAzrIjIe A pustakamAM karI che ane AgaLano mArga spaSTa karI batAvyo che. samagra jaina dharmanA pAyAmAM 'karma'nI vAta rahelI che. sakaLa karmakSaya karyA vinA koIno mokSa thayo nathI ane thavAno paNa nathI. ApaNo AtmA karmathI kharaDAyelo che - karmothI ladAyelo che ane A badhA karmone khapAvyA vinA te parama aizvaryane kyAreya prApta nahi karI zake. tethI samagra sAdhanAno sAra eka ja vAtamAM AvI gayo ke, kevI rIte karmakSaya karI zakAya ? ane ATa ATalI sAdhanA-ArAdhanA karavA chatAMya ApaNe Aja sudhI kema sakaLa karmono kSaya na karI zakyA, te vAta paNa vicAravI rahI. karmarahita thavA mATe jIve be pAMkhiyo vyUha apanAvavo paDe che. eka to navAM karmone AvatAM rokavAno ane bIjo sadaMtara na rokI zakAya to bane teTalA ochAmAM ochAM karmono Azrava thAya tevI vyavasthA karavAno. bIjI bAju jIve bhavobhavathI saMcita thayelAM karmone AtmA u52thI chUTAM pADI khaMkherI nAMkhavAno jene nirjarA kahe che. A baMne vAto siddha karavA mATe sakaLa ArAdhanA mArga.cAtaravAmAM Avyo che ane tenAM vidhividhAna goThavavAmAM AvyAM che.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 A vidhividhAno eTale sUtro jene sahAre ArAdhanA karavAnI hoya che. sUtronA raciyatA gaNadhara bhagavaMto che ane te sUtro ApaNA sadbhAgye Aja sudhI sAMgopAMga jaLavAyAM che. A badhAM sUtrone AdhAre badhI dharmakriyAo karavAmAM Ave che, paNa khATale moTI khoTa e che ke, ApaNe e sUtronuM moTe bhAge samajyA vinA raTaNa karIe chIe. jene pariNAme temAMthI je zakti utpanna thavI joIe ane jeTalA pramANamAM thavI joIe teTalI thatI nathI. pariNAme khAsa karmakSaya thato nathI. sUtronuM raTaNa karyAthI jIvane lAbha thAya che, paNa te bahu sAmAnya hoya che. jyAMthI karoDo maLe tema hoya tyAMthI koDio laIne pAchA pharyA jevo ApaNo ghATa thAya che. jo ApaNe sUtrone samajIne bhAva sAthe ApaNI dharmakriyAo karIe to tenAM te ja sUtromAMthI anargaLa zakti utpanna thAya je thokabaMdha karmonI nirjarA karI zake nAza karI zake. vaLI bhAvapUrvaka bolAyelAM sUtrothI navAM AvatAM karmo rokAya che ane sAro evo saMvara sadhAya che. vaLI, te samaye je karmono Azrava thAya che, te paNa zubha karmono Azrava hoya che. sUtromAM zabdanuM mahattva che, paNa tenA karatAMya keTalAya gaNuM mahattva tenA bhAvamAM raheluM che. eka vyavahArika vaMdana jevI sAmAnya kriyA paNa jo bhAva vihoNI hoya che; to tenI bolanAra ke vaMdana jhIlanAra upara kaMI khAsa asara nathI paDatI. jyAre ahIM to vAta che dharmanI ArAdhanAnI. jemAM ApaNe devaguru ane dharma jevAM sarvazaktimAna tattva sAthe saMparka sAdhavAno hoya che. AvAM anargaLa zaktithI saMpanna tattvono AvirbhAva ApaNe sUtrone sahAre karavAno hoya che. sUtra zabdomAM hoya che ane zabdo akSaronA banelA hoya che. akSaramAM anaMta zakti rahelI hoya che. paNa tene ApaNe jagADavAnI hoya che ane te jagADavA mATe ApaNe sUtromAM prANa pUravA paDe che. A prANa phUMkavAnI kriyA eTale sUtranuM saMvedana. sUtranuM jyAre ApaNane saMvedana thAya che, tyAre sUtra sajIvana banI jAya che ane tyAra pachI temAMthI anargaLa zakti bahAra paDe che je ApaNAmAM rahelAM anaMtA karmono kSaya karavA mATe sakSama hoya che. - viduSI sAdhvIzrI prazamitAzrIjIe 'sUtra saMvedanA'nI vAta karIne ArAdhanA mArganI eka ati mahattvanI ane Avazyaka vAta ta2pha sau ArAdhakonuM dhyAna doryuM che eTaluM ja nahi, paNa sUtra saMvedanAno Akho mArga cItarI batAvyo che. jethI ArAdhaka kyAMya bhUlo na paDe ane saraLatAthI te mArga pakaDIne cheka muktinA mukAma sudhI pahoMcI zake. sUtranI saMvedanA mATe bhAva joIe. sUtrano artha jANyA vinA bhAva thAya nahi ane zabdano marma samajyA vinA sUtrano artha samajAya nahi. Ama, sUtra saMvedanA kaMI nAnIsUnI vAta nathI. e mATe ghaNI badhI pUrvataiyArI karavI paDe che ane kSamatA keLavavI paDe che. ApaNe tyAM kahevAya che ke, eka ja namaskAra maMtra
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ jo yathA-tathA karAyelo hoya to te jIvane saMsArasAgara tarI pAra utAravA mATe samartha nIvaDe che. temAM kaMI atizayokti nathI. paNa tenI pAchaLa rahelI vAta samajavAnI che. jo saMvedanApUrvaka navakAra maMtranI ArAdhanA thaI hoya to tevo eka ja navakAra eTalo samartha-zaktizALI banI jAya che ke, jIva aneka janmothI AtmA upara lAgelAM karmonI nirjarA karavA sakSama banI rahe che. pustakamAM nirUpaNa karavAmAM Avela sUtromAMthI ApaNe eka sUtra-khamAsamaNa sUtranI vAta karIe. tene vize carcA karatAM sAdhvIzrI jaNAve che ke, "guNavAna pratyeno Adara ja guNanI prAptimAM vighna karanAra karmono nAza kare che. A rIte vaMdana karanAra sAdhaka mATe Avo Adara ja guNaprAptinuM kAraNa bane che." have jo khamAsamaNa bolatI vakhate kSamAdi viziSTa guNovALA guru prati Adara ja na hoya ane Adara vinA ja A sUtranuM popaTiyuM raTaNa karyuM hoya to te guNaprAptine avarodhanAra karmono nAza karavA mATe sakSama nathI banatuM ane sAdhaka . A sUtra bolIne keTalIya vAra khamAsamaNAM levA chatAMya khAsa lAbhAnvita nathI thaI zakato. sAdhvIjI A ja sUtranI chaNAvaTa karatAM AgaLa upara lakhe che ke, "he kSamAzramaNa! A zabdaprayoga karatAM ja kSamAdi daze yatidharmanuM sevana karatI viziSTa guNasaMpanna vyaktine huM icchApUrvaka vaMdana karuM chuM, tevo bhAva ullasita thAya che. tene kAraNe pote guNane abhimukha thAya che ane potAnA kaSAyo vaMdana kALamAM zAMta thAya che. AthI ja vaMdana karavAthI kSamAbhAvane aTakAvanAra karmano paNa nAza thAya che." have jo A sUtra bolanAra vyaktine kSamAdi dasa guNono khyAla ja na hoya ane te prati Adara ja na hoya to tenuM mana AvA bhAvathI ullasita nahi thavAnuM ane kSamAdi guNone AvRtta karanAra karmono khAsa kSaya paNa nahi thavAno. . lekhikA A ja vAtane AgaLa dhapAvatAM kahe che "IcchAmi khamAsamaNo.. bolatAM mokSamArganA upakArI kSamAdi guNayukta puruSo hRdayastha hoya, temanA pratye haiyAmAM atyaMta bahumAnabhAva hoya ane AvA guNo meLavavAnI icchA hoya tevA AtmAone ja A pada bolatAM kSamAbhAvane aTakAvanAra karmano nAza vagere upara kahelA lAbho thavAnI saMbhAvanA che, anyane nahi." A vAtano marma ke artha e thAya ke jeo khAlI cIlAcAlu rIte gADI gabaDAvatA hoya, tema sUtra bolIne vaMdana kare che, temane varSonAM varSo sudhI vaMdananI kriyA karavA chatAMya kaMI khAsa lAbha nahi thavAno. Ama sUtramAM AvatA zabdonA arthane samajyA vinA tenI pAchaLa garbhita rahelA guNono khyAla ja AvavAno nahi. guNono khyAla
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 AvyA vinA tenA prati Adara paNa kyAMthI thavAno ? jyAM Adara ja na hoya tyAM bhAvollAsanI vAta ja kyAM rahI ? bhAvollAsa vinA tattva saMvedana nahi ane tattva saMvedana vinAnI kriyA kevaLa dravyakriyA banI rahevAnI. AvI bhAva vaga2nI, saMvedana vinAnI kriyA ke sUtranuM popaTiyA raTaNa ke jalpa karmonI keTalI nirjarA karI zake ane guNaprAptimAM keTaluM sahAyaka nIvaDe ? sAdhvI prazamitAzrIjI temanA lakhANamAM pratyeka sUtrano prathama paricaya karAve che, pachI mULa sUtra batAve che. tyAra pachI sUtrano anvaya, chAyA ane zabdArtha karI Ape che. pachI teno vizeSArtha karI batAve che. jemAM teo tenI sAthenI saMlagna badhI bAbatonA saMdarbha Ape che. jethI vAcaka ArAdhaka sUtrane, tenA zabdArthane ane vizeSArthane samajI zake. A rIte bhAvita thayelo ArAdhaka jo sUtra bolIne AkhI kriyA kare ane tenI sAthe tenuM tattva saMvedana karato jAya to ja AkhI kriyA amRtakriyA banI rahe. pariNAme sAdhakane guNaprApti thAya ane anaMta nirjarAno lAbha maLe. vAtano sAra eTalo ja che ke, tattva saMvedana vinA karAtI kriyAonuM phaLa sAmAnya ane alpa hoya che. mATe ApaNe tattva saMvedananI vAtane jarA spaSTa rIte samajI levI joIe. saMvedanane to moTe bhAge loko samaje che ane paLepaLe anubhave che. saMvedanA cetanAno-jIvano guNa che. jaDane saMvedana nathI hotuM. jIvamAtra sAnukULa paristhitimAM sukhada saMvedana anubhave che ane pratikULa viSayomAM ke saMjogomAM duHkhanI anubhUti kare che. tethI to jIva mAtra sAnukULa saMvedana maLe te tarapha sarake che ane pratikULa saMvedanathI dUra rahevA mathe che. jIvanI saMvedananI A pariNita rAga ane dveSanA gharanI hoya che. jIva jyAM sudhI bahirAtma dazAmAM hoya che, tyAM sudhI tene rAgavALA viSayomAM sukhanuM saMvedana thAya che ane dveSavALA viSayo paratve du:khanuM saMvedana thAya che. jIva jyAre aMtarAtma dazAmAM Ave che ke AvavA mAMDe che, tyArathI tene IndriyonA viSayonuM saMvedana eTaluM sukhada ke duHkhada nathI lAgatuM. rAga-dveSanA bhAvo pAtaLA paDatAM jIvanI vItarAga cetanA saceta thAya che ane AvI cetanA je saMvedana kare che, te tattva saMvedana hoya che. tattva saMvedana kaSAyarahita hoya che. AtmAnA guNonI vAta AvatAM ke tenA pragaTIkaraNa vakhate jIva je saMvedana anubhave che, te karmonI anargaLa nirjarA ane sabaLa saMvaranuM kAraNa banI zake che. tevA samaye jIva je kAMI karmano Azrava kare che, te mahad aMze puNyAnubaMdhI puNya karmano ja hoya che. ApaNA pratyeka sUtronA uccAraNa sAthe ane tenI sAthe levAtI kriyA vakhate jo ArAdhaka AvuM tattva saMvedana karato rahe to te jhapATAbaMdha mokSamArge AgaLa vadhato
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. jAya. jIva jyAre saMpUrNatayA vItarAga avasthAne prApta kare che, tyAra pachI te je saMvedana anubhave che temAM koI bhAva nathI hoto. paNa temAM to kevaLa astitvano AnaMda hoya che. paNa A vAta to cheka paramAtmadazAnI che. ApaNo samagra adhyAtma mArga bahirAtma dazAmAMthI aMtarAtma dazAmAM AvavA mATeno che ane tattva saMvedana karatAM karatAM cheka vItarAga avasthA-zuddha avasthA sudhI pahoMcavA mATeno che. A mArga tattva saMvedanasaha thatA sUtrArtha ane kriyA dvArA pAra karI zakAya che. mATe sUtra saMvedanAnuM ati mahattva che. tattva saMvedana vinAnI ApaNI badhI dharmakriyAo niSNANa dravyakriyAo ja banI rahe che ane sakaLa karmono kSaya karI zake tevI UrjA tenAthI utpanna thaI zakatI nathI. ApaNI pratyeka dharmakriyAo sAthe saMlagna thayelAM sUtronA jo ApaNe artha samajIe, pachI tenuM vidhisara uccAraNa karIe ane tenI sAthe ApaNAmAM bhAvollAsa Avato jAya ane te kSaNika na rahetAM, lAMbo samaya TakI rahe ane vaLI tenI paraMparA sarjAtI rahe to tattva saMvedana sthira thAya ane AvuM tattva saMvedana AtmAne muktidhAma sudhI pahoMcADyA vinA rahe nahi. sAdhvI zrI prazamitAzrIjIe A lakSyane najaramAM rAkhIne "sUtra saMvedanA' lakhavAnuM bhagIratha kArya hAtha upara lIdhuM che ane tenA paripAkarUpe teno prathama bhAga bahAra paDI rahyo che. jemAM namaskAra mahAmaMtrathI sAmAIya vayajuro sudhInAM agiyAra sUtrono samAveza karavAmAM Avyo che ane pratyeka sUtranuM vizad vivecana karavAmAM AvyuM che. ArAdhaka jo pratyeka sUtrane yathA-tathA samajIne tattva saMvedanasaha pratyeka kriyA karato thaI jaze to mokSa tenAthI, jhAjhA bhavo sudhI dUra nahi rahe. paNa prazna che AvA ArAdhakono. kadAca AvA ArAdhakono varga maryAdita rahe, paNa chevaTe to mumukSu jIvone najaramAM rAkhIne ja "sUtra saMvedanA' lakhAyeluM che ane lakhAI rahyuM che eTale te bAbate jhAjhI ciMtA karavA jevuM nathI. ArAdhaka mAtrane ati upakAraka thaI paDe tevA A pustakanuM sarjana karIne sAdhvIzrI prazamitAjIe aneka mumukSu jIvo mATe ArAdhanA mArga spaSTa ane sulabha karI Apyo che. temanA A mArganI anumodanA karavAnI mane A rIte je taka maLI che, teno mane AnaMda che. A jJAnadhArAnuM sAtatya jaLavAI rahe ane teno lAbha laIne aneka jIvo maLelA manuSya bhavano uttama rIte upayoga karI le tevI prArthanA sAthe ahIM huM viramuM chuM. suhAsa', 14, jenanagara, pAlaDI, amadAvAda-380007 - caMdrahAsa trivedI tA. 30-11-2000
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama AvRtti veLAnI prakAzakanA haiyAnI vAta... 19 saMsAranI viSama paristhitimAMthI pasAra thatAM duHkhamaya saMsAranI asAratA to ApoApa samajAI jAya che, paNa puNyodayathI jyAre sadguruno yoga thAya che tyAre ja sukhamaya saMsAra paNa asAra che te vAta sacoTa rIte samajAya che. amArA koI utkRSTa puNyodaye janmyA tyArathI parama pUjya AcAryadeveza zrImad vijya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAno suyoga sAMpaDyo hato. temanI amRtamaya vANInuM pAna karatAM samajAyuM ke saMsAranuM sukha bhUMDuM che ane niraMtara sukha to mokSamAM ja che ane mokSanI prApti zAstrAnusArI pravRttithI thAya che. A kAraNe ja zAstra-abhyAsa karavAnuM mana ghaNIvAra thatuM. paraMtu pramAdAdi kAraNe e sAkAra thaI zakyuM nahi. ekavAra deva-gurunI paramakRpAthI anAyAse prApta thayelA zubha muhUrte parama viduSI caMdrAnanAzrIjI mahArAja sAhebano suyoga sAMpaDyo. prathama darzane ja zAstrAbhyAsa karavAnI suSupta icchA jAgRta thaI. haiyAnI vAta hoTha upara AvI gaI. vAtsalyanI sAkSAt mUrti evA teozrIe amArI bhUmikAno vicAra karIne amone 'jya vIyarAya' sUtranA artha karAvavAnI zarUAta karI. pahelA divase ja amo ApharIna thaI gayA. abhyAsa cAlu ja rAkhavAno saMkalpa karyo. teozrInI nAdurastInA kAraNe amAro pATha teozrIe parama pUjya sA. prazamitAzrIjI mahArAjane soMpyo ane amAro niyamita abhyAsa zarU thayo. te vakhate mArI vayanA cAra dAyakA vItI gayA hatA, dharma ka2vAne samaya jANe vahI jato hato. mArI ane mArI sAthe abhyAsa mATe AvatI mArI dIkarIo tathA bIjI jijJAsu baheno vacce vayanI dRSTie viSamatA hovA chatAM sAkSAt gaNadhara bhagavAnanI vANIno marma pUjyazrI eTalI sUkSmatAthI ane saraLatAthI samajAvatA ke uMmara, saMskAra ane kSayopazamanI maryAdAne ullaMghIne amane saune kAMIka anokhuM ane adbhuta prApta thavAnI anubhUti thavA lAgI. ati alpamatithI paNa jyAre amo sUtrArthanuM zravaNa karatAM tyAre arihaMtanuM svarUpa, temanA guNo, temanA yoganuM aizvarya ane sauthI vadhu to
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 . 3yo. temanI karUNAnuM AbehUba citra amArA mAnasapaTa upara taiyAra thatuM gayuM. sUtrArthano abhyAsa karAvatAM karAvatAM temaNe amane jIvana jIvavAnI dizA batAvI. "paMcaparameSThI mAtra ApaNA upakArI che eTaluM ja nahIM paNa e avasthA ja ApaNuM dhyeya che" evo nirNaya karAvyo ane te mATe paMcAcAranuM pAlana e ja sukhano mArga che, ema pratIti thavA lAgI. arihaMtAdinuM varNana sAMbhaLatAM ja rAgadveSAdi AMtarazatruo oLakhAyA. zatruonI satAmaNa kevI che e samajAyuM. AtmA, puNya, pApa ane paraloka pratyenI AsthA vRddhi pAmatI gaI. AtmabhAva pAmavA mATe ane paraloka sudhAravA mATe zuM karavuM joIe, teno upAya mAnasapaTa upara kaMIka upasthita thavA lAgyo. AryadezanA saMskArI kuTuMbamAM gRhiNI tarIke jIvana gujAratAM ke karmAdhIna banIne vepAra karatAM je vicArazakti nahotI khIlI teTalI vicArakatA A sUtrArtha bhaNatA khIlavA lAgI. anAdi-anaMtakALa sudhI bhaTakatA ApaNI zuM hAlata thaze e jANIne je mUMjhavaNa thatI tenI sAme ApaNI rojabarojanI Arthika, sAmAjika ke pArivArika mUMjhavaNanI koI visAta na lAgI. A gaNadhara bhagavaMtanI vANI sAMbhaLatA vAstavikatAnuM bhAna thatAM evI ciMtA thavA lAgI ke, ApaNuM zuM thaze. tyAre karuNAparAyaNa gurudeve kahyuM ke, bhalene tame viziSTa tapa-japa na karI zako. jo bodha ane zraddhApUrvaka mAtra Avazyaka kriyAo karazo to paNa tame mArga upara AgaLa jhaDapathI vadhI zakazo. mokSamArga upara cAlavA mATe ja pU. sAdhvIjI bhagavaMte amone sUtronA artha karAvyA hatA. teozrIe sUtrArthanuM jJAna mAtra zabdathI nahotuM karAvyuM, arthanuM jJAna mAtra mAhitI mATe nahotuM ApyuM, paraMtu Avazyaka kriyA dvArA AtmAne kema nirmaLa banAvavo te zIkhaDAvavA ApyuM hatuM. teozrI haMmezA kahetA ke, A sUtrArthanA jJAna dvArA tamAre kriyA karatAM kevA bhAvo karavA, kevI saMvedanAono anubhava karavo te khAsa samajavAnuM che. temanuM lakSya haMmezA kriyAne AtmalakSI banAvavAnuM rahetuM. kriyA pUrve AtmazuddhinuM ke mokSaprAptinuM praNidhAna thAya to ja kriyA suyogya bane - ema teozrI vAraMvAra kahetA. mUMjhavaNano ukela sAme hato, paraMtu kSayopazamanI alpatAne kAraNe mane to vadhu mUMjhavaNa thatI hatI ke, huM A arthane yAda kaI rIte rAkhyuM ane ene kriyA karatA kaI rIte upasthita karuM ? tethI sAhebane vinaMtI karI ke, Apa A
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 arthanuM bhAvasabhara lakhANa karI Apo to ame enuM vAraMvAra paThana-manana karI zakIe ane tenA AdhAre amAro prayatna paNa kaMIka saphaLa banI zake. kRpALu gurudeve amArI vinaMtIno svIkAra karI lakhANa taiyAra karI ApyuM. teozrIe jeTalI mahenata karI lakhANa karI ApyuM che, teTalI ke tethI adhika mahenata jo dharmakriyAmAM thAya to yatkiMcita RNamukta banI zakAya. A sivAya RNamuktino anya upAya jaNAto nathI. pratyakSathI jeTaluM maLyuM che, tenI sAme lakhANathI prApta thatuM jJAna jo ke ghaNuM alpa che, to paNa A jJAna ghaNAne sankriyAmAM upayogI nIvaDaze, tema vicArIne ja meM A lakhANa prakAzita karavAno nirNaya lIdho che. A prakAzananA mAdhyame je jJAna mane maLyuM che, te jJAna aneka tattvajijJAsuAtmA sudhI pahoMce ane teo Ano vadhu lAbha uThAve te ja aMtaranI icchA che. Apa sau sudhI A lakhANane pustakAkAre pahoMcADavA mATe aneka puNyAtmAoe judI judI rIte mahenata karI che. pa. pU. caMdanabALAzrIjI ma. sAhebe nAdurasta zarIre paNa ghaNA samayano bhoga ApIne pUra rIDiMganuM sarva kArya karI ApyuM che. tabadala temanI huM RNI chuM. zrI praviNabhAI, zrI mayaMkabhAI, zrI azvinabhAI ane sAhebajI pAse bhaNatAM arnaka sAdhvIjI bhagavaMto tathA bahenono noMdhanIya phALo che, te saunI paNa huM AbhArI chuM. A pustaka vAMcI Apane je anubhava thAya che ke pustakamAM koI paNa kSati : hoya to te ane pustakane vadhu sulabha banAvavA mATe koIpaNa sUcana hoya to te kRpA karIne jaNAvazojI. te uparAMta Apane AgaLanA sUtro karavAnI bhAvanA hoya to te paNa jaNAvazo. jethI punaH vinaMtI karI vadhu sUtrArthanuM jJAna ApaNe sau meLavI zakIe. "RdhikiraNa" 12, prakRtikuMja sosAyaTI, zreyasa skula pAse, amadAvAda-380015 phona 7720920 A med, media-ac0014 deseada Bezvous et - prakAzaka saralAbena kiraNabhAI zAha poSa vada-10, vi. saM. 2017
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 krama. viSaya 1. namaskAra mahAmaMtra sUtra paricaya navakAramaMtra mULa anvaya, chAyA ane zabdArtha "namo arihaMtANaM" padano vizeSArtha "namo" no artha anukramaNikA pAnA naM. krama. 1-41 1 3 4 siddhAtmAnuM sthAna sthAna viSayaka jijJAsA-tRpti siddhanA ATha guNonuM varNana arihaMtane prathama namaskAra saMbaMdhI jijJAsA-tRpti 4-12 pa ka arihaMtanuM svarUpa arihaMta zabdanA judA judA artha-mahattva 7 namo arihaMtANaM bolatA karavAnI bhAvanA 11 bhAvanamaskArano upAya arihaMtanuM zvetavarNathI dhyAna karavAnuM kAraNa 13 " namo siddhANaM' padano vizeSArtha 14-2002. zrI paMciMdiya sUtra 11 14| sUtra paricaya saMsArI ane siddhAtmAnA sukhanI tulanA siddha zabdanA judA judA artha 17 mULa sUtra siddhano upakAra 17 anvaya, chAyA ane zabdArtha siddhanA jIvonI saMkhyA "paMciMdiya saMvaraNo"no vizeSArtha 17 17 - 18 18 20 20 siddhanuM lAlavarNathI dhyAna karavAnuM kAraNa "namoAyariyANaM" padanovizeSArtha 21-25| Agama AdhArita bhAvAcAryanuM varNana 22 AcAryanuM sAmAnya varNana 23 AcArya zabdanA judA judA artha 25 AcAryanuM pittavarNathI dhyAna karavAnuM kAraNa 25 2528 27 "namo uvajjhAyANaM" panovizeSArtha upAdhyAyanA judA judA artha upAdhyAyanuM nIlavarNathI dhyAna karavAnuM kAraNa 28 'namo loe savva sAhUNaM' padano vizeSArtha 28-34 viSaya sAdhu zabdanA judA judA artha savva zabdanuM prayojana savva sAhUNaM zabdanA judA judA artha sAdhunuM zyAmavarNathI dhyAna karavAnuM kAraNa paMcaparameSThInuM pUjyapaNuM prathama pAMca pada saMbaMdhI jijJAsA "eso paMca...... padano vizeSArtha 34-39 "maMgalANaM ca..." padano vizeSArtha 37 maMgalanA prakAra 38 bhAvamaMgalanI upakArakatA maMgala zabdanA judA judA artha pAMca IndriyanA 23 viSayo ane 252 vikAro saMvarabhAvanuM varNana saMvaranA prakAro pAnA naM. 29 30 .66 na i chu " anaMtAnubaMdhI kaSAyanuM svarUpa apratyAkhyAnI kaSAyanuM svarUpa pratyAkhyAnI kaSAyanuM svarUpa saMjvalana kaSAyanuM svarUpa 38 39 42-43 45 47 'tahanavaviha...dharo' padanovizeSArtha 47 brahmacaryanuM svarUpa brahmacarya viSayaka jijJAsA-tRpti 47 42-65 42 43 43 44 48 " cauviha kasAya mukko"no vizeSArtha 50 kaSAyonA bheda ane prabheda kR chuM huM & & & 54 "Ia... saMjutto"no vizeSArtha "paMca mahatvaya jutto"no vizeSArtha 55 pAMca mahAvratanuM svarUpa paha paMca vihAyAra pAlaNa-samartyo'no vizeSArtha 59
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 73 38 ama, viSaya pAnA. ma. viSaya pAnA naM. "paMca samio-tigato"no vizeSArtha 10 6. IriyAvahiyA sUtra 94-109 pAMca samitinuM svarUpa sUtra paricaya 94 traNa guptinuM svarUpa mULa sUtra chattIsa guNo guru majha"no vizeSArtha upa anvaya, chAyA ane zabdArtha - 98 3. zrI khamAsamaNa sutra u9-73 "IcchAkAreNavirANAe"no satra paricaya vizeSArtha 99-101 mULa sUtra gamaNAgamaNe paciMdiyA"no anvaya, chAyA ane zabdArtha vizoSArtha 102-106 IcchAmi. vaMdiuM"no vizeSArtha 18 "abhiyA kSamAzramaNano artha micchAmi dukkaDano vizeSArtha 106-107 mAdi daza yatidharmanuM varNana - 69 jAvAijAe"no vizeSArtha 71 7. tassa uttarI sUtra 110-122 nizIhiAeno vizeSArtha : sUtra paricaya 110 matheNa vaMdAmino vizeSArtha 73. mULa sUtra 111 4. icchakAra sUtra 04-80 anvaya, chAyA ane zabdArtha 112 sUtra paricaya taraNa"no vizeSArtha 113 mULa sUtra uttarIkaraNa"no vizeSArtha 113 anvaya, chAyA ane zabdArtha - 7pa , "pAyakitakaraNano vizeSArtha 114 cchakArano viroSArtha "risohikaraNeNa"no vizeSArtha 115 "suharAI/sahadevasi"no vizeSArtha "sukhatapa"no viroSArtha vizuddhinA be prakAra 115 zarIra nirAbAdha"no vizeSArtha "visallI karaNeNa"no vizeSArtha 117 "sukhajI"no vizeSArtha zalyanA traNa vibhAga : 117 bhAta. jI"no vizeSArtha zalyanI tapAsa ane dUra karavAno upAya 118 kAyotsarganuM prayojana 5. abhukio sUtra 81-93 "pAvANuM. niSNAyaNakAe"no sUtra paricaya vizeSArtha 121 mULa sUtra . ' kAyotsarganI pratijJA anvaya, chAyA ane zabdArtha "acchakAraNa.. rAINkhAmemino. hami kAsagaMno viSArtha 125 vizeSArtha 8. satya sUtra 123-134 "jakici vecAvacceno sUtra paricaya 112 vizeSArtha mULa sUtra 127 AlAve.. uvarI bhAsAe"no anvaya, chAyA ane zabdArtha 127 vizeSArtha * 87-89 "jakici majha. na "asatya.. diki saMcAlehino vizeSArtha jaNAmi"no vizeSArtha 90-91 128-130 micchA mi dukkaDa'no virodhArtha 92 | "evabhAIehiM." no viroSArtha 130 . 121 121 84-858. 86-87
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 krama. viSaya "abhaggo... kAussaggono vizeSArtha 132 " jAva... vosirAmi"no vizeSArtha 133 9. logassa sUtra sUtra paricaya mULa sUtra anvaya, chAyA ane zabdArtha "logassa ujjoagare"no vizeSArtha pAnA naM. krama. 135-162 135 137 138 140 dhammatityayare"no vizeSArtha 142 "jiNe"no vizeSArtha 143 "arihaMte kittaIsaM"no vizeSArtha 143 "cauvIsaMpi kevalI'no vizeSArtha 143 vizeSaNanI sArthakatAno vicAra " usabha... vandvamANaM' padano vizeSArtha 147 covIsa bhagavAnanA sAmAnya-vizeSa artha 147 "vihuyarayamalA "no vizeSArtha 153 "pahINa-jara-maraNA"no vizeSArtha 153 .. " cauvIsaM... pasIyaMtu"no vizeSArtha tIrthaMkaranI prasannatAnuM tAtparya "tityayarA me pasImaMtu" bolatA karavAno bhAva "kittiya-maMdiya... kiMtu"no 154 154 155 vizeSArtha 156 ArogyanI vicAraNA 158 samAdhinI vicAraNA 159 " caMdesu... mama disaMtu"no vizeSArtha 160-162 163-180 10. karemi bhaMte sUtra sUtra paricaya mULa sUtra 173 175 viSaya anvaya, chAyA ane zabdArtha "karemi bhaMte sAmAIyaM"no vizeSArtha 'bhaMte' zabdanA bhinna bhinna artha 'sAmAyika' zabdanA vizeSa artha D bhUmikA bhede sAmAyikanuM varNana "sAvarjya jogaM paccakkhAmi" pAnA naM.. 177 166 137 138 139 novizeSArtha 66 jAva niyamaM pannuvAsAmi" novizeSArtha "duvihaM... na. kAravemi" no vizeSArtha 174-176 177 147 bhAMgAnuM varNana "tassa... paDikkamAmi"no vizeSArtha 178 "niMghami...vosirAmi"novizeSArtha 179-180 11. sAmAIya vayajutto sUtra paricaya 181-192 181 mULa sUtra 182 182 anvaya, chAyA ane zabdArtha "sAmAIyavayajutto"no vizeSArtha - 183 "jAva...niyama saMjutto" no vizeSArtha . .. 11-173 184-184 " chinnaI... karmAM"no vizeSArtha 185 "sAmAIya... vArA"no, vizeSArtha- 185 sAmAiyammi u kae jamhA 186 "eeNa... gujjA"no vizeSArtha -186 "sAmAyika... dukkaDaM" no vizeSArtha - 173-174 187 189-192 mananA dasa doSanuM varNana vacananA dasa doSanuM varNana 192-194 kAyAnA bAra doSanuM varNana 194-196 sAmAyika levAnI vidhi 197 205 200-202 sAmAyika pAravAnI vidhi muhapattinA bola saMbaMdhivicAraNA 209-215
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI namaskAra mahAmaMtra sUtra paricaya : namaskAra mahAmaMtrane navakAramaMtra, paMcamaMgaLa mahAzrutaskaMdha ane paMcaparameSThI namaskAra maMtra paNa kahevAya che. A navakAra mahAmaMtra, eka eka padanA pAMca adhyayana ane cAra padone eka cUlikA maLIne banelo che. te sUtra ane arthathI zAzvata che. ratnanI peTInuM vajana jema thoDuM ane mUlya ghaNuM hoya che, tema paMcaparameSThIne namavArUpa A maMtra mAtra aDasaTha akSara pramANa hovA chatAM atyaMta phaLadAyaka che. jema talamAM tela raheluM che, kamaLamAM makaraMda rahela che, tema badhAya AgamomAM A paMcaparameSThIo vyApIne rahelA che. mATe ja A pAMceyano jemAM samAveza thayo che, evA namaskAra mahAmaMtranuM mUlya ghaNuM che. navakAranA cUlikA sahitanAM pAMca pado mahAzrutaskaMdha kahevAya che. zrata eTale zAstra - jemAM jaDa ane jIvanA svarUpanI oLakhANa ApavAmAM Ave che ane skaMdha eTale mULa - sarvazrutanA mULa samAna A namaskAra mahAmaMtra che kAraNake, sarvazrutanI artharUpe prarUpaNA karanArA arihaMtabhagavaMto che ane gaNadharabhagavaMto e zratane sUtrarUpe gUMthe che ane A sUtrathI te arihaMtabhagavaMtone namaskAra karAya che, tethI ja A graMtha mahAzrutaskaMdha tarIke oLakhAya che. namaskAra mahAmaMtrane paMcaparameSThI namaskAramaMtra paNa kahe che. A sUtramAM ' je pAMcane namaskAra karavAmAM Ave che, te pAMceya parama eTale ke, utkRSTa sthAnane pAmelA che ane tethI te paMcaparameSThI gaNAya che. temane karelo
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA namaskAra te paMcaparameSThI namaskAra che. vaLI, namaskAra mahAmaMtranAM paMcaparameSThI maMtra vagere paNa nAmo che. vaLI, tene navakAramaMtra paNa kahe che. navakAra' eTale, jenAM naveya padomAM pUrvAnupUrvI, pazcAnupUrvI ane anAnupUrvI" dvArA gaNavArUpa kriyAmAM bheda che, athavA jemAM gaNavArUpa nava kriyAo che, tene navakAra kahe che. mATe ja A maMtra navakAra maMtra tarIke oLakhAya che. navakAra cauda pUrvano sAra che. vaLI, anaMta labdhio, nava nidhAna, cauda ratno ane jJAna, darzana, cAritra paNa navakAramAM ja che. navakAra cauda pUrvano sAra che : sAra eTale rahasya, cauda pUrvanuM rahasya arihaMta ane siddha avasthAnI prApti karavI te che. te arihaMta ane siddha avasthAnI prAptino upAya A navakAra maMtra che. vaLI, sAra eTale zreSTha. AtmAnI zreSTha avasthA arihaMtAdi svarUpa che. cauda pUrva bhaNIne jema A zreSTha avasthAne prApta karAya che, tema navakAranA dhyAnathI paNa A zreSTha avasthA prApta karAya che. vaLI, cauda pUrvathI je lakSa siddha karavAnuM che, te ja lakSa navakArathI prApta thaI zake che. AthI navakAra mahAmaMtra cauda pUrvano sAra kahevAya che. AthI ja jemaNe cauda pUrvanuM jJAna prApta karyuM che, jeo pUrvAnupUrvAthI ane paccAnupUrvIthI aMtarmuhUrta jeTalA alpakALamAM cauda pUrvanA jJAnanuM punarAvartana karI zake che, teo paNa aMta samaye cauda pUrvanuM smaraNa na karatAM, cauda pUrvanA sArabhUta navakAranuM ja smaraNa kare che. Ama navakAra cauda pUrvano sAra che. navakAramAM anaMta labdhio rahelI che : viziSTa cAritranA pAlanathI prApta thAya tevI labdhio gaNadhara bhagavaMto, AcArya bhagavaMto ane muniomAM hoya che ane teono samAveza navakAramAM thAya che. tethI tenuM smaraNa karavAthI labdhinA arthIne aneka prakAranI labdhi prApta thAya che. mATe ja navakAramAM anaMta labdhio samAyelI che. navakAramAM cauda ratno, nava nidhAna paNa rahelAM che. bAhya dRSTie cauda ratno ane 1. nave pale ja ziyA ya i navara: tathA nA diyA smin naivAra: 2. pUrvAnupUrvIthI = AgaLathI pAchaLa gaNavAnI paddhati. 3. paccAnupUrvIthI = pAchaLathI AgaLa gaNavAnI paddhati. 4. anAnupUrva = kamarahita gaNavAnI paddhati.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI namaskAra mahAmaMtra navanidhAnarUpa vaibhava navakAramAM dekhAto nathI. A vaibhava to cakravartI AdImAM dekhAya che. to paNa A cakravartIpaNuM dharmanI viziSTa ArAdhanA karavAthI puNyanA yoge ja maLI zake che. dharmanI viziSTa ArAdhanAmAM paNa navakAranI eTale ke, paMcaparameSThInI ArAdhanA AvI ja jAya che. AthI ja ema kahI zakAya ke, navakAranI ArAdhanAthI cauda ratno ane nava nidhAna paNa maLe che. TUMkamAM, jagatamAM je kAMI paNa uttama vastu ke uttama padavI che, te sarva A navakAra maMtrathI ja prApta thAya che. navakAramAM darzana-jJAna-cAritra paNa che. anaMta jJAna-darzana-cAritranA dhAraka arihaMta ane siddha bhagavAna navakAramAM che. tethI jJAnAdi paNa navakAramAM che ja. bhUNasUtra : namo arihaMtANaM 'namo siddhANaM namo AyariyANaM namo uvajjhAyANaM namo loe savva-sAhUNaM - eso paMca-namukkAro, savva-pAva-ppaNAsaNo maMgalANaM ca savvesiM, paDhamaM havai maMgalaM akSara-98 56-8 . saM568-8 pada 1 namo arihaMtANaM saMpadA 1 ... ' pada 2 . namo siddhANaM saMpadA 2 pada. 3 namo AyariyANaM saMpadA 3 pada 4 namo uvajjhAyANaM saMpadA 4 pada 5 namo loe savvasAhUNaM / saMpadA 5 pada 6 eso paMcanamukkAro, saMpadA 6 pada 7 savva-pAva-ppaNAsaNo, saMpadA 7 pada 8 maMgalANaM ca savvesiM saMpadA 1 8 pada 9 paDhamaM havai maMgalaM saMpadA
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha : arihaMtANaM namo arhadbhyo namaH arihaMtabhagavaMtone namaskA2 thAo. 4 siddhANaM namo siddhebhyo namaH siddhabhagavaMtone namaskAra thAo. AyariyANaM namo AcAryebhyo namaH AcAryabhagavaMtone namaskAra thAo. uvajjhAyANaM namo upAdhyAyebhyo namaH upAdhyAyabhagavaMtone namaskAra thAo. loe savva sAhUNaM namo loke sarvasAdhubhyo namaH lokamAM rahelA sarva sAdhubhagavaMtone namaskAra thAo. eso paMca-namukkAro, savva - pAva - ppaNAsaNo maMgalANaM ca savvesiM, paDhamaM maMgalaM havai 5 pazca-namAra:, sarva-pApa-prazAzana: / sarveSAM ca maMgalAnAm prathamaM maGgalam bhavati / A pAMca parameSThI bhagavaMtone karelo namaskAra, sarva pApano nAza kare che ane sarva maMgalomAM prathama maMgala che. vizeSArtha : 'namo arihaMtANaMka : arihaMtabhagavaMtone namaskAra thAo. rAga-dveSAdi aMtaraMga zatruno nAza karI, kevaLajJAnAdi guNone prApta karI, 5. A prathama pada te prathama adhyayana rUpa che, temAM 'namo', 'ari' ane 'haMtANaM' ema traNa pada che.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI namaskAra mahAmaMtra yogya jIvone tAravAnA prabaLa nimittabhUta, tIrthanI jemaNe sthApanA karI che, te arihaMta paramAtmAone namaskAra thAo. namo' : namo eTale namaskAra. mana, vacana, kAyAthI namavAnI kriyA te namaskAra che. A padamAM prathama "namo" zabda nipAtaA che. nipAta eTale jenA aneka artha thAya evo avyaya. temAM eTaluM dhyAna rAkhavuM ke, "namo' zabdano artha karatAM "mavata' kriyApada adhyAhAra che, eTale "namo' no artha namaskAra thAo ema thAya che. "thAo5B te prArthanA vacana che. "thAo' dvArA uttama bhAvanamaskAranI AzaMsA vyakta karavAmAM AvI che. namaskAra kaIcchAyoga, zAstrayoga ane sAmarthyayogarUpe traNa prakArano che. jyAM sudhI sAdhaka sarvazreSTha namaskArane prApta na kare tyAM sudhI te namaskAranI AzaMsA-prArthanA karI zake che. tethI ja ahIM "thAo' kahI sarvazreSTha namaskAranI AzaMsA karAI che. ' "namo' no jema namaskAra artha thAya che, tema "namo' zabda pUjA arthamAM paNa vaparAya che. pUjA dravya-saMkoca ane bhAva-saMkocarUpa che. temAM "namo' bolatAM jene namaskAra karavAnA che, te arihaMtAdine najara samakSa rAkhI be hAtha joDIne, mastaka namAvIne, kAyAne namaskArane yogya mudrAmAM rAkhavI, vANIthI namaskArane yogya zabdo uccAravA ane manamAM te zabdano artha vicAravo te dravya-saMkoca che, ane namaskaraNayamAM rahelA guNo te ja mAre prApta karavA yogya che, te ja sArabhUta che, tevA prakAranA pariNAmathI te guNonI niSpatti mATe tene anukULa AtmavIryanuM pravartana karavuM te bhAva-saMkoca che. A bhAva-saMkocarUpa namaskAra karavAnI IcchAvALA sAdhake namaskAra karatAM pahelAM arihaMtAdinuM lokottama bAhya ane aMtaraMga svarUpa samajI punaH punaH vicArIne buddhimAM sthira karavuM 5A zrI bhagavatI sUtranI TIkAmAM zrI abhayadevasUri kahe che ke : tatra namaH iti nepAtikaM padaM dravyabhAva-saMkocArtham / Aha ca nevAiyaM pdNdbvbhaavsNkoynnpyttho| manaHkaracaraNamastakasupraNidhAnarUpo namaskAro bhavatvityarthaH / 58 AnI vizeSa vicAraNA "namuhurNa" mAM jovA maLaze. 5C IcchAyoga, zAstrayoga ane sAmarmayoganuM varNana - pAnA naM. 35 - phUTanoTa naM.24A mAMthI jovuM. taratamatAnA bhedathI zAstrakAroe dharmakriyAnA traNa prakAro batAvyA che.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 sUtra saMvedanA joIe. to ja bhAva-saMkocarUpa bhAvanamaskAra thaI zake. namo pada namratAsUcaka che, bhaktinI nizAnI che, kRtajJatAnA saMketarUpa che, Adara ke sanmAnanI lAgaNI pradarzita karavAnuM sAdhana che. "namo' padathI jaNAya che ke, huM kAMI ja mAtra nathI arthAt mArAmAM koI mahAnatA ke lAyakAta nathI ane arihaMtAdi mahAna guNanA bhaMDArarUpa che. eTale "namo' e ahaMbhAvano nAzaka ane ahaMbhAvano poSaka che. namo' dvArA dharmanI sanmukha javAya che kAraNake, namaskAra dvArA je bhAvollAsa pragaTa thAya che, tenAthI dharmabIjanuM vapana thAya che ane vAraMvAra mahApuruSone karelo namaskAra chevaTe mokSarUpa phaLa sudhI pahoMcADe che. arihaMtanuM svarUpa : A padamAM jene namaskAra karavAmAM Ave che te arihaMtaparamAtmAo janmathI ja traNa prakAranA nirmaLa jJAnathI yukta hoya che. temano janma mahAvaibhavayukta rAjakuLamAM thayo hoya che. janmatAM ja Indro AdithI teo pUjAtA hoya che, chatAM AvA bAhya vaibhavanI temanA mana upara koI asara hotI nathI, kemake teomAM janmathI ja viziSTa koTino vairAgyabhAva hoya che. bAlyAvasthAmAM paNa teomAM bAhya-aMtaraMga zatruone jItavA mATe lokottara sattva hoya che. saMsAranI tamAma pravRttiomAM paNa kyAMya kaSAyabhAvano sparza na thAya te rIte, je saMyogamAM je kArya karavA yogya hoya te ucita kArya teo sadA karatA hoya che. aucitya pAlana mATe jarUrI audArya, dAkSiNya, gAMbhIryAdi bhAvo paNa temanAmAM lokottara koTinA hoya che. yuvAvasthAmAM nikAcita bhogAvalI karma bAkI hoya to, prabhune bhogAdimAM pravRtta thavuM paDe che chatAM teo bhogAdi kriyAmAM bhAvathI alipta hoya che. AthI bhogAdinI kriyA paNa temanA mATe karmanirjarAnuM kAraNa bane che. jevAM temanA bhogAvalI karma bhogavAI jAya tevA ja paramAtmA taNakhalAnI jema saMsArano tyAga karI nirmaLa saMyamajIvana svIkAre che. saMyama jIvanamAM AvatAM upasargo ane pariSahone samabhAve sahana kare che. samiti-guptimAM apramattabhAve yatna karatAM, arihaMta paramAtmA kSapakazreNI mAMDI kevaLajJAnAdi guNone prApta kare che. kevaLajJAna prApta thayAM pachI pUrvanA trIjA bhavamAM "savi jIva karuM zAsanarasInI bhAvanAthI je tIrthaMkara nAmakarma nikAcyuM
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrI namaskAra mahAmaMtra hoya, teno vipAkakALa AvavAthI paramAtmA jagatanA jIvonA upakAra mATe saMgharUpa zAsananI sthApanA kare che. tIrthaMkaranAmakarmano udaya prApta thatAM ja aneka lokone dharmamArgamAM AkarSaNa UbhuM kare tevA advitIya bAhya vaibhavasvarUpa ATha mahAprAtihArya, cotrIsa atizayo, vANInA pAMtrIsa guNo, devendro ane narendronI pUjA vagere teone prApta thAya che. A vaibhavanuM paNa temane mana koI mUlya hotuM nathI. kevaLajJAnAdi AMtarika guNo ane aSTa mahAprAtihAryAdi bAhya vaibhavayukta arihaMtaparamAtmA potAnuM AyuSyakarma jeTaluM hoya teTalo samaya pRthvItala upara vicarI, aglAnapaNe dezanA dvArA eTale ke thAka vagerenA anubhava vinAnI dezanA dvArA aneka bhavyAtmAne sanmArga batAvavAnuM viziSTa kArya kare che. je rIte sanmArganuM pradAna paramAtmA kare che, tevuM sanmArganuM dAna anya koI jIvo karI zakatA nathI. AvA viziSTa guNasaMpanna arihaMta paramAtmAone A pada dvArA namaskAra karAya che. arihaMtanuM mahattva : vizvasaMcAlanamAM sUryanuM jeTaluM mahattvanuM sthAna che, tenA karatAM paNa anaMtagaNuM mahattvanuM sthAna arihaMtanuM che. jIvomAM je kAMI sArApaNuM jovA maLe che, te badho prabhAva arihaMtano che. jo arihaMta thayA na hota, jagatanA jIvo upa2 temane karUNAno bhAva thayo na hota, jagatanA jIvone temaNe hitano mArga batAvyo na hota, zAsananI sthApanA ka2I A jagatamAM zAsanane vahetuM mUkyuM na hota to dayA-namratA-saMtoSasaraLatA-karUNA vagere guNo je kAMI jagatamAM jovA maLe che, te jovA na maLata ane A guNo na hota to guNone kA2Ne baMdhAtuM puNya, puNyathI prApta thatAM bhautika sukho ke sadgatinI prApti paNa na hota. arihaMta na hota ane mokSanI ArAdhanA vinA mokSa paNa na hota, mokSa na hota to siddha paNa na hota... arihaMta na hota to navapada paNa na hota. devatattva, gurutattva ke dharmatattva paNa na hota, sAdhaka paNa na hota ane sAdhanA paNa na hota... A jagata upara sauthI moTo upakAra arihaMtano che. Aja sudhImAM karelI anaMta mAtAoe ApaNA upara je vAtsalya varasAvyuM nathI, te vAtsalyanA
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA purAvarta meghamAM arihaMta paramAtmAe ApaNane bhIMjavyA che. anaMta mAtAoe bhautika dehane janma Apyo che. Aja sudhInI thayelI mAtAoe vAtsalya varasAvyuM tyAM moha hato. koIne koI svArthabhAvanA paNa UMDe UMDe hatI. jyAre A eka "mA" evI che ke, jeNe mohane mahAta karIne niHsvArthabhAve vAtsalya ApyuM che. dariyo maryAdA ullaMghato nathI, sUrya-caMdra samayasara uge che. Rtuo anukULa rahe che, vAyu anukULa vAya che, pAMca bhUto yogya rIte kAma kare che. A badho prabhAva dharmano che ane A jagatamAM dharma che te prabhAva arihaMtano che. "arihaMta' zabdanA judA judA artha : 1. arihaMtANaM : "ari eTale zatru ane "haMta" eTale haNanArA. Ama jeo krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga ane dveSa svarUpa aMtaraMga zatrune haNanArA che teo arihaMta kahevAya che. * bAhya zatruo jIvanuM teTaluM nathI bagADI zakatA, jeTaluM A rAgAdi aMtaraMga zatruo bagADe che. A rAgAdi aMtaraMga zatrunA kAraNe ja jIva anaMtakALathI saMsAramAM paribhramaNa kare che temaja satata azAMta ane asvastha rahe che. rAga-dveSa Adi jema AtmAnA zatruo che, tema rAga-dveSane kAraNe AtmA sAthe saMbaMdhita thatA karmo paNa AtmAnA zatru che. kema ke, te AtmAnA jJAnAdi guNone DhAMkavAnuM - AcchAdana karavAnuM kAma kare che. jIvanA jJAnAdi guNonuM AcchAdana ja jIva mATe aribhUta che. jo ke dareka karma zatrubhUta che, chatAM paNa jJAnAvaraNIyakarma, darzanAvaraNIyakarma, mohanIyakarma ane aMtarAyakarma, A cAra ghAti karmo to sIdhA AtmAnA jJAnAdi guNono ghAta kare che. tethI tene ahIM khAsa zatrubhUta kahyA che. paramAtmA A ghAti karmarUpa zatrune haNanArA che. jijJAsAH arihaMta bhagavaMtonA rAga-dveSa-mohAdi nAza pAmavA chatAM bIjA aghAti karmo to che ja, ane A karmo ja arihaMta bhagavaMtone saMsAramAM amuka samaya mATe jakaDI rAkhe che, to te karmone zatru kema na kahyAM ? tRpti H mohano nAza thatAM janmamaraNanI paraMparArUpa saMsArano nAza thaI jAya che ane ghAtikarmono nAza thatAM bAkInAM adhati karmo to alpa sAmarthyavALAM thaI gayAM hoya che, tethI temanAmAM AtmAnA guNone AvarI
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI namaskAra mahAmaMtra levAnuM ane karmanI paraMparA sarjavAnuM sAmarthya rahetuM nathI, mATe moha ja AtmAno vAstavika zatru che ane teno nAza thavAthI ja, tIrthakarone arinA = zatrunA nAzaka kahyA che. ghAti karmano nAza karI, mArganI sthApanA karI, dharmanI dezanA ApatAM bhavya jIvonA upakAra mATe pRthvItala upara je vicare che, te arihaMta kahevAya che. jijJAsAH dharmadezanA to kevalIbhagavaMto paNa Ape che ane temanAM paNa cAra ghAti karmono nAza to thayo che, to pachI kevalIbhagavaMtone arihaMta kema na kahI zakAya ? tRpti : kevalIbhagavaMto dareka vakhate dezanA Ape ja evo koI niyama nathI hato. jyAre arihaMtabhagavaMto to potAnA pUrvanA trIjA bhavamAM "savi jIva karuM zAsanarasI'nI je uttama bhAvanA bhAve che, tenA pratApe tIrthaMkara nAmakarma nikAce che ane tenA phaLarUpe teo jyAre tIrthakara tarIkenA chellA bhavamAM hoya tyAre tIrthaMkaranAmakarmanA vipAkodaya vakhate temane dharmadezanA ApavI ja paDe che. A tIrthakara nAmakarmanA phaLarUpe aSTaprAtihArya tathA cotrIsa atizayo jevI bAhya Rddhio paNa maLe che, chatAM paNa tIrthaMkara nAmakarmanuM mukhya phaLa thAkano anubhava vinA divasanA pahelA ane chellA be prahara dharmadezanA ApavI te che. vaLI, kevalIbhagavaMtone arihaMtabhagavaMtonI jema samavasaraNa tathA aSTaprAtihArya vagere hotAM nathI, tethI "arihaMta' zabdathI ahIM sAmAnya kevaLI grahaNa karatAM nathI paNa jeo zAsananI sthApanA karavApUrvaka dharmadezanA Ape che tevA tIrthakarone ja grahaNa karAya che. ' vaLI, zrI bhadrabAhusvAmIe Avazyaka niryuktimAM "arihaMta zabdano artha karatAM kahyuM che ke, aprazasta bhAvamAM vartatI iMdriyo, pAMce IndriyonA kAmabhoganI IcchAo, dha, mAna, mAyA, lobha Adi mAnasika bhAvArUpa kaSAyo, bhUkha-tarasa Adi bAvIza prakAranA pariSado, zArIrika ane mAnasika duHkhanA anubhavarUpa vedanAo, tathA manuSya, tiryaMca ane devoe karelA upasargo, e rUpa zatruone haNanArA "arihaMto kahevAya che. 2. ahetu : ahatuM eTale yogya hovuM athavA lAyaka hovuM. zrI bhadrabAhasvAmIe Avazyaka niryuktimAM at no artha A pramANe karyo che : 6. tri-vilaya-sAthe, parIde vecaMT Dava @ raLI daMtA, diMtALa puSyati || 1989 II (.ni).
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 : sUtra saMvedanA jeo narendra dvArA stuti, vaMdana ane namaskArane yogya che ane jeo suravaranirmita azokavRkSAdi ATha mahAprAtihAryarUpa pUjA-satkArane yogya che ane jeo siddhigamanane yogya che, teo ahaMtu kahevAya che. 3. aruhaMta "ruhu eTale UgavuM ane "aruha eTale na UgavuM. zrI haribhadrasUri mahArAje paMcasUtranI TIkAmAM 'garuhaMtA no artha karatAM jaNAvyuM che ke, karmarUpI bIja sarvathA baLI javAthI eTale ke sarva karmono nAza thavAthI jeno bhavarUpI aMkura Ugato nathI arthAt jeono have kadI janma thavAno nathI te aruhaMta. " 4. arahaMta : "raha' eTale ekAnta ke gupta sthAna tathA "saMta" eTale aMdarano bhAga. arahaMta eTale jeonI dRSTimAM ati gupta evo vastu samUhano aMdarano bhAga paNa chAno nathI, eTale ke jemane na jaNAya evuM guptasthAna ekeya nathI te, arthAt je sarvajJa che te ja arahaMta kahevAya che. 5. arathAnta "ratha' zabdanA upalakSaNathI sarva parigraha grahaNa karavAnI che, "atta' eTale maraNa ane "a" eTale nathI. arthAt jene parigraha ane maraNa tathA upalakSaNathI jemano janma paNa nathI, te arathAjo. Ama, arihaMta zabdanA judA judA artha kyA che. AvA arihaMta bhagavaMto aMtima bhavamAM potAnA bhavopagrAhI karmone khapAvavA dezanAdinI pravRtti kare che tathA dharmatIrthanI sthApanA kare che, chadmasthanI hajAro jIbha paNa jemanA guNonI stuti karavA samartha nathI tathA tIrthaMkara sivAyanA sarva jIvonA sarva guNo ekaThA karavAmAM Ave to paNa tIrthaMkaranA guNanA anaMtamAM bhAge paNa na thAya evA tIrthakaronuM aSTamahAprAtihArya ane cotrIza atizayo rUpa uttama aizvarya hoya che. A aizvarya yoganA prabhAve prApta thayeluM che ane e tIrthakaranI bAhya samRddhi che. bAkI arihaMtanI AMtarika samRddhino to yogIo paNa tAga pAmI zakatA nathI. A cotrIsa paikI cAra atizaya mULathI eTale 7. arihaMti vaMdaNa-namaMsAi, arihaMti pUya-sakkAraM / siddhigamaNaM ca arihA, arahaMtA teNa vuccaMti / / / | (mA.ni) 8. na rohanti, na bhavAkurodayamAsAdayanti, karmabIjAbhAvAditi aru haaH| . noMdha: arihaMtanA aruhaMtANaM - arahaMtANa Adi nAmo pAThAMtarathI prApta che. 9. mULa4 atizayaH (1) abhUta rU5:temano deha sugaMdhita, nirogI tathA meLAdithI rahita hoya
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI namaskAra mahAmaMtra 11 ke janmathI che, agyAra10 atizaya karmakSayathI thAya che tathA ogaNIsa atizayo devakRta hoya che. namo arihaMtANaM' bolatAM karavAnI bhAvanA : namo arihaMtANaM' pada bolatAM AvI guNasaMpattivALA arihaMtaparamAtmAne ApaNe namaskAra karIe chIe, evo bhAva utpanna karavAno che. A prakAre arihaMtaparamAtmAnA svarUpane punaH punaH vicArIne vItarAga pratye jene ahobhAva-AdarabhAva thAya, vItarAga paramAtmA AgaLa saMsAranA tamAma bhAvo tuccha ane anAdaraNIya lAge, jagatamAM vaMdanIya, mAnanIya, pUjanIya A eka ja uttama AtmA che. evuM jenI buddhimAM hoya tevA yogyAtmAo ja "namo arihaMtANaM" bolatAM A bhAvane lAvI zake che ane teoe karelo namaskAra bhAva-namaskAra thaI zake che. bhAvanamaskArano upAya : zabdothI namaskAra mahAmaMtra bolIne jyAre ApaNe arihaMtane namaskAra che. (2) temano zvAsa kamaLa jevo sugaMdhIta hoya che. (3) temanA zarIramAM mAMsa ane rudhira gAyanA dUdha jevAM nirmala ane durgadha vinAnAM hoya che. (4) temanI AhAra, nihAra(maLatyAga) AdinI kriyAo carmacakSuthI joI zakAtI nathI. 10. karmakSayathI thatA 11 atizaya: (1) teonI AsapAsa samavasaraNamAM eka yojanamAM koTAkoTI deva, manuSya, tiryaMcono samAveza thaI zake che. (2) emanI vANI eka yojana sudhI sAMbhaLI zakAya ane sarva prANI potAnI bhASAmAM samajI zake tevI pAMtrIsa guNothI yukta hoya che. (3) temanA rUpanuM haraNa kare tevuM bhAmaMDala bhagavaMtanA mastaka pAchaLa hoya che. tenA vinA prabhu sanmukha koI dRSTi paNa na karI zake. vaLI, prabhu vicaratAM hoya tyAM AjubAju savAso yojana sudhI (4) rogano nAza thAya che. (pa) vairano nAza thAya che. (6) Iti eTale upadravano nAza - bImArIno nAza thAya che. (7) mArI Adi thatA nathI. (8) ativRSTi thatI nathI. (9) anAvRSTi eTale ke varasAdano abhAva paNa thato nathI. (10) dukALa eTale ke, anAjanI durlabhatA paNa thatI nathI tathA (11) lokone sva-para rAjyano bhaya raheto nathI. 11.devakRta 19 atizayaH (1) dharmacakra : prabhu cAle tyAre dharmacakra AgaLa cAlyA kare che ane prabhu sthira thAya tyAM te paNa sthira rahe che. (2) cAmara : banne bAju cAmara vIMjhAyA kare che. (3) mRgendrAsana : sphaTikamaya siMhAsana ke je prabhu cAle tyAre upara ane bese tyAre nIce goThavAI jAya che. (4) chatratraya : ratnamaNinAM traNa chatro mastaka upara rahe che. (5) ratnamaya dhvaja : prabhu upara ratnamaya dhvaja hoya che. (9) suvarNa kamaLo : mAkhaNa karatAM paNa adhika komaLa suvarNanAM nava kamaLo prabhu cAle tyAre ApoApa paganI nIce goThavAtAM jAya che. (7) vapratraya :
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 sUtra saMvedanA karIe chIe, tyAre paNa jo mana anyatra hoya athavA vicArazUnya hoya to bhAva-namaskAra na thAya. 'namo arihaMtANaM,' A zabdo bolavAthI ke sAmAnyathI tenA arthamAM upayoga rAkhavAthI paNa bhAvanamaskAra na thaI zake. namaskAranA zabdo bolatAM zabda ane arthano upayoga hoya to te paNa eka mAnasika vicAraNA ja che paNa bhAvanamaskAra nathI. namaskAranuM smaraNa karatAM 'AvA guNa saMpanna AtmAne huM namaskAra karuM chuM.' evo sAmAnyathI adhyavasAya thAya to te paNa eka zubha lezyA che, paNa bhAvanamaskAra nathI, bhAvanamaskAra to ethI paNa uparanI avasthA che. sudeva tarIke "vItarAga ja uttamottama che ane e sivAyanA saMsAranA samagra bhAvo tuccha, niHsAra che." evA bhAvanI atizayatA te bhAvanamaskAra che. bhAvanamaskAra mATe uttama puruSamAM rahelA guNonuM saMvedana joIe, guNo pratyenuM bahumAna joIe ane te guNanI prApti mATeno prayatna joIe. A uparAMta bhAvanamaskAra mATe potAnI nirguNatAnuM bhAna ane te nirguNatAnA tyAganI IcchA paNa eTalI ja jarUrI che. arihaMtabhagavaMto guNavAna che ane huM nirguNa chuM, tevuM jJAna mithyAtvamohanIyakarmanA kSayopazama vinA zakya nathI. mATe ja bhAvanamaskAra karavA mATe jJAnAvaraNIyakarmanA kSayopazama sAthe mithyAtvamohanIyakarmano kSayopazama paNa Avazyaka che. kAMgarA sahita rUpAnA, suvarNanA ane ratnanAM traNa gaDha samavasaraNamAM hoya che, (8) caturmukha : dezanA samaye cAre bAjue jIvo bhagavaMtanA mukhanuM darzana karI zake che. eka mULa rUpa ane traNa pratibiMba hoya che. (9) azokavRkSa : samavasaraNamAM bhagavAnanI UMcAI karatAM bAra gaNuM UMcuM azokavRkSa hoya che, je dravyathI ane bhAvathI lokonA zokane dUra kare che. (10) bhagavAnanI vihAra bhUmimAM kAMTA paNa UMdhA thaI jAya che. (11) vRkSo atyaMta name che. (12) duMdubhi : AkAzamAM duMdubhino nAda thayA kare che. (13) anukULa vAyu : vAyu zarIrane sukha Ape evo anukULa thaI jAya che. (14) pakSIo prabhune pradakSiNA Ape che. (15) sugaMdhIta pANIno varasAda thAya che. (16) pAMca varNanAM sacita puSponI vRSTi thAya che. (17) chae Rtuo IndriyonA viSayamAM anukULa rahe che. (18) bhagavAna dIkSA le pachI temanA dADhI, mUcha, nakha vadhatAM nathI. (19) jaghanyathI eka karoDa devo prabhune seve che. * bhagavAnanA je 34 atizayo che teno saMkSepa karI arihaMtanA 12 guNo kahyA che. (1) azokavRkSa (2) surapuSpavRSTi (3) divyadhvani (4) cAmara (5) Asana (6) bhAmaMDala (7) devaduMdubhi (8) chatra tathA (9) jJAnAtizaya (10) vacanAtizaya (11) pUjAtizaya (12) apAyApagamAtizaya. A 12 paikI prathama 8 bAhya Rddhi svarUpa che, chatAM te guNanAM pratIka hovAthI bhavyajIvo A atizayane joIne tenAthI guNone prApta kare che. tethI ja A atizayomAM paNa guNano upacAra karyo che.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI namaskAra mahAmaMtra jeo bhAvathI arihaMtabhagavaMtone namaskAra kare che, teo tIrthaMkaranAmakarma Adi viziSTa puNyakarma bAMdhe che ane baMdhAyelAM pApakarmane zithila kare che tethI baMdhAyelAM pApakarma vizeSa prakAre kadarthanA karI zakatAM nathI. 13 'namo arihaMtANaM' e padamAM 'arihaMtone' ema bahuvacanano prayoga karavAmAM Avyo che. arihaMta eka ja che arthAt Izvara eka ja che, evuM je mAne che, tenA matanuM khaMDana karavA mATe Avo bahuvacanano prayoga karyo che. kAraNake, anaMtakALanI apekSAe to anaMtA arihaMto che. vaLI, vyavahArathI ghaNA badhA arihaMtonI pUjA, stuti, namaskAra karavAthI zubhabhAvonI vRddhi thAya che ane A zubha bhAvathI vizeSa nirjarArUpa phaLanI prApti thAya che, mATe bahuvacanano prayoga karyo che. arihaMtanuM zvetavarNathI dhyAna karavAnuM kAraNa : AvA arihaMtonuM dhyAna zveta, ujvala varNathI karAya che, kAraNake - 1. jema varNamAM zvetavarNa pradhAna che tema paMcaparameSThImAM arihaMta pradhAna sthAne che, mATe zvetavarNathI temanuM dhyAhna thAya che. 2. arihaMto kaSTo, pariSaho, upasargone mahAna dhIratAthI sahana kare che. tethI te sAttvikavRttivALA hoya che. AvA sAttvikavRttivALA uttama puruSonAM lohI, mAMsa vaMgere paNa ujjvaLa, zAMta, sthira hoya che. tethI AMtaravRttione jItanAra mahAna atizayasaMpanna arihaMta bhagavaMtonuM zuklavarNathI dhyAna karavAnuM che. 3. ApaNuM lakSya rAga-dveSa Adi doSothI kALA banelA AtmAne ujjvala banAvavAnuM che, mATe ujjvala guNone prApta karelA evA arihaMtonuM dhyAna paNa ujvala varNathI ka2vAmAM Ave che. jethI ApaNe paNa arihaMtonA ujjvala guNone prApta karI zakIe. dareka arihaMto bAhya zarIranI dRSTithI zvetavarNanA che tevuM nathI. paNa sAdhanA karavA mATe sAdhakane bAhya AkRti karatAM aMtaraMga guNasamRddhi ja upakAraka hoI aMtaraMga ujvala AtmasvarUpanuM dhyAna karavA mATe aMtaraMga guNone lakSamAM rAkhI arUpI AtmAnuM nirAlaMbana dhyAna jyAM sudhI zakya nathI, tyAM sudhI ujvala guNasamRddhinA smaraNa mATe upakAraka evA ujvala bAhya rUpanuM sAlaMbana dhyAna karAya che.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA . namo siddhA'2 - siddhabhagavaMtone namaskAra thAo. A padamAM prathama "namo' padano artha ApaNe prathama adhyayanamAM vicArI gayA chIe. "siddhANaM' padano artha siddhabhagavaMtone" e pramANe thAya che. siddha tene kahevAya jene janma levAno nathI, mRtyu AvavAnuM nathI. jene zarIra ke karmanuM koI baMdhana naDatuM nathI. zarIra nathI mATe roga ke zoka nathI, karma nathI mATe koI prakAranI Adhi, vyAdhi ke upAdhi nathI. TUMkamAM koIpaNa prakAranuM duHkha jene nathI ane jeo mahAAnaMdarU5, mahAutsava svarUpa, mahAkalyANarUpa nirUpama sukhane jeo pAmI gayA che, te siddha kahevAya che. zrI bhadrabAhusvAmIe jaNAvyuM che ke, sarva duHkhothI uttIrNa, janma-jarA-maraNanAM baMdhanathI mukta siddho zAzvata ane avyAbAdha sukhano anubhava kare che. siddhaparamAtmA vItarAgatA Adi guNovALA to che ja, paNa taduparAMta teo sarva karmathI rahita ane zarIrathI paNa rahita akarmA ane azarIrI che. teo saMsAranA tamAma bhAvo ane tamAma pravRttithI para, mAtra caitanya svarUpa che. temanI cetanA nirAkuLa ane sthira pariNAmavALI hoya che. A nirAkuLa ane sthira cetanA ja temane anaMta sukha Ape che. saMsArI ane siddhAtmAnA sukhanI tulanAH saMsArI jIvone je paNa sukho prApta thAya che, te parAdhIna che. temAM puNyanI, padagalanI ane paravyaktinI apekSAo rahe che ane te paNa IcchA-utsukatArUpa duHkha pachI prApta thAya che. pahelA te te vastunI IcchA thAya. tenAthI saMsArI jIvonI cetanA AkuLa-vyAkuLa thAya. tyArapachI jo puNya hoya to jIvane te vastu maLe che ane maLe tyAre IcchAnI pUrti thavAthI duHkha haLavuM thAya che. A duHkhanI haLavAza thoDo samaya sukharUpa lAge paNa vaLI pAchI navI IcchA utpanna thAya, icchAnI pUrti nA thAya tyAM sudhI duHkha thAya, vaLI vastu maLe eTale thoDo samaya sukha lAge.. A rIte utsukatA ane parapadArthaviSayaka IcchAnI pUrtithI 12. A bIjuM pada bIjA adhyayana rU5 che. temAM "namo' ane 'siddhANaM' ema be pado tathA kula pAMca akSaro che. 13. niOi(cchi)tra-sabUkuvA, nA-nara-maraNa-vaMtha-vimuvaII vyAsArda suvuM, manuvaMti sAthe siddhI || 188 || (A.ni.)
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 zrI namaskAra mahAmaMtra saMsArIne te kSaNavartI duHkhanI haLavAzarUpa sukha maLe ane kyAreka icchApUrti na thAya to duHkhamAM vadhAro paNa thAya che. paraMtu siddhanA jIvone AvI koI mohaSkRta IcchA nathI. icchA e mohathI thayelo vikAra che. anicchA e AtmAno svabhAva che. tethI siddhanA AtmAne AvI icchAthI thayeluM koI AkuLavyAkuLatAnuM du:kha nathI, mAtra nirAkuLa zuddha cetanA che. sthirabhAva yukta A cetanA temane anaMta kALa sudhI anaMtuM sukha ane svAbhAvika AnaMda Ape che. AvA temanA sukhanI tulanA koI saMsArI sukha sAthe thaI zake tema nathI. siddha avasthAnuM sukha te saMpUrNa karmaroganA nAzathI thayeluM nirogI avasthAnuM sukha che. jyAre saMsArIoe mAnI lIdheluM sukha te karmarogathI thayeluM paudgalika sukha che. A saMsArI jIvonA sukhane zAstrakAroe khasanA dardIne khaNajathI jevuM sukha thAya tevA sukha sAthe sa2khAvyuM che. jema khasa thayelA dardIne jyAre caLa UThe che tyAre tene khaNavAnuM mana thAya che. A khaNaja tene khUba mIThI lAge che. tethI te khaNavAnI kriyA karyA kare che. khaNyA pachI tene baLatarA thAya che ane vadhu caLa UpaDe che to paNa te khaNavAnuM choDI zakato nathI. te ja rIte saMsArI jIvone mohanIyakarmarUpa (kharajavuM) kaNDu lAgu paDelo che. A mohanIyAdi karmane kAraNe saMsArI jIvane nitaM navI navI icchAo rUpI caLa UbhI thAya che. pachI te IcchAone pUrI karavA zakya teTalA prayatno kare che. temAM tene zrama paDe che, vyathA thAya che, te vihvaLa paNa bane che, A badhAM duHkhonA aMte IcchA pUrI thAya che.tyAre te AnaMdamAM AvI jAya che ane mane sukha maLyuM tema saMtoSa mAne che. vAstavamAM A sukha na hatuM, mAtra IcchA, vyathAnA nAzarUpa kSaNika duHkhano pratikAra hato. paraMtu mohanIyakarmanI prabaLatA saMsArI jIvane e samajavA ja detI nathI ke pedA thayelA A IcchAdi te rogo che. tene kAraNe AtmA sAcA sukhane kadI mANI zakato ja nathI. jyAre siddhabhagavaMtoe to mAtra mohanIyakarmano ja nahi, paraMtu sarva karmarUpa rogano nAza karyo che. tethI temane AvuM kSaNika, du:kha mizrita ane mAtra kAlpanika sukha nathI, paraMtu temane to niraMtara, duHkhanA abhAvavALuM, vAstavika, ekAMtika ane AtyaMtika anaMta sukha prApta thayela che. jeno moha nabaLo paDyo che tevA yogI puruSo AvA sukhano AMzika anubhava karI zake che ane tethI sAcA arthamAM AvA yogIo ja siddhapa2mAtmAne samajIne bhajI zake che, bIjA nahi. 'hA' yogI thavAnI
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16. sUtra saMvedanA IcchAvALA, mohanIyakarmano tyAga karavAnI bhAvanAvALA paNa siddhaparamAtmAnI bhakti kare to phAyado jarUra thaI zake. AvA guNasaMpanna siddhaparamAtmAne buddhimAM upasthita karI temane jo bhAvapUrvaka namaskAra karavAmAM Ave to dhIme dhIme ApaNI cetanA paNa AkuLatA vinAnA sthira sukha mATe prayatna karavA lAge che ane tenA phaLarUpe ApaNane paNa siddhabhAvanI prApti thaI zake che. siddha' zabdanA judA judA artha : 1. "ji" = situM eTale ke bAMdhelAM ane "" = bAta. jemaNe lAMbA kALathI bAMdhelAM ATha prakAranAM karmarUpI IMdhaNane ati ugra evA zukladhyAnarUpI agnithI bALI nAkhyuM che, te siddha che. 2. "ji" = niSThA; jeo sarvathA kRtakRtya thaI gayA che, jenuM koI paNa ' kArya adhUruM nathI, te siddha kahevAya che. * 3. "siddha" eTale prakhyAta-prasiddha; bhavya jIvo jemanA guNasamUhane sArI rIte jANatA hoya che, temane siddha kahevAya che. SiSTra dhAtu - gati, zAstra, maMgaLa Adi arthamAM vaparAya che, mATe tenA parathI banelA siddha zabdanA nIce pramANe artha thAya che. 4. "siddha" = gati; saMsAramAM pAchA pharavuM na paDe te rIte jeo mokSa nagarImAM gayA che, mokSagatine pAmyA che, te siddha che. 5. "siddha" = zAstra-zAsaka; jeo potAnA AtmAnA saMpUrNa zAsaka che, zAsaka zAstra hoya che. mATe siddha ja zAstra che. 3. "siddha" = maMgaLa; jeo maMgaLa svarUpa che, te siddha che. siddhano upakAra : mahAvideha kSetramAMthI jIvo sarvakALe siddha thaI zake che. jyAre bharata ane airAvata kSetranA jIvo AkhA kALacakramAMthI amuka kALamAM ja siddha avasthAne pAmI zake che. eka jIva siddhAvasthAne pAme che, tyAre eka jIva avyavahAra rAzimAMthI nIkaLIne vyavahAra rAzimAM Ave che. AvA ja koI eka jIvanI
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI namaskAra mahAmaMtra 17 siddha avasthAnI prAptine kAraNe ApaNe paNa avyavahAra rAzimAMthI nIkaLI zakyA hoIe mATe ja te siddha AtmAno ApaNA para parama upakAra kadI na bhUlAya tevo che. vaLI, sarvasAdhakanuM lakSya siddha avasthA che. siddha bhagavaMto sarvasAdhako mATe parama AdarzabhUta chetemanuM lakSya karIne sAdhanA karatA sAdhako siddha avasthAne pAme che. siddhabhagavaMtano A sarvazreSTha upakAra che. AthI ja devacaMdrajI kahe che ke "sakaLa siddhatA tAharI re, mAre sAdhana rUpa" siddhanA jIvonI saMkhyA eka ja samayamAM vadhumAM vadhu 108 jIvo siddhAvasthAne pAmI zake che tathA vadhumAM vadhu cha mAsano samayagALo pasAra thayA pachI bIjo eka jIva avazya siddhAvasthAne pAme che. eTale ke be siddhanA jIvo vacceno virahakALa vadhumAM vadhu cha mAsano rahe che. atyAra sudhI anaMtA jIvo siddhigatine pAmyA che ane anaMtA jIvo siddhigatine pAmaze. Ama chatAM jyAre arihaMtabhagavaMtane pUchavAmAM Ave ke, keTalA jIvo siddha thayA ? to eka ja javAba maLe ke, eka nigodanA anaMtamA bhAganA jIvo ja siddha thayA che. siddhonuM sthAna : siddhanA jIvo lokanA agrabhAge sthira thAya che. kemake, jIvano svabhAva ja urdhvagamanano che. chatAM jyAM sudhI jIva karmanA bhArathI dabAyelo che, tyAM sudhI te karmAnusAra ja pravRtti kare che. jyAre siddhabhagavaMto karmathI saMpUrNa mukta che. agni, tuMbaDA vagerenA daSTAMtathI jIva kamarahita thatAMnI sAthe ja Urdhvagati kare che. kamarahita jIvano urdhvagamanano svabhAva hovAthI teo UMce lokanA agrabhAge sthira thAya che. tyAMthI AgaLa aloka Ave che ane alokamAM gatisahAyaka dharmAstikAya, sthitisahAyaka adharmAstikAya nathI mATe alokamAM siddhanAM AtmA gati karI zakatA nathI ke sthira paNa rahI zakatA nathI. tethI cauda rAjalokanA cheka agrabhAge zuddha, nirmaLa sphaTikanI 45 lAkha yojana lAMbI-pahoLI ane vaccethI ATha yojana jADI ane cheDAnA baMne bhAge mAkhInI pAMkha jeTalI pAtaLI siddhazilA AvelI che. tenI upara AvA siddhanA jIvo sthira thAya che. siddhazilA upara anaMtA siddho eka sAthe eka jagyAe eka ja AkAza pradezane avagAhIne rahelA che.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 sUtra saMvedanA jijJAsA : jyAM eka siddhano AtmA hoya tyAM bIjA anaMtA siddho kaI rIte samAI zake ? tRpti : jema eka rUmamAM eka dIvo ke lAITa hoya te ja rUmamAM hajAro dIvA ke lAITa karavAmAM Ave to teno prakAza paNa e ja rUmamAM samAI jAya che. tema siddha bhagavaMtanA AtmAone zarIrAdi pudgala na hovAthI ekabIjAnA Atmapradezo ekabIjAmAM samAI jAya che. aDhI dvIpa pramANa 45 lAkha yojananI laMbAI-pahoLAI dharAvatI tathA barAbara tenI ja upa2 AvelI siddhazilAno koIpaNa bhAga evo nathI, jyAM anaMtA siddho na hoya. jijJAsA : aDhI dvIpamAM 15 karmabhUmimAMthI ja jIva siddha thaI zake che. tethI te sivAyanA bhAgamAM athavA lavaNasamudra vagere samudranI uparanA bhAgamAM AvelA siddhazilAnA bhAgamAM anaMtA siddho kevI rIte AvI zake ? tRpti : Ama to 15 karmabhUmimAMthI ja jIva siddhigatimAM jAya e rAjamArga athavA sAmAnya vidhAna che. paraMtu kyAreka koIka deva koIka AtmAnuM apaharaNa kare athavA potAnA apakAra ke upakArano badalo vALavA koIka sAdhakajIvane anya bhUmimAM mUke, ke lavaNa samudranI bhUmi para laI jAya tyAre te jIva tyAM rahIne, vizuddha adhyavasAyamAM ramato, zukladhyAnane prApta karI, zreNI mAMDI, karmono kSaya karI, AyuSya pUrNa kare to tyAMthI sIdho UMce caDI e ja AkAza pradezanI zreNIthI aspRzya gatie mokSamAM jAya che, tyAre te bhUminI ja upara rahelI siddhazilAnA bhAga para te jIva sthira thAya che. anaMtakALanI dRSTie vicArIe to AvuM anaMtIvA2 thavAnI saMbhAvanA che. AthI karmabhUmi sivAyanA sthAnamAM paNa anaMtA siddho hoI zake che. siddhanA ATha guNonuM varNana : ATha karmano kSaya thavAthI siddho ATha guNathI yukta bane che. 1. jJAnAvaraNIyakarmanA kSayathI anaMtajJAna prApta thAya che. tenA dvArA teo traNe kALanA carAcara jagatane, rUpI-arUpI padArthone tathA tenA sarva paryAyone hAthamAM rahelA AmaLAnI jema vizeSa prakAre jANI zake che.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI namaskAra mahAmaMtra 19 2. darzanAvaraNIyakarmanA kSayathI anaMtadarzana utpanna thAya che. tenAthI teo sarva padArthonA sAmAnya svarUpane joI zake che. 3. vedanIyakarmanA kSayathI avyAbAdha sukhanI prApti thAya che. vedanIyakarma zarIrarUpa pudgalane zAtA-azAtA utpanna kare che. siddhabhagavAnane vedanIyakarmano abhAva hovAthI zarIrakRta koI pIDA hotI nathI ane tethI AvI pIDAnA nAzarUpa avyAbAdha (bAdhArahita) Atmika sukha teo anubhave che. 4. mohanIyakarmanA kSayathI anaMtacAritranI prApti thAya che. A guNa dvArA teo satata AtmasvarUpamAM ja ramaNatA kare che. satraddhA ane satpravRttinuM bAdhaka mohanIyakarma che, tethI ja tenA abhAvathI potAnA svarUpamAM ramaNatA svarUpa cAritra athavA vItarAgatA guNa AtmAmAM pragaTe che. 5. AyuSyakarmanA kSayathI akSayasthitine prApta kare che. jema icchA na hovA chatAM koI vyaktinA pagamAM beDI nAMkhelI hoya, to te beDI mANasane eka sthaLe jakaDI rAkhe che, tema A karma paNa jIvane judI judI gatimAM maryAdita samaya sudhI jakaDIne rAkhe che ane AyuSya pUruM thatAM jIva bIjI gatimAM cAlyo jAya che. jyAre AyuSyakarmanA kSayathI siddhAvasthAmAM, kSaya na thAya tevI sthiti eTale ke akSayasthiti prApta thAya che. . ' 5. nAmakarmanA kSayathI arUpIpaNuM pragaTe che. A karmane kAraNe ja jIva judA judA rUpo dhAraNa kare che ane tenA dvArA ja sukhI ane duHkhI thAya che ane tenA kSayathI arUpapaNuM prApta thAya che. 7. gotrakarmanA kSayathI agurulaghu guNa prApta thAya che. gotrakarmane kAraNe ja jIvane UMca-nIca (guru-laghu) bhAvanI prApti thAya che. tenA kSayathI agurulaghu guNa pragaTe che. . 8. aMtarAyakarmanA kSayathI anaMtavIrya pedA thAya che. A karma AtmAnA dAna, lAbha, bhoga, upabhoga ane vIrya guNano nAza kare che. jyAre A karmano nAza thAya che tyAre AtmAmAM anaMtadAna, lAbha, bhogAdi guNo pragaTa thAya che. A guNo dvArA siddhanA AtmA anaMtA jIvone abhayanuM dAna Ape che. potAnA anaMta guNono lAbha temane thAya che. prApta thayelA jJAnAdi guNono bhoga ane . upabhoga teo kare che ane svaguNanA pravartanamAM temanuM anaMtu vIrya pravarte che.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 . sUtra saMvedanA TUMkamAM, siddhaparamAtmAo avinAzI evA anaMta sukhane dhAraNa karanArA hovAthI bhavya AtmAone atizaya pramoda utpanna karanArA che ane e rIte bhavya AtmAnA teo atyaMta upakAraka hovAthI namaskaraNIya che. vaLI, bhavyajIvo mATe Atma-vizuddhino aMtima Adarza teo che. zrI arihaMtabhagavaMto paNa nirvANa pachI siddhAvasthAne prApta kare che. jijJAsA ? arihaMtabhagavaMtonuM paNa aMtima lakSya siddha avasthA che. to je mukhya hoya tene pahelA namaskAra karavo joIe evA nyAya pramANe siddhane. pahelA namaskAra karavo joIe. kAraNa ke, siddho sarvathA karmathI mukta hovAthI kRtakRtya che. to pachI pahelAM arihaMtabhagavaMtane zA mATe namaskAra karyo ? tRpti tenuM kAraNa e che ke, jagatanA dareka prANI upara arihaMtabhagavaMtono alaukika upakAra che. teo tIrthane pravartAvI mokSano mArga batAvavA svarUpa mahAna upakAra kare che. vaLI, siddhanA AtmAo paNa arihaMtanA upadezathI ja cAritrano svIkAra karI, karmarahita bane che ane siddhigatine prApta kare che tathA arihaMtonA upadeza dvArA ja siddho oLakhI zakAya che. tethI prathama arihaMta bhagavaMtone namaskAra ane tyAra pachI siddhabhagavaMtone namaskAra karavo yogya che. vaLI, vyavahAranayanI apekSAe pahelA arihaMtano naMbara Ave che. pachI siddhano ane nizcayanayanI apekSAe pahelA siddha pachI arihaMta che. to paNa sAdhanA karanAra vyavahAra svIkArIne nizcaya sudhI pahoMcavAnuM che, mATe ahIM prathama arihaMta padane sthAna ApyuM che. ' jijJAsA : jo A rIte siddho arihaMtanA upadeza dvArA jaNAya che, tethI prathama arihaMtane namaskAra karavAnuM kahyuM, to atyAranA kALamAM AcAryanA upadeza dvArA arihaMta jaNAya che. to zuM AcAryane prathama namaskAra karavo ? tRptiH AcAyomAM upadeza ApavAnuM sAmarthya arihaMtanA upadezamAMthI ja Ave che. AcAryo svataMtra rIte arthane jaNAvatA nathI, tethI paramArthathI to arihaMto ja sarva arthone jaNAvanArA che. vaLI, AcArya vagere to arihaMtanI parSadArUpa che, mATe AcAryane namaskAra karI, arihaMtabhagavaMtane namaskAra karavo yogya nathI. koIpaNa mANasa parSadAne praNAma karI pachI rAjAne praNAma karato nathI. tethI prathama arihaMtabhagavaMtane ja namaskAra karavo yogya che.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samaskAra mahAmaMtra 21 siddhanuM lAlavarNathI dhyAna karavAnuM kAraNa: siddhabhagavaMtanuM dhyAna lAla varNathI thAya che, kAraNake - 1. maMtra zAstramAM raktavarNane vazIkaraNano hetu mAnela che. siddhAtmA yogI puruSone AkarSI rahyA che, muktivardhanuM paNa AkarSaNa karI rahyA che. tethI ja temano varNa rakta mAnI temanI te rIte ArAdhanA karavAnI che. 2. tapAveluM ane mela vinAnuM zuddha suvarNa lAla varNanuM bane che, tema siddhabhagavaMta paNa tapa dvArA AtmAne tapAvI sarva karmakSaya karI nirmaLa ane vizuddha banyA che. tethI temanuM dhyAna raktavarNa karavAnuM che. 3. taMdurasta rogarahita manuSya lAlabuMda jevo hoya che, tema siddha bhagavAna karmarogathI sarvathA rahita hovAthI ArogyanA pratIkarUpe temanuM raktavarNathI dhyAna karavuM ucita che. * namo gAriyA14 . "AcAryabhagavaMtone namaskAra thAo. A padamAM paNa prathama "namo' padano artha ApaNe prathama adhyayanamAM vicArI gayA chIe. bIjA "AyariyANaM' padano artha "AcAryone" e pramANe thAya che. arihaMta prabhunI gerahAjarImAM zAsanano bhAra AcAryabhagavaMto vahana kare che. zAsananAM dareka kAryo temanI salAha mujaba thAya che. zrI jainazAsanarUpI gagana maMDaLamAMthI tIrthaMkaradevarUpI sUrya tathA sAmAnya kevaLIrUpI caMdra asta pAmI gayA pachI traNe lokamAM rahelA padArthone prakAzita karavA mATe AcAryo dIpaka samAna che. teo jainazAsanarUpI rAjabhavananA rAjAnA sthAne che. sarva zAstranA, dravya-kSetra-kALa-bhAvanA temaja utsarga-apavAdanA teo jJAtA hoya che. temano mukhya guNa zuddha mArganI prarUpaNA karavI te che. AcAryabhagavaMto paNa mukhya be prakAranA che. dravyAcArya ane bhAvAcArya. zAstromAM AcAryanA je sAmAnya guNo batAvyA che, te paNa jemanAmAM na hoya te dravyAcArya che ane zAstramAM AcAryanA je guNo varNavyA che, te guNothI yukta je hoya te bhAvAcArya kahevAya che. A sUtra dvArA AvA bhAvAcAryane ja namaskAra karavAno che, dravyAcAryane nahi. kema ke, bhAvAcAryane karelo namaskAra 14.A trIjuM pada te trIjA adhyayana rUpa che. temAM "namo", "Aya" ane "riyANa" ema traNa pado ane sAta akSaro che.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA ja karmanirjarAnuM ane guNaprAptinuM kAraNa bane che. dravyAcAryane namaskAra karavAthI , AtmAne koI phAyado thato nathI. Agama AdhArita bhAvAcAryanuM varNana : AvA bhAvAcAryonuM varNana zAstrakAroe aneka rIte karyuM che. bhAvAcAryane mahAnizItha sUtranA pAMcamAM adhyayanamAM tIrthaMkarAdi tulya kahyA che. gacchanA adhipati AcArya kevA guNothI yukta hoya te mahAnizItha AgamanA A vacana uparathI jaNAya che, je nIce pramANe che. "he bhagavaMta! kevA guNothI yukta gurune gaccha sopavo? gautama! je sArAM vatovALo, suzIla, daDha vatavALo, dRDha cAritravALo, aniMdita aMgavALo, parigraha rahita, rAga rahita, dveSa rahita, moha-mithyAtva rUpa malanA kalaMkathI rahita, upazAMta, saMsAranA svarUpano sAro jANakAra, mahAvairAgyanA mArgamAM atizaya lIna, strIkathA, bhaktakathA, stanakathA, rAja kathA ane dezakathAno zatru, atyaMta anukaMpAzIla, paralokanA anarthono bhIra, kuzIlano zatra, zAstranA bhAvArthano jANakAra, zAstranAM rahasyone jANanAra, rAta-divasa pratisamaya ahiMsAdi lakSaNavALo kSamAdi daza prakAranA zramaNadharmamAM rahela, rAta-divasa pratisamaya bAra prakAranA tapadharmamAM udyamI, satata pAMca samitimAM sArI rIte upayoga rAkhanAra, satata traNa guptiothI sugupta, svazaktithI (zaktine gopavyA vinA) aDhAra hajAra zIlAMgono ArAdhaka, svazaktithI sattara prakAranA saMyamanA ekAMte avirAdhaka, utsargaruci, tattvaruci, zatru-mitramAM samabhAvavALo, sAta bhayasthAnothI atyaMta mukta, ATha sadasthAnothI mukta, nava brahmacaryaguptionI virAdhanAnA bhIru, bahuzruta, AryakuLamAM janmela, dInatA, kRpaNatA ane ALasathI rahita, sAdhvIvargano saMsarga na karanAra, satata dharmopadeza ApanAra, satata osAmAcArI prarUpaka, sAdhu maryAdAmAM sthita, sAmAcArIbhaMgabhIra, AlocanAne yogya jIvone prAyazcitta ApavAmAM samartha, vaMdana, pratikramaNa, svAdhyAya, vyAkhyAna, AlocanA, uddeza ane samudeza, e sAta mAMDalInI virAdhanAno jANakAra, pravrajyA, upasthApanA ane uddeza-samudezaanujJAnI virAdhanAno jANakAra, dravya-kSetra-kAla-bhAva-bhavAMtaranA aMtarane jANanAra, dravya-kSetra-kAla-bhAvanA AlaMbanathI atyaMta mukta, bAla-vRddha-glAna 15. mahAnizIthano A pATha gurutattva vinizcaya u. 1. gA.nI TIkAmAM sAkSI tarIke lakhela che.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI namaskAra mahAmaMtra 23 navadIkSita-sAdharmika ane sAdhvI, A badhAne mokSamArganI ArAdhanAmAM pravartAvavAmAM kuzaLa, jJAna-darzana-cAritra-tapa e guNonA prarUpaka, caraNa-karaNanA dhAraka, jJAna-darzana-cAritra-tapa guNanA prabhAvaka, daDha samyaktavALA, satata (parizramAdi karavA chatAM) kheda na pAmanAra, dhIraja rAkhavAmAM samartha, gaMbhIra, atizaya saumya kAMtivALA, tarUpa tejathI sUryanI jema bIjAthI parAbhava na pAmanAra, potAnuM zarIra kSINa thavA chatAM pakAyanA samAraMbhano tyAga karanAra, dAna-zIla-tapa-bhAvarUpa caturvidha dharmanA aMtarAyamAM bhIru, sarva prakAranI AzAtanAmAM bhIru, Rddhi-rasa-zAtA e traNa gAravathI ane raudra-Arta e be dhyAnathI atyaMta mukta, sarva Avazyaka kriyAomAM ughukta, vizeSa labdhiothI yukta, saMyogo upasthita thavA chatAM anyanI preraNA thavA chatAM, anyanA kahevA chatAM pApa na karanAra, bahu nidrA na karanAra, bahu bhojana na karanAra, sarva AvazyakamAM, svAdhyAyamAM, dhyAnamAM, pratimAmAM ane abhigrahamAM thAkI na janAra, ghora pariSaha-upasargomAM kheda ke bhaya na pAmanAra, yogyano saMgraha karavAnA svabhAvavALA, ayogyano tyAga karavAnI vidhino jANanAra, majabUta zarIravALA, sva-para zAstranA marmano jANanAra, krodha-mAna-mAyA-lobha-mamatArati-hAsya-krIDA-kAma-ahitavAda A badhAthI atyaMta mukta, saMsAravAsanI ane viSayonI abhilASAvALA jIvone dharmakathA dvArA vairAgya utpanna karanAra ane bhavya jIvone pratibodha karanAra, evI vyakti gaccha soMpavAne yogya che. te uparyukta guNo yukta sAdhu gaNI che, gaNadhara che, tIrtha che, tIrthakara che, arihaMta che, kevalI che, jina che, tIrtha prabhAvaka che, vaMgha che, pUjya che, namaskaraNIya che, darzanIya che, parama pavitra che, parama kalyANa che, parama maMgala che, siddhi che, mukti che, ziva che, mokSa che, rakSaka che, sanmArga che, gati che, zaraNya che, siddha, mukta, pAraMgata, ane deva che. gautama! Ane gaNanikSepa karavo arthAt gaNa soMpavo, Ane gaNanikSepa karAvavo, Ane gaNanikSepanI anujJA ApavI. gautama ! anyathA AjJAbhaMga thAya." AcAryanuM varNana: - "zuddha prarUpaka guNa thakI je jinavara sama bhAkhyA re AcAryabhagavaMtano mukhya guNa zuddha mArganI prarUpaNA karavI te che. teo - 16. padmavijayajI kRta navapada pUjA.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 sUtra saMvedanA jyAre upadeza Ape che, tyAre satata teonI sAme jinAgama hoya che. zAstra maryAdAthI kyAMya paNa AvuM pAchuM na bolAI jAya teno temane pUrNa khyAla hoya che. kemake, jinavacana viruddha eka paNa zabda bolAI javAthI keTaluM bhavabhramaNa vadhe che, teno khyAla hovAthI satata teo bhagavAnanuM kaheluM ja kahe che. AcAryanA 37 guNo 30 prakAre thaI zake che. pAMca IndriyanA vikArane rokanAra, nava brahmacaryanI guptine dhAraNa karanAra, cAra kaSAyathI mukta, pAMca mahAvratanA dhAraka, pAMca AcAranuM pAlana karanAra, pAMca samiti ane traNa guptithI yukta, A 36 guNo paMciMdiya sUtramAM ApelA che. AcAryabhagavaMto vizeSa prakAre pAMca AcAronuM pAlana pote kare che ane bIjA jIvo pAse paNa karAve che. zrI bhadrabAhusvAmIe jaNAvyuM che ke, paMcavidha AcArane AcaranArA tathA prarUpanArA che, tema ja sAdhupramukhane teo viziSTa AcAra darzAvanArA che, te kAraNathI teo AcArya kahevAya che. AcAryabhagavaMta samagra zAsananI dhurA dhAraNa kare che, chatAM temanuM lakSya siddha avasthA che. tethI satata te mATe ja teo yatna karatA hoya che. zAsananA nAyaka hoI temane mAna-sanmAna-satkAra ghaNA prApta thAya che, chatAM teo tenAthI alipta rahe che. zAsana prabhAvanA mATe thatAM occhava-mahotsavamAM temanI hAjarI hovA chatAM pote tenI AkAMkSAvALA hotA nathI. satata teo karmanirjarAnI apekSAvALA hovAthI zAsananAM kAryo vacce paNa aMtarathI aLagAapratibaddha rahetA hoya che. TUMkamAM, AcArya tarIke tamAma pharajo adA karavA chatAM potAnA lakSyane najara sAme rAkhI, sarva kAryo dvArA potAnA ane paranA AtmAnuM hita sAdhanArA AcAryabhagavaMto hoya che. AvI viziSTa guNasaMpanna vyaktine buddhimAM sthApana karI, te guNo pratye bahumAnano bhAva pragaTa karI, te te guNanI prApti mATe temane karAto namaskAra, bhAvanamaskAra rUpa bane che. AthI "namo AyariyANaM" pada bolatAM bhUtakALamAM thaI gayelA, vartamAnamAM vicaratAM ane bhaviSyamAM thanArA guNasaMpanna AcArya bhagavaMtone najara samakSa lAvI, temanAmAM rahelA guNonI prAptinA ane doSanAzanA praNidhAnapurvaka bhAvAcAryane namaskAra karavAno che. 17. paMcavarDa gayA, AvArA tahIM paNa saMtA | mAyA saMtA, mAriyA tega vutti / 264 || (mA.ni.)
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samaskAra mahAmaMtra 25 AcArya zabdanA judA judA artha : AcArya zabdanA artha paNa judI judI rIte zAstramAM batAvyA che, te A pramANe - 1. A = maryAdApUrvaka te = sevAya che. jaina zAsananA arthanA upadezaka hovAnA kAraNe tattvanA abhilASI AtmAo jemanI vinayarUpa maryAdAthI sevA kare che, te AcArya che. 2. ga = maryAdA vaDe vAra = vihAra. je mAsakalpa vagere maryAdAthI vihAra rU5 AcArane pALavAmAM catura che tathA je bIjAne te AcAra pALavAno upadeza Ape che, te AcArya kahevAya che. zrI arihaMtadevoe mokSanI prApti mATe prarUpelA AcAranuM AvA guNasaMpanna AcAryabhagavaMto yathArthapaNe pAlana kare ane karAve che, mATe teo namaskaraNIya che. AcAryanuM pittavarNathI dhyAna karavAnuM kAraNa : AcAryabhagavaMtanuM dhyAna pittavarNathI karavAnuM che, kemake - 1. teo jainazAsananA dIpaka samAna che ane dIpakanI zikhA pittavaNa hoya che. tethI pitta-pILA varNathI A padanI ArAdhanA thAya che. 2. vaLI, AcArya jainazAsanamAM rAjA tulya che. rAjA jema suvarNAlaMkArothI vibhUSita hoI pittavarNA jaNAya che, tema AcArya chatrIsa guNAlaMkArothI vibhUSita hoI pittavarNathI teonuM dhyAna karAya che. 3. jema duzmanono parAjaya karI vijaya meLavanArane pIThI Adi coLavAmAM Ave che, tema AcAryabhagavaMta paNa paravAdIno parAjaya karI vijayane meLave che tethI temanuM dhyAna pitta varNathI karAya che. 4. paravAdIo rUpI hAthIonAM ToLAne nasADavA mATe AcArya kezarI siMha samAna che, siMhanI kezarA pILI hoya che mATe paNa AcAryanuM dhyAna pittavarSe karAya che. 5. maMtrazAstramAM pittavarNane sthaMbhana mATe zreSTha gaNyo che. AcAryo paravAdIonuM sthaMbhana karanAra che, mATe teonuM dhyAna pittavarNathI karAya che. "namo vAyA'18 - upAdhyAyabhagavaMtone namaskAra thAo. 18. A cothuM pada cothA adhyayana rUpa che. temAM "namo", "u", "kjhAyANaM" e traNa pado tathA sAta akSaro che. .
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 sUtra saMvedanA temAM prathama 'namo' padano artha ApaNe prathama adhyayanamAM vicArI gayA chIe. bIjA 'uvajjhAyANaM' padano artha 'upAdhyAyone' e pramANe thAya che. zrI bhadrabAhusvAmIe jaNAvyuM che ke, je bAra aMgavALo svAdhyAya arthathI jinezvaroe prarUpelo che ane sUtrathI budhoe=gaNadharoe kahelo che, A svAdhyAyano, teo ziSyone upadeza Ape che, tethI te upAdhyAya19 kahevAya che. "jemaNe AzravanAM dvAro baMdha karelA che, mana, vacana ane kAyA e traNenA yogomAM upayogavALA, vidhipUrvaka svara, vyaMjana, mAtrA, biMdu, pada ane akSarothI vizuddha dvAdazAMgIrUpa je zrutajJAna tenuM adhyayana ane adhyApana karavA vaDe potAnA tathA pArakAnA mokSanA upAyanuM jeo dhyAna kare che, te 'upAdhyAya' kahevAya che. (maddAnizItha sUtra) upAdhyAyabhagavaMto 45 AgamanA jJAtA hoya che. teo jinokta dvAdazAMgIno abhyAsa kare che tathA sUtra ane artha, ubhayano vistAra karavAmAM rasika hoya che. guru paraMparAe prApta thayela jinavacananuM adhyApana karAvavA teo haMmezAM tatpara hoya che. teo sUtrapradAna dvArA samudAyamAM jJAnagaMgotrI vahAvI saune navapallavita rAkhe che. upAdhyAyabhagavaMtono mukhya guNa vinaya ane sUtra pradAnatA che. temanAmAM viziSTa koTino vinaya hoya che. ane potAnA vinaya dvArA teo ziSyavargane vinaya zIkhavADe che. upAdhyAyabhagavaMto AcAryapadanI ghaNA najIka hoya che,paravAdane jItavAmAM teo pravINa hoya che. AcAryabhagavaMto samasta saMghanAM kAryomAM vyasta hoya che. tethI samagra gacchanA saMcAlananuM kArya upAdhyAyabhagavaMto saMbhALe che. sAraNAvAraNA-coyaNA-paDicoyaNA dvArA teo sarva sAdhuone sanmArgamAM pravartAvavAnuM kArya kare che. AcAryabhagavaMto jainazAsanamAM rAjA tulya che ane upAdhyAya bhagavaMto amAtya-maMtrI-yuvarAja samAna che. upAdhyAyabhagavaMto saMsAranA bhAvothI alipta rahe che ane gacchavartI ziSyone paNa sUtra pradAnAdi dvArA saMsAranA bhAvothI alipta rAkhavA mahenata 19. vArasaMgo biLavalAo, saptAo RSimo muddehiM| taM vasatti nammA, annAyA teLa vutti / / 217 / / (A.ni.)
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI namaskAra mahAmaMtra 27 kare che. temanuM paNa mukhya dhyeya to siddha avasthA ja hoya che. tethI siddha avasthAnI prApti mATe jarUrI nirAkAMkSatA, nirvikalpatA, parama samatA Adi guNo mATe teo satata yatna karatA hoya che. upAdhyAya" zabdanA judA judA artha : "35AdhyAya" zabdamAM traNa zabdo che : 35+dha+ AmAM "3pa' eTale samIpa, 'ya' eTale Adhikya ane "rU' dhAtunA traNa artha thAya che : adhyayana karavuM, javuM (jANavuM) ane smaraNa karavuM. eTale ke, jemanI pAse jaIne sUtrathI jinavacananuM adhyayana karavAmAM Ave che, adhikapaNe jJAna meLavavAmAM Ave che tathA smaraNa karavAmAM Ave che, te 'upAdhyAya' kahevAya che. 2. 35 = 35yogena mA = samantI thaI = dhyAtti eTale ke jeo - upayogapUrvaka dhyAna kare che te upAdhyAya che. 3. 'upa samIpe adhivasanAt zrutasyAyo lAbho bhavati yebhyaste upAdhyAyAH'. . 35 = samIpamAM madha = divasanAt = nivAsa karavAthI, gAya = lAbha eTale ke jeonI samIpe nivAsa karavAthI mRtano lAbha thAya che, teone upAdhyAya kahevAya che. * . 4. 35 = upahata = nAza karavuM, madha = mananI pIDA, gAya = lAbha arthAt jemanA dvArA mananI pIDAnA lAbhano athavA durgAnanA lAbhano nAza thAya che, tene upAdhyAya kahevAya che. 5. 35 = nAza karavuM, thi = kubuddhi, sAva = lAbha. eTale ke, jemanA dvArA kubuddhinA lAbhano nAza thAya che, tene upAdhyAya kahevAya che. ka. 3 = upayogapUrvaka, = pApanuM varjana karavuM, aa = dhyAna karavuM = = karmo dUra karavA arthAt upayogapUrvaka pApane choDatAM, dhyAnArUDha thaIne karmone je dUra kare che; te upAdhyAya kahevAya che. 7. 35dhi eTale suMdara vizeSaNo, gAya = lAbha. jemanI pAse bhaNavA)thI suMdara vizeSaNono lAbha thAya te upAdhyAya kahevAya che. TUMkamAM, zrI arihaMtabhagavaMtoe prarUpelA ane gaNadharabhagavaMte gUMthelA zrutajJAnanuM yathArtha adhyayana karI, upAdhyAyabhagavaMto anya sAdhu-mumukSuone tenuM
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA yogya zikSaNa Ape che mATe teo namaskaraNIya che. vinaya ane sUtra-pradAna Adi vizeSa guNayukta upAdhyAyabhagavaMtane najara samakSa lAvI, te te guNone prApta karavAnA saMkalpa sAthe teone namaskAra karavAmAM Ave to potAnAmAM rahelA mAna-ajJAnatA Adi doSono nAza thAya che ane jJAna-namratA Adi guNono vikAsa thAya che. 28 AvA upAdhyAya bhagavaMtonA 25 guNa hoya che. 11 aMga ane 12 upAMgane jANanArA, caraNasittarI eTale ke uttama cAritrane satata pALanArA tathA karaNasittarI eTale ke prasaMga prApta kriyAne karanArA, Ama kula 25 guNo thAya che. upAdhyAya bhagavaMtanuM nIlavarNathI dhyAna karavAnuM kAraNa : A upAdhyAyabhagavaMtonuM dhyAna nIla varNathI karAya che, kAraNa ke - 1. nIlamaNinI prabhA zAMta ane manoramya hoya che, temaja upAdhyAyabhagavaMtanI kAMti, prazAMta ane manoramya hoya che.tethI nIlavarNathI temanuM dhyAna karAya che. 2. pANInA siMcanathI lIlochama raheto bagIceM anekanA cittane AkarSe che ane manane zAMti Ape che. tema jJAnarUpI vArithI ziSyonuM siMcana karatAM upAdhyAyabhagavaMto samudAyane lIlochama rAkhI anekanA cittane AkarSe che ane aneka AtmAone zAMti ane samAdhinuM pradAna kare che. 3. maMtrazAstramAM aziva upadravane dUra karavA mATe nIlavarNane zreSTha gaNyo che. upAdhyAyabhagavaMto jJAnamArgamAM AvatA upadravone dUra karanArA hovAthI nIlavarNa vaDe teonuM dhyAna karavAnuM che. 'namo loT sana-sAdhU I'20 - 'lokamAM rahelA sarva sAdhubhagavaMtone namaskAra thAo. temAM prathama no padano artha ApaNe prathama adhyayanamAM vicArI gayA chIe. bIjA 'ro' padano artha 'lokamAM' e pramANe thAya che. 'totesau kRti zora'- je dekhAya che, je gNAya che, te loka. saMsAra, jagat, dharma-adharma 20. A pAMcamuM pada pAMcamA adhyayana rUpa che. temAM "namo," "loe", "savva" ane "sAhUNaM" e cAra pado ane 9 akSaro che.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI namaskAra mahAmaMtra Adi pAMca astikAyano samUha, AkAza, kSetra, prANIvarga vagere aneka arthamAM 'loka' zabda vaparAya che. ahIM 'loka' zabdathI je kSetramAM manuSyo rahe che, te manuSyaloka samajavAno che. 29 "sala-sApna" no artha 'sarva sAdhuone' e pramANe thAya che. sAdhubhagavaMto 42 doSathI rahita zuddha AhAranI gaveSaNA kare che. teo pAMce IndriyonA 23 viSayoA ane tenA 252 vikArone vaza thatA nathI. SaTkAya jIvonuM rakSaNa teo potAnA prANathI paNa adhika kare che ane bIjAo pAse karAve che. sattara bhedathI viziSTa evA saMyamanuM ArAdhana kare che. sarva jIvo para niraMtara dayAbhAva rAkhe che. brahmacaryanI nava prakAranI guptinuM pAlana kare che tathA bAra prakAranA tapamAM puruSArtha kare che. haMmezAM AtmakalyANa tarapha ja lakSya rAkhe che tathA janaraMjana ane lokapUjAnI kAmanAthI sarvathA virakta rahe che. sAdhu zabdanA judA judA artho : loca, vihArAdi atyaMta kaSTakArI kriyAo, ghora tapa Adi anuSThAno vaDe; aneka vrato, niyamo, vividha prakAranA abhigrahothI yukta saMyamanuM pAlana tathA samyak prakAre pariSaha-upasargAdi kaSTone sahana karavA vaDe jeo sarva duHkhono aMta karanAra evA mokSane sAdhe che, te sAdhu1 che. zrI bhadrabAhusvAmIe jaNAvyuM che ke, nirvANasAdhaka yogone je kAraNe sAdhuo sAdhe che ane sarva prANIo upara samavRttine dhAraNa kare che te kAraNe teo bhAvasAra kahevAya che. jJAnAdi zaktio dvArA mokSamArgane sAdhe che, te sAdhu che, sarva jIvo pratye je samAna buddhine dhAraNa kare te sAdhu che, saMyamanuM pAlana karanAra AtmAone sahAya kare te sAdhu che, sAdhubhagavaMtonuM paNa mukhya lakSya siddha avasthA che. siddha avasthA saMsAranA tamAma bhAvothI bhinna che. tethI muni paNa saMsAranA tamAma bhAvothI manane 20A. IndriyonA 23 viSayo ane tenA vikAronI vicAraNA paMciMdiya sUtramAM Apela che. 21. 'sva-parahita mokSAnuSThAna vA sApayatIti sAdhu:' / 22. nibbAna-sAhaC khoLe, khamhA sAnti sAdhuLo / samo ya sallamukSu, tammA te mAvasAhano / / / / 2002 || (A.ni.)
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA aLaguM rAkhavA satata mahenata kare che. siddha avasthAmAM cetanA saMpUrNa nirAkuLa hoya che. tethI muni koI paNa saMyogomAM mana AkuLa-vyAkuLa na bane te mATe sajAga hoya che. moTA bhAge muni guptimAM ja hoya che. jarUra paDe tyAre samitino Azraya laIne kArya kare che. binajarUrI lokonuM AvAgamana te IcchatA nathI. occhava-mahocchavanI paNa sAmethI AkAMkSA rAkhatA nathI. potAnI karmanirjarA mATe jo koI guNavAnanI bhakti kare, mahotsavAdi kare to teno niSedha paNa karatAM nathI. munibhagavaMto mukhya mArge karmanirjarAnuM kAraNa bane tevI kriyAo karatA hoya che. daza prakAranA yatidharmanuM pAlana karatA, 18000 zIlAMganA rathane vahana karatAM, IcchA-micchAdi daza prakAranI sAmAcArIne pALatAM, A munibhagavaMto uttama cittavRttine dhAraNa karatA hoya che, AvA uttama cittavRttinA dhAraka munine hRdayastha karI, temanA pratye atyaMta bahumAna bhAva pragaTa karI bhAvathI temane namaskAra karavAthI ApaNA haiyAmAM rahelA saMsAranA bhAvo dhIme dhIme vinAza pAme che ane ApaNo AtmA saMyamabhAvane abhimukha thAya che. "sava' zabdanuM prayojana : atre eka bAbata ullekhanIya che ke, A pAMceya padomAM, arihaMtANaM, siddhANaM, AyariyANaM, uvajhAyANaM tathA sAhUNaM ema bahuvacanano ja upayoga 23. aDhAra hajAra zIlAMga - gAthA-"ne no raMti maLatA, nizvika mAhAra nori puDhavIkAya samAraMbhaM, khaMtijuA te muNivaMde." / samajutI :- pRthvIkAya, apUkAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya, beindriya, indriya, caundriya, paMcendriya, ajIvakAya e 10 kAyane, kSamA, AIva, RjutA, mukti, tapa, saMyama, satya, zauca, AkiMcana, brahmacarya e 10 yatidharmathI guNatAM 100 thAya. tyAra pachI tene sparzendriya, rasanendriya, ghrANendriya, cakSurindriya, zrotrendriya A pAMca IndriyathI guNatAM 500 thAya. tene AhAra saMjJA, bhaya saMjJA, maithuna saMjJA, parigraha saMjJA A4 saMjJAthI guNatAM 2000 thAya tene mana, vacana, kAya - A 3 yoga sAthe guNatAM 3000 thAya. tene karaNa, karAvaNa, anumodanA - A 3 karaNa sAthe guNatAM 18000 thAya. (10 kAya x 10 yatidharma x 5 Indriya x 4 saMjJA x 3 yoga x 3 karaNa = 18000)
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI namaskAra mahAmaMtra karavAmAM Avyo che. chatAM agAunA cAra padamAM "sabU' zabda nathI. jyAre A pAMcamA padamAM "sava' zabdano upayoga karavAmAM Avyo che. tenAM paNa keTalAMka viziSTa kAraNo che. eka to, "satva' zabdathI pramatta-apramatta, sthavirakalpika, jinakalpika, pratimAkalpika, yathAzcaMdakalpika, parihAravizuddhikalpika, sthitakalpika Adi sarva bheTavALA; pratyekabuddha, svayaMbuddha ane buddhabodhita Adi bheTavALA; bharata, airAvata, mahAvideha Adi dareka kSetronA tathA suSama, duSama Adi sarva kALanA sarva sAdhuone grahaNa karavAnA che, mATe A dareka sAdhune namaskAra karavA ahIM sava" zabda vAparavAmAM Avyo che. vaLI, bIjuM kAraNa e che ke, sAmAnya kevaLIbhagavaMtonuM grahaNa anya padamAM thatuM nathI. mATe teo A padamAM samAveza pAme che. temanA grahaNa mATe "sava" zabdano prayoga che. A kevaLI bhagavaMto - arihaMtanI samAna atizaya, RddhivALA nathI mATe teo arihaMta nathI. - temanAM ATheya karmano nAza thayo na hovAthI siddhapadamAM paNa teono samAveza nathI. - teo AcArya bhagavaMtanI jema zAsananI samagra dhurAne vahana karavAnuM kArya karatA nathI. mATe AcAryapadamAM paNa temano samAveza thato nathI. - kevaLajJAna thayA pachI teo upAdhyAyabhagavaMtonI jema koIne paThana-pAThana karAvavAnuM kArya karatA nathI. tethI upAdhyAya padamAM paNa temano samAveza thato nathI. mATe sAmAnya kevaLI bhagavaMtone sAdhu padamAM grahaNa karIne temane paNa namaskAra karavA mATe A padamAM "sava' zabda mUkyo che. A uparAMta "sabU' zabdathI jeo sarva=sarvajJa bhagavaMte kahelA mArge cAlI rahyA che, rAga-dveSAdi kaSAyanA nAza mATe jeo udyama karI rahyA che, tevA sAdhunuM ja ahIM grahaNa karavuM che, anyanuM nahi. AnA uparathI ahIM khAlI vezadhArIne vaMdana thatuM nathI. paraMtu sAdhunA guNathI yukta je hoya te sarvane ahIM vaMdana karavA ja sarva pada mUkela che. sava-sAhUNaM zabdanA judA judA artha : "satva-sAhUNaM' zabdanA vividha artho A rIte samajAvI zakAya.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 sUtra saMvedanA 1. sava = sarva, sAdU = sAruM arthAt je sarva jIvonuM hita kare che. 2. savva = zravya, sAdU = sArI rIte, eTale ke zravaNa karavA yogya jinavacanone je sArI rIte sAMbhaLe che, sAMbhaLIne enuM AcaraNa jIvanamAM thAya evI rIte sAMbhaLe che. == 3. savva = savya = anukULa sAhU = nipuNa arthAt mokSane anukULa kAryane viSe jeo nipuNa che. sarva sAhU = sAdhe arthAt sarva zubha yogone je sAdhe che. = 4. sava = AvA sAdhu bhagavaMtonAM zAstramAM sAmAnyathI 27 guNo kahyA che, pAMca mahAvratone dhAraNa ka2nA2', rAtribhojana viramaNa vrata pALanAra, cha kAyanA jIvonI rakSA karanAra", pAMca Indriyo 52 saMyama rAkhanAra7, traNa guptinuM pAlana karanAra, lobhano nigraha karanAra', kSamAdhArakara, nirmaLa cittavALA", vastrAdinI zuddha paDilehaNA karanAra, saMyama yogamAM ughuktapa, pariSahone sahana karanAra6 tathA upasargone sahana karanAra7. Ama, sAdhubhagavaMto zrIarihaMtadevoe prarUpelAM cAritradharmano svIkAra karI nirvANane mATe sadA prayatnazIla che, mATe teo namaskaraNIya che. sAdhunuM zyAmavarNathI dhyAna karavAnuM kAraNa : sAdhubhagavaMtonuM dhyAna aSADhI megha jevA zyAma varNathI ka2vAnuM che, kAraNa ke - 1. AcAryapadarUpI suvarNanI parIkSA sAdhudharmarUpI kasoTI paththarathI thAya che ane te kasoTI paththara zyAma hoya che, tethI sAdhunuM dhyAna zyAmavarNathI thAya che. 2. zatrune jItavA janArA sainiko zyAma varNanuM lohabakhtara pahere che, tema karmazatrunI sAme yuddha karavA janArA A sAdhako-sAdhuo jainazAsanamAM sainika jevA che paNa zyAma jaNAya che. 3. je atyaMta parizrama kare che, te zyAma banI jAya che. tema sAdhuo paNa mokSanI sAdhanAno tIvra parizrama kare che, mATe zyAma che. 4. AtmasAdhaka evA sAdhuo bAhya-zArIrika malinatA prati durgaMchA rAkhatA nathI ke tene dUra karavA prayAsa paNa karatA nathI. tethI malarUpI pariSahane sahana karavAthI sAdhu zyAma jaNAya che. mATe temanuM dhyAna zyAma raMgathI thAya che.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI namaskAra mahAmaMtra 33 paMcaparameSThInuM pUjyapaNuM : A pAMca pada dvArA jemane namaskAra karavAmAM Avyo te arihaMtAdimAM pUjyapaNuM mukhya A pAMca guNone kA2Ne che. 1. saMsArarUpa gahana vanamAM bhramaNa karI karIne duHkhIta thayelA jIvone zrI arihaMtabhagavaMto samyag jJAna, darzana, cAritrasvarUpa paramapadano mArga batAve che, tethI te mArgadarzaka che. mArganI dezanA dvArA sarva jIvo upara upakAra karatA hoI arihaMto pUjya che. 2. siddhaparamAtmAo avinAzI evA anaMta catuSTayane dhAraNa karanArA, dhruvanA tArAnI jema bhavya AtmAonA atyaMta upakAraka hovAthI namaskaraNIya che. 3. AcAryabhagavaMto paNa bhavya jIvone jJAnAdi AcAranA upadezaka hovAthI upakArI che. tethI teo paNa pUjanIya che. 4. ziSyone jinokta zAstronuM adhyayana-adhyApana karAvavAmAM tatpara hovAthI tathA ziSyone vinaya guNa zIkhavADanArA hovAthI upAdhyAyabhagavaMto bhavya jIvonA atyaMta upakArI che. tethI teo namaskaraNIya che. 5. sAdhubhagavaMto mokSamArgamAM sahAyaka hovAthI bhavya AtmAonA parama upakAraka che. tethI te pUjanIya che. prathama pAMca paMda saMbaMdhI jijJAsA : jijJAsA : prathamanAM pAMceya padomAM pratyeka padanI sAthe 'namo' 5da rAkhyuM che. tenA badale jo eka ja padamAM 'namo' padanuM kathana karyuM hota to bAkInAM cAra padomAM 'namo' `pada adhyAhAra tarIke grahaNa thaI jAta, to pachI pratyeka padamAM 'namo' pada mUkavAnuM prayojana zuM che ? tRpti : zrI namaskAramahAmaMtrane gaNavAnI rIta traNa prakAranI che. pUrvAnupUrvI, anAnupUrvI ane paccAnupUrvI, temAM pUrvAnupUrvInI rIte gaNatAM prathama padanA 'namo' padano prayoga zeSa cAreya padomAM adhyAhArathI AvI zake che. paraMtu pazcAnupUrvI ane anAnupUrvIe gaNatI vakhate e 'namo' padano anya pAMceya padomAM prayoga ka2vo jarUrI che. mATe pratyeka padamAM 'namo' pada mUkavAmAM AvyuM che.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 sUtra saMvedanA jijJAsA : pAMceyane namaskAra karavAnI zI jarUra che ? jo saMkSepathI karavo hoya to siddha ane sAdhune karavo joIe. kAraNake sAdhupadamAM bAkI rahelA arihaMta, AcArya ane upAdhyAya traNeno samAveza thaI jAya che. kemake arihaMta vageremAM sAdhupaNuM hoya ja che ane jo vistArathI namaskAra karavo hoya to RSabhAdinAM vyaktigata nAma uccArIne karavo joIe. tRpti H je rIte mAtra manuSyane namaskAra karavAthI rAjA vagerene namaskAra karavAnuM phaLa prApta thatuM nathI, te rIte mAtra sAdhune namaskAra karavAthI arihaMtAdine namaskAra karavAnuM phaLa prApta thatuM nathI. mATe arihaMta, AcArya, upAdhyAyano sAdhumAM samAveza thavA chatAM vizeSa lAbhanA hetuthI alaga alaga namaskAra karavAmAM Avyo che, ane vyaktigata namaskAra karavA jaIe to vyaktio anaMtI che, tethI te darekanAM nAmo grahaNa thaI zake ema nathI. jijJAsA : zrI navakAramaMtranAM A pAMca padomAM anvaya pramANe "arihaMtANaM namo' ityAdi pATha nahi rAkhatAM "namo arihaMtANaM' ema pATha kema rAkhyo che? tRptiH "namo" zabda vinayane pragaTa kare che. dharmavRkSanuM mULa vinaya che. vaMdana ke namaskAra karavA dvArA A vinaya pragaTa thAya che, te mATe ahIM "gharSa prati mUtramUtA vinA" e batAvavA mATe "arihaMtANaM'nI pUrve "namo'no prayoga karAyo che. A uparAMta ArAdhanA ane ArAdhya, e bemAM ArAdhanAnuM mahattva vadhAre che, kAraNa ke ArAdhya to saune sarakhA ja maLyA hoya che paNa jenI jevA prakAranI ArAdhanA te tevA prakAranA phaLano bhoktA bane che. AthI vaMdana ke namaskArarUpa ArAdhanAnuM mahatva pradarzita karavA "namo" zabda pahelA mUkAyo che. cUlikA : prathama pAMca pada pachI bAkInA je cAra pado che te cUlikA che. cUlA = zikhara arthAt zikharanI mAphaka je zobhe te cUlA kahevAya che. mUlasUtramAM batAvela na hoya tevI hakIkata jemAM batAvI che te cUlikA che. prathama pAMca padomAM phakta paMcaparameSThIne namaskAra karyo che ane have ahIM cUlikAmAM namaskAranuM phaLa batAvyuM che. jijJAsA jo navapadamAM chellA cAra padomAM namaskAranA phaLanuM varNana hoya, to phaLanA varNanane paNa zuM mULa maMtra gaNI zakAya ? * tRptiH zrI namaskAranA chellA cAra pado e zrI namaskAramaMtranI cUlikA che.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI namaskAra mahAmaMtra cUlikAne mULamaMtrathI bhinna gaNavI te yogya nathI. phaLanuM varNana e paNa zrI namaskAranuM ja varNana che. zikhara vinAnuM maMdira jema adhUruM rahe, tema cUlikA vinA navakAranA pAMca pado paNa adhUrAM rahe che. vaLI, je pravRttinA phaLanuM jJAna nathI, prAyaH vidvAno temAM pravartatA nathI. e kAraNe cUlikA sivAyano zrI namaskAramaMtra apUrNa ane vidvAnonI pravRtti mATe ayogya che ane tethI ja cUlikA sahita samagra zrI namaskAranuM mahAmaMtra tarIke pratipAdana kareluM che. paMca-muvA satra-pAva-praVI4' - A pAMca parameSThIne karelo namaskAra sarva pApano nAza kare che. A pAMcane karelo namaskAra eTale ApaNI buddhimAM atyAre je upasthita che tevA uttama guNasaMpanna arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya, sAdhu - te pAMcane karelo namaskAra sarva pApano nAza kare che. ' A zabdo bolatAM mArgadezaka arihaMta paramAtmA, nirAkuLa-sthira sukhanA bhoktA siddhabhagavAna, mahAna AcArasaMpanna AcAryabhagavaMta, vinayayukta ane sUtra pradAna karatAM upAdhyAyabhagavaMto ane mokSamArganI sAdhanA karatA munibhagavaMta ApaNI najara samakSa Ave che. jene kAraNe temanA pratye atyaMta bahumAnabhAva pedA thAya che. guNavAna pratye pedA thayelo bahumAnabhAva guNaprApti 24. A banne adhyayanamAM traNa traNa pada ane ATha ATha akSaro che. 24A IcchAyoga, zAstrayoga ane sAmarmayoganuM varNana taratamatAnA bhedathI zAstrakAroe dharmakriyAnAM traNa prakAro batAvyA che. 1. IcchAyoga : dharma karavAnI IcchA tIvra hoya, kriyA saMbaMdhI zAstrajJAna paNa hoya, chatAM paNa pramAdAdi doSanA kAraNe dharmakriyA je prakAre zAstramAM karavAnI kahI che, te prakAre pUrNa karI na zake. kAMIka aMgonI vikalatA rahe te IcchAyoga che. 2. zAstrayoga : zAstravacananA atyaMta bodhavALo, mohanIya karmanA nAzathI viziSTa koTinI zraddhA jene pragaTa thaI che, tevo AtmA potAnI zaktine anurUpa pramAdAdi bhAvono tyAga karI zAstramAM je dharmakriyA je rIte karavAnI kahI che saMpUrNa te ja pramANe kare, koI aMganI vikalatA rahevA na de te zAstrayoga che.' 3. sAmarthyayoga : mokSano mArga atIndriya che. atIndriya evAM A mArganuM jJAna, zAstrathI paNa maryAdita ja thAya che. Atmazaktino jyAre udraka thAya che arthAt AtmAnI tIvra zakti jyAre pragaTe che tyAre anubhava jJAna thAya che. A jJAnathI zAstrathI batAvelA mArgathI AgaLano mArga dekhAya che. te mArge vIrya pravartAvI ghAtI karmano nAza karI AtmA kevaLajJAnane prApta kare che. vIrya pravartananI A kriyAne sAmarthyayoga kahevAya che.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ satra saMvedanA mATenA vIryane vadhAre che. guNa tarapha thayelI vIryavRddhi mokSamArgamAM pratikULa mohanIyAdi karmanA anubaMdhano nAza kare che ane saMsArane maryAdita kare che. AthI ja kahyuM che ke, A pAMcane karelo namaskAra sarva pApano nAza kare che.' jijJAsA: A pAMcane karelo namaskAra jo sarva pApano nAza karato hoya to eka vAra ApaNe namaskAra karIe eTale ApaNAM badhAM pApano nAza thaI javo joie ane ApaNe paNa karma rahita banI javA joIe. to pachI ApaNe kema vAraMvAra namaskAra karavo paDe che? ane vAraMvAra namaskAra karIe chIe chatAM ApaNA sarva pApa kema nAza pAmatAM nathI? tRpti paMcaparameSThIne sAmarthyayogathI namaskAra karavAmAM Ave to jarUra tatkALa sarva pApa nAza pAme ja che. A sAmarthyayoga jyAM sudhI na Ave tyAM sudhI tene prApta karavA mATe icchAyoga ke zAstrayogathI paNa punaH punaH namaskAra karavo jarUrI che. jijJAsA ? ahIM "eso namukkAro" ema kahevAthI paNa pAMceya padanA namaskArano bodha thaI jAya, to pachI "paMca' zabdano prayoga zA mATe karavAmAM Avyo che ? tRpti "so' zabda e "pa sarvanAmanuM rUpa che. jeno artha "A thAya che. 'A' zabdano prayoga najIkamAM rahelI vastu ke vyakti mATe vaparAya che. jyAre dUra rahelI vastu ke vyakti mATe "oluM" ke "peluM" zabda vaparAya che. A padanI najIkamAM to "namo loe savvasAhUNaM' pada che, mATe jo "paMca" zabda na vAparIe to "eso namukkArothI phakta sAdhuono namaskAra ja grahaNa thAta. paraMtu ahIM to pAMce parameSThInA namaskAranA phaLanI vAta karavAnI che, mATe ja "paMca" zabdano prayoga karavAmAM Avyo che. jijJAsA : "savvapAvapaNAsaNo' mAM sarva pada na mUkyuM hota to ? kema ke pAvapaNAsaNothI badhAM pApano nAza thAya che, tema samajAI jAta. tRpti : "pAvapaNAsaNo' zabdanI be rIte vyutpatti thAya che. "pani prati ' - ghaNAM pApono nAza kare che athavA "pA prAti' - eka pApane atyaMta rIte nAza kare che. A banne rIte artha karatAM paNa sAmAnya mANasa AnAthI sarva pApano nAza thAya che, tevuM samajI zake nahi tethI sarvajana samajI zake mATe "sava' pada mUkyuM che.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI namaskAra mahAmaMtra 37. jijJAsA : "savvapAvappaNAsaNo' mUkyuM tenA karatAM "sabUkammappaNAsaNo mUkyuM hota to? sarva karmamAM pApa karma AvI ja jAta ne ? tRptiH evuM lAge che ke "sabUkama' mUkyuM hota to badhAM karma nAza thAya tevo artha thaI zake ane sarva karmamAM pApa karma AvI paNa zake. chatAM Apta puruSe je pAva' zabda mUkyo tenuM kAraNa A navakAramaMtra sarvanA hita mATe che. bAlajIvone sarva karma azubha nathI lAgatAM mAtra duHkha ApanArAM pApa karmo ja azubha lAge che. A navakAra maMtra pApano nAza kare che, tema jANatAM bALajIvonI paNa temAM sahaja pravRtti saMbhavI zake che. athavA ' pArAti ni pApa' - AtmAne bAMdhe te pApa che. A vyutpatti pramANe mohanIyakarma pApa gaNAya che. kemake te AtmAne bAMdhe che. pAparUpa A mohanIyakarmano sarva prakAre nAza thAya che, tevo artha paNa thaI zake. jijJAsAH ahIM 'paNAsaNo' zabdanA badale 'nAsaNo' zabda ja mUkyo hota to?' tRpti paNAsaNo' padathI prakRSTa rIte nAza thAya che, ema grahaNa karavAnuM che, phakta nAza karanAra che, ema nathI kahyuM: jo phakta nAza karanAra che, ema kahyuM hota to nAza thayelAM e pApono tene yogya nimittakAraNa maLatAM pharIthI utpanna thavAno saMbhava rahe. paraMtu ahIM to te pApono evo nAza karavo che ke, jeno nAza thayA pachI pharIthI kadI paNa te pApa jIvanamAM udbhavI zake nahIM. eTale ke pApane nirmULa karavAM che mATe ja phakta nAza zabda na vAparatAM, anAza zabdano prayoga karyo che. baMdhAtApa maMgala che. siM, pad have mAtra 25 - sarva maMgalomAM prathama jIva jyAM sudhI saMsAramAM che, tyAM sudhI tene aneka kArya karavAM paDe che ane karmanI pratikULatAnA kAraNe te te kAryomAM vighna paNa Ave che. vijJano vinAza karavA sau koI maMgala pravartAve che. jenA vaDe hita sadhAya che, te maMgala kahevAya che. athavA je maMgane eTale ke 2. AThamuM ane navamuM pada 17 akSaranuM baneluM che. je adhyayana svarUpa che.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 sUtra saMvedanA dharmane lAve che te maMgala kahevAya che. sarva maMgalomAM paMcaparameSThIne namaskAra karavArUpa maMgala uttama maMgala che. kemake, A paMcaparameSThIne karelo namaskAra cittamAM uttama koTinA bhAvo utpanna kare che. A uttama bhAvo pApanA udayane aTakAvI puNyodayane pragaTa kare che. kadAca karma prabaLa hoya to paristhiti na palaTAya, to paNa bhAvathI karela namaskAranuM smaraNa zAMti Ape che. jyAre koI vyakti navakAranuM smaraNa kare che tyAre tenuM citta vItarAgatAthI bhAvita bane che ane tenA kAraNe kaSAyo zAMta thAya che. A kaSAyono upazamabhAva ja vAstavamAM samatAnA sukharUpa che. tethI ja namaskAramaMtranuM je smaraNa kare che tenI puNyodayanA abhAvamAM kadAca bAhya paristhati palaTAya ke na palaTAya, to paNa kaSAyonI alpatA thavAne kAraNe navakAranA prabhAvathI tenI manaHsthiti to avazya sArI ja rahe che. maMgalanA prakAra : A maMgala be prakAranAM che. laukika maMgala (dravya-maMgala) ane lokottara maMgala (bhAva-maMgala). jagata jene sAmAnyathI maMgalarUpa gaNatuM hoya tene dravya-maMgala kahevAya. jema ke, dahIM, durvA, akSata, zrIphaLa, kesara, caMdana, kumakuma Adi padArtho laukika maMgala svarUpa che. jyAre AtmAnI nirmaLa pariNati ke nirmaLa pariNatine prApta karAvanAra paMcaparameSThIne karelo namaskAra athavA samyajJAna-darzana ane cAritra Adi guNane vikasAvanAra koIpaNa zubhAnuSThAna te bhAva-maMgala che. bhAvamaMgalanI upakArakatA? . bhAvamaMgala ekAMte (cokkasapaNe) AtyaMtika (uttamottama) sukhane ApanAra che. jyAre dravya maMgala uttamottama sukha to ApI zakatuM nathI. paraMtu sAmAnya sukha paNa cokkasapaNe Ape ja evo niyama nathI. bhAvathI namaskAramahAmaMtranuM dhyAna karI je AtmAo pravRtti kare che, te AtmAo zrIpALa, zrImatI, sudarzana zeTha ane amarakumAra AdinI jema vino dUra karI anukrame anuttara sukhane prApta kare che. jyAre dravya maMgalarUpa bAhya zubha pravRttio vighnono nAza karI uttamottama sukha Ape ja tevuM ekAMte nathI. jemake, 26. guNAdhikasya zaraNatvAt, guNAdhikatvenaiva tato rakSopapateH, rakSA ceha tatt svabhAvatayA evAbhidhyAnataH kliSTakarmavigamena zAntiriti / - yogazataka, gA. 50
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI namaskAra mahAmaMtra sAruM muhUrta joI paraNAvelI kanyA akhaMDa saubhAgyane pAme ja tevuM nakkI nathI. sArA zukana joI parIkSA mATe gayelo vidyArthI pAsa thAya ja, tevuM paNa cokkasa nathI, vAjiMtrAdi zubha nimitte prayANa karela musAphara ISTa sthAne pahoMce ja, tevuM paNa nathI. AvuM na ja bane tevuM kahevuM nathI. paNa sAruM thAya ja tevuM paNa anubhavamAM AvatuM nathI. jyAre bhAva maMgalasvarUpa navakAramaMtrane jeNe sAthe rAkhyo hoya evA mahApuruSo nikAcita karmane kAraNe kadAca bAhyadRSTithI ISTaphaLane na pAmyAM hoya to paNa AMtaradRSTie teo samAdhinA sukhavALA ja hoya che. jema gIca jaMgalamAM aneka Aphato vacce navakAranA dhyAnamAM magna damayaMtI guphAmAM paNa AnaMdathI samaya pasAra karatAM hatAM. sagarbhA avasthAmAM, jaMgalamAM ekalA aTUlAM paDelAM mahAsatI sItA ane aMjanA paNa paMcaparameSThInuM smaraNa karatA sukhe samaya pasAra karatAM hatAM. Aje paNa navakAranI AsthAvALA aneka bhavyAtmAo navakAranA smaraNa mAtrathI vibone vidArI Icchita phaLane pAme che, tenA aneka dAkhalAo jovA ane sAMbhaLavA maLe che. Ano artha evo nathI ke, zubha zukano, zubha nimitto ke zubha muhUrto nakAmA ja che. paraMtu zubha zukano Adi paNa bhAva maMgaLathI prApta thayelA puNyathI ja maLe che ane phaLe che. jo puNya na hoya to te paNa kArya karI zakatA nathI. jyAre bhAva namaskAra to tevA prakAranA puNyane pedA karAvI tatkALa athavA kALakrame uttamottama sukha Ape ja che. A parameSThIone namaskAra karavAthI karmano kSaya, maMgalanuM Agamana IhalokamAM Arogya, prasannatA vagerenI prApti tathA paralokamAM uttama kuLa, uttama jAtivALI sadgati ane paraMparAe mokSanI prAptirUpa phaLa maLe che. maMgala zabdanA judA judA artha : maMgaLa zabdanA judI judI rIte nIce pramANe ghaNA artho thaI zake che.' 1. "mana nIti ni maMtra' eTale ke maMga = zubhane, kalyANane ti = lAve te maMgala. gaDhavA mA gho, te stra tayaM samajo - athavA maMgane eTale dharmane lAve che, te maMgala kahevAya che. A
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 sUtra saMvedanA 2. 'mAm pApAt mAnati kRti maMgalam' - eTale ke mane pApothI je gALe che te maMgala. arthAt mArAM pApano je nAza kare che, te maMgala athavA jenAthI saMsArano nAza thAya ane dharmanI unnati thAya te maMgala che. 3. 'mati hitArtha sarvatIti mAm' - je sarva prANIonA hita mATe pravarte te maMgala. 4. 'mati putkRSTamanenAmAk veti mar3anam' - jenA vaDe durbhAgya dUra cAlyuM jAya, te maMgala. jijJAsA : 'maMgalANaM ca savvusiM' e pada mUkyA vinA ja 'paDhamaM havaI maMgala' pada mUkyuM hota to ? tRpti : 'maMgalAnuM ca sanvesi' e padanuM kathana karyA sivAya ja jo 'paDhamaM havad maMr' padanuM kathana karavAmAM Ave to paNa arthapattithI 7 'sarva maMgalamAM prathama maMgala che' ema arthanI pratIti thaI jAya che. chatAM e AThamuM pada mUkyuM che. tenuM kAraNa e che ke, arthApattinA pramANa dvArA arthanI pratIti vidvAnone thaI zake che, paNa sAmAnya janone thatI nathI. tethI ja teo paNa sahelAIthI samajI zake mATe 'maMAbhAAM ca savvesi' pada mUkyuM che. vaLI, jo AThamA padanuM kathana karyA sivAya ja 'paDhamaM var maMtsaM' ema jo kahevAmAM Ave to vyAkaraNAdi graMthonA anusAre prathama zabda kriyAvizeSaNa banI jAya ane to te 'prathama'no artha pUrvakALamAM evo thAya che. tethI A namaskAra pUrvakALamAM maMgalarUpa che paNa uttarakALamAM eTale ke hamaNAM maMgalarUpa nathI, evA aniSTa arthanI saMbhAvanA thavAthI A paMcanamaskAra sarvakALamAM maMgalarUpa che, ema jaNAvavA mATe ja A AThamuM pada mUkyuM che. jijJAsA : paDhamaM havad maMttuM e padamAM 'prathama' zabdano prayoga karyo, tenA badale jo uttama, utkRSTa ke pradhAna, zreSTha AdimAMthI koI eka zabdano prayoga karyo hota to zuM bAdha hato ? tRpti : 'prathama' zabda 'pRthu vistare' e dhAtu parathI banAvelo che. pRthu dhAtuno artha vistAra thAya che, eTale ke, A paMca namaskAra svarUpa maMgala pratidina 27. arthathI prApta vastune arthapatti kahevAya che. jema devadatta puSTa che, te divase khAto nathI. tyAM arthathI prApta ja che ke, te rAtre khAto hovo joIe.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI namaskAra mahAmaMtra 41 vRddhine pAmIne vistIrNa thatuM hoya che. temAM kadI paNa hrAsa thato nathI. jo prathama zabdane badale uttamAdi koI zabda vAparyo hota to Avo artha na thAta. phakta A paMcanamaskAra uttama maMgala che, evo ja artha nIkaLI zakata. jijJAsA : navamA padamAM "vapha' kriyApadanA prayoga vinA paNa adhyAhArathI 'va' kriyApadano artha jANI zakAyo hota. chatAM 'va' e pada kema mUkyuM che ? tRpti : kema ke, hava6 mavati e pramANe "raMva' no artha, thavA rUpa je kriyA niraMtara vidyamAna rahe che, evo thAya che. A rIte "A paMcanamaskArarUpa maMgala vRddhi pAmatuM utkRSTa maMgala che tathA te niraMtara vidyamAna rahe che." tevA arthanI prApti thAya che. jo "hava' kriyApadano prayoga na karyo hota to Avo artha na nIkaLI zakata. te ja rIte aMtima padamAM 'kiMga' zabdanA prayoga vinA paNa adhyAhArathI tna' zabdano artha jANI zakAta, chatAM aMtima maMgala arthavAcaka zabda tarIke "maMA" zabdano sAkSAtu prayoga karavAmAM Avyo che. Ama to, "maMAna' e padanI pratIti thaI ja jAta. chatAM paNa jagatanA kalyANakArI evA pratipAdya viSayanA pratipAdanamAM Adi, madhya ane aMtamAM maMgala karavuM te AptapuruSone saMmata che ane e karavAthI bhaNanArane, bhaNAvanArane tathA ciMtana karanAranuM sadaiva maMgala thAya che. tethI ja aMtima maMgala darzAvavA A pada vaparAyuM che. Adi, madhya ane aMtamAM ema traNa maMgala karavAnA kAraNe A pramANe che. 1. saraLatApUrvaka prAraMbha karelA graMthanA adhyayanAdi kAryamAM ziSya pAraMgata thAya mATe AdimAM maMgalAcaraNa karavuM joIe. 2. prAraMbha karelA kAryamAM vina na thAya mATe madhyamAM maMgala karavuM joIe. 3. te graMthanA adhyayana dvArA vidyAnI prApti = siddhi thAya, te mATe aMtamAM paNa maMgala karavuM joIe.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMciMdiya sUtra sUtra paricaya: gurunI sthApanA karavA mATe A sUtrano prayoga karAya che. AthI A sUtranuM bIjuM nAma gurusthApanA sUtra che. - guNanI prApti mATe karAtuM koI paNa dharmAnuSThAna guNavAna gurunI sanmukha rahIne karavAnuM che. kemake, dharmagurunI hAjarImAM dharmakriyA karavAthI pramAdane sthAna maLatuM nathI, bhUlamAMthI bacI javAya che ane puNyasaMpanna guranI hAjarImAM virya, AnaMda ane ullAsanI paNa vRddhi thAya che. AthI tamAma dharmakriyA zakya hoya to gurubhagavaMtanI sanmukha rahIne ja karavI joIe. paraMtu dareka kSetramAM dareka samaye saddagurubhagavaMto maLe ja tevuM banatuM nathI. jyAre sadgurubhagavaMtanI hAjarI na hoya tyAre A sUtra bolI tenA eka eka padanI vicAraNA dvArA guNavAna gurune najara samakSa lAvI mukhyatayA pustakamAM athavA jJAna-darzana-cAritranA koIpaNa upakaraNamAM gurunI sthApanA karavAmAM Ave che. A rIte sthApanA karavAthI guru bhagavaMta mArI sAme ja che, tevuM buddhimAM upasthita thAya che. guru tarIke AcArya, upAdhyAya ane sAdhu, traNe AvI zake che. to paNa puNyapratibhA, jJAnanI prakarSatA, labdhisaMpannatA, prabhAvakatA, paropakAritA, kuzaLatA Adi aneka guNone kAraNe gurue jene AcArya pade sthApela che, tevA bhAvAcAryo ja mukhyarUpe guru tarIke mAnya rakhAya che. tIrthaMkaranA virahamAM bhAvAcAryo tIrthakara tulya gaNAya che. AvA gurunI hAjarImAM kareluM anuSThAna
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMciMdiya sUtra 43 mahAna phaLavALuM thAya che? A sUtramAM- bhAvAcAryanA chatrIsa guNonuM varNana karela che. A chatrIsa guNo upAdhyAya ane sAdhumAM paNa hoya che, kemake, muni tarIke AcArya, upAdhyAya ane sAdhu traNe samAna che, to paNa AcArya sarvazreSTha che ane A chatrIza guNo ja vizeSa prakAre mokSanA sAdhaka che. AthI ahIM gurunA A chatrIsa guNo batAvyA che. Ama to zAstromAM AcAryonA guNonA varNananA sthAne chatrIsa chatrIzIno ullekha che. eTale ke, chatrIsa prakAre chatrIsa guNo batAvavAmAM AvyAM che. Ama chatAM ahIM guru tarIke gaNAtA AcArya, upAdhyAya ane sAdhu, traNemAM rahelA vizeSa guNonuM ja varNana karela che. ' AvA gurubhagavaMtonuM citta saMsAranA bhAvothI atyaMta virakta hoya che. jagatanA tamAma jIvone teo Atmavat sarvabhUteSa sUtranA AdhAre potAnA tulya mAnatA hoya che. mokSanA kAraNarUpe teo traNa guptinA sAmrAjyane IcchatA hoya che, ane kAraNa upasthita thAya tyAre ja samitimAM pravartatA hoya che. svarUpanI puSTi mATe ja teo IndriyanA saMvara AdinI kriyA karatA hoya che. kaSAyanA bhAvono saMsparza na thAya te mATe teo satata takedArI rAkhatA hoya che. brahmacaryanA pAkA himAyatI hoya che. AvA bhAvAcAryane ApaNe A sUtra dvArA hRdayastha karavAnA che ane temane parataMtra rahI, temanI anujJApUrvaka, tevA guNonI prApti arthe ja sAmAyika Adi kriyA pUrve A sUtra dvArA guru sthApanA karavAnI che. mULa sUtra: paMvitiya-saMvaro, tada narvavida-vaMmatti -tharo ! cauviha-kasAya-mukko, ia aTThArasa-guNehiM saMjutto / / 1 / / paMca-mahavvaya-jutto, paMcavihAyAra paalnn-smttho| paMda-samo vigutto, chattIsa-pu guru ma ArA saMpadA akSara-80 anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha : vadhivira - saMvaro, tada ravida-vaMmara-kutti-tharo . pada-8 .
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 sUtra saMvedanA parzendriya - saMvara:, tathA navavidha brahmavarSa-muni-ghara: pAMca IndriyonA (vikArane) rokanAra tathA nava prakAranA brahmacaryanI guptine dhAraNa karanAra cauviha-kasAya-mukko, ia aTThArasa-guNehiM saMjutto / / 1 / / caturvidha-vAya-mu, kRti maTAvarI saMyup: IRTI cAra prakAranA kaSAyathI mukta, e aDhAra guNo vaDe saMyukta 1. paMca-mahabbaya-jutto, paMcavihAyAra paalnn-smttho| pa-mahAvrata-yu., pacavidhA vAra-pAtrana-samartha, pAMca mahAvratathI yukta, pAMca prakAranA AcAranuM pAlana karavAmAM samartha paMca-samajho ri-tto, chattIsa-pu guru ma aaN 2 pajha-samataH trigupta:, trizuLa kurmama //rA pAMca samitivALA, traNa guptivALA chatrIsa guNavALA mArA guru che. 2. vizeSArtha : viDiya - saMvaraH pAMca IndriyonA vikArone rokanAra, pAMca IndriyonA 23 viSayo ane tenA upara prakAranA vikArone rokanAra gurubhagavaMta che. muni managamatA viSayomAM rAga ane aNagamatA viSayomAM 1. pAMca IjiyanA 23 viSayo: sparzanendriyano viSaya sparza che ane tenAM bhAre-halaku, Du-garama, komaLa-kharabacaDuM, snehALa ane lUkhuM tevA 8 prakAro che. rasanendriyano viSaya rasa che ane khAruM-khATuM-tIkhuM-taruM ane mIThuM, te rUpa pAMca prakAranA rasa hoya che. dhrANendriyano viSaya gaMdha che ane tenAM sugaMdha-durgadha rUpa 2 prakAro che. cakSuriyano viSaya rUpa che ane tenAM lAla-lIlo-pILo-zveta ane kALo ema 5 prakAro che. zrotrendriyano viSaya zabda che ane tenAM sacitta-acitta ane mizra zabda rUpa 3 prakAro che. ema kula pAMca IndriyanA 23 viSayo che. sparzanendriya-8, rasanendriya-5, dhrANendriya-2, cakurindraya-5, zrotrejiya-3 = (8+5+2+5+3) ra3 2. pAMca IndriyanA 23 viSayonA upara vikAroH sparzanendriya 93,rasanendriya 90,dhrANendriya24, cakSurindriyanA 30, zrotendriya 12 (96+30+24+30+12) = 252
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMciMdiya sUtra 45 SanA pariNAmarUpa AzravabhAvane roke che. pAMce IndriyonA viSayomAM pravRtti karavAno prasaMga Ave tyAre paNa te te viSayonI sArI khoTI asarathI manane mukta rAkhavA muni mahenata kare che. saMvara bhAvanuM varNana: chadhastha jIvo mATe Indriyo e jJAna meLavavAnuM sAdhana che. paraMtu anAdikALathI mohanI AdhInatAne kAraNe saMsArI AtmA indriyothI thatAM jJAnamAM mohanA udayathI rAgAdi bhAvo kare che. AthI ja jJAnamAM paNa mohakRta vikRti AvI jAya che. A mohakRta vikRti te ja Azrava bhAva che ane te rAgAdi vikRtine thavA na-devI te saMvarabhAva che. mATe ja IndriyonA viSaya sAthe saMparka thatAM rAgAdi bhAva na thAya te mATe muni satata prayatna kare che, zAstrano abhyAsa kare che, tattvanuM ciMtana kare che, zuddha AtmabhAvathI manane bhAvita kare che ane te dvArA Indriyone zAMta kare che te indriyono saMvara che. muni dIkSA lIdhA bAda eka saMkalpa kare che ke, have Indriyone rAgAdi bhAvo pramANe pravartana nahIM karavA dauM, paraMtu mAtra bhagavAnanA vacanasvarUpa zrutajJAnathI ja IndriyonuM pravartana karIza. atyAra sudhI ajJAna ane aviratinA kAraNe jyAre paNa indriyonA koIpaNa viSayo sAme AvatA tyAre temAM rAgAdi bhAvo thaI ja jatAM hatA kemake, jIvane IndriyonA sArA viSayo maLe temAM rAga ane kharAba viSayo maLe temAM dveSa karavAnI vRtti anAdikALathI che, tethI zarUAtanI kakSAmAM muni paNa viSayothI dUra rahIne vairAgyanI bhAvanA dvArA eTale ke, "A pudgalano svabhAva bhinna che ane mAro svabhAva paNa bhinna che. pugalomAM kAMI sAruM paNa nathI ke kAMI kharAba paNa nathI. mAtra mArI kalpanAthI ja te padArtha sArA-narasA mane sparzanendriyanA viSayo 84 12 {3 (sacitta, acitta ane mizra) x 2 (ISTa, aniSTa) x 2 (rAga, dveSa) = 12 } = 96 . rasanendriyanA viSayo 5 X 12 13 (sacitta, acitta ane mizra) x 2 (ISTa, aniSTa x 2 (rAga, dveSa) = 12 } = 00 prANejiyanA viSayo 2 x 12 {3 (sacitta, acitta ane mizra) x 2 (ISTa, aniSTa) * 2 (rAga, dveSa) = 12 } = 24 cakSurindrayanA viSayo 5 x 12 13 (sacitta, acitta ane mizra) X 2 (ISTa, aniSTa) x 2 (rAga, dveSa) = 12 } = 60 zrotendriyanA viSayo 3 x 4 {2 (ISTa, aniSTa) x 2 (rAga, dveSa) = 4} = 12
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 sUtra saMvedanA lAge che ane mohAdhIna AvI kalpanA ja mane sukhI-duHkhI kare che. mAro svabhAva to mAtra A pudgalanA dharmanuM jJAna karavAno che paNa temAM rAgAdi karavAno ke rAgAdithI bhoga karavAno mAro svabhAva nathI." A rIte bhAvanAo dvArA paudgalika bhAvothI manane pAchuM vALavA mahenata karato hoya che. A kakSAmAM IndriyonA bhAvomAM rAga-dveSa to zuM, paraMtu kyAMya kartApaNAno ke mamatvano pariNAma paNa na sparzI jAya te mATe muni khUba sajAga hoya che. A jAgRtine kA2Ne ja munine pAMce IndriyonA saMva2bhAvavALA kahevAya che. A rIte bhagavAnanA vacananA sahAre prayatna karatAM karatAM IndriyonA bhAvone jovA, jANavA ke mANavAkRta utsukatAo jyAre zamI jAya che, tyAre jIvano potAno mULa jJAtRtvabhAvarUpa svabhAva pragaTa thAya che ane te ja bhAvasaMvara che. saMvaranA prakAro H saMvara be prakArano che - 1. dravya-saMvara ane bhAva-saMvara. 2. bAhya rIte IndriyonA viSayone choDI sAdhanA karavAnI IcchAvALo sAdhaka tapa-saMyamAdi anuSThAnamAM pravRtti karato hovA chatAM paNa tenuM mana vyaktarUpe ke avyaktarUpe pudgalanA sArA ke khoTA bhAvonI asaravALuM hoya to tene dravyasaMvara ke sthUla vyavahA2thI saMvara karyo kahevAya che. je sAdhakanuM mana saMsArathI atyaMta virakta thayeluM hoya ane mokSamArgamAM satata rata hoya tevo sAdhaka * svAdhyAya, bhAvanA vagerenA sahAre saMsAranA kAraNarUpa IndriyonA bhAvothI dUra thavA mahenata kare che. IMndriyonA sArA-narasA bhAvomAM thatA rAgAdi bhAvone aTakAvIne, viSayonA saMparka vakhate mAtra te te viSayono bodha karavAmAM, zAtAbhAvarUpe sAdhaka potAnA upayogane jeTalo joDI zake che, teTalA aMzamAM te bhAvasaMvarane pAmI zake che. A bhAvasaMvara caramAvarta kALamAM paNa jyAre sAdhakaAtmA saMsArathI virakta thaI, saMsAranA nistAra mATe saMyama jIvana svIkArI, samiti-guptinA pAlanamAM jyAre pravRtta thAya che, tyAre ja prApta thAya che ane dravyasaMvara to aca2mAvarta kALamAM paNa jIvane anaMtIvAra prApta thAya che.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMciMdiya sUtra tada navavid-baMmattera-mutti-gharo : tathA nava prakAranI brahmacaryanI guptine dhAraNa karanArA mArA guru che. brahmacaryanuM svarUpa : brahmacarya zabdano sAmAnya artha e che ke, strI bhogAdithI nivRtta thavuM ane vizeSa artha e che ke, pAMce IndriyonA viSayothI nivRtta thaI AtmabhAvamAM 2maNatA ka2vI. brahmacaryanuM varNana zAstramAM aneka dRSTikoNathI karela che. 47 nizcayanayathI ane vyavahAranayathI brahmacaryanuM svarUpa A pramANe che : 1. nizcayathI : brahmaLi carcata kRti brahmaparva: arthAt brahmani = AtmAmAM caryate caravuM eTale ke, AtmAnA guNomAM 2maNatA karavI te ja nizcayathI brahmacarya che. vibhAvamAMthI AtmAnA svabhAvamAM AvavuM te brahmacarya che ane Atmahita karanArI koIpaNa kriyA paNa brahmacaryarUpa che. = 2. vyavahArathI : vyavahArathI brahmacarya eTale maithunano tyAga karavo arthAt deva, manuSya ke tiryaMca saMbaMdhI viSayabhogone na bhogavavA te brahmacarya che. nava prakAranI brahmacaryanI vADanA pAlanapUrvaka bhogAdinI kriyAthI nivRtta thavuM te dravyathI brahmacaryanuM pAlana che ane nava vADanA pAlana dvArA AtmAne bhogAdinA bhAvomAMthI AgaLa vadhatA aTakAvI, dhIme dhIme vedanA udayane zAMta ka2I AtmAnA bhAvamAM sthira karavA yatna karavo te bhAvathI brahmacaryavrata che. abrahma e mahApramAdanuM kAraNa che ane te vizeSa prakAre rAga-dveSane utpanna kare che. abrahmanA sevanathI vIryano nAza thAya che ane vIryanA nAzathI sattvano nAza thAya che ane jo sattvano nAza thAya to pachI viziSTa prakAranA dharmanI sAdhanA thaI zakatI nathI. kahevAya che ke 'na phri dharmAdhiAro'sti dInasatvastha tehinaH' sattva vihIna AtmAne dharmamAM adhikAra ja nathI ane dharmano prAraMbha karyA vinA karmanirjarA thatI nathI ane viziSTa karmanirjarA vinA AtmAnI zuddhi thatI nathI. AthI vizuddha koTinA dharmanAM pAlana mATe, AtmAnI zuddhi mATe brahmacaryanuM pAlana anivArya che. pAMce mahAvratomAM A cothuM vrata ati kiMmatI che. tenuM rakSaNa karavuM khUba muzkela che. kAraNake, anAdikALathI nigoda svarUpa ekendriyanA bhavamAM jIva
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 sUtra saMvedanA hato, tyArathI tenI sAthe sparzanendriya to hatI ja. vaLI, jyAre jIva AgaLa vilendriyamAM ke paMcendriyanA bhAvomAM Avyo, tyAre tyAM paNa tene A Indriya to maLI ja hatI. Ama, anAdikALathI jIvane sparzano abhyAsa ati gADha thaI gayo hovAthI sparzanendriyanA vikArothI mukta thavuM ghaNuM duSkara che. ghaNI duSkara pravRtti karAya tyAre ja brahmacarya vrata sAdhI zakAya che jyAre anya mahAvratonuM pAlana eTaluM duSkara nathI mATe temAM vADasvarUpe vadhu pratibaMdho nathI. bIjAM vrato karatAM brahmacarya vratanuM pAlana duSkara che, mATe ja jJAnI puruSoe brahmacarya vratanA pAlana mATe nava vADonuM vidhAna karela che. A nava vADa brahmacaryanA pAlanamAM sahAyaka hovAthI gurubhagavaMto tene dhAraNa kare che.' brahmacarya viSayaka jijJAsA : jijJAsA : dareka jIvanI abrahmamAM pravRtti vedanA udayathI thAya che ane A vedano udaya to munine paNa navamAM guNasthAnaka sudhI hoya che, to muni brahmacaryanuM pAlana kaI rIte karI zake ? vaLI, AvA vedanA udayane aTakAvavA zuM karavuM joIe ? - tRptiH vedano udaya navamA guNasthAnaka sudhI hovA chatAM dareka jIvanI dareka kSaNe bhogamAM pravRtti hotI nathI. bhogamAM pravRtti to tIvra vedanA udayakALamAM ja hoya che. AvA prakAranA vedanA udayane aTakAvavA muni satata tattvanI vicAraNA kare che. muni vicAre che, "mAro svabhAva to jJAnAdi guNane bhogavavAno che. AtmAmAM AnaMda mAnavAno che. A bhoganI pravRtti te to ati kutsita pravRtti che, jotAM paNa jugupsA utpanna thAya tevI che. A pravRtti vivekI puruSane lajjA 3. brahmacaryanI nava vADa : 1. vivikta vasati sevA = strI, pazu, napuMsakanA vAsathI rahita vasatimAM rahevuM. 2. strIkathA parihAra = strInI sAthe ke tenA saMbaMdhI vAto na karavI. 3. niSadyA anupraveza = strInA Asana, zayana para be ghaDI sudhI besavuM nahi. 4. Indriya aprayoga = strInAM rUpa, aMgopAMga na jovAM. 5. kuvyaMtara-dAMpatya varjana = bhIMtanA AMtare strI-puruSanuM yugala hoya tyAM na rahevuM. 7. pUrvakrIDita amRti = pUrve karela krIDAnuM smaraNa na karavuM. 7. praNIta abhojana = mAdaka AhArano tyAga. 8. ati mAtrA abhojana = pramANathI vadhu AhAra na karavo. * 9. vibhUSA parivarjana = zarIrane suzobhita na rAkhavuM.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMciMdiya sUtra 40 utpanna karAve tevI che. kAyara puruSo kadAca AmAM pravRtti kare, paraMtu sAtvika puruSonuM kArya to AvA kSaNika sukha ApI, mahA duHkhanA khADAmAM pheMkanArA niMdanIya evA bhogAdi bhAvothI aTakI AtmAnA anaMta AnaMdane ApanArA brahmacaryAdi bhAvamAM pravRtta thavAnuM che. A rIte sUkSma buddhithI vAraMvAra ciMtana karatAM udayamAna veda-mohanIyakarma kArya to nathI karatuM, paraMtu dhIme dhIme maMda-maMdatara thatuM jAya che ane eka divasa karma nAza pAmatA pUrNa brahmacaryabhAva pragaTa thAya che. A ja bhAvathI munimAM brahmacaryanI gupti kahI che. jijJAsA : pAMca IndriyanA vikAranA saMvaramAM brahmacaryanI gupti AvI jAya che, chatAM tene judI kema kahI ? tRpti : pAMca IndriyanA saMvaramAM sparzanendriyano saMvara prApta hato ja, to paNa amuka prakArano sparzanendriyano viSaya ati kutsita, ati kharAba, ati niMdanIya che. anAdi kALathI jIvamAM maithuna saMjJA pravartamAna che ane A saMjJAthI prerita jIva ati niMdanIya evA spardhAdinA viSayomAM mUDhanI jema pravarte che. tenAthI aTakavuM paMDita puruSo mATe paNa duSkare hoya che. AthI A vastunA prAdhAnya mATe navavidha brahmacaryanI guptine judI grahaNa karela che. jijJAsA sparzanendriyanA viSayathI aTakavuM ane maithunathI aTakavuM temAM pharaka zuM? tRptiH sparzanendriyanA viSayathI aTakavuM eTale zIta-uSNa-mRdu-kaThora Adi bhAvomAM rati-arati Adi bhAvo thavA na devA, jyAre maithunathI aTakavuM eTale strI Adi pratye A strI che, mAre mATe yogya che, tenA bhogathI mane sukha che, tevo bhAva thavA na devo. strIno bhoga mRdu sparza sAthe saMbaMdhita hovA chatAM A bhAva apekSAe judo paNa che. jijJAsA: pAMca mahAvratamAM caturthavratamAM Ano samAveza thAya che chatAM A brahmacaryanI guptine judI kema batAvI ? tRpti: pAMca mahAvratamAM paNa Ano samAveza thaI ja jAya che, to paNa pAMce vratomAM apekSAe A vrata pALavuM ati kaThina che. vaLI jIvano svabhAva avedI che ane AvA avedI bhAvane pAmelA A bhAvAcArya che, tevI upasthiti A pada bolatAM thaI zake che. AvA uttama guNasaMpanna AcAryanI sAkSIe sarva . anuSThAna karatAM potAnAmAM paNa te bhAvanI prApti saMbhavita che, tethI AvA
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 sUtra saMvedanA bhAvane prApta karavA A pada juduM mUkela jaNAya che. cavijJa-tAva-mujo : gurubhagavaMta krodha-mAna-mAyA ane lobha svarUpa cAra prakAranA kaSAyathI mukta che. kaSAyano artha karatAM zAstromAM jaNAvyuM che ke - Sa = saMsAra ane Aya = lAbha. jenAthI saMsArano lAbha thAya, saMsAranI prApti thAya, tevA prakAranA jIvanA bhAvane kaSAya kahevAya che. jenAthI AtmAne kleza thAya, pIDA thAya tevo pariNAma tenuM nAma kaSAya. kaSAya aneka prakAranAM sukha ane duHkhane sahana karAvanAra karmane kheMce che tethI tene kaSAya kahevAya che. kaSAyo jyAre prazasta kakSAnA hoya che, tyAre puNya baMdhAvI sukhane prApta karAve che ane aprazasta kaSAyo pApane baMdhAvI duHkhane prApta karAve che. bhautika sukha ke duHkha kaSAyone kA2Ne ja prApta thAya che. A kaSAyo AtmAne kaluSita kare che - malina kare che. tethI te kaSAya kahevAya. je jIvanA zuddhasvarUpane kaluSita kare te kaSAya kahevAya che. aneka prakAranA karmanA kAraNe AtmAmAM aneka prakAranA bhAvo utpanna thAya che. paNa tamAma bhAvo saMsAranI paraMparA sarjI zakatA nathI. mAtra eka mohanIya karma evuM che ke, je AtmA upara evo vikRta bhAva pedA kare che, je bhAvane kA2Ne jIvano duHkhada ane duraMta saMsAra ubho thAya che. kaSAyonA bheda ane prabheda : mohanIya karma paNa aneka prakAranuM che. te aneka prakArane jJAnIoe mukhya cAra vibhAgamAM goThavela che. 1. krodha, 2. mAna, 3. mAyA, 4. lobha. krodha - je vastu ApaNane aniSTa hoya, jenI pravRtti ke prakRti ApaNane gamatI na hoya te vastu ke vyakti pratye Aveza, ukaLATa, aruci, aNagamo, IrSyA ke asahiSNutAno bhAva, vairavRtti, amitratAno pariNAma A sarve krodharUpa bhAvo che. 4. RiSyate anena kRti SAya:| 5. suda-tuvalavasahiyaM, jammu-vrutta-saMtinuM nahA / RtusaMti na6 nIrva, teLa sAra tti yuSyaMti / /
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMciMdiya sUtra 51 mAna - "huM kaMIka chuM' tevo bhAva te mAnano pariNAma che. AnA kAraNe koInuM apamAna sahana na thavuM, dareka vyakti taraphathI mAnanI AkAMkSA rAkhavI, mAna maLatAM AnaMdita thavuM, potAnAthI koI AgaLa vadhI jAya to duHkha thavuM, pAchaLa paDe to AnaMda thavo. A dareka bhAvo paNa mAnanA ja prakAro che. mAyA - jevA nathI tevA dekhAvAnI IcchA te mAyA che. tenAthI kapaTa, dago, vaMcanA vagere bhAvo thAya che. haiyAmAM juduM ane bahAra juduM batAvavAnI IcchA mAyAnA kAraNe ja che. mAyAnA kAraNe ja jIvanamAM aneka prakAranI vakratAo Ave che. lobha - padArthane meLavavAnI IcchA, padArtha prApta thayA pachI paNa adhika adhika meLavavAnI IcchA, asaMtoSa, suMdara padArthanA upabhoganI IcchA, AvA bhAvo lobha kaSAyanA kAraNe thAya che. ' A cAre kaSAyo AtmAnA karmaphata bhAvo che. karmanA udayathI AvA prakAranA pariNAma jIvamAM utpanna thAya che. avivekI AtmA te kaSAyone vaza thaI ghaNAM karmo bAMdhe che ane vivekI AtmAo te kaSAyonA udayane niSphaLa banAve che. jeNe kSamA, namratA, saraLatA ane saMtoSathI A cAre kaSAyone vaza karI lIdhA che, tevA AcArya bhagavaMto cAra kaSAyathI mukta che. A kaSAyo paNa be prakAranA che - prazasti kaSAya ane aprazasta kaSAya. AmAM prazasta kaSAya eTale dharmanI rakSA mATe, guNanI vRddhi mATe ane doSanA nAza mATe karAtAM kaSAyo. jema ke, saMsAra, saMsAranI sAmagrI ane saMsArI saMbaMdho pratyenA rAgane toDavA mATe dharma, dharmanI sAmagrI ane deva-guru pratyeno je rAga che te prazasta rAga che kemake, te prazasta rAga aprazasta evA saMsAranA rAgane toDAvanAra che. ane samAdi guNone vadhAranAra che. AvI ja rIte dharmasthAno ke deva-guru pratye AkramaNa karanAra vyakti pratye thato dveSa, prazasta dveSa che. "mArA guNa prAptinA kAraNabhUta A sthAnono nAza na thavo joIe" tevo bhAva hovAthI A Sa prazasta che ane aprazasta dveSano nAza karanAra che. jyAM sudhI parama samatAnI bhUmikA prApta na thAya tyAM sudhI A kaSAya paNa jarUrI che kemake, prAraMbhika bhUmikAmAM kaSAya ja kaSAyano nAza kare che. A krodhAdi cAre kaSAyo tIvra, tIvratara, maMda ane maMdatara Adi apekSAe asaMkhya
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 sUtra saMvedanA prakAranA che. A asaMkhya bhedone saMkSepamAM cAra vibhAgamAM vaheMcela che. 1. anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA ane lobha 2. apratyAkhyAnIya krodha, mAna, mAyA ane lobha 3. pratyAkhyAnIya krodha, mAna, mAyA ane lobha 4. saMjvalana krodha, mAna, mAyA ane lobha anaMtAnubaMdhI Adi cAra prakAranA kaSAyonuM svarUpa : 1. anaMtAnubaMdhI kaSAya : anaMta saMsAra sAthe joDI Ape tevA kaSAyane anaMtAnubaMdhI kaSAya kahevAya che. anaMtAnubaMdhI kaSAyano udaya jIvamAM mithyAtva mohanIyanA udayane cAlu rAkhe che, jenA kAraNe viparyAsa pedA thAya che. viparyAsa eTale je vastu jevI che, tenAthI viparIta mAnavI. jema nAnA bALakane suMvALo sApa mAranAra hovA chatAM, mAranAra che tema nathI lAgatuM. tema A kaSAyanA udayavALA jIvone pAMce IMndriyanA viSayomAM rAgane kAraNe thatI pApapravRtti mane mahAduHkha ApanAra che, tevuM jaNAtuM ja nathI. A kaSAyanA sahacArI evA mithyAtva mohanIyanuM mukhya kArya tattva pratyenI azraddhA ane kartavya-akartavyanA, heya-upAdeyanA avivekarUpa viparyAsa utpanna karavAnuM che. gatamAM koI tattvabhUta ane sArabhUta padArtha hoya to te mokSa che kemake, parama sukha mokSamAM ja maLI zake che. mokSa ja parama AnaMdasvarUpa che ane AvA mokSanuM kAraNa dharma che, mATe dharma ja sukha ApanAra che. paNa anaMtAnubaMdhI kaSAyanA udayavALA bhogAsakta jIvone bahArathI dharma karavA chatAM A dharma ja parama sukhanuM kAraNa che, tevuM lAgatuM nathI. hA, jema dhana kamAvA vepA2I vyApAranI kriyA kare che, vyApAranAM aneka kaSTa sahana kare che, te rIte A kaSAyanA udayavALA jIvo paNa jyAre dharmathI A saMsAranuM sukha, devaloka vagere maLe che, tevuM sAMbhaLe tyAre thoDo ghaNo dharma karI le, paNa A dharmathI ja mokSanuM sukha maLaze, AtmAno AnaMda maLaze, tevI tIvra zraddhA viparyAsanA kA2Ne A kaSAyakALamAM thatI nathI. AthI ja A kaSAyanA udayavALA jIvo kadI samyak darzana nAmano AtmAno guNa prApta karI zakatA nathI. jyAM sudhI tIvra koTino A kaSAya udayamAM hoya
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMcidiya sUtra che, tyAM sudhI to jIvane nAzavaMta ane nakalI evA A bhogamAM ja sukha che tema lAge che. tene kAraNe bhogamAM pravRtti hoya ke na hoya to paNa 'bhoga ja sArA, te ja sukhakAraka' AvA saMskAro AtmA upara paDyA ja kare che. A saMskArane kA2Ne jyAre jyAre bhoganI prApti thAya che, tyAre tyAre te pAcho premathI temAM pravRtta thAya che, pApa bAMdhe che ane pelA saMskArone dRDha kare che. A rIte viparyAsanA kAraNe anaMtakALa sudhI saMsAranI paraMparA A kaSAya sarjI zake che. 53 'tathAbhavyatvanA paripAka ane jIvanA tevA prakAranA puruSArthathI A kaSAya jyAre maMda paDe che, tyAre jIva kaMIka aMze AtmAne abhimukha thavA prayatna kare che, sAcA sukhane zodhe che, bhogamAM duHkha che tevuM kAMIka anubhave che ane guNamAM sukha che tevuM sAmAnyathI paNa tene jaNAya che. tyAre A jIva mitrAdi yogadRSTiomAM praveza kare che tema kahevAya che. to paNa maMda thayelo A kaSAya haju tattvanI pUrNa zraddhA thavA deto nathI. gurubhagavaMto A kaSAyathI pUrNa mukta hoya che. temanI tattva pratye zraddhA meru jevI aDaga hoya che. AthI ja teo tattvamArge cAle che ane aneka lokone sukhakAraka ane kalyANakA2ka evAM A tattvamArgane batAvavA teo mahenata kare che. 2. apratyAkhyAnIya kaSAya : je kaSAyanA udayathI jIvane alpa paNa niyama karavAnuM mana na thAya te apratyAkhyAnIya kaSAya che. tattvamArga pratye zraddhA thavA chatAM, dharmamAM ja sukha che tevI buddhi hovA chatAM paNa A kaSAyanA udayavALA jIvone pugalamAM evI Asakti hoya ke, jene kAraNe teo pudgala pratyenA rAgano tyAga karavApUrvaka vrata-niyamone svIkArI zakatAM nathI. apratyAkhyAnIya kaSAyanA udayavALA jIvo bAhyathI kadAca tapa-tyAga-vrataniyamanI pravRtti karatAM hoya to paNa te kALamAM temane te te vastunA rAga ke AkarSaNa chUTI zakatAM nathI. anaMtAnubaMdhIno udaya jyAre nAza pAme che, tyAre AtmA sUkSma padArthanuM vivekapUrNa paryAlocana karI zake che. te kA2Ne tene bhogano rAga duHkhakAraka ane Atmazuddhine karAvanAra yogamArga sukhakAraka che tevuM lAge che, tene kAraNe 6. tathAbhavyatva = te te dravya, kSetra, kALa ane bhAvane pAmIne mokSamAM javAnI yogyatA. A yogyatA mokSa rUpa phaLane jema jema najIka lAve tema tema tathAbhavyatvano paripAka thayo kahevAya.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 54 sUtra saMvedanA yogamArgamAM pravRtti karavAnI prabaLa icchA paNa thAya che, to paNa apratyAkhyAnIya-kaSAyanA udayane kAraNe jIva evuM satva phoravI zakato nathI ke jethI te bhAvapUrvaka vrata-niyamono svIkAra karI zake. pahelA kaSAyanA kSayopazamavALA ane apratyAkhyAnIya kaSAyanA udayavALA jIvo mATe mahApuruSoe kahyuM che ke, temanuM mana molamAM ja hoya che paraMtu zarIra saMsAramAM hoya che. AvI sthiti hovA chatAM paNa apratyAkhyAnIya kaSAya temane mokSamArganA ananya kAraNabhUta evA saMyamamArgamAM leza paNa pravRtti karavA deto nathI. A kaSAyanA udayavALA jIvo sadAcArI paNa hoya ane saptavyasanI paNa hoI zake che. alpAraMbhavALA paNa hoya ane mahAAraMbha parigrahathI yukta paNa hoI zake che. koIkavAra yogI jevA dekhAtA paNa hoya ane koIkavAra mahAbhogI paNa hoI zake che. TUMkamAM, tyAgI hoya ke na hoya, paraMtu tyAgano pariNAma to A kaSAya kALamAM saMbhavI zake ja nahi. 3. pratyAkhyAnIya kaSAya : pratyAkhyAna eTale sarva pApanI nivRtti. sarva pApanI nivRtti sarvavirati dharmathI ja prApta thAya che. je kaSAya AvA pratyAkhyAna svarUpa sarvavirati dharmane jIvanamAM AvatAM roke te kaSAyane pratyAkhyAna kaSAya kahevAya che. AthI ja pratyAkhyAnIya kaSAyanA udayavALA jIvo sarvavirati dharmane svIkArI zakatA nathI. paraMtu sarva virati pratye temanI tIvra lAlasA che ane tene kAraNe ja tenA yarUpe paNa dezathI vrata-niyamone teo jarUra pALe che. sarvathA ahiMsAdi pApanI nivRttino pariNAma tyAre ja Ave che, jyAre jagatanA sarva dravyo ane sarva jIvo pratye samavRtti Ave. A samavRttino pariNAma to ja Take ke jo mana-vacana-kAyAthI karaNa, karAvaNa ane anumodanarUpe ahiMsAdinuM pAlana thAya. paraMtu pratyAkhyAnIya kaSAyanA udayavALA AtmAo AvA bhAvapUrvaka saMpUrNa ahiMsAdinuM pAlana karI zakatA nathI. gurubhagavaMto A kaSAyanA udayathI pUrNa mukta hoya che. AthI ja mokSanA amogha sAdhanabhUta bhAvacAritramAM teo vartatA hoya che. 4. saMjvalana kaSAya ? saMyamavAna AtmAne paNa ISa jvalana kare (kAMIka bALe) te saMjvalana kaSAya che. bhAvathI saMyamajIvana prApta karyA pachI trividhetrividha ahiMsAdinuM pAlana karavA chatAM saMjavalana kaSAyano udaya saMyamajIvanamAM aticAro utpanna karavAnuM kArya kare che. saMjavalana kaSAyano prazasta udaya mokSa
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMciMdiya sUtra papa ane mokSanA upAya pratye tIvra rAga (IcchA)svarUpa tathA asaMyama pratyenA dveSanA pariNAma svarUpa che. A prazasta koTinA saMjvalananA rAga-dveSa saMyamanI vRddhinuM kAraNa bane che, jyAre aprazasta saMjvalana kaSAyano udaya caMDarudrAcAryanI jema aticAro paNa utpanna karAve che. A kaSAyano udaya chaThThAthI dasamA guNasthAnaka sudhI hoya che. prAthamika kakSAmAM aprazasta evA A kaSAyano udaya aticAro utpanna karI saMyamane sAticAra kare che. upalI kakSAmAM A kaSAya aticAro pedA karatAM nathI chatAM vikalpo karAve che. nirvikalpa avasthAnI prAptimAM paNa sUkSma rIte A kaSAyano udaya pravarte che. paraMtu te koI vikalpAtmaka kArya karavA samartha thato nathI. uparokta cAra prakAranA krodha-mAna-mAyA ane lobha svarUpa kaSAyamAMthI gurubhagavaMto traNa prakAranA krodhAdi kaSAyathI sarvathA mukta hoya che ane cothA prakAranA krodhAdi kaSAyathI mukta thavAnI satata mahenatavALA hoI temane cAra kaSAyathI mukta kahevAya che. AvA cAra prakAranA kaSAyathI mukta gurubhagavaMtonA guNone ApaNe A pada dvArA smRtimAM lAvavAnA che. phaga gAra-muhiM saMgutto: A prakAre aDhAra guNothI yukta (AcArya bhagavaMto) che. pAMca IndriyonA vikAro zAMta thayA hoya to ja brahmacaryanuM pAlana suvizuddha thaI zake che ane jene viSayo pratye virAga che, tene ja kaSAyo kanaDatA nathI. Ama kramasara mUkelA evA aDhAra guNothI yukta AcAryabhagavaMto hoya che. A aDhAra guNa doSonI nivRti svarUpa che. doSonI nivRtti sAthe sAthe guNonI prApti paNa Avazyaka che. tethI have guNamAM pravRttirUpa bIjI gAthAmAM bAkInA 18 guNo batAve che. IndriyonuM niyamana karanAra, brahmacaryanuM pAlana karanAra ane kaSAyono tyAga, karanAra, A prathama batAvelA 18 guNovALA mahAtmA laukika dRSTithI paNa sArA gaNAya che. paraMtu have bIjI gAthAmAM je 18 guNo batAvavAnA che, te 18 guNothI yukta AtmA ja lokottara dRSTie paNa uttama che. paMca-mahatra -gutto : gurubhagavaMta pAMca mahAvratathI yukta che.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 56 sUtra saMvedanA aNuvratanI apekSAe je vrata mahAna che, jenuM kSetra vizALa ane pALavAmAM paNa je duSkara che, tevA vratane mahAvrata kahevAya che. mahAvratanA pAMca prakAro che. pAMca mahAvratanuM svarUpa : 1. sarvathA prANAtipAtaviramaNavrata - sUkSma bAdara, tra-sthAvarAdi sarva prakAranA jIvonI mana, vacana ane kAyAthI hiMsA karavI nahi, karAvavI nahi ane anumodavI nahi, te svarUpa A vrata che. ' A prANAtipAtaviramaNavrata bAhya (dravya) ane atyaMtara (bhAva), nizcayanaya ane vyavahAranayanA bhedathI be bhedavALuM che. bAhya rIte cha kAyanA jIvono vadha na karavo te bAhya hiMsAthI aTakavArUpa A vrata che. daivika sukho mATe saMyama svIkAranAra abhavyAdinA jIvo paNa AvuM vrata to pALe che. paNa AvA dravyathI paLAtAM prANAtipAta-viramaNavratathI khAsa AdhyAtmika phAyado thato nathI. bhAva prANAtipAta-viramaNavrata eTale rAga-dveSa Adi koI kaSAyo ane kaSAyone kAraNe thatAM vikalpathI aTakavuM tathA anya AtmAmAM paNa rAga-dveSa Adi bhAvo thAya tevuM nimitta na ApavuM, te potAnA ane anyanA bhAva-prANanI rakSArUpa atyaMtara prANAtipAtaviramaNavrata che. kahyuM che ke - ekatva jJAnarUpI nizcaya dayA te che ke, je nirvikalpa samAdhimAM potAnA prANane rAkhe che. Ane atyaMtara ke bhAva prANAtipAta viramaNa eTalA mATe kahela che ke, temAM aMtaraMga bhAvonuM prAdhAnya che. vaLI, dravyahiMsA karatAM apekSAe bhAvahiMsA AtmA mATe vadhu anartha karanArI che. bhAvahiMsA kaSAyarUpa hovAthI AtmAne vartamAna kALamAM paNa paDe che ane bhaviSyamAM paNa karma baMdhAvI mahApIDA utpanna kare che. AthI mUni AvI hiMsAthI vadhu sAvadha rahe che ane A hiMsAthI. aTakavA te dravya hiMsAthI paNa aTake che. kemake koInA dravyaprANano vinAza ke dravyaprANanI upekSA kaSAya vinA saMbhavita nathI. A bhAvathI thatuM ja ahiMsA vratanuM pAlana mokSanuM kAraNa che mATe muni satata temAM prayatna kare che. 7. "ekatA jJAna nizcaya dayA suguru tehane bhAkhe, jeha avikalpa upayogamAM nija prANane rAkhe". - sImaMdharasvAmInuM 125 gAthAnuM stavana DhA. 4nI gA. 9
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMciMdiya sUtra A vratanA yathAyogya pAlana mATe munibhagavaMto zuddha AhAra-pANInI gaveSaNA kare che, samiti-guptinuM pAlana kare che, koIpaNa jIvane leza paNa pIDA na thAya tenI takedArI rAkhe che ane jagatanA tamAma bhAvo pratye udAsIna rahe che. 57 saMsAranA koI bhAvamAM rAga-dveSa na thaI jAya tenI kALajI rAkhe che ane sarva jIvamAM 'Atmavat sarvabhUteSu' rUpa sarvamAM tulya vRttine dhAraNa kare che. jijJAsA : ekendriyAdi jIvo anAbhoganA kAraNe bAhyathI mana-vacanakAyAthI hiMsA karatA nathI ane abhavyanA AtmAo paNa samajIne mana-vacanakAyAthI hiMsA karatA nathI, to A bannemAM mahAvrata kahevAya ke nahi ? tRpti : ekendriyAdinA jIvo bhale SaTkAya jIvonI hiMsA karatA nathI, to paNa sarvajIvonI hiMsAthI aTakavAno temano bhAva nathI, tethI temane mahAvrata ke aNuvrata kAMIpaNa mAnI zakAya nahi. vaLI, abhavyanA AtmAo ke saMsArasukhanA rasika AtmAo paNa sAMsArika sukhanA kAraNarUpe mana-vacana-kayAthI hiMsAdimAM na pravarte to paNa temanAmAM mahAvrata vAstavika rIte che ema na kahevAya kAraNake, teomAM bhAvathI te te pApone kharAba mAnI teno tyAga karavAno pariNAma nathI. 'hA' kadAca sthUla vyavahArathI ke bAhyathI temanAmAM mahAvratanI AcaraNAo che tema kahI zakAya. jijJAsA : muni cha kAyanA jIvonA rakSaNa mATe yatamAna che, to tenI vihAra AdimAM pravRtti kaI rIte thaI zake ? kemake vihAra AdimAM pravRtti karavAthI vAyukAya AdinI hiMsA to thavAnI ja che. tRpti : vihAra ke bhikSATanAdi kriyAthI bAhyadRSTithI vAyukAyAdinI hiMsA hovA chatAM vAstavikatAnI dRSTie A hiMsA nathI kemake, eka sthAne sthira rahetA vAyukAyanI hiMsA bhale na thAya to paNa te te sthAnAdi viSayaka pratibaMdha (rAgAdi) thavAnI saMbhAvanA che ane kSetrAdimAM pratibaMdha na thAya te mATe ja bhagavAnanI navakalpI vihAranI AjJA che. A rIte bhagavAnanI AjJA mujaba sarvatra apratibaddha rahevAnI IcchAthI karAtI pravRttimAM kadAca bAhyadRSTithI hiMsA thavA chatAM te bhAvaprANanA rakSaNanuM kAraNa hovAthI anubaMdhathI ahiMsA ja che. AvI pravRttithI mahAvratane kyAMya AMca AvatI nathI.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 sUtra saMvedanA 2. sarvathA mRSAvAdaviramaNavrata - sarva prakAre mRSA bhASAno tyAga karavo. krodha, lobha vagere kaSAyo ane hAsya, bhaya vagere nokaSAyane AdhIna thaIne khoTuM to na bolavuM paNa koIne sAcuM paNa apriya ke ahita karanAruM vacana na bolavuM te mRSAvAdaviramaNa vrata che. A mRSAvAdaviramaNavrata paNa dravya ane bhAvanA bhedathI be prakAranuM che. asatya na bolavuM te dravyathI mRSAvAdaviramaNa che ane AtmabhAvane bAdha na pahoMce tevuM bhagavAnanA vacanane sAme rAkhIne bolavuM te bhAvathI mRSAvAdaviramaNavrata che. A rIte dareka to dravyathI, bhAvathI, nizcayathI ane vyavahArathI aneka bhedavALA che. 3. sarvathA adattAdAnaviramaNavrata - je vastunA je mAlika che, tenI rajA vinA koIpaNa vastu grahaNa karavI nahi e trIjuM sarvathA adattAdAnaviramaNavrata che. . dhanAdinA mAlika je vyakti che, temanI rajA vinA tenuM grahaNa na karavuM. sacitta evI kerI vagerenA mAlika te jIva hoya che, tenI rajA vinA tenuM grahaNa na karavuM. vaLI, sAdhaka AtmAnAM mana-vacana-kAyA, deva-gurune samarpita hoya che. tethI sAdhake deva-gurunI IcchA ke AjJA vinA potAnA mana-vacana-kAyAne upayogamAM na levA. A rIte svAmI adatta, jIva adatta, tIrthakara adatta ane guru adattanA tyAga svarUpa A vrata che. A vratane pALavA mATe saMyamI AtmA sadA potAnA deva-gurunI IcchA ane AjJAne upayogamAM rAkhI pravRtti kare che. 4. sarvathA maithunaviramaNavrata - mana-vacana-kAyAthI sarva prakAranA abrahmathI aTakavuM. mAtra maithunakriyArUpa abrahmathI muni aTake che tema nahi, paraMtu pAMce IndriyanA viSayanA upabhogamAM muni sAvadha hoya che. rAgAdi utpanna kare tevA viSayothI muni vegaLo rahe che. A vratane vizeSa prakAre pALavA ja muni malina vastro pahere che. zarIra-saMskArano tyAga kare che ane uttamabhAvathI zreSTha koTinI brahmacaryanI gupti dhAraNa kare che. 5. sarvathA parigrahaviramaNavrata - dhana-dhAnyAdi svarUpa 9 prakArano bAhya parigraha ane 3 prakAranA vedaka hAsyAdi nokaSAyo+1 mithyAtvaja prakAranA kaSAyarUpa 14 prakAranA atyaMtara parigrahanA tyAgasvarUpa A vrata che. bAhya rIte koIpaNa vastuno tyAga karavo eTaluM ja A vratamAM pUratuM nathI, paraMtu taduparAMta saMyama mATe upayogI evI te te sAmagrI uparanI mUrchAno paNa tyAga
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMciMdiya sUtra pa9 A vratamAM che. AthI ja muni sAdhanA mATe upayogI aneka prakAranI sAmagrI rAkhe che, to paNa munine te sAmagrI upara mUccha hotI nathI. AtmAnuM zuddha svarUpa' AnaMdaprada che vaLI te ja tattva che, te ja prApta karavA yogya che, tevuM bhAvathI samajAyuM hoya, tevI tIvra ruci thaI hoya ane tenI prAptino upAya potAnA bhAva-prANanuM rakSaNa ja che, tevuM buddhimAM sthira thayuM hoya. vaLI, potAnA bhAva-prANanA rakSaNa mATe ja para-prANanA rakSaNamAM je pravRtta hoya, tene ja bhAvathI mahAvratanI prApti thaI zake che. A pAMca mahAvrato meruparvatano bhAra upADavA samAna che. talavAranI dhAra para cAlavA tulya che, loDhAnA caNA mINanA dAMta vaDe cAvavA jevA che. AvA duSkara mahAvratone AcArya bhagavaMto ane sAdhu bhagavaMto pratijJApUrvaka pAlana kare che. A pada dvArA AvI vicAraNAo karI bhAvAcAryane buddhimAM upasthita karavAnA che. paMvihAvIra pAtaUT-samajyo ? (gurubhagavaMta) pAMca prakAranA AcArane pALavAmAM samartha hoya che. * je AcarAya te AcAra kahevAya. AcAra eTale AcaraNa. jenAthI jJAnAdi guNonI prApti ane vRddhi thAya tevI AcaraNA tene AcAra kahevAya che. A AcAro pAMca prakAranA che. 1 - jJAnAcAra, 2 - darzanAcAra, 3 - cAritrAcAra, 4 - tapAcAra, 5 - vIryAcAra. jJAnaguNanI vRddhi mATe kAla-vinaya-bahumAna Adi 8 AcAronuM pAlana karavuM te jJAnAcAra che. darzanaguNanI vRddhi mATe zaMkA-kAMkSA Adi doSone TALI tatvane samajavA mATeno prayatna karavo te darzanAcAra che. pAMca samiti ane traNa guptinuM pAlana karavuM te cAritrAcAra che. bAra prakAranAM tapamAM prayatna karavo te tapAcAra che, ane saghaLA AcAromAM vIryane pravartAvavuM te vIryAcAra che. AcArya jo ke jJAnAdiguNasaMpanna hoya che, to paNa jJAnaguNanI vRddhi mATe, samyagdarzananI nirmaLatA mATe, bhAva cAritranI uttarottara vRddhi thAya te mATe teo jJAnAcAra AdinuM AcaraNa kare che, cAritranI vizeSa bhUmikA prApta thAya , 8. mA - te ti mAcAra (mAryata ti mAvAra - je AcarAya te AcAra)
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA te mATe tapAcAra ane apramAdabhAvane prApta karavA mATe AcAryabhagavaMto varyAcAranuM pAlana kare che. A pada bolatAM AvA vizeSa AcArayukta AcAryanI upasthiti karavAnI che. jJAna ane jJAnAcAra AdimAM taphAvata che te A pramANe - padArthano bodha thavo te jJAna che ane samyajJAnane prApta karavA mATe guru pratyeno vinaya, jJAnI ane jJAnanuM bahumAna, yogya kALa vagere "kAle viNaye bahumANe." e gAthAmAM batAvyA pramANe 8 rIte jJAnane prApta karavuM te jJAnAcAra che. darzana ane darzanAcAramAM bheda che : darzana eTale zraddhA ane zraddhAne prApta karavA niHzaMkapaNe, kAMkSArahita vagere "nisaMkiya, nikaMkhiya.e gAthAmAM batAvyA pramANe 8 AcAronuM pAlana karavuM te darzanAcAra che. cAritra ane cAritrAcAramAM bheda che : cAritra eTale AtmaguNomAM ramaNatA ane cAritrAcAra eTale te prApta karavA mATe cAritranA kAraNabhUta samiti, gupti AdinuM pAlana karavuM te cAritrAcAra che. ' tapa ane tapAcAramAM bheda che : tapa eTale IcchAno rodha ane icchAno rodha karavAmAM kAraNabhUta 12 prakAranAM tapamAM prayatna karavo te tapAcAra che. vIrya ane vIryAcAramAM bheda che : sAmarthya, baLa, parAkrama te vIrya che ane viryane gopavyA vinA potAnI zakti anusAra dharma karavo te varyAcAra che. paMca-samajho ti-gut : (gurubhagavaMta) pAMca samitivALA ane traNa guptivALA hoya che. samiti eTale samyaka pravRtti karavI te ane mana-vacana-kAyAnA yogone AtmabhAvamAM gopavavA te gupti che. samiti pravRttipradhAna che ane gupti nivRttipradhAna che. pAMca samitinuM svarUpa 1. IryAsamitiH IryA=caryA. samyagu prakAre cAlavAnI kriyA.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMciMdiya sUtra kAraNa vinA munine cAlavAno niSedha che. Ama chatAM kAraNa upasthita thatAM jyAre munine cAlavAno prasaMga Ave tyAre jIvonI rakSA mATe ll hAtha bhUmi sudhI nIcuM joIne cAlavuM te IryAsamiti che. utsarga mArge - mukhya mArge munine kAyaguptimAM rahevAnuM che. kAyaguptino sAdhaka muni sadA jJAna-dhyAnamAM magna hoya che, kAraNa vinA teo hAtha-paga halAvavAnI kriyA paNa karatA nathI, to paNa nIce jaNAvelA cAra prakAranA kAraNe bhagavAne munine cAlavAnI AjJA ApI che. 1. jinavaMdana - guNaprApti mATeno prayatna guNavAnanA darzana-smaraNathI thAya che, tethI saMpUrNa zuddha ane pUrNa guNayukta potAnA svarUpanI prApti mATe muni jinamaMdire jAya che. 2. vihAra - eka sthAne rahevAthI kSetra ane te kSetramAM rahenArA bhaktAdi pratye rAgAdi thavAnI zakyatA che ane rAgAdinA baMdhano jIvane duHkhakAraka che. AthI vAyunI jema apratibaddha rahenArA muni mATe navakalpI vihAranI bhagavAnanI AjJA che. A rIte vihAra mATe munine eka gAmathI bIje gAma javuM paDe che. 3. AhAra - munine je zarIrathI sAdhanA karavAnI che te zarIra audArika che. audArika zarIra AhAra vinA TakatuM nathI. vaLI, zuddha AhAra saMyamajIvananuM kAraNa bane che, tethI zuddha AhAranI zodha mATe munine gamanaAgamana karavuM paDe che. 4. nihAra - audArikazarIra ja evuM che ke, AhAra lo eTale nihAra (nikAla)nuM kArya karavuM paDe. maLano nikAla paNa jyAM tyAM karavAthI jIvahiMsA ke lokone saMyamadharma pratye arucinuM kAraNa bane che. AthI maLanA visarjana mATe munine yogya sthaLanI zodha mATe paNa gamana karavuM paDe che. A cAra kAraNo sivAyanA jJAnAbhyAsa ane vaiyAvaccAdi kAryo paNa guNanI 8A 1. kAya gupti utsarganojI, prathama samiti apavAda. - pU. devacaMdrajInI aSTapravacanamAtAnI sakjhAya . 8B 2. muni uThe vasahi thakIjI pAmI kAraNa cAra, jinavaMdana grAmAMtarejI, ke AhAra vihAra munIzvara Isamiti saMbhALa -
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 sUtra saMvedanA prApti ane vRddhi mATenA hovAthI tevA kAryono samAveza paNa pahelA kAraNamAM thaI jAya che. uparokta cAra kAraNe munine jyAre gamanAgamana karavuM paDe, tyAre IryA samitinuM pAlana karatAM muni sUryanA kiraNothI ane lokonI avara-java2thI acitta thayelI bhUmimAM trasa jIvonI hiMsAthI aTakavA sADA traNa hAtha bhUmine joIne cAle che. 2. bhASA samiti : bolavAno jyAre prasaMga ubho thAya, tyAre muni hitamita ane pathya bhASAnA upayogapUrvaka bole te bhASA samiti che. mokSamArgano sAdhaka muni mukhyamArge to vacanaguptimAM ja 2he che. to paNa potAnI bhUmikA pramANe traNa kAraNe muni vacanamAM pravRtti kare che: 1. guNavAna AtmAnA guNanI stavanA karavA mATe kahyuM che ke 'uttamanA guNa gAvatAM guNa Ave nija aMga' guNavAna puruSonA guNanI stavanA guNaprAptinuM kAraNa che. tethI uttama puruSonA guNonI stavanA Adi mATe muni vacanaprayoga kare che. 2. bhavyAtmAne upadeza ApavA mATe - dharma pAmI zake tevA yogya AtmAnuM Agamana thatAM gurunI AjJAthI zAstranA jANakAra munine upadezanA kAryamAM pravartavuM paDe che. 3. zAstrasvAdhyAya karavA mATe - mokSamArganI prApti mATe zubha bhAvomAM sthira thavA ane AtmAnA zuddhasvarUpane prApta karavA muni vAcanA, pRcchanA, parAvartanA, anuprekSA ane dharmakathA svarUpa svAdhyAyamAM satata prayatna kare che. uparokta traNa kAraNa upasthita thAya tyAre paNa muni bhASAsamitinA pUrNa upayogapUrvaka (muhapattinA upayoga sAthe) bole che. 3. eSaNAsamiti : 42 doSathI rahita zuddha AhAranI gaveSaNA karavI te eSaNAsamiti che. muni aNAhArI bhAvanI tIvra IcchAvALo che, chatAM cha kAraNo upasthita thatAM zuddha AhAra mATe yatna kare che. 9. veyaLa veyAvanne, phariyadAC a saMnamaThThANu / taha pALavattiyALu, chaThThuM puLa dhammaciMtAm / / viMzativiMzikA 13, gAthA 13
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paMciMdiya sUtra 63 1. vedanA-sudhAthI thatI vedanA sahana na thAya tyAre, 2. veyAvacca - AhAra vinA azakti thAya ane tene kAraNe veyAvacca na thAya tyAre, 3. IrSArthe - netranuM teja maMda paDatAM IryAsamitinuM pAlana na thAya tyAre, 4. saMyamArthe - zarIra sAmarthyanA abhAvathI saMyama jIvananuM pAlana barAbara na thaI zake tyAre, 5. prANArthe - AhAra vinA prANa javAno saMzaya hoya tyAre, 9. dharmacitArthe - ArtadhyAna thavAthI (asamAdhi AdithI) dharmadhyAnamAM mana sthira na rahI zake tyAre muni zuddha AhAranI gaveSaNA kare. 4. AdAnabhaMDamattanikakhevaNAsamitiH saMyamasAdhanAmAM upayogI vastra-pAtraupadhi ke upakaraNo levA-mUkavAno jyAre prasaMga Ave tyAre AMkhathI joI, pramArjana karI te vastu levI ke mUkavI te A cothI samiti che. cothI ane pAMcamI samiti paNa niSparigraha svarUpa AtmasvabhAvanA apavAda svarUpa che. AtmAno mULa svabhAva to aparigrahI che, tethI labdhi ane zaktithI yukta munio kAMI rAkhatA nathI, to paNa jemanI pAse tevA prakAranI labdhi ke zakti nathI tevA muni zItAdithI ArtadhyAna na thAya mATe vastra rAkhe che. AhArAdi nIce DhoLAvAthI hiMsA na thAya mATe pAtra rAkhe che ane smRtinA abhAvanA kAraNe pustakanI jarUra paDe che. (jeo vastra-pAtra-labdhivALA munio che, temane A jarUra paDatI nathI.) AvAM kAraNosara rakhAtA vastra-pAtra ke anya upakaraNono upayoga muni yatanApUrvaka kare che. 5. pAriSThApanikAsamiti - saMyama mArgamAM binajarUrI vastra-pAtra-AhAramaLa-mUtra Adino vidhipUrvaka tyAga karavo (paraThavavuM). jyAM maLa-mUtrAdinuM visarjana karavuM hoya tyAM nirjIva bhUmine joI - aNajjANaha jasugo kahI, pachI pAriSThApana karavuM, paraThavyA bAda vosire vosire bolavuM. A pAriSThApanikA samiti che. traNa guptinuM svarUpa : gupti zabda gudhAtumAMthI banelo che. gu eTale gopana karavuM, rakSA karavI,
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA rokavuM, nigraha karavo. je kriyA vaDe aniSTa mana, vacana, kAyAnI pravRtti rokAya te gupti che athavA AzravanA ke saMsAranA bhAvothI AtmAnuM nivartana karI tene potAnA bhAvamAM rAkhavAno je prayatna te gupti che. 1. manoguptiH manane zubha-azubha sarva vikalpothI aTakAvI samatAbhAvamAM rAkhavuM athavA azubha vikalpothI aTakAvI manane zubha vikalpamAM rAkhavuM te manogupti che. 2. vacanagupti : sarva prakAre vacanano tyAga karavo, hAtha ke mukhAdinI ceSTAnA ke IzArAonA tyAgapUrvaka maunanuM avalaMbana levuM te vacanagupti che. athavA paugalika koIpaNa bhAvamAM pravRtti na karavI te vacanagupti che. athavA nirava vacanayogamAM pravRtta thavuM te vacanagupti che. 3. kAyaguptiH kAyAnA vyApArano tyAga karavo ane upasargAdi prasaMgamAM paNa kAyAne calAyamAna na karavI te kAyagRpti che. athavA kAyAne sAvadya mArgamAMthI rokI niravadya kriyAmAM joDavI te kAyagupti che. A pramANe pAMca samiti kuzala mArgamAM pravRttirUpa che ane traNa gupti mukhyarUpe kuzala-akuzala sarva bhAvothI aTakI jJAnasvabhAvane pragaTa karavA mATe yatna karavArUpa che. muni samaje che ke, rAgAdinA tamAma bhAvo AtmA mATe upadravasvarUpa che. mAtra jJAnarUpa potAno svabhAva ja sukharUpa che, tethI A svabhAva mATe ja mAre yatna karavo joIe. AthI ja muni rAgAdine utpanna kare tevA tamAma viSayo tarapha potAno jJAtAsvabhAva keLavavA prayatna kare che. tene kAraNe rAga-dveSakrodhAdinA bhAvo dhIme dhIme zAMta thatA jAya che ane kSamAdinA bhAvo vRddhimAna bane che ane A rIte jIva upayoga svarUpa potAnA svabhAvane anurUpa banato jAya che. AvI sthitimAM vartatA mana, vacana ane kAyAnA yogo, bhAvathI guptisvarUpa varte che. AnI pUrvamAM jyAre muninI vikalpavALI avasthA che, tyAre paNa muni zAstra vacananA pUrNa upayogapUrvaka saMyamamArgamAM daDha yatna kare che. AtmabhAvamAM javA mATe anekavidha kriyAo paNa kare che. te sarva samiti svarUpa che. samitikALamAM jeTaluM AtmabhAvane abhimukha mana-vacana-kAyAnuM gopana che,
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 65 teTalA aMzamAM gupti to che ja. A pada bolatA AvI pAMca samiti ane traNa guptiyukta munine smRtimAM lAvavAnAM che. Ama pahelA aDhAra aprazasta doSanI nivRttirUpa guNa batAvyA bAda prazasta guNamAM pravRttirUpa guNo batAvyA eTale ke, jeNe pahelI gAthAnA 18 guNo prApta karyA che, te ja mahAvratonuM pAlana karI zake che ane tenuM pAlana karanAra ja pAMca prakAranA AcArane samyak rIte pALI zake che, tethI ja te samiti ane guptine jIvanamAM AtmasAt karI zake che, Ama bIjA vibhAganA 18 guNo paNa uttarottara caDhiyAtA che. chattIsa-guNo guru mA : AvA chatrIsa guNavALA mArA guru che. guru eTale zuM ? riti ajJAnam kRti guru arthAt je ajJAnane dUra kare te guru athavA gRti (kavizati) tharmam ti guru je dharmano upadeza Ape te guru. AvA guNovALA je gurubhagavaMto te ja kharekharA guru kahevAya. sarva jIvo prAyaH sukha-duHkhane bhogavavAnI AvaData vinAnA hoya che. sukhamAM unmAdI ane duHkhamAM dIna banI jAya che. tevA jIvone sukha-duHkhamAM samabhAva keLavIne jIvatAM, A guruo potAnA jIvana dvArA zIkhavADe che. guru haMmezA nirmaLa ane nirdoSa AMcAravALA, sarva jIvanAM kalyANanI bhAvanAvALA ja hoya che. AvA guru e ja kharekhara mArA guru che. AvA sAdhaka yogInI A sUtra bolavA dvArA ApaNe sthApanA karavAnI che. A guru mArI sAme che, tevo bhAva A sUtra bolatAM thAya to ucita vinayapUrvaka besI, avinaya-AzAtanAne TALI dharmAnuSThAna thAya, bhAvonI paNa vRddhi thAya ane dharmAnuSThAna mahAna phaLavALuM thAya. paraMtu jeo A sUtra bolI jAya che paNa sUtra dvArA AvA gurunI upasthiti karI zakatA nathI, tevA jIvonI kriyA, mAtra dravyakriyA thAya che. kemake sUtrathI thanArA bhAva nahi thavAnA kAraNe bhAvagurunI smRti temane thatI nathI ane tene kAraNe gurubhagavaMtonA vinaya-bahumAna ke kriyAmAM koI bhAva AvI zakato nathI. mATe A sUtra dvArA bhAvagurune buddhimAM lAvavA khAsa mahenata karavI.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ khamAsamaNa sUtra sUtra paricayaH pUrNa kakSAnI kSamA jemaNe prApta karI che, evA arihaMtAdi paramAtmA ane pUrNa kakSAnI kSamA mATe jeo prayatna karI rahyA che, evA kSamAzramaNane vaMdana karavAmAM upayogI hovAthI A sUtra khamAsamaNa sUtra tarIke oLakhAya che. A sUtra dvArA be hAtha, be DhIMcaNa ane mastakasvarUpa pAMca aMgo namAvIne namaskAra thAya che. tethI tenuM bIjuM nAma paMcAMgapraNipAta sUtra paNa che. A sUtranuM trIjuM nAma thobhavaMdana evuM paNa che. kemake, traNa prakAranA vaMdanamAMthI mukhyatayA thobhavaMdanamAM A sUtrano vadhu upayoga thAya che. A sUtra dvArA samAdi viziSTa guNovALA deva ane gurune vaMdana karavAmAM Ave che. guNavAna vyaktine oLakhatAM temanA guNo pratye ahobhAva ane AdarabhAva thAya che. A guNavAna pratye thayelo Adara ja guNanI prAptimAM vighna karanAra karmono nAza kare che. A rIte vaMdana karanAra sAdhaka mATe guNavAna pratyeno Adara guNaprAptinuM kAraNa bane che, AthI ja kSamAdi guNone prApta karavAnI IcchAvALA sAdhake A sUtra dvArA atyaMta bhAvapUrvaka be hAtha joDI, mAthuM namAvI ane be DhIMcaNa vALI namaskAra karavo joIe. deva ane guru ApaNA lokottara upakArI che. kAraNa ke, temaNe ja ApaNane sAcA sukhano rasto batAvyo che. vaLI, teo sukhanA kAraNabhUta kSamAdi guNone
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI khamAsamaNa sUtra 67. vizeSa prakAre dhAraNa karanArA che. tethI temane khAsa vidhipUrvaka vaMdana karavuM joIe. teone vaMdana karavAthI ApaNAmAM paNa kSamAdi guNonI vRddhi thAya che. sAmAnyathI guruvaMdana bhASyamAM gurune karAtAM traNa prakAranAM vaMdana A pramANe varNavyA che. 1. phiTTAvaMdana - phiTTA eTale rasto arthAt raste cAlatA be hAtha joDI mastaka namAvIne "maFeNa vaMdAmi" eTaluM bolavApUrvaka je vaMdana karAya che, tene phiTTAvaMdana ke pheTAvaMdana kahevAya che A jaghanya vaMdana che. 2. thobhavaMdana - stobha eTale aTakavuM arthAtu thobhIne karAtuM vaMdana. UbhA rahIne, paMcAMga praNipAta sAthe IcchakAra, adbhuDhio sUtra bolavA dvArA karavAmAM AvatuM vaMdana te thobhavaMdana che, A madhyama vaMdana che. 3. dvAdazAvarta vaMdana - bAra AvartapUrvaka pUrNa rIte karAtuM vaMdana, te utkRSTa vaMdana che. A vaMdana padastha muni bhagavaMtone karavAmAM Ave che. be hAtha, be DhIMcaNa ane mastaka - e pAMca aMgane jamIna upara aDADIne karavAmAM AvatA namaskArane praNipAta kahevAya. paMcAMga praNipAta karatAM A khamAsamaNa sUtra bolavAnuM hoya che. sAmAyika, pratikramaNa, caityavaMdana ane bIjI dhArmika kriyAomAM A sUtrano ghaNo upayoga thAya che. mULa sUtraH icchAmi khamAsamaNo ! vaMdiuM jAvaNijjAe nisIhiAe, maNivaMlAmi pada- saMpadA akSara-28 anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha : khamAsamaNo ! vaMdiuM icchAmi kSamAzramaNa ! vaMdituM icchAmi he kSamAzramaNa ! huM vaMdana karavA IcchuM chuM,
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA jAvaNijjAe nisIhiAe, yApanIyayA naiSedhikyA, thApanIyA vaDe ane naiSadhikIpUrvaka matthaeNa vaMdAmi / mastakena vande / mastaka vaDe huM vaMdana karuM chuM. vizeSArtha : chAmi nAmo ! vaMvi8: he kSamAzramaNa ! huM Apane vaMdana karavA IcchuM chuM. sau prathama vaMdana karanAra potAnI icchAnuM nivedana kare che ke, he kSamAzramaNa ! koInA dabANathI nahi paNa mArI marajIthI huM Apane vaMdana karavA icchuM chuM. AmAM chApa' zabda dvArA IcchAkAra sAmAcArI'nuM pAlana thAya che. jaina . zAsanamAM koIpaNa kArya karavA mATe ziSya Icchato hoya to pahelA teNe gurune nivedana karavuM paDe che. "ApanI IcchA hoya to huM A kArya karuM ?' tyAra pachI gurunI rajA maLe to ziSya kArya kare che. ahIM paNa "chAba' kahevA dvArA thobhIne, gurune vaMdana karavAnI IcchA vyakta karAya che. tyAre guru paNa yogya ziSyane chaMdeNa' zabda kahevA dvArA anujJA Ape che. A zabda sAMbhaLatA ziSya harSavibhora banI, vaMdana mATe utsAhita thaI caMdananuM kArya kare che. kSamAzramaNano artha : je zramaNamAM kSamA mukhya che te kSamAzramaNa kahevAya, athavA kSamA mATe je zrama 1. sAmAcArI eTale kaSAyanA sparza karyA vagaranI cAritranI puSTi mATe thatI jIvanI pravRtti. zAstromAM sAdhu saMbaMdhI ogha, padavibhAga ane dazavidha sAmAcArI batAvAI che. temAM 1. IcchAkAra sAmAcArI 2. micchAkAra sAmAcArI 3. tathAkAra sAmAcArI 4. AvazyakI sAmAcArI 5. naiSadhithI sAmAcArI ka. ApRcchanA sAmAcArI 7. pratipRcchA sAmAcArI 8. chaMdanA sAmAcArI 9. nimaMtraNA sAmAcArI 10. upasaMpadA sAmAcArI. A dazane dazavidha cakravAla sAmAcArI kahevAya che.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI khamAsamaNa sUtra 69 kare che te kSamAzramaNa kahevAya. A kSamAzramaNanuM biruda kSamApradhAna guNavALA arihaMtAdi paramAtmAne ane saMpUrNa kSamAguNane prApta karavA saMyamanI kaThora sAdhanA karI rahyA che evA AcArya, upAdhyAya ane sAdhu bhagavaMtone ghaTe che. ahIM kSamAzramaNa zabdamAM upalakSaNathI daze yatidharmamAM zrama karanArA ema samajavAnuM che. te daza yatidharmo A pramANe che. kSamAdi daza yatidharmonuM varNana: 1. kSamA H krodha thavAnA prasaMge mananI samatulA jALavI rAkhavI te kSamA che. koI vyakti taraphathI kaTu vacano sAMbhaLavAmAM Ave tyAre athavA koI upasargo Ave tyAre ke anya koI paNa pratikuLa saMyogomAM, anya kAMIpaNa vicAra karyA vagara mAtra eTaluM vicAravuM ke, bhagavAne kahyuM che ke kSamAM rAkhavI joIe kemake, kSamA rAkhavI te mAro dharma che. AvuM vicArI te mujaba potAnA bhAvonI vizuddhi mATe bhagavAnanA vacanAnusAra mana-vacana-kAyAne pravartAvavA ane kSedha, jugupsA, aruci, aNagamo, Aveza, ukaLATa Adi kASAyika bhAvone sparzavA na devA te kSamA nAmano yatidharma che. * 2. mArdava namratA ane komaLatAno bhAva te mArdava che. deva ke manuSyothI thatAM sanmAnomAM ke pUjA-vaMdanAdimAM pote mahAna che evo pariNAma na karavo. vaLI, koIpaNa dvArA thatAM apamAna ke tiraskAramAM jarA paNa vihvaLa thavuM nahIM ane tema karavA dvArA bhagavAnanA vacanAnusAra mAna kaSAyane jItavAno sudaDha prayatna karavo te mArdava nAmano yatidharma che. 3. Arjava : saraLatAno bhAva te Arjava che. bhagavAnanA vacanAnusAra AtmabhAvone skuraNa karavA mATe svadoSonI vicAraNA karavAmAM ke, svadoSone guru AgaLa nivedana karavAmAM ke, anya koIpaNa saMyogomAM bhagavAne kahyuM che ke mAyA na karavI, cittane vakra na thavA devuM, ema vicArI mAyAnA pariNAmane kyAMya paNa sparza karyA vagara saraLatApUrvaka jIvavAno yatna karavo te Arjava nAmano yatidharma che. 4. mukti : koIpaNa vastunA saMgrahanI IcchAno abhAva te mukti che. bhagavAnanA vacana pramANe ucita pravRti karanArane bAhya padArthanI IcchA mAtra vyAdhi svarUpa dekhAya che, ane vicArakane kyAreya paNa vyAdhinI IcchA na hoya.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ .70 sUtra saMvedanA bhagavAnanA vacanathI muni jANe che ke bahirvartI jagatanA tamAma bhAvo AtmA mATe anupayogI che. tethI te koI khAdya padArtha, dazya padArtha, zravya padArtha ke bhaktivALA koI zrAvakAdi pratye lAgaNIno pariNAma thavA deto nathI. kevaLa sva ane paranA kalyANamAtranI manovRtti hoya che. Ama bhagavAnanA vacanAnusAra sva-paranA saMyamanI vRddhi arthe para padArthanI IcchAnA tyAgapUrvaka jIvavAno yatna karavo e nirlobhatA ke mukti nAmano yatidharma che. 5. tapa : AhArAdino tyAga karavo te tapa che. Ihaloka ane paralokanI koIpaNa apekSA vagara mAtra karmanirjarA mATe anazanAdi tapanA anuSThAno karavA, te zuddha nirjarA karAvato tapa nAmano yatidharma che. 6. saMyama : mana ane Indriyane kAbumAM rAkhavA te saMyama che. indriya, kaSAya ane traNa prakAranA daMDanA nigraha dvArA prekSApUrvaka AzravanA dvArA baMdha karavA te saMyama nAmano yatidharma che. 7. satya : yathArtha bolavuM te satya che. guru ane Agama svarUpa sUtro dvArA jenI anujJA maLI hoya, je bIjAne upatApa karanAra na hoya, jemAM doSa na hoya, je vacana bAbatamAM sAdhune koI zaMkA nA hoya eTale ke je nizcita vacana hoya ane zAstrano je viSaya hoya evuM ja hita, mita ane pathya bolavuM te satya nAmano yatidharma che. 8. zauca : mana, vacana, kAyAnI pavitratA te zauca che. skUlanAonA kAraNe pApamaLathI malina banelA AtmAnI AlocanA ane prAyazcitathI zuddhi karavI e zauca nAmano yatidharma che. 9. AkiMcana : koI paNa parigraha rAkhavAnI IcchAno abhAva te akiMcana che. saMyama mATe upakArI na hoya tevI eka paNa vastu grahaNa na karavI te AkiMcana nAmano yatidharma che. 10. brahmacarya : abrahmano tyAga te brahmacarya che. maithuna saMjJA upara vijaya meLavI vikArayukta rUpanuM darzana, sparzakaraNa ke bhogakathAnA zravaNano tyAga karavo tathA saMbhoga kriyAno tyAga karavo ane brahmamAM (AtmAmAM) sthira thavA mATe yatna karavo te parizuddha brahmacarya nAmano yatidharma che. "he kSamAzramaNa !" A zabda prayoga karatAM ja kSamAdi A daze yatidharmanuM
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI khamAsamaNa sUtra sevana karatAM, viziSTa guNasaMpanna vyaktine huM icchApUrvaka vaMdana karuM chuM, tevo bhAva ullasita thAya che. tene kAraNe pote guNane abhimukha thAya che ane potAnA kaSAyo vaMdana kALamAM zAMta thaI jAya che. AthI ja vaMdana karavAthI kSamAbhAvane aTakAvanAra karmano paNa nAza thAya che. 71 eTaluM khAsa dhyAnamAM rAkhavuM ke jeone IcchAmi khamAsamaNo...' bolatAM mokSa mArganA upakArI kSamAdi guNayukta uttama puruSo hRdayastha hoya, temanA pratye haiyAmAM atyaMta bahumAnabhAva hoya ane AvA guNo potAne meLavavAnI IcchA hoya tevA AtmAone ja A pada bolatAM kSamAbhAvane aTakAvanAra karmano nAza vagere upara kahelA lAbho thavAnI saMbhAvanA che, anyane nahi. kSamAdi daza yatidharmathI yukta uttama puruSonuM svarUpa jeNe sUkSma buddhithI vicAryuM hoya, kSamAdi guNo keTalA viziSTa che, te jene khyAlamAM hoya ane tene kA2Ne kSamAvAna pratye bhaktino bhAva ullasita thayo hoya, tevA AtmAone ja svecchAthI vaMdana karavAnI IcchA thAya che. A sivAyanA AtmAo je lokahe2IthI ke koIka AkAMkSAthI athavA A sAruM che, tevI sAmAnya buddhithI vaMdana kare che, temane A vaMdanakriyAthI khAsa phAyado thaI zakato nathI. nAbhinnAdu : yApanIyAvaDe (vaMdana karu chuM.) Indriya ane manane preraNA pUrvaka bAhya bhAvomAMthI vALI guruvaMdananI kriyAmAM laI javAnI kriyA eTale yApanIyA? kriyA. yApanIyAvaDe vaMdana karavuM eTale upazamana kriyAvaDe vaMdana karavuM, mana ane Indriyone upazama bhAvamAM rAkhavA vaDe vaMdana karavuM. yApanIya eTale upazamana karavAnI kriyA. te be prakAre che. 1. Indriya yApanIya : pAMce IndriyanA vikArone upazamAvavA arthAt tene vaza na thavuM te Indriya yApanIya che. 2. noIndriya yApanIya : cAre kaSAyone upazamAvavA te noIndriya yApanIya che. je manamAM IndriyonA vikAro ke kaSAyono udaya nathI tevA upazAMta thayelA 2 yApanIyavA eTale yApanIyA pUrvaka. yApanIya mAM yApana e yA dhAtunuM pre2ka vidhyarthakRdaMta che. saMskRta bhASAmAM vA dhAtu javuM e arthamAM vaparAya che.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 72 sUtra saMvedanA mana ane Indriya vaDe vaMdana karavuM eTale ja yApanIyApUrvaka vaMdana karavuM. pU. haribhadrasUrIzvarajI mahArAje A zabdano artha karatAM kahyuM che ke Indriya ane mananA viSayothI tathA vikArothI upaghAta pAmyA vagaranI avasthA te yApanIya che. A yApanIyapUrvaka vaMdana karavAnI IcchA ziSya darzAve che. nAginnA' no " samanvitatA' e pramANe paNa ghaNA sthaLe artha karyo che. mana ane IndriyanA upazamathI je zakti pedA thAya che e zaktipUrvaka vaMdana karavAnI ziSya IcchA vyakta kare che. Avo artha karavAthI paNa koI bAdha Avato nathI. guruvaMdana ke devavaMdana yApanIyA sahita karavAnuM kAraNa e che ke jyAM sudhI mana ane Indriyo saMsAranA kASAyika bhAvothI yukta hoya che, tyAM sudhI gurumAM kevA guNo che, te vicAravA sAdhakaAtmA samartha thaI zakato nathI. paraMtu kAMIka aMze paNa mana ane IndriyonI utsukatAone zamAvI, sAdhaka pote jyAre AMzika upazamabhAvavALo bane che, tyAre ja upazamabhAvayukta gurune te oLakhI zake che. gurunA guNono bodha thavAthI sAdhakane te guNo potAnA mATe paNa hitakAraka lAge che. AvA guNone prApta karavAnI tene tAlAvelI thAya che. guNonI prAptimAM bAdhaka mAtra potAnA kaSAyo che evuM paNa samajAya che. tethI ja te vicAravA lAge che ke, guNavAna pratyeno AdarabhAva ja potAnI guNaprAptinuM kAraNa banaze. A vicAraNAthI ja vaMdana phaLasAdhaka bane che, mATe ja guruvaMdana ke devavaMdana yApanIyA sahita ja karAya che. nirahisANa: naiSadhinI kSiApUrvaka (vaMdana karu chuM.) nidhinI kSiA sahita vaMdana karavuM eTale saMsAramAM vartatAM hiMsAdi pApo tathA vaMdana kriyA sivAya pravartatAM mana-vacana-kAyAnA yogono niSedha karIne, sAvadya pravRttino tyAga karIne, mana-vacana-kAyAne mAtra vaMdanakriyAmAM ja pravartAvavAM. nisahiyAe bolIne jyAre vaMdananI kSiAno prAraMbha karavAmAM Ave che tyAre mana-vacana-kAyA anyatra pravartatI nathI, jenA kAraNe Aju-bAjunI pravRtti, ghoMghATa, anyanuM AvAgamana vaMdana yiAmAM vinabhUta banatuM nathI. TUMkamAM, IndriyonA vikArothI rahita, kaSAyonA upatApathI rahita tathA
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI khamAsamaNa sUtra 73 prANAtipAta Adi pravRttiono je zarIramAM AraMbha nathI arthAtu niSedha che, tevA nirvikArI ane niSpApa zarIra vaDe vaMdana karavAnuM che. jijJAsA ? ahIM yApanIyA ane naiSadhikI banne levAnI zI jarUra che ? bemAMthI eka ja rAkhyuM hota to paNa cAlata. tRpti : vaMdana kriyAmAM yApanakA ane naiSadhikI baMnenI AvazyakatA che. kAraNa ke, IndriyanA vikAro ke kaSAyono mAtra upazama karavAthI sAco namaskAra thato nathI, paNa te upazamanI sAthe pApakArI pravRttino tyAga paNa joIe che. jo te pApakArI pravRttino tyAga na hoya to upazAMta pAmelA te vikAro ke kaSAyo te pravRtti dvArA pharIthI udayamAM Ave mATe baMne kriyAnuM khUba ja mahattva che. sAcI rIte naiSadhikI kriyA paNa jo yApanIyA hoya to ja thAya che. Indriyane upazama bhAvavALI banAvI, vaMdanIya vyaktimAM rahelA uttama guNo tarapha vizeSa prasarpaNa bhAva utpanna karavAno che. vAstavamAM A banne padano paramArtha je AtmA pAmelo hoya che, tenI ja vaMdananI kyiA suyogya thAya che, anyanI nahIM.' malyA vaMtami: mastaka (namAvavA) vaDe huM vaMdana karuM chuM. vyavahArathI praNipAtavaMdana pAMca aMga vaDe karAya che. tethI ahIM paNa be hAtha, be jAnu ane mastaka ema pAMca aMgathI vaMdana karuM chuM ema artha levo. "mastaka vaDe vaMdana karuM chuM." A pada bolatI vakhate mastaka barAbara jamInane aDavuM joIe. jo mastaka name nahi ane mAtra hAtha ja joDAyelA rahe to sAcuM vaMdana thayuM na kahevAya. .
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchakAra sUtra sUtra paricaya : sUtranA prathama zabdane laIne A sUtra IcchakAra sUtra' tarIke oLakhAya che ane A sUtra dvArA sugurune sukhazAtA pUchAya che mATe A sUtranuM bIjuM nAma suguru sukhazAtA pRcchA sUtra" paNa che. sAmAnya rIte prAtaHkALamAM devavaMdana karIne gurunA darzana karavA joIe. te samaye ucita vidhi mujaba be khamAsamaNapUrvaka praNipAta karIne, gurunI samakSa hAtha joDI ubhA rahIne sukhazAtA pUchavA A sUtra bolAya che. A sUtra dvArA gurunA tapa-saMyama ane zarIra saMbaMdhI pRcchA karavAmAM Ave che. Ama pUchavAthI zramaNa bhagavaMtanI sAcI paristhiti jANI zakAya che ane jo upAyanI jarUra hoya to te te upAyo karI zakAya che. A uparAMta rAI-pratikramaNamAM pratikramaNa ThAvavA pahelAM A sUtra bolAya che. gurune vaMdana karavA bAbate keTalIka vAtonuM khAsa dhyAna rAkhavuM ke, guru jyAre anya kAryamAM vyasta na hoya, Asana para beThelA hoya, emanuM citta prasanna hoya tyAre vaMdana karanAra vyaktie maryAdAmAM ubhA rahI potAnI icchAnuM nivedana karavuM ane guru jyAre "chaMdeNa" arthAt tArI icchA hoya te pramANe kara, ema kahe tyArapachI ja gurune vaMdana karavuM. ziSya gurunI A rIte pRcchA karavAnuM kAraNa e che ke, jema saMsAramAM jenA pratye bahumAna bhAva hoya tenA zarIra AdinI ciMtA sahaja rahetI hoya che. tema
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI icchakAra sUtra jene mokSamArga pratye atyaMta Adara hoya che, tevA sAdhaka AtmAne mokSamArganA ananya kAraNabhUta saMyamamAM ane saMyamIomAM paNa eTalo ja Adara hoya che. AthI ja saMyamInA zarIra AdinI ciMtA tene sahaja rahetI hoya che. sAdhaka AtmA samaje che ke, potAnI saMyamanI sAdhanAmAM uttama saMyamIo prabaLa nimittabhUta che. temanA zarIranI sukhAkArI, temanA tapa-saMyamanI sAdhanA ja potAnI saMyamasAdhanAnuM prabaLa kAraNa banatuM hoya che. potAnA tana, mana ane dhananA bhoge paNa uttama saMyamIonuM rakSaNa karavuM te sAdhakanuM parama kartavya che ane temAM ja tenuM hita raheluM che. tethI ja zrAvake ke sAdhue potAnAthI adhika guNasaMpannagurunI aneMka rIte sukhazAtA pRcchA karavI jarUrI che. guruvaMdananI vidhi ghaNI vistRta che. ahIM te pUrNa NAvI nathI, paNa jijJAsu varge guruvaMdana bhASyamAMthI tene jANI levI. mULa sUtra H phaAra ! suharA / sunnuvesi ? suvatapa ? zarIranirAbAdha ? suha-saMnama-nAtrA nirvo cho nI ? svAmI ! zAtA che nI ? bhAta - pANIno lAbha dejo jI saMpadA pada anvaya sahita zabdArtha : phaArI ! suhArDa / suhavesa ? he gurujI ! ApanI IcchA hoya to pUchuM chuM ApanAM rAtri / divasa sukhe karIne pasAra thayAM che ? suvatapa ? Apano tapa sukhapUrvaka thAya che ? zarIra-nirAvAya ? 75 akSara-52
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA ApanuM zarIra rogarahita che ? saMnama-khAtrA-mula-nirvaho cho nI ? saMyamayAtrAmAM Apa sukhapUrvaka pravarto cho ? svAmI ! zAtA che nI ? he svAmi ! Apane sukhazAtA che ? . bhAta pANIno lAbha dejo jI anna-pANIno lAbha ApazojI. (A sUtra mizra gujarAtI bhASAmAM che. tethI tenI saMskRta chAyA ApI nathI.) 76 vizeSArtha : chAra ! : he gurudeva ! ApanI IcchA hoya to pUchuM. ahIM 'IcchakAra' zabda saMbodhanamAM vaparAya che. teno artha thAya che ke, "he gurudeva ! "IcchakArI" eTale potAnI IcchAthI yukta. ahIM lokarUDhIthI icchakArInA badale IcchakAra bolAya che ane bhagavaMta zabda adhyAhAra che. ziSya bhAre vinaya ane bahumAnapUrvaka gurudevane sukhazAtA pUche. game te samaye ke game te rIte sukha-zAtA pUchavAnI tenI IcchA nathI. sukhazAtA pUchavAmAM paNa gurudevanI icchA-saMmati hovI jarUrI che. suharA/suhavesi ? : ApanI rAtri ke divasa sukhapUrvaka pasAra thayAM che ? saMyamI AtmAnA rAta-divasa sukhapUrvaka tyAre ja pasAra thayAM kahevAya ke rAta-divasa daramyAna saMyamajIvanane anukULa svAdhyAya AdinI sarva pravRttio sukhapUrvaka thaI hoya to. divasa daramyAna bhagavAnanI AjJA mujaba vAcanAdi svarUpa suMdara svAdhyAya karyo hoya, jarUra paDye nirdoSa AhAra lAvI saMyamasAdhaka dehane rAgAdi vinA poSaNa ApyuM hoya ane te sivAya paDilehaNa-pratikramaNAMdi saMyamajIvananI kriyAo paNa yathAyogya rIte karI hoya to divasa sukhe pasAra thayo kahevAya.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI IcchakAra sUtra 77 rAtrinAM kAryo jevAM ke svAdhyAya-dhyAna-veyAvacca Adi karI zarIrano zrama jyAre sAdhanAmAM bAdhaka bane tyAre saMthArAporisI bhAvapUrvaka bhaNAvI, zarIranA zramane dUra karavA pUratI ja nidrA karI hoya, nidrA samaye paNa yatanAno pariNAma jvalaMta hoya ane tethI ja paDakhuM pheravatAM paNa pramArjanAdi thaI hoya ane vaLI, jevo zrama dUra thAya ke turaMta uThIne pAcho saMyamayogomAM apramAda bhAve vartAyuM hoya to rAtri sukhapUrvaka pasAra thaI kahevAya. sAdhaka AtmA gurune pUche che ke - " he bhagavaMta ! ApanI rAtri ke divasa (uparokta rIte) sukhapUrvaka pasAra thayAM che?" tyAre gurubhagavaMta paNa jo A rIte ja divasa ke rAta pasAra karI hoya to "deva-guru pasAya" tevo javAba Ape. A javAba sAMbhaLI ziSyane atyaMta AnaMda thAya ke gurubhagavaMta upara deva-guruno suMdara pasAya (kRpA) vartI rahyo che, jethI temanA divasa-rAta suMdara pasAra thaI rahyAM che. gurubhagavaMta paNa jo A rIte divasa-rAta pasAra na thayAM hoya to mauna rahe jethI mRSAvAda na lAge ane ziSya paNa potAnAthI zakya hoya to saMyamamAM AvatI pratikULatA ane vinone dUra karavA prayatna karI zake che. A rIte gurubhagavaMtane divasa ane rAtri saMbaMdhI sAmAnya pRcchA karI, have vizeSa pRcchA karavA mATe ziSya pUche che ke - sutapa ? H bhagavaMta ! Apano tapa sukhapUrvaka cAle che ? . saMyama jIvana mATe bAhya ane atyaMtara banne prakAranA tapa ati mahattvanA che. tethI bhaktivAna sAdhaka gurubhagavaMtane pUche che ke - "he bhagavaMta ! Apano tapa sukhapUrvaka cAle che ?" sukhapUrvaka eTale zarIrane sukha maLe tema nahi, paraMtu mahAAnaMda svarUpa je mokSa che te mokSamArgane anukULa AnaMdano pariNAma pedA karAve te rIte tapa cAle che? zarIra-nirAvAya ? : ApanuM zarIra bAhya-atyaMtara pIDAthI rahita che ? saMyama mArganI sAdhanA karatA muni zarIra pratye nirapekSa hoya che. tethI zarIranI koIpaNa bAdhA ke pIDA prAyaH karIne munine akaLAvI zakatI nathI. to paNa bhaktivaMta sAdhakane potAnA gurubhagavaMtane koIpaNa prakAranI zarIranI bAdhA hoya to TALavAnI IcchA. satata hoya che. tethI ja te A pramANe pUche che.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 sUtra saMvedanA 'dAva che ! bhagavaMta ! ApanuM zarIra nirAbAdha che? bAdhA be prakAranI hoya che. 1. dravya bAdhA ane 2. bhAva bAdhA. 1. dravyabAdhA : zarIramAM koIpaNa prakAranI vyAdhithI thayelI pIDA bAdhA ke zalpakRta pIDA te dravyathI pIDA che. guru bhagavaMtane zarIramAM koIpaNa prakAranI pIDA hoya to, te potAnI nirjarA kadAca karI zakaze. paraMtu bhakta samaje che ke, mArA guru bhagavaMtane zarIramAM koIpaNa bAdhA haze to teo. upadeza Adi sArI rIte nahIM ApI zake, amane dharma sArI rIte nahIM samajAvI zake ane ame jo dharma nahIM samajIe to karmanI nirjarA paNa ame sArI rIte nahIM karI zakIe. A rIte dharma prAptinI IcchAthI tathA saMyama pratyenA bahumAnathI ziSya gurubhagavaMtane zarIra saMbaMdhI pRcchA kare. te sAMbhaLI guru bhagavaMta paNa potAne koI vyAdhi Adi hoya to bhaktane kahe. te bhakta vaidyAdina ke auSadhAdinI . jarUra hoya to gurune lAvI Ape ane A rIte gurune zarIrathI nirAbAdha karavAthI ziSya pote paNa dharmamAM satata joDAI zake che. kema ke, guru zarIrathI nirAbAdha hoya to te preraNAnA pIyUSapAna karAvI zake. - 2. bhAvabAdhA rAga-dveSa-moha AdithI citta kaluSita rahetuM hoya te bhAvathI bAdhA che ! zrAvako sAdhuonA mA-bApa che. sAdhunI bhUlone te zrAvako jarUra premathI kahI zake che. tevI ja rIte jyAre sAdhu bhAvathI arthAtuM rAga-dveSa-moha AdithI pIDAto hoya ane tene kAraNe tenuM citta dharmamAM sthira rahetuM na hoya tyAre te AvA gaMbhIra zrAvako pAse potAnI mAnasika paristhitinI paNa vAta kare ane te zrAvaka paNa te sAdhune yogya salAha ApI, temane dharmamAM sthira kare. viSayothI parAmkha banAve. bhAvathI nirAbAdha evA guru ja potAne ane bIjAne tArI zake evuM bhakta manamAM samaje che mATe ja ahIM "nirAbAdha" zabda dvArA dravyathI ane bhAvathI banne rIte "gurudeva ! Apane koI pIDA to nathI ne ?" ema pUchavAmAM Ave che. su-saMgama-gAtrA nirvado cho nI ?? ApanI saMyama yAtrA sukhapUrvaka pasAra thAya che ne ? bhakta vividha prakAre gurune zAtA pUche che. gurunI kaThora sAdhanA joIne
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI IcchakAra sUtra 79 bhaktanA haiyAmAM bhaktino pamarATa prasare che. tethI "suharAI" zabdathI mAMDI A badhA zabdo uchaLatA haiye bolAya che ane tethI ja vAraMvAra judI judI rIte sukhazAtA pUchI bhakta potAnI bhaktine vyakta kare che. muni mATe saMyamayAtrA ja mukhya che. mATe gurunA cAritramAM koIpaNa jAtanI smalanA na thAya e mATe bhaktane paNa potAnA gurunI ciMtA hoya che. tethI ja tenA mukhamAMthI AvA zabdo jANe sarI paDe che. jo ke bhakta kAMI gurunA tapasaMyamanI vRddhi karI zakavAno nathI, to paNa tapa-saMyama mATe bAhya koI jarUrIyAta hoya to te yathAzakya rIte pUrI karI zake tema che ane tapa-saMyamane anukULa bAhya suvidhA dvArA te tapa-saMyamamAM jarUra sahAyaka banI zake che. bAhya sahAyathI thayela gurunA tapa-saMyamanI vRddhi tenA pramodanuM kAraNa bane che. vaLI, A rIte pRcchA karavAthI potAnAmAM paNa te guNo mATenuM satva khIle che. jethI te guNo tene paNa prApta thAya che. mATe ja A rIte te pUche che. svAmI zAtA che gI ?? he svAmI ! zAtAmAM cho ne ? he svAmI, ApanuM citta svastha to che ne ? "suharAI"thI mAMDIne ahIM sudhInA badhA prazno bhaktanI guru pratyenI bhakti, sAdhujIvana pratyeno apAra prema ane guNasaMpanna evA sAdhubhagavaMtanI anupama bhaktino lAbha levAnI IcchA jaNAve che. ATalA prazno sAMbhaLI guru javAba Ape che ke - "deva-guru pasAya" arthAt deva-gurunI parama kRpAthI mane parama sukhazAtA varte che. A pramANe javAba sAMbhaLyA pachI bhaktane thAya ke, kharekhara A ja suguru che. AvA sugurune bhAta-pANI vahorAvIza to mane paNa karmanI nirjarA thaze ane AvA saMyamI gurune ApavAthI mAro janmAro saphaLa thaze. mAruM cAritramohanIyakarma nabaLuM paDaze ane mane paNa cAritranI prApti thaze kemake, supAtrane kareluM dAna mahAphaLavALuM che. tethI supAtra evA sugurunI parIkSA karI, sugurune kahe ke, mAta-pApano nAma teno nI H bhAta-pANIno lAbha dejojI.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 sUtra saMvedanA mAre tyAM AhAra-pANI vahoravA padhArI lAbha ApavA kRpA karazojI. bhAta-pANInA grahaNa dvArA upalakSaNathI prAsuka evA vastra, pAtra, kaMbala, auSadha, rajoharaNa vagerenuM grahaNa karavuM. A sAMbhaLI guru "vartamAna joga" kahe, arthAtu jyAre bhAta-pANIno avasara Avaze, tyAre amArI anukULatA pramANe karazuM. eTale ke, atyAre to bhAta-pANIno samaya bhAvirU5 che. arthAtu hamaNAM bhAta-pANI vahoravA javAnuM nathI. have jo e bhAvimAM thavAnI vAtamAM atyArathI hA ke nA kahe to koI Apatti Ave athavA koI saMyogo badalAI jAya ane bhAta-pANI vahoravA na paNa javAya, to ApeluM vacana mithyA thAya, tethI mRSAvAdano doSa lAge. AvuM na thAya te mATe "vartamAna joga" evo zabda vaparAya che. eTale ke, bhAta-pANI vahoravAno bhAvikALa jyAre vartamAnakALa banaze, te vakhate jema yogya lAgaze tema karazuM.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhuSio sUtrA sUtra paricaya : A sUtra dvArA parama upakArI guru saMbaMdhI je kAMI avinaya, aparAdha, AzAtanA thayA hoya te sarvanI kSamApanA karAya che. bIjA koI saMbaMdhI aparAdha thayA hoya to tenI kSamApanA bIjA sUtro dvArA paNa thAya che, jyAre A sUtra dvArA to mAtra guru pratye thayelA aparAdhone ja khamAvAya che, mATe ja A sUtranuM bIjuM nAma "gurukSamApanA" sUtra che. tIrthaMkaranAM virahamAM devatattva jeTaluM ja upakAraka gurutattva hoya che. guru ApaNA asIma upakArI che ane tethI ja atyAre jagatanuM sarvotkRSTa jIvaMta tattva gurutattva che. A kALamAM gurutattvanI tole jagatanI koIpaNa vyakti kadI paNa na AvI zake. AvA upakArI sadgurunI eka nAnakaDI kRpA paNa amRtanA kuMbha samAna hoya che ane sAme ziSyanI ayogyatAnA kAraNe ke ziSyanA vizeSa aparAdhanA kAraNe sadgurunA mukhamAMthI nIkaLatA udgAro ke nisAso vadhastaMbha jevA hoya che. AthI ja gurutattvathI yukta sugurunI svapnamAM paNa AzAtanA na thAya tenI kALajI rAkhavI joIe. dazavaikAlika graMthanA "vinaya adhyayanamAM to tyAM sudhI kahyuM che ke , je ziSyo potAnA gurune nAnA mAne che, maMda buddhivALA mAne che ane tema mAnI 1. dazavaikAlika vinaya adhyayana - 1 uddezo gA.naM.2.3.4
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA guruno vinaya karatA nathI, teo vAMsanuM phaLa jema vAMsano ja nAza kare che, tema potAnA hAthe ja potAnuM ahita kare che. sUtelA siMhane jagADavAthI, sApanA mukhamAM hAtha nAMkhavAthI ke parvata uparathI paDatuM mUkavAthI je nukasAna nathI thatuM te nukasAna gurunI AzAtanA karavAthI thAya che. AthI ja ratnatrayInI ArAdhanA karavA IcchatA sAdhake gurune sarvakALa prasanna rAkhavA prayatna karavo joIe. guru pratye thayelo sUkSma paNa aparAdha ghaNI moTI Apattio UbhI karI zake che mATe gurunI jANatA ke ajANatAM, sahasAtkAre ke kaSAyAdine AdhIna thaIne koIpaNa prakAranI AzAtanA thaI hoya to te tamAma aparAdhonI guru pAse kSamA mAMgavI joIe ane potAnA AtmAne nirmaLa banAvavo joIe. gurunI pAse aparAdhonI kSamA mAMgavAthI guru prasanna thAya che ane prasanna thayelA te guru ziSya para kRpAno dhodha varasAve che. gurukRpAne prApta karato ziSya cAritra jIvanano bhArekhama boja upADavAne samartha bane che ane zuddha cAritranuM pAlana karI zake che. Ama, kSamApanA dvArA guruno ucca vinaya-viveka A sUtra dvArA darzAvavAmAM Avyo che. mULa sUtra : icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! anbhuTTiomi abhiMtara devasi / rAiaM khAmeuM ? pharjI, ravAmi phesiDyuM / rAphaDyuM jaM kiMci apattiyaM, parapattiaM, matte, pALe, vi, vAva, kAve, saMve, DaphrAsa che, samAsaNe, aMtarabhAsAe, uvaribhAsAe, / jaM kiMci majjha viNaya-parihINaM, suhumaM vA bAyaraM vA, tubbhe jANaha, ahaM na jANAmi, tassa micchA mi dukkaDaM / / pada saMpadA- akSara-127
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI abyuTThio sUtra anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha : bhagavan ! icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! icchAkAreNa saMdizata he bhagavan ! Apa mane IcchApUrvaka AjJA Apo. abbhitara devasiaM / rAiaM khAmeuM abbhuTTiomi ? (ahaM) abhyantara daivasikaM / rAtrikaM kSamayitum abhyutthitaH asmi ! 83 huM divasa / rAtri daramyAna (thayelA aparAdhone) khamAvavAne mATe upasthita thayo chaM. icchaM, devasiaM / rAiaM khAmemi icchAmi, daivasikam / rAtrikaM kSamayAmi / (he gurudeva ! huM jevI 4 ApanI AjJAne) chiM chaM (ane have) hivsrAtri saMbaMdhI aparAdhone khamAvuM chuM. bhatte, pANe, viNae, veyAvRcce, AlAve, saMlAve, uccAsaNe, samAsaNe, aMtarabhAsAe, uvaribhAsAe, bhakte, pAne, vinaye, vaiyAvRtye, AlApe, saMlApe, uccAsane, samAsane, antarbhASAyAm, uparibhASAyAm / AhAra-pANI saMbaMdhI, vinaya-vaiyAvacca saMbaMdhI, sAmAnya bolavAmAM ke vizeSa vAtacItamAM, UMcA Asane ke samAna Asana para besavA saMbaMdhI, vacce bolavA ke vadhAre bolavA saMbaMdhI (mAruM te pApa mithyA thAo) jaM kiMci apattiyaM, parapattiaM, yat kiJcit aprItikam, parAprItikam, je kAMI meM Apane aprItikara ke vizeSa aprItikara karyuM hoya, jaM kiMci majjha viNaya-parihINaM, suhumaM vA bAyaraM vA, tubbhe jANaha, ahaM na jANAmi, tassa mi dukkaDaM micchA / yat kiJcit mama vinaya-parihInaM sUkSmaM vA bAdaraM vA yUyaM jAnItha, ahaM na jAne, tasya duSkRtam mithyA | me
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA je kAMI mArAthI vinayazUnya (uddhatAI bhareluM) nAnuM ke moTuM AcaraNa thayuM hoya jene Apa jANo cho ane huM jANato nathI, te sarve aparAdhonI huM kSamA mAMguM chuM, mAruM te pApa mithyA thAo. vizeSArtha : 84 kRSNALArekha saMvisaha mAvan ! : he bhagavaMta ! Apa mane icchApUrvaka AjJA Apo. 'he bhagavaMta ! mane AjJA Apo, A zabda bolatA ziSyanA haiyAmAM Avo bhAva che ke, bhagavaMta ! ApanI icchA hoya to mane AjJA Apo. paNa huM mAMguM chuM mATe Ape AjJA ApavI ja joIe, tevo mAro Agraha nathI. Avo bhAva ja haiyAmAM rahelA vinaya-namratA Adi bhAvonuM sUcana kare che ane pUjyatAnI buddhine puSTa kare che. amruddhimi : huM upasthita thayo chuM. ami + 3t pUrvaka sthA dhAtu parathI 'amyusthita:' zabda banyo che. A zabda dvArA jaNAya che ke ziSya aparAdhonI kSamA mAMgavAnI mAtra IcchA ja nathI batAvato, paNa "huM ApanI samakSa apramatta bhAve, bahumAnapUrvaka mArA Asana parathI Ubho thayo chuM" ema kahIne ziSya kSamA mAMgavAnI tatparatA batAve che. tethI ja 'ti' zabda na vAparatAM 'uttiSTha' zabda vAparyo che. have zenA mATe upasthita thayo che te batAvatA kahe che ke, garbhitara devasiga / rAga svAmeruM : divasa ke rAtri daramyAna thayelA aparAdhone khamAvavA mATe huM upasthita thayo chuM. ziSya potAnI icchAnuM nivedana karavA dvArA anujJA mAMgyA bAda have AjJAno viSaya zuM che, te pragaTa karatAM kahe che ke "divasa ke rAtri daramyAna mArAthI ApanA pratye koIpaNa aticAra thayo hoya, tene khamAvavA mATe huM. tatpara banyo chuM." A zabdo bolatAM ja ziSya potAnAthI AkhA divasamAM kayA kayA aparAdho thayA che, tene upayogamAM lAve che ane te te aparAdhonI kSamApanA dvArA potAnA AtmAne nirmaLa banAvavA prayatna kare che.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI abyuTThio sUtra A rIte anujJA mAMgatA guru kahe che ke, 85 [ghAmeda : tuM khamAva.] guru pAsethI A saMmatinA zabda sAMbhaLatAM ziSyanA haiyAmAM aparAdhathI aTakavAno je pariNAma hato te vadhu ullasita thAya che. tethI ja harSamAM AvIne ziSya kahe che ke, rUkccha : huM IcchuM chuM. 'iccha' kahI ziSya ema jaNAve che ke gurunI AjJAno te svIkAra kare che, eTale ke gurue 'khAmeha' zabda dvArA je khamAvavA mATenI saMmati ApI hatI te svarUpa gurunI AjJA pramANe ka2vA te icche che. . have khamAvavAnI zarUAta karatAM kahe che ke, AAmemi vasitra / rAmaM : divasa ke rAtri saMbaMdhI thayelA mArA aparAdhone huM khamAvuM chuM. "huM khamAvuM chuM" ema kahI divasa ke rAtri daramyAna mArAthI ApanA pratye je je bhUlo thaI che, tenI huM kSamA mAMgu chuM ema gurune kahevAmAM Ave che. "khamAvavuM" e "khamavuM" arthamAM vaparAtAM 'kSak' dhAtunuM preraka rUpa che. "khamavuM" eTale sahanazIlatA rAkhavI, vairavRttino tyAga karavo, khAmozI rAkhavI, udAratA rAkhavI. jyAre "khamAvavuM" e preraka rUpa che eTale teno artha thAya ke sAmAnI pAsethI kSamAnI apekSA rAkhavI ke sAmI vyakti pAse kSamAnI mAMgaNI karavI tathA sAmI vyakti paNa vairabhAvanI vRttino tyAga kare tevI bhAvanA rAkhavI. 'khamAvavuM' e preraka rUpa hovAthI ahIM lamemi zabda dvArA ziSya gurunI pAse kSamA mAMgIne guru potAnA aparAdhonI kSamA Ape ema ziSya Icche che evo bhAva bhAse che. guru pAse udAratAnI ane kSamAnI mAMgaNI eTalA mATe karavAmAM Ave che ke, aprItikA2ka ke asartanathI gurune koI paNa prakAranuM du:kha thayuM hoya ke krodha
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 sUtra saMvedanA karavAnuM nimitta maLyuM hoya to tenI upazAMti thAya, vinaya ane aucityanI jALavaNI thAya tathA potAnA AtmAnI zuddhi thAya. A rIte upayogapUrvaka bolanAra sAdhaka bhaviSyamAM guru viSayaka aparAdha to nathI ja karato, paraMtu samarpita banI guru AjJA anusAra jIvana banAvavA prayatna paNa kare che. have thayelA aparAdhone vizeSa prakAre khamAvavA aparAdhone nIce pramANe traNa vibhAgamAM vaheMcI, te sarve aparAdhonI kSamA maMgAya che. 1. navira sapatti thI 3rimAsANa sudhInAM pado vaDe, AhAra-pANIvinaya-veyAvacca-AlApa-saMlApa ke besavA Adi judA judA kAryothI gurune aprIti ke vizeSa aprIti thaI hoya tenI kSamA mAMgavAmAM Ave che. 2. narjirima vi ... Adi padothI potAnA khyAlamAM je hoya tevA vinayarahita thaI gayelA aparAdho badala kSamA mAMgavAmAM Ave che. 3. tame nAda ... vagere pado dvArA potAne khyAla na hoya ane gurune khyAla hoya tevA vinayarahita aparAdho badala kSamA mAMgavAmAM Ave che. na vidhi apattiyaM, paraMpattiH je kAMI aprItikara ke vizeSa amItikara vartana thayuM hoya. ahIM aprIti ke vizeSa aprIti be rIte levAnI che. eka to gurune ziSyanA ayogya kAryathI aprIti thaI hoya te ane bIjI potAnI ayogyatAnA kAraNe gurunA tevA prakAranA vartanathI gurunA viSayamAM ziSyane aprIti thaI hoya te. A banne prakAranI aprIti jyAre vizeSa bane che tyAre tene para-aprItikara kahevAya che. vaLI, para-aprItikarano bIjo artha parahetuka aprIti paNa thAya che. eTale ke paranA nimitte gurune ziSya upara aprIti thaI hoya athavA paranA nimitte ziSyane guru pratye aprIti thaI hoya te. ziSya samajato hoya che ke, gurune leza paNa aprIti thAya tevuM vartana pote kyAreya paNa na ja karavuM joIe. gurunI game tevI kaThora AjJA hoya to paNa temanI AjJA ke IcchAnuM ArAdhana karatAM leza paNa dveSa na ja karavo joIe, to paNa kaSAyanI AdhInatAthI, AhAra-pANI Adi viSayomAM potAnAthI gurune je leza paNa aprIti thaI hoya to tenuM A zabdo dvArA micchA mi dukkaDaapAya che.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI abhuTio sUtra A vAkya bolatAM guru pratyeno pUjyabhAva atyaMta ullasita thAya che ane guru bhagavaMtane potAnAthI aprIti na thAya ke gurunAM viSayamAM potAne aprIti na thAya te mATeno aMtaraMga prayatna cAlu thAya che. have kayA viSayamAM aprItikara ke vizeSa aprItikara vartana thayuM hoya to tenuM "micchA mi dukkaDa' apAya che, te viSayo batAvatAM kahe che ke, matte, pApI, H bhAta ane pANInA viSayamAM. gurue nirdoSa AhAra Adi lAvavA sUcana karyuM hoya ane pote te vAtane lakSamAM na lIdhI hoya, nirdoSa lAvavA chatAM gurunA svAthya mATe je anukULa hoya te na lavAyuM hoya, ulTe kadAca temanA svAthya mATe pratikULa hoya tevA AhAra ke pANI lavAyAM hoya, tyAre potAnA taraphathI gurune koI aprIti thaI hoya to te viSayamAM kSamA maMgAya che. vaLI, gurubhagavaMte ziSya mATe paNa nirdoSa ane amuka prakArano AhAra lAvavA kahyuM hoya, tyAre paNa upekSAthI ke viSayonI AdhInatAthI gurunI IcchA viruddha AhAra lAvatAM teozrIne potAnA pratye aNagamo ke aruci thaI hoya, to tenI kSamA maMgAya che. A uparAMta gurubhagavaMte AhAra ke pANI saMbaMdhI potAne kAMIpaNa sUcana karyuM hoya je potAne na gamyuM hoya athavA temanA sUcana viruddha potAnAthI kAMI paNa thayuM hoya to te sarva guru saMbaMdhI bhAta ane pANInA viSayamAM thayela aparAdhanI kSamA maMgAya che. vikhANa, vecAva, : vinayanA viSayamAM ane veyAvaccanA viSayamAM. gurunA guNo pratye aMtaraMga bahumAnabhAva hovAnA kAraNe sAdhakaAtmA gurubhagavaMta Ave tyAre sAme jAya, aMjali joDI praNAma kare, Asana pradAna kare, guru UbhA thaye pote Ubho thAya, guru beThA pachI bese vagere aneka prakArano vinaya jALave, paNa kaSAyanI AdhInatAthI ke pramAdAdi doSothI AvA prakArano vinaya na karyo hoya ane karyo hoya to yathAtathA karyo hoya athavA bAhyathI pUrNa vinaya chatAM aMtaraMga rIte temanA pratyenA bahumAnabhAvanI vRddhi thAya tevA yatnapUrvaka na karyo hoya, to te sarva kriyA vinayavihIna kahevAya che. te vinayanA viSayamAM thayelA aparAdhonI A pada dvArA mAMphI maMgAya che. gurune AhAra-pANI lAvI ApavA, zarIra saMbaMdhI zuzruSA karavI, paga ke mAthAnI pIDAnA nivAraNa mATe dAbavuM, cAMpavuM ke coLavuM vagere rUpa gurunI .
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 sUtra saMvedanA veyAvacca pramAdAdithI karI ja na hoya, karI hoya to temane anukULa Ave tema na karI hoya athavA vaiyAvacca karatAM koI AzaMsA rAkhI hoya, koI pratikULatA ubhI karI hoya te sarva veyAvacca saMbaMdhI AzAtanA che. A zabdo bolatAM tevI AzAtanAne sAme lAvI kSamA mAMgavAnI che. vinaya ane veyAvacca tIrthaMkaranAmakarma bAMdhavAmAM nimittabhUta che, vIsasthAnakamAM paNa tenuM anukrma dazamuM ane soLamuM sthAna che. tethI vAstavamAM vinaya ane veyAvacca karanArA sAdhake potAnI buddhino pUrNa upayoga karI A kAryamAM vyApRta thavuM joIe. vinaya ane veyAvacca dvArA gurune saMtoSa ApI temanI prasannatAmAM abhivRddhi karavAnI che. kemake, gurunI prasannatA-pramoda te potAnI ArAdhanAno mULa pAyo che. AthI ja suziSya vinaya-veyAvacca saMbaMdhI potAnI truTino vicAra karI potAnI khAmIone dUra karavAnA prayatnapUrvaka jo A zabdo bole to vinayAdimAM vighna karanArAM karmo jarU2 nAza pAme che ane vinayAdimAM te vizeSa yatna karI zakeche. Ave, saMbhave, : guru sAthe bolavAmAM ane vAtacIta karavAnA viSayamAM. guru bhagavaMtonI eka eka kSaNa mahAkiMmatI hoya che. tethI jarUra vinA guru sAthe AlApa-saMlApa karI temano kiMmatI samaya bagADavo na joIe. jyAre paNa koI kArya prasaMga upasthita thatAM gurubhagavaMta sAthe vAtacIta karavI paDe to tyAre vinayapUrvaka hAtha joDI, ati namratAthI yogya svare vAta karavI joIe. vaLI, gurubhagavaMta anya kAryamAM vyAvRta hoya to jyAM sudhI gurubhagavaMta potAnI sanmukha na jue tyAM sudhI kALakSepa karI vinayapUrvaka UbhA rahevuM joie. jyAre gurubhagavaMta sAme jue tyAre ati namratAthI, uttama bhAvothI temanI sAthe vAtacIta karavI joIe. AmAM kyAMya paNa khAmI rahI hoya ke gurubhagavaMta bolAve tyAre tarata ja Asana uparathI UThI, hAtha joDI je rIte uttara Apavo joIe, te rIte uttara na Apyo hoya, yathAyogya rIte vAtacIta na karI hoya tenA kAraNe gurubhagavaMtane je potAnA taraphathI aprIti thaI hoya athavA temanI sAthenI vAtacIta karavAthI ke gurunA bolavAthI potAne koI aprIti thaI hoya to A pada dvArA tenI kSamA yAcavAmAM Ave che. Ama to vinIta ziSya AlApa-saMlApamAM cokkasa yaMtamAna hoya che. to paNa koIkavAra utAvaLathI, anAbhogathI ke sahasAtkArathI bhUla thavA saMbhava che. A
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ammuThThio sUtra 89 zabdo dvArA apAtAM "micchA mi dukkaDa' thI bolavA-cAlavAmAM vizeSa yatnavAna banAya che ane vinayasaMpannatA uttarottara vRddhimAna thAya che. 3vo , samAso, UMcA Asane besavAmAM ke samAna Asane besavAmAM. vinayasaMpanna ziSya haMmezA bAhya rIte paNa gurunuM bahumAna jALavavA yatna kare che. tethI te guruthI nIcA Asana upara ja bese che. to paNa koIkavAra pramAdathI, anAbhogathI ke sahaMsAtkArathI guruthI UMcA ke samAna Asana upara besavArUpa je aparAdha thayo hoya tenI kSamA ziSya mAMge che. aMtaramAsANa karamAlANa, vacce bolavAmAM ke vadhAre bolavAmAM. guru koInI sAthe vAta karatA hoya to vacce bolavuM te aMtarabhASA che ane guru je kahe te vAta vadhArIne sAmI vyaktine kahevI te uvarIbhASA che. A banne karavAthI guruno je avinaya thayo hoya tenI A padathI kSamApanA maMgAya che. guNavAna ziSya jyAre gurubhagavaMta koInI sAthe vAtacIta karatA hoya tyAre kyAreya vacamAM na bole ane gurunI pratibhAne leza paNa jhAMkhapa lAge tevuM kyAreya na kare. to paNa anAbhoga, sahasAkAra ke mAnAdi kaSAyane AdhIna thaI, koIkavAra paNa gurubhagavaMta jyAre vAta karatA hoya tyAre vacamAM bolAI gayuM hoya, tene kAraNe gurune aprIti thaI hoya athavA gurudeva vyAkhyAna ke vAcanAdimAM koI viSaya samajAvatA hoya ane potAne te viSayanuM jJAna adhika hoya to ziSya potAnA jJAnanA mAnane kAraNe te viSayane A Ama nathI paNa Ama che, athavA A viSayamAM ATaluM ja nathI, haju ghaNuM che, tema kahI tenuM varNana karavA besI jAya. jene kAraNe guru potAnA karatAM maMdabuddhivALA che, tevI . lokamAM chApa paDe. A badhuM gurunA avinaya svarUpa che. te sarvenI mAphI mAMgavAnI che. suyogya ziSya gurunI pratibhAne alpa karavA kyAreya Icchato na hoya, to paNa koIkavAra anyane samajAvI devAnI tIvra utsukatA, ucita vicAraNAno abhAva ane mAnAdi kaSAyanI prabaLatA evuM karAve che, jene kAraNe gurunI uNapa dekhAya tevuM potAnAthI thaI jAya te rUpa avinaya che. vAcanA, vyAkhyAna ke vAtacItamAM gurunI koI bhUla thaI hoya athavA guruno
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 sUtra saMvedanA kSayopazama te viSayamAM potAnAthI ocho hoya to guNasaMpanna ziSya gurunI smalanAmAM paNa te samaye mauna rahe. jyAre yogya samaya Ave tyAre vinayapUrvaka gurune satya vastu je rIte hoya te rIte samajAve ane evI rIte prayatna kare che, guru paNa cokkasa ucita pravRttimAM yatnavALA bane ja. AnA badale utAvaLa karI bolI nAMkhavAmAM ke, pachI paNa ayogya rIte samajAvavAmAM avinaya ja che. Ama 'bha pAse thI mAMDIne bhAta-pANI Adi daza prakAre aprIti ke vizeSa aprIti thavAnA sthAno batAvI te viSe thayelA aparAdhonI, kSamApanA ziSya mAMge che. have bIjA prakAranA aparAdho batAve che, navivimaviya-riddhI je kAMI mArAthI vinayarahita kArya thayuM hoya. sarva prasaMgomAM koI paNa aparAdha thayo hoya, tenuM sUcana karavA mATe viya-parihI' zabdano prayoga karela che. eTale "vinayarahita vartana vaDe mArAthI je kAMI paNa aparAdha thayo hoya ema artha karavo. suda vA vAyare vo : athavA bAdara guru pratye sUkSma athavA bAdara koI paNa aparAdha thayo hoya, to tenI huM kSamA mAMgu chuM. sUkSma aparAdha alpa prAyazcittathI zuddha thaI zake che ane bAdara eTale ke moTo aparAdha moTA prAyazcittathI zuddha thaI zake che. pApa nAnuM che ke moTuM te bAhya vyavahArathI nakkI thatuM nathI. ghaNIvAra bAhya rIte pApa ghaNuM nAnuM dekhAtuM hoya chatAM gItArtha gurubhagavaMtonI dRSTimAM te ghaNuM moTuM hoI zake che. jemake, siddhasenadivAkarasUrIzvarajI mahArAjAe namaskAra mahAmaMtranuM saMskRtamAM parAvartana karyuM. A pApa bAhya dRSTithI moTuM na hovA chatAM gItArtha gurubhagavaMtanI dRSTimAM moTuM pApa lAgavAthI tenuM prAyazcitta moTuM ApyuM ane aImuttA munie kareluM pANInI virAdhanArUpa hiMsAnuM pApa spaSTa hovA chatAM tenA prAyazcittarUpe bhagavAne mAtra IriyAvahiyA karavArUpa ja prAyazcita ApyuM. eTale sukSma-bAbara aparAdha te mAtra bAhyadaSTithI na vicAratA gItArtha gurubhagavaMtanI dRSTithI vicArI te aparAdhanI kSamA mAMgavAnI che.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI abhuDhio sUtra 91 have trIjA prakAranA aparAdho batAve che, tu nAdi, sadaM ra nAmi, tame jANo cho, huM jANato nathI. koIka aparAdha evA hoya ke jenuM ziSyane jJAna na hoya paNa gurubhagavaMta te aparAdhane jANatA hoya ane koIka vAra khabara hoya chatAM pramAda ke anupayogathI bhUla thaI hoya. A viSayamAM caturbhagI A rIte thaI zake. 1. tame jANo cho, huM jANato nathI - gurubhagavaMta zAstrajJAtA hoya che. tethI ghaNI vAtamAM ApaNane aparAdha jevuM na lAgatuM hoya, chatAM temanI dRSTimAM te aparAdha jaNAto hoya. 2. tame jANo cho, huM paNa jANuM chuM - ghaNA aparAdha evA hoya je ziSyane khabara hoya chatAM pramAda, sahasAkAra Adi doSone kAraNe thayA hoya. jene gurubhagavaMta paNa jANatA ja hoya.' 3. huM jANuM chuM, tame jANatA nathI - ghaNIvAra saMkalpa-vikalpavALA manane kAraNe gurunA viSayamAM na karavA yogya vicAro karyA hoya, je gurubhagavaMta jANatA na hoya. parokSamAM temanA saMbaMdhI kAMIpaNa ghasAtuM bolAyuM hoya, je ziSyane khabara hoya paNa guru jANatA nAM hoya. kAyAthI paNa temanA Asanane paga lAgavArUpa kriyA thaI hoya je guru jANatA na hoya. 4. huM paNa jANato nathI, tame paNa jANatA nathI - evA paNa aparAdha hoI zake. jenI ziSyane khabara ja na hoya ane guru paNa chadmastha hovAthI jANI na zakyA hoya. A sarve aparAdhone smRtimAM lAvI, A pada bolavA dvArA kSamApanA mAMgavAnI che. bIjI rIte Avo artha paNa thaI zake ke ziSya alpa buddhivALo-agItArtha hoya che. tethI tene potAnI anAbhogAdithI thatI keTalIka bhUlo khyAlamAM hotI nathI. paNa gurubhagavaMto jJAnI-gItArtha hoya che. tethI ziSyanI thayelI bhUlo temanA khyAlamAM hoya che. te bhUlone temanA dvArA jANI tenA prAyazcitta mATe ziSya A zabdo bole che. tA micchA mi dudauM? tenuM " micchA mi dukkaDa' arthAt mAruM te sarva
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 sUtra saMvedanA pApa mithyA thAo. ahIM batAvela sarva prakAranA aparAdhathI je kAMI paNa duSkRta=pApa, thayuM hoya te mAruM mithyA thAo, phaLazUnya bano e pramANe AkhA vAkyano artha che. micchA mi dukkaDaM zabdano vizeSArtha : micchA mi dudhInuM nA eka eka zabdano artha Avazyaka niryukti pramANe nIce mujaba che. "mi-chA-mi-Tu-nna-4" e cha akSaromAM pahelo 'mi' = mRdutA : mRdu-mArdavapaNAnA arthamAM che. arthAt kAyAthI namra ane bhAvathI laghu banIne, 'chA' = chAdana : je doSo lAgyA hoya tenuM chAdana karavA mATe, eTale ke have pharI nahi karavAnA nirNayapUrvaka, 'mi' = maryAdAmAM : maryAdAmAM eTale kaiM cAritranA AcAromAM sthira banIne ane '3' = durgaMcchA : mArA pApI AtmAnI durgaMcchat = niMdA karuM chuM. cAreya akSarono saLaMga artha-kAyAthI ane bhAvathI namra banIne, cAritranI maryAdAmAM 2helo, huM doSone AcchAdana karavA, mArA pApI AtmAne niMdu chuM. '' = karAyeluM : meM karelA pApanI kabUlAta karuM chuM. 'OM' = Dayana : huM Dayana karuM chuM eTale upazama dvArA ullaMghana karuM chuM. e 'micchA mi dukkaDaM' padanA akSarono saMkSepathI artha che." jyAre ziSya "micchA mi dukkaDaM" bole eTale gurudeva paNa tenI pAse kSamApanA mAMgatAM kahe ke - ahamavi khAmi tumhaM, (jaM kiMci apattiyaM parapattiaM aviNayA sAriyA vAriyA coiyA paDicoiyA tassa micchAmi dukkaDaM ) "he vatsa, huM paNa tane khamAvuM chuM. tane avinayathI rokatAM, tArA doSonuM smaraNa karAvatAM, tane aticArothI aTakAvatAM, tane pramAda uDADavAnI preraNA karatAM ane karavA yogya kAryonI vAraMvAra preraNA karatAM. meM je kAMI aprIti upajAvanAruM tathA vizeSa aprIti upajAvanAruM kArya karyuM hoya, te saMbaMdhI mAruM
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI abduTThio sUtra saghaLuM duSkRta mithyA thAo. mArAthI tane kAMI kaThora vagere bhASAmAM aprItikara kahevAyuM hoya to mAruM paNa 'micchA mi dukkaDaM'." kevuM adbhuta che A jinazAsana ! jyAM guru paNa ziSya pAse kSamA mAMge. paMcAMga praNipAtarUpa prathama sUtra dvArA guru pratye vizeSa prakAre vinaya batAvAyo, IcchakArasUtra dvArA saMyamI AtmAnA zarIra AdinI sukhAkArInI pRcchA karI, vizeSa bahumAnabhAva vyakta karAyo ane A abhruDhio sUtra dvArA guru pratye thayelA aparAdhonI kSamApanA karAI. A rIte traNa prakAranA guruvaMdanamAM thobha vaMdanamAM upayogI traNa sUtrano artha samApta thayo. 93
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ IriyAvahiyA sUtra sarva dharmanuM mULa samatA che ane te samatAnI prAptino upAya sAmAyikanI kriyA che. tethI guravaMdana mATe jarUrI sUtro joyA bAda have ApaNe sAmAyikanI kriyAmAM upayogI sUtronI vicAraNA karIzuM. sUtra paricaya : IriyAvahiyA" zabdathI zarU thatA A sUtrane IriyAvahiyA sUtra kahevAmAM Ave che ane tenuM bIjuM nAma "IriyApatha pratikramaNa sUtra' paNa che. IryA eTale caryA. caryA eTale gamanAgamana athavA jIvanacaryA. gamanAgamana karatAM athavA jIvananA koI paNa vyavahAra karatAM jIvahiMsAdi pApo thayA hoya to te pAponuM pratikramaNa A sUtra dvArA karavAmAM Ave che. dharmasaMgraha graMthamAM IryAno artha dhyAna-maunAdirUpa bhikSudrata grahaNa karela che. tethI A IryAvahiyA karatAM munine te paNa khyAla hovo joIe ke, bAnamaunAdirUpa kriyAnuM je ullaMghana thayuM che, tenAthI aTakavA paNa A sUtra bolavAmAM Ave che. sAmAyikanI kriyAno prAraMbha karatAM navakAra-paMciMdiya bolIne gurusthApanA karAya che ane tyArabAda A sUtranA mAdhyame IriyAvahiyA eTale ke IryApathanI virAdhanAnuM pratikramaNa karavAmAM Ave che. sAdhvAcAra ke zrAvakAcAra saMbaMdhI koipaNa doSAcaraNathI AtmA malina thayo hoya to tenI vizuddhi mATe A pratikramaNa karavAnuM hoya che. koIkavAra kadAca dekhItI rIte doSo na thayA hoya
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI iriyAvahiyA sUtra to paNa bhaviSyamAM e. doSo thavAmAM kAraNabhUta evA AtmAmAM paDelA kusaMskAronA zodhana mATe paNa sAmAyika, caityavaMdana Adi kriyAno prAraMbha karatAM sadaiva iriyAvahiyAnI kriyA karavAnI hoya che. 95 sAmAyikAdi dharma sarva jIva-jagata ane jaDa-jagata upara samatAnA pariNAma svarUpa che. jIvanI hiMsA karavAthI jIva sAtheno amaitrIrUpa viSama bhAva utpanna thAya che. jyAM sudhI hiMsA dvArA karelA viSama bhAvanI sAcA haiyAthI kSamApanA na thAya tyAM sudhI jIva sAtheno sneha-pariNAma thaI zakato ja nathI ane jIva pratyenA maitrIbhAvarUpa sneha-pariNAma vinA dharmano prAraMbha ke dharmano vikAsa zakya ja nathI. eka paNa jIva sAthe jyAM sudhI cittamAM saMklezano pariNAma che, tyAM sudhI dharmakriyAmAM cittanI prasannatA AvatI nathI, cittanI prasannatA vinAno dharma te vAstavamAM dharma ja nathI. zAstramAM lakhyuM che ke, maitrI Adi bhAvothI jenuM citta suvAsita nathI, te bIjAne sukha nahi Apato kyAreya svayaM sukha pAmI zakto nathI. Atmika sukhane pAmavAnI icchAvALAe AthI ja sau prathama jIvahiMsAdithI thatA amaitrIbhAvathI aTakavuM joIe, sarva jIvamAtranuM sanmAna karavuM joie, sUkSma rIte paNa koInuM apamAna thAya ke koine pIDA thAya tevuM vartana mana-vacanakAyAthI na ja karavuM joIe ane kadAca koIvAra kaSAyane kAraNe, utAvaLathI ke anAbhogathI (avicArita pravRttithI) koIne leza paNa duHkha thayuM hoya to tenI A sUtra dvArA hArdika kSamApanA karI levI joIe. A ja kAraNosara dharmakriyAnI zarUAta karatAM pahelA, jIva pratyeno maitrIbhAva keLavavA ane kharAba kRtyothI kaluSita banelA AtmAne pratikrmaNa dvArA nirmaLa banAvavA IriyAvahiyA karavAnI khAsa vidhi che. jema jIvahiMsA Adi iryApathanI virAdhanA che tema koIpaNa sAdhvAcAranuM ullaMghana paNa iryApathanI ja virAdhanA che, tethI sAdhake saMpUrNa sAdhvAcA2ne smRtimAM utpanna karIne te saMbaMdhI virAdhanAonuM paNa A sUtra dvArA pratikrmaNa karIne ja dharmakriyAno prAraMbha karavo joIe. ahIM e paNa ullekhanIya che ke, vyavahAranayathI 'pratikramaNa' zabdano artha 'pApathI pAchA pharavuM,' tema thAya che, jyAre nizcayanayathI to 'pApa na karavuM' e ja pratikramaNa che, mATe ja upAdhyAyajI mahArAje kahyuM che ke,
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 sUtra saMvedanA 'mULapade paDikkamaNuM bhAkhyuM pApa taNuM aNu karavuM re' - sImaMdharasvAmInuM 350 gAthAnuM stavana, DhA. 1 pApa karIne guru samakSa tenI zuddhi karavI ane pachI kALajI rAkhavI ke punaH tevuM pApa na thAya, e to apavAdika pratikrmaNa che. utsarga mArge to pApa karavuM ja nahIM te pratikramaNa che. jema za2I2 kAdavavALuM thAya to tene dhovuM paDe che, paraMtu dhovA karatAM to zarIra kAdavavALuM thAya ja nahIM tevuM dhyAna rAkhavuM, e ja vadhu uttama che. tema pApathI AtmA malina thAya pachI pratikrmaNathI tene zuddha karavAnI kriyA karavA karatAM to pApa ja na thAya tevuM citta banAvavuM e ja vadhu uttama che. AthI ja utsargathI to pratikrmaNanI kriyA pApa pratye jugupsA keLavavA ane pApa ja na thAya tevI sajAgatA keLavavA mATe karAya che. eka zubha kriyAthI bIjI zubha kriyAnA prAraMbhamAM je IriyAvahiyA karAya che, te A autsargika pratikramaNamAM rahevAnA atyaMta prayatna mATe che ane pUrva kriyAmAM hiMsAdi je doSo lAgyA hoya tenA nivartana mATe je IryApratikramaNa karAya che te apavAdathI pratikramaNa che. pratikramaNa karyA bAda punaH tevI ja skhalanA na thAya te mATe khUba sajAga rahevuM joIe. jo punaH te pApathI aTakavAno bhAva na hoya to to te pratikramaNa apavAdathI paNa pratikramaNa rahetuM nathI. A sUtranA eka-eka pado dhyAnathI ane upayogapUrvaka jo bolavAmAM Ave to karelA pApo pratyenI jugupsA vadhe che. pApa pratyenI jugupsA vadhatAM saMvegabhAva vRddhi pAme che ane saMvegabhAva vadhatAM vadhatAM aImuttA muninI jema kevaLajJAnanuM kAraNa paNa banI zake. noMdha : saMskRta vyAkhyAkAroe dIrgha IvALA 'rUM' dhAtu parathI 'rthA' 'zabda tathA 'peryAthijI Adi zabda samajAvela che, prAkRta-paddhati pramANe emAM svAs-maLa-caitya-portha samaju yAt (hema. za. 8-2-207) sUtra dvArA ya pahelAM r mAM rU umeratAM 'riyA' zabda sAdhI zakAya che, tevA zabdo samavAyAMgasUtra, oghaniryukti, surasaMdarIcariya vageremAM maLe che. vizeSAvazyaka-bhASyamAM 'raDu tathA praznavyAkaraNamAM yiSna zrIharibhadrasUrinI AvazyakasUtra-vRtti (patra-616)mAM riyAmi vagere prayogo jovAmAM Ave che. chatAM lekhana-uccAraNa saralatA Adi kAraNe banne prakAranA (hrasva ane dIrdha) prayogo maLe che, te prAkRta zabda mahArNava jevA koza dvArA paNa jANI zakAya che. R. ke peDhI taraphathI prakAzita SaDAvazyakasUtrANi patra 3, 13, 14mAM dIrgha IvALA pATho che.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUNa sUtra : icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! IriyAvahiyaM paDikkamAmi ? icchaM / icchAmi paDikkamiuM IriyAvahiyAe virAhaNAe / gamaNAgamaNe / 1. alyupagama-saMpA. pANa-kamaNe, bIya-kkamaNe, hariya-kamaNe, osA - uttiMga- paNaga-dagamaTTI-makkaDA-saMtANA - saMkamaNe / je me jIvA virAhiyA / egiMdiyA, beiMdiyA, teiMdiyA, cauriMdiyA, paMciMdiyA / abhihayA, vattiyA, lesiyA, saMghAiyA, saMghaTTiyA, pariyAviyA, kilAmiyA, uddaviyA, ThANAoM ThANaM, saMkAmiyA, jIviyAo vavaroviyA, tassa micchA mi dukkaDaM // / pada-26 zrI iriyAvahiyA sUtra 2. nimitta-saMpA. icchAmi 1, paDikkamiuM 2. / / 1 / / 3. khodha-saMpA. IriyAvahiyAe 3, virAhaNAe 4 . / / 2 / / saMpA gamAgamaNe 5. / / 3 / / 5. saMgraha-saMpA. 97 4. chatarahetu-saMpA. pANa- kkamaNe, 6, bIya-kkamaNe, 7, hariya kkamaNe, 8, osA uttiMga paNaga-dagamaTTI makkaDA-saMtANA-saMkamaNe 9. / / 4 / / je me jIvA virAhiyA 10. / / 5 / / akSara-150
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 sUtra saMvedanA 7. va-saMpA . egiMdiyA 11, beiMdiyA 12, teiMdiyA 13, cauriMdiyA 14, paMciMdiyA 15. / / 6 / / 7. virAdhanA-saMpahA. abhihayA 16, vattiyA 17, lesiyA 18, saMghAiyA 19, saMghaTTiyA 20, pariyAviyA 21, kilAmiyA 22, uddaviyA 23, ThANAo ThANaM 24, saMkAmiyA 25, jIviyAo vavaroviyA-tassa micchA mi dukkaDaM 26. / / 7 / / anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha : bhagavan ! icchAkAreNa saMdisaha IriyAvahiyaM paDikkamAmi ? bhagavan ! icchAkAreNa saMdizata airyApathikI pratikramAmi ? . .... he bhagavan! svecchAthI AjJA Apo huM IryApathikI pratikramaNa karuM ? (1944 - 'paDikkameha' tuM pratima 42.) icchaM. icchAmi dhuM chu. (DaM ApanI mA. vI. .). IriyAvahiyAe virAhaNAe paDikkamiuM icchAmi airyApathikyAH virAdhanAyAH pratikramitum icchAmi / huM airyApathikI virAdhanAthI pratikramavAne IcchuM chuM, gamaNAgamaNe / gamanAgamane / gamanAgamana karavAmAM pANa-kkamaNe, bIya-kamaNe, hariya-kkamaNe, osA-uttiMga-paNaga-dagamaTTI-makkaDA-saMtANA-saMkamaNe / prANa-AkramaNe, bIja-AkramaNe, harita-AkramaNe, avazyAya-uttiMga-panaka-dakamRttikA-markaTa-saMtAna-saMkramaNe / prANIne cAMpatAM, bIjane cAMpatAM, lIlotarIne cAMpatAM, jhAkaLa-kIDiyAruM-lIlaphUga-kAdava-karoLiyAnI jALane cAMpatAM, me je egidiyA, beiMdiyA, teiMdiyA, cauriMdiyA, paMciMdiyA jIvA virAhiyA
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI IriyAvahiyA sUtra 99 mayA ye ekendriyAH, dvIndriyAH, trIndriyAH, caturindriyAH, paJcendriyAH jIvAH virAdhitAH / mArA vaDe je ekendriya jIvo, beindriya jIvo, te indriya jIvo, caurindriya jIvo ane paMcendriya jIvo virAdhAyA hoya. abhihayA, vattiyA, lesiyA, saMghAiyA, saMghaTTiyA, pariyAviyA, kilAmiyA, uddaviyA, ThANAo ThANaM saMkAmiyA, jIviyAo vavaroviyA mahata, rvAtaMtA, pitA, saMpatitA, saMkitA:1, patipatA:1, ramatA, avadrAvitA:', sthAnAt sthAnaM saMkrAmitAH', jIvitAt vyaparopitAH", lAte marAyA hoya, dhULe DhaMkAyA hoya, bhoMya sAthe ghasAyA hoya, bhegA karAyA hoya, thoDo sparza karAyo hoya, paritApa upajAvAyA hoya, kheda pamADAyA hoya, udvega pamADAyA hoya, eka sthAnethI bIje sthAne mUkAyA hoya, jIvitathI chUTA karAyA hoya tassa mi dukkaDaM micchaa| tasya me duSkRtam mithyA / tenuM = te saMbaMdhI mAruM duSkata mithyA thAo. vizeSArtha : rUchAvare saMkisada bhavan ! riyAvadiyaM himAma? : he bhagavaMta ! Apa mane IcchApUrvaka AjJA Apo. huM IryApathikI pratikramaNa karuM? IriyAvahiyAnI kriyAno prAraMbha karatAM sau prathama ziSya gurubhagavaMta pAse atinamrabhAve AjJA mAMge che ke, Apa baLAtkArathI nahi, paraMtu IcchApUrvaka mane AjJA Apo to huM iryApathanI virAdhanAnuM pratikSmaNa karuM ? guNasaMpanna guru uttama kriyA mATe haMmezA yogya avasara jANIne ziSyane ucita hoya tevI AjJA ApatAM ja hoya che, to paNa uttama ziSya potAnA vinayaguNanI vRddhi mATe koIpaNa kAryano prAraMbha karatA haMmezA guru pAse AjJA mAMge ja che. namrabhAve pratikramaNanI AjJA mAMgatAM vinIta ziSyanA pUchAyela praznanAM javAbamAM guru kahe che ke, parivabheda tuM pratikSmaNa kara. rUche : huM IcchuM chuM.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 sUtra saMvedanA icche' kahI ziSya ema jaNAve che ke, ApanI AjJA pramANa che arthAt gurunI AjJAno te svIkAra kare che. Ama gurue "Dimeha' zabda dvArA je pratikramaNa karavA mATenI saMmati ApI hatI te svarUpa gurunI AjJA pramANe karavA ziSya icche che e vAta "Iccha' zabdathI jaNAya che. jo AjJAno A rIte svIkAra na karAya ane maunapaNe kAryano prAraMbha karAya to avinaya thAya ane AdhyAtmika kSetramAM avinayathI karela kriyA kyAreya pheLavAna thatI nathI. - have gurunI AjJA meLavyA bAda pratikramaNa karavAnI zarUAta karatAM ziSya kahe che ke, rUchAmi pavidaAmika: huM pratikramavAne IcchuM chuM. guru dvArA AjJA prApta thatAM ja ziSya parama utsAhita thaIne upayogapUrvaka IryApathanA pratikramaNa mATe udyamavALo bane che. sAmAyikavrata uccaratAM pahelAM A sUtranA AdhAre potAnAthI je kAMIpaNa jIvavirAdhanA thaI hoya tenA pratye sAdhaka, manathI aNagamo, jugupsA, dhRNA Adi bhAvo pedA kare che. eka pApa pratye pedA thayelA A jugupsA Adi bhAvathI sAdhakamAM sarva pApathI aTakavAno pariNAma pedA thAya che. prati = pAchuM ane kramaNa = pharavuM, Ama pratikramaNa zabdano artha pAchA pharavuM thAya che. pote karelI skUlanAthI pAchA pharavuM te pratikramaNa' che. jIvano mULa svabhAva potAnA jJAnAdi guNomAM rahevAno che athavA jJAnAdi guNonA poSaka dhyAna-maunAdi AcAro sevavAno che. A mULa svabhAvane choDIne jo AtmA viSayo ke kaSAyorUpa parabhAvamAM cAlyo gayo hoya to tyAMthI AtmAne potAnA mULa svabhAvamAM lAvavAnI kriyAne pratikramaNa kahevAya che. A zabdo dvArA ziSya AvuM pratikSmaNa karavAnI potAnI icchA pragaTa kare che. A pada dvArA pahelI abhyapagama saMpadA pUrNa thAya che. AlocanA karavAno svIkAra e ja abhyapagama saMpadA che. A padamAM pratikramaNa karavAno svIkAra karyo che, tethI A pada abhyapagama saMpadA che. have zenuM pratikramaNa karavAnI IcchA che te batAve che. . 1. svAsthAnAt vat parasthAna banAvI vazAn ata: tatraiva kramaNaM bhUyaH, pratikramaNamucyate // - (haribhadrasUrikRti Avazyaka TIkA)
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI IriyAvahiyA sUtra 101 rUriyAvadiyANa vira EMI: airyApathikanI virAdhanAthI. A pado dvArA sAdhaka vizeSathI iryApathikI virAdhanAthI pratikramavAnI IcchA pragaTa kare che. iryApatha eTale gamanAgamanano mArga athavA IryA eTale jIvanacaryA - zrAvaka athavA sAdhunI jIvana caryA. ahIM mArgamAM cAlatAM thayela virAdhanAnA pApathI pAchA pharavAnI IcchA athavA to zrAvakAcAra ke sAdhvAcAramAM kyAMya leza paNa skUlanA thaI hoya to tenAthI pAchA pharavAnI IcchA, ziSya guru pAse vyakta kare che. virAdhanAne samajavA mATe ApaNe pahelA ArAdhanA zuM che te samajavuM paDaze. samyagdarzana-jJAna-cAritrasvarUpa mokSamArganI upAsanA karavI te ArAdhanA, athavA to saMyamamArganuM yathAvidha pAlana karavuM te ArAdhanA che. AvI ArAdhanAthI viparIta AcaraNa te virAdhanA che, athavA to vikRta thayelI ArAdhanA te virAdhanA. je ArAdhanAmAM khAmI ke bhUla rahI hoya te virAdhanA che. virAdhanAno bIjo artha prANIne duHkha upajAvavuM = pIDA ApavI te paNa che. ahIM A ja arthamAM virAdhanAno prayoga karAyo che. A virAdhanAnA cAra prakAra che. 1. atikrama : ArAdhanAnA bhaMga mATe koI preraNA kare ane pote teno niSedha na kare te atikrama che. 2. vyatikrama : virAdhanA mATenI taiyArI te vyatikrama che. 3. aticAra : jemAM kAMIka aMze doSanuM sevana thAya te aticAra che. 4. anAcAra : je saMpUrNapaNe ArAdhanAne bhAMge, jemAM ArAdhanAnuM koI paNa tattva ja na hoya te anAcAra che. sAdhvAcAranA viSayamAM thayela AvI sarva virAdhanAne yAda karavApUrvaka atyaMta upayogathI A pada bolavAmAM Ave to anAbhogathI, sahasAtkArathI ke pramAda Adi kAraNe thayela koIpaNa virAdhanAthI pAchA pharavAno pariNAma pedA thAya che. muni bhagavaMto pAMca mahAvratane ane zrAvako 12 aNuvratone ArAdhe che. A vratanI ArAdhanA karatAM hiMsA, jUTha, corI Adi kAMI paNa thAya to virAdhanA thAya che. A sUtramAM to mAtra hiMsAjanya virAdhanAnuM ja pratikramaNa che, tevuM ApAtathI jotAM lAge, paraMtu sUkSma dRSTithI joIe to samajAya ke, sarva vratomAM
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 102 sUtra saMvedanA mukhya ahiMsAvrata che. bAkInA cAreya pariNAmo hiMsAnA kAraNa hovAthI hiMsAmAM ja te saghaLAno samAveza thaI jAya che. tethI ahIM sarva pApanA saMgraharUpa jIvahiMsAne mukhya gaNI tene sAme rAkhIne zuddhino krama batAvyo che. ahIM bIjI nimitta saMpadA pUrNa thaI. A pada dvArA AlocanAnuM kAraNa batAvAya che mATe A nimitta saMpadA che. have sAdhaka je virAdhanAnAnuM pratikramaNa karavA icche che, te virAdhanAnA kAraNo batAve che - amaIITmane : javAmAM ane AvavAmAM, svasthAnathI anyatra javuM te gamana che ane pAchuM AvavuM te Agamana che. koI paNa sthAne javAmAM ane tyAMthI pAchA AvavAmAM thayelI virAdhanAnuM A sUtra dvArA pratikramaNa karavAnuM che. ahIM trIjI ogha saMpadA pUrNa thaI. A pada dvArA virAdhanAno sAmAnya hetu darzAvyo che mATe Ane ogha arthAt sAmAnya hetu saMpadA kahe che, virAdhanAnuM kAraNa batAvI have tenA prakAro batAve che. pAdirkamaLa, vIryadakSamaLe, rikSamaLe,, prANIne cAMpatAM, bIjane cAMpatAM, lIlotarIne cAMpatAM, pazcima - eTale prANI para AkramaNa karavuM . sAmAnyathI pAMca Indriya, manobaLa, vacanabaLa, kAyabaLa, AyuSya ane zvAsozvAsarUpa daza prANomAMthI yathAyogya prANo jemAM varte tene prANI kahevAya. paraMtu ahIM prANI zabdano khAsa upayoga to jenAmAM Indriyo vyakta thayelI che, tevA jIvone oLakhAvavA mATe karyo che. eTale ke beIndriyAdi jIvone ahIM prANI tarIke oLakhAvyA che. kemake, ekendriyanA bhedo A pachInA bIya%maNe Adi padothI kahela che. A beIndriyathI paMcendriya sudhInA sarva jIvonuM AkramaNa karavuM eTale paga vaDe te jIvane cAMpavA-dabAvavA vagere dvArA. A pada bolatAM ApaNA dvArA je koI paNa trasa jIvonI virAdhanA thai hoya te smRtimAM lAvavAnI che. jemake, upayoganI zUnyatA AdinA kAraNe paga lApatA,
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI IriyAvahiyA sUtra 103 nIce koI jIva AvI marI gayo hoya te, athavA jIvane bacAvavAno koi pariNAma na karyo hoya te. athavA cAlatI vakhate ApaNo mAravAno pariNAma na hoya paraMtu te jIvo na mare tenI kALajI paNa na hoya te vagere. jIvane bacAvavAnA prayatna na karavArUpa upekSAnA pariNAmane paNa zAstrakAre hiMsAsvarUpa ja mAnI che, AthI ja A pada dvArA upekSArUpa je kharAba adhyavasAya thayo che tene paNa yAda karI khamAvavAno che. A pada dvArA te sarva virAdhanAnI kSamApanA mAMgavAnI che. vImo - eTale bIjane cAMpatA. sacitta evA ghauM, maga, bAjarI Adi dhAnyanA dANAne ke bIjA koIpaNa prakAranA sacitta bIja paga nIce AvyA hoya athavA hAthathI ke anya koI vastuthI tenI virAdhanA thaI hoya, to A pada dvArA te sarva virAdhanAne smRtimAM lAvI, tenI kSamA yAcavAnI che. dariyaavo - eTale lIlI vanaspati-lIlA ghAsa-vRkSo, choDavA ke anya koI lIlotarI upara paga Avyo hoya ke, hAtha-vastra AdithI tenI virAdhanA thaI hoya, to A pada dvArA tene yAda karI khamAvavAnI che. mosA-kSatti-pa-rakAmaTTI-mazna-saMtA-saMmo : jhAkaLakIDiyAruM-lIlaphUga-kAdava-karoLiyAnI jALane cAMpatAM, gosA - eTale prabhAtakALe paDela jhAkaLa. temAM cAlatAM, tenA upara paga Adi mUkatA ke hAthathI paNa tenI koI virAdhanA thaI hoya to tenI A padathI noMdha levAnI che. ttiA - eTale bhUmimAM goLa chidra pADanAra gardabha AkAranA jIvo athavA kIDIonA dara. tene baMdha karatAM, temAM pANI Adi javA detAM ke hAtha-pagathI tenI kilAmaNA thaI hoya to tenuM "micchA mi dukkaDa' ApavAnuM che. paUT - eTale lIlaphuga. khAsa karIne comAsAnI RtumAM, bhejavALA vAtAvaraNamAM khAdya padArtho upara, pRthvI upara ke melA vastrAdi upara A lIlaphUga thavAnI saMbhAvanA che. A lIlaphuga AdinI paNa je je rIte virAdhanA thaI hoya te saMbaMdhI mAruM saghaLuM duSkata mithyA thAo. T-madI - eTale kAcuM pANI athavA kIcaDa, DhIlo kAdava. pANI ane mATI
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 sUtra saMvedanA maLIne je kAdava bane che, te DhIlA kAdavane daga-maTTI kahevAya che. athavA daga= kAcuM pANI ane maTTI=sacitta mATI. tenI paNa koIpaNa rIte virAdhanA karI hoya. dhummasa paDavAthI ke varasAdanA divasomAM jamIna upara paDela kAcuM pANI ke zarIra, pustaka Adi upara je pANI paDyuM hoya, tenI yogya jayaNA sAcavI na hoya, tene phUMka mArI ke hAthathI lUMchI nAkhavAnA kA2Ne je pANInA jIvanI virAdhanA thaI hoya, unALAnA divasomAM pANInA jaLAzayo, nadIo vagere joI AnaMda thayo hoya, nadI utaratAM pANInA jIvono.sparza gamI gayo hoya, nAyagarA vagere dhodha jovAmAM AnaMda mANyo hoya te sarve pAponI virAdhanAnuM 'micchA mi dukkaDaM' ApavAnuM che. jijJAsA : kudaratI sauMdarya jovAmAM pApa zuM lAge ? jethI tenuM 'micchA mi dukkaDaM' devuM joIe ? H tRpti : kudaratI sauMdarya tarIke ApaNe joIe chIe, vividha AkRtivALI vanaspatio ane pANInA sthAno. A banne sthAnomAM asaMkhyAtA ekendriyanA jIvo hoya che. A jIvone te te sthAnamAM sthAvara nAmakarmanA udayanA kAraNe purAIne rahevuM paDe che. vaLI, atyAre je je (hila sTezano vagere) pharavAnA sthaLo che, tyAM teno dekhAva sAro rAkhavA mATe vanaspatine avAra-navAra kApe che, navI navI ugADe che, kharAba thatAM tene mULathI ukheDIne pheMkI de che, aneka loko tenA upara cAle che, kUde che, hare che, phare che, A dareka kriyAthI A ekendriyanA jIvone trAsa thAya che. AvA sauMdaryamAM AnaMda mANavAthI te te jIvone thatI A pIDAnI anumodanA thAya che. vaLI, sau jovA jAya che, tenA kA2Ne ja paisAnA arthI jIvo A rIte vanaspatikAya Adine pIDavAnuM kArya kare che. tethI ka2AvaNanuM paNa pApa lAge che ane te jIvo upara cAlavA vagerethI karaNanuM pApa paNa lAge che. mATe AvA kudaratI sauMdarya joI majA mANI hoya tenuM paNa 'micchA mi dukkaDaM' ApavuM joIe. makkaDA-saMtANA eTale karoLiyAnI jALa. karoLiyAnI jALane pADI hoya, ghara sApha karatAM karoLiyAnA gha2 bhAMgyA hoya to te virAdhanAnuM paNa smaraNa karIne tenAthI malina banelA AtmAne zuddha karavAno che. A pado bolatAMnI sAthe ApaNane yAda AvavuM joIe ke "mAre sUkSma rIte paNa AvA koI paNa prakAranA jIvonI virAdhanA nathI karavAnI. jo AvI
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI iriyAvahiyA sUtra virAdhanA thaI hoya to tenA pratye jugupsA keLavavAnI che ane na thaI hoya to A zabdo dvArA ahiMsAnA pariNAmane dRDha karavAno che, jethI bhaviSyamAM sAvadhAnI rahe ane cAlatAM cAlatAM AvI virAdhanA na thAya. 105 saMmaLe - eTale jhAkaLathI karoLIyAnI jALa sudhInA jIvonI AkrmaNathI thayela virAdhanA. ahIM sam upasargapUrvaka m dhAtuno - eka vastu AghI-pAchI thAya, eka svarUpamAMthI bIjA svarUpamAM palaTAI jAya, eka sthitimAMthI bIjI sthitimAM mUkAI jAya evo artha thAya che. vaLI, AvA ja bhAvane batAvanArI anya kriyAo jevI ke oLaMgavuM, praveza karavo, pheraphAra karavo vagere arthamAM paNa A dhAtu vaparAya che. ahIM oLaMgavAnA athavA u52 thaIne pasAra thaI javAnA arthamAM A "saMkrama" dhAtu vaparAyelo che, eTale ke A jIvone oLaMgavA, temanA upara thaIne pasAra thavuM vagere karatA paNa je jIva virAdhanA thaI hoya tenuM pratikramaNa karavAnuM che. AgaLa batAvavAmAM Avaze te "egidiyA" vagere bhedothI sarva jIvono samAveza thaI javAno che chatAM "hariyakkamaNe" Adi pado dvArA judA judA jIvonI virAdhanA te te zabdo dvArA batAvI, tenuM kAraNa manamAM te te jIvonI pRthag upasthiti mATe thaI haze evuM lAge che. A padathI cothI vizeSa hetu saMpadA pUrNa thAya che. gamanAgamana karatAM vizeSa prakAre kaI kaI virAdhanA thaI che, te A padamAM batAvyuM che. mATe A padane vizeSa hetu saMpadA athavA Itara hetu saMpadA paNa kahevAya che. ne me nIvA viAhiyA : mArAthI je koI paNa jIvanI virAdhanA thaI hoya. jIvano sAmAnya artha zarIrathI bhinna cetanA guNavALo AtmA thAya che. paraMtu jIvanazakti dhAraNa karavAnA guNane lIdhe te AtmA jIva kahevAya che. jIvana jIvavAnI kriyA jenA vaDe thAya che, tevA jIvaMta zarIrane paNa upacArathI jIva kahevAmAM Ave che. chedana, bhedana, mAraNa vagere A jIvaMta zarIranuM thAya che, paNa tenuM saMcAlana karanAra AtmAnuM (jIvanuM) nahIM. ahIM pAMcamI saMgraha saMpadA pUrNa thaI. samasta jIva virAdhanAno saMgraha karanAra A pado hovAthI Ane saMgraha saMpadA kahevAya che.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 sUtra saMvedanA sAmAnyathI, mArAthI je koI jIvonI virAdhanA thaI hoya ema kahIne, have je koI jIvo' eTale kayA kayA jIvo te batAve che - liyA, vaMtiyA, tevuMdiyA, varjiviyA, paMvitiyA ? eka indriyavALA, beindriyavALA, traNa indriyavALA, cAra iMdriyavALA ane pAMca indriyavALA jIvo ke, jenI mArA vaDe virAdhanA thaI hoya. eka indriyavALA pRthvI-pANI-agni-vAyu ane vanaspatinA jIvone aneka prakAre mana-vacana-kAyAthI duHkha pahoMcADyuM hoya. be indriyavALA jIvo jevA ke zaMkha, koDI Adino binajarUrI upayoga karyo hoya. sparzana, jIbha, ane nAka ema traNa indriyavALA kIDI, mAMkaDa Adi jIvo pratye aNagamo karyo hoya. sparzana, jIbha, nAka ane AMkha ema cAra indriyavALA vIMchI, mAkhI, macchara vagere prANI pratye aprIti karI hoya. kAna sahita pAMca indriyavALA deva, manuSya, naraka ke tiryaMcanA jIvone koIpaNa rIte du:kha pahocADyuM hoya. A ekendriyathI paMcendriya sudhInA mULa paMcavidha jIvonA paka3 uttarabhedo thAya che. ahIM chaThThI jIva saMpadA pUrI thAya che. A padothI jIvonA prakAro darzAvyA che. tethI te jIva saMpadA tarIke oLakhAya che. have paka3 prakAranA jIvone kayA prakAre duHkhI karyA hoya te batAve che. garamada, variyA, siyA, saMdhANa, saMdiyA, pariyAviyA, kilAmiyA', uddaviyA, ThANAo ThANaM saMkAmiyA', jIviyAo vavaroviyA : 563 prakAranA jIvo lAte marAyA hoya, dhULe DhaMkAyA hoya, bhoMya sAthe ghasAyA hoya, bhegA karAyA hoya, thoDo sparza karAyo hoya", paritApa upajAvAyA hoya, kheda pamADAyA hoya, udvega pamADAyA hoya, eka sthAnethI bIje sthAne mUkAyA hoya, jIvitathI chUTA karAyA hoya, bidA - eTale sAme AvatA jIvane paganI Thokara lagAvI hoya, variyA
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI IriyAvahiyA sUtra 107 eTale Dhagalo karyo hoya ke jIvane dhULathI DhAMkyAM hoya, siyA eTale jamIna para jIvane dabAvyA hoya ke thoDI mAtra kacaryA hoya, saMthAphayA eTale ekabIjAnAM paraspara avayavo dabAya tema jIvone saMkaDAvyA hoya, saMpaTTiyA eTale jIvone thoDoka sparza karyo hoya, parivAviyA eTale ghaNI rIte jIvone sakhata pIDA upajAvI hoya, viTAmiyA eTale maraNa tulya pIDita karyA hoya, kaviyA eTale atyaMta trAsa pamADyo hoya, tamo kA saMvAmiyA eTale jIvone temanA sthAnathI vikhuTA pADIne anya sthAne mUkyA hoya, ane nIviyAgo vavaviyA eTale jIvanathI choDAvI dIdhA hoya arthAt temanuM maraNa nIpajAvyuM hoya. A daza prakAre paka3 prakAranA jIvone duHkhI karIne je pApa bAMdhyuM hoya te pApathI mukta thavAnuM che. . jijJAsA : paritApa ane kilAmaNAmAM pharaka zuM ? tRpti H sarva prakAranA zArIrika duHkhorUpa saMtApa karavAthI duHkha upajAvavuM te paritApa che ane pasIno, AMsa vagere paDe tevo parizrama Apavo te kilAmaNA che. paritApamAM zArIrika duHkho ApavA ane kilAmaNAmAM jIvanA manane duHkha ApavuM e paritApa ane kilAmaNAmAM mukhya bheda che. jIvonI virAdhanAnA prakAro ghaNA che. temAMthI ahIM to mAtra daza prakAro ja batAvyA che. paNa te sivAyanA prakArone paNa yAda karI che te jIvone je je prakAre virAdhyA hoya, te sarva jIvo ane virAdhanAone A pado bolatA najara samakSa lAvIne, je je azubha ke krUra bhAvathI virAdhanA karI hoya, tenAthI vadhAre zubha bhAva ke karuNAno bhAva A zabdo bolatA hRdayamAM utpanna thavo joIe. to ja sAcA arthamAM kSamApanA thaI zakaze. A daza prakAranI virAdhanAnA upalakSaNathI mana-vacana-kAyAthI anya koIpaNa rIte koIpaNa jIvane vANI dvArA, vartana dvArA ke malina bhAvo dvArA duHkha pahoMcADyuM hoya to te sarva prakAranI virAdhanAne A zabdo dvArA yAda karI kSamApanA mAMgavAnI che. ahIM virAdhanAnA prakAra batAvatI sAtamI virAdhanA saMpadA pUrI thaI. tassa micchA mi tuahuM tenuM = te virAdhanA saMbaMdhI mAruM duSkRtya mithyA thAo.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA micchA mi dukkaDaM A padano vizeSArtha 'aDhio sUtra' mAMthI samajI levo. 563 vabhedone dareka rIte 'micchA mi dukkaDaM' ApatAM 'micchA mi dukkaDaM' nA 1824120 bhedo thAya che. 563 jIvabhedone abhihayA vagere 10 prakAranI virAdhanAthI guNatAM 5630 bhedo thAya. te paNa koI rAgathI haNe ane koI dveSathI haNe, mATe e 2 thI guNatAM 11260 bhedo thAya. tene mana-vacanakAyA e 3 yogathI guNatAM 33780 thAya. tene karavuM-karAvavuM-anumodavuM e 3 karaNathI guNatAM 101340 thAya. tene bhUta-bhaviSya-vartamAna ema 3 kALathI guNatAM 304020 bhedo thAya. tene 1- arihaMta 2- siddha 3- sAdhu 4- deva 5guru 6-AtmA e 6 nI sAkSIe 'micchA mi dukkaDaM' apAya che mATe 6thI guNatAM kula 1824120 bhedothI 'micchA mi dukkaDaM' apAya che. A pratikramaNa saMpadA che. A sUtrano upayoga raste cAlatA athavA sAdhu ke zrAvaka saMbaMdhI koI paNa kriyA karatAM thayelI jIvanI virAdhanAne khamAvavA mATe sAmAyika, pratikramaNa, caityavaMdanAdi karatAM pUrve thAya che. vaLI, eka kriyAmAMthI bIjI kriyAmAM jatA ane svAdhyAya ke dhyAnAdi zarU karatAM pUrve IriyAvahiyA karavAmAM paNa A sUtrano upayoga thAya che. 108 jijJAsA H eka kriyAmAMthI bIjI kriyAmAM jatAM kayA jIvanI virAdhanA thaI hoya ? athavA svAdhyAya, dhyAna vagere karatA pUrve jIvanI virAdhanA na paNa thaI hoya chatAM A sUtra zA mATe bolavAmAM Ave che ? tRpti : ApaNe zarUAtamAM ja vicArI gayA ke jema IryApathano artha javAAvavAno mArga thAya che, tema IryApathano bIjo artha mokSagamanano mArga paNa thAya che. rastAmAM jatA-AvatA thayelI jIvanI virAdhanAnI kSamApanA mATe jema A sUtra bolAya che, tema samyagdarzanajJAna ane cAritrarUpa je mokSamArga che, temAM pravartatA je paNa azubha bhAvo thayA hoya to tenuM paNa prAyazcitta A sUtra dvArA karavAmAM Ave che. vaLI, eka kriyAmAMthI bIjI kriyAmAM jatAM je IriyAvahiyA karAya che, te have pachI karAtI kthiAmAM koI virAdhanA na thAya tevo%0Dha prayatna karavA mATe karAya che. pUrva kriyAmAM thaI gayela virAdhanAne smRtimAM lAvI tenuM pratikramaNa
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI IriyAvahiyA sUtra 109 karIne, pachI karAtI kriyAmAM AvI koI virAdhanA na thAya te rItano satata upayoga rahI zake, te mATe IriyAvahiyA karavAmAM Ave che. manathI azubha yoganuM pravartana mukhyatayA svaprANane pIDA kare che ane vacana-kAyAnI anucita pravRtti mukhyatve paranA prANa ne pIDA karanArI bane che. A banne anucita pravRttiothI azuddha banelA AtmAne IriyAvahiyAthI zuddha karAya che. IriyAvahiyA karyA vagara jo svAdhyAya ke dhyAna Adi karAya to te kriyA phaLavAna thatI nathI. kAraNake, jyAre mana azubha yogamAM ke vicAromAM pravartatuM hoya tyAre kriyA yathArtha thatI nathI. paraMtu jo IriyAvahiyA karI bIjI kriyA zarU kare to tenA azubha vicArono nAza thaI jAya che. tethI svAdhyAya, dhyAna AdimAM viziSTa karmanirjarAne te sAdhI zake che. TUMkamAM, nAnAmAM nAnI jIvanI virAdhanA ke nAnAmAM nAno azubha vicAra paNa jIvanamAM vAstavika dharmane lAvI zakato nathI. mATe e sarvenI kSamApanA avazya karavI ja joIe ane je je pApanuM pratikramaNa karIe te te pApo punaH na thAya tenI atyaMta kALajI paNa rAkhavI joIe e ja A sUtrano sAra che. A sUtramAM AvatA eka eka padone jo dhyAnapUrvaka bolavAmAM Ave to che jIvanikAyanA pAlanamAM mana daDha yatnavALuM bane che. A kriyA karatA pUrve mananI zithilatAthI ke pramAdathI cha kAyanA vadhathI baMdhAyelA pApa karma nabaLA paDe che. AtmA upara ahiMsA dharmanA saMskAro tIvra thAya che. tene kAraNe hiMsA karavAnA kasaMskAro dhIme dhIme naSTa thatA jAya che. pahelA jIvavIrya hiMsAdi kAryamAM pravartatuM hatuM, te have ahiMsaka bhAvamAM pravartamAna thAya che. jeo dhyAna vinA ke javalaMta upayoga vinA mAtra kriyA karavI joIe ema mAnIne khAlI A sUtra bolI jAya che, teone uparokta lAbho thatA nathI ane je sAdhvAcAranA ullaMghanano ke jIvahiMsAno pariNAma hato te cAlyA ja kare che. AvI vyaktinI IriyAvahiyAnI kriyA paNa mRSAvAdarUpa ja bane che. kemake, teo "tassa micchA mi dukkaDa !' vagere pada bole che paNa hiMsAdi bhAva pratye aNagamo ke temAMthI nivartanano pariNAma temanAmAM hoto nathI.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ tasa uttarI sUtra sutra paricaya : IriyAvahiyA sUtrathI pApanuM "micchA mi dukkaDa ApI je zuddhi thAya che te zuddhi karatAM paNa AtmAne vizeSa prakAre zuddha karavA mATe A sUtra bolI kAyotsarga karAya che. eka vAra zuddha karela pApane punaH zuddha karavA tene uttarIkaraNa kahevAya che. te A sUtrathI thAya che, mATe A sUtranuM nAma "tassA uttarI sUtra kahevAya che. AtmAne atyaMta zuddha karavAnI tIvra lAlasA hoya ane Atmazuddhi dvArA mokSane ja prApta karavAnI jhaMkhanA hoya evo sAdhaka A sUtra bolavAno adhikArI che. AtmAnI vizeSa zuddhi mAtra jIvahiMsA saMbaMdhI thayelA pApa pUratI ja nathI karavAnI, paNa potAnA AtmAmAM rahelA anya doSonI paNa zuddhi karavAnI che. tethI jIvahiMsA saMbaMdhI doSonI ane anya paNa doSonI uttara = vizeSa zuddhi karavI e A sUtranuM lakSya che. te mATe ja A sUtranuM vidhAna che. jIvarAzine duHkha pahoMcADavAthI thayela virAdhanAthI athavA koIpaNa vrata saMbaMdhI thayela virAdhanAthI malina banelA AtmAnI zuddhi mATe zAstramAM batAvelA daza prakAranA prAyazcittamAMthI IriyAvahiyA sUtra dvArA AlocanA 1. 1. AlocanA eTale karelI bhUla gurnAdine kahevI 2. pratikramaNa eTale micchA mi dukkaDa devuM 3. mizra eTale paheluM ane bIju banne prAyazcita karavA 4.vivekaeTale doSita AhAra vagerene paraThavavuM 5. kAyotsarga eTale duHsvapnAdi aMge kAyotsarga karavo 7. tapa eTale
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI tassa uttarI sUtra 111 ane pratikramaNa nAmanA be prAyazcitta thAya che. A banne prAyazcittathI AtmA nirmaLa to bane che. Ama chatAM paNa keTalAka aticAra evA hoya che ke, temane zuddha karavA mATe vizeSa kriyA karavI paDe che, A DyiAne uttarIkaraNa kahevAya che. A uttarIkaraNanA adhyavasAyapUrvaka kAyotsarga nAmanA pAMcamAM prAyazcittathI vizeSa Atmazuddhi karavA mATe A sUtra bolAya che. tethI ja A sUtranuM nAma uttarIkaraNa sUtra che. A sUtrano mukhya viSaya uttarIkaraNa che. pApano nAza karavA mATe uttarIkaraNathI kAyotsarga karAya che. te uttarIkaraNa prAyazcitakaraNathI thAya che, prAyazcitakaraNa vaLI vizodhikaraNathI thAya che ane vizodhikaraNa vizalyIkaraNathI thAya che. Ama 1. prAyazcitakaraNa, 2. vizodhikaraNa ane 3. vizalyIkaraNa e traNa upAyothI uttarIkaraNa thaI zake che. iriyAvahiyA karyA pachI paNa je azubha bhAvo rahI gayA hoya tene sUkSmabuddhithI vicArI nAza karavAnA che. A nAzano upAya kAyotsarga che. A sUtra bolIne e rIte kAyotsarga karavAno che ke duSkRtanA pariNAmo sarvathA nirmaLa thaI jAya ane vratanA pariNAmo sthirabhAvane pAme. tethI ja pApanAzanA upAyabhUta kAyotsargane anulakSIne A sUtra cAra bhAgamAM vaheMcAyeluM che. 1. anusaMdhAnadarzaka, 2. kAyotsarganA hetuo (upAyo) 3. kAyotsarganuM prayojana, 4. kAyotsarganI pratijJA. mULa sUtra: - tarasa uttarI-zaroLa, pAchitta-varanevi, visoTI-zaroLa, visarjI-roLa, pAvANaM kammANaM nigghAyaNaTThAe, ThAmi kAussaggaM / / AyaMbila vagere tapa karavo 7. cheda eTale dIkSAdi paryAyano amuka pramANamAM cheda karavo 8. mUla eTale mUlathI pharI vrata uccaravuM. 9. anavasthApya eTale amuka tapa pUrNa na thAya tyAM sudhI pharI vrata na ApavuM 10. pArAMcita eTale sarva prAyazcitothI bhAre, AcAryane apAtuM prAyazcita, jemAM cha mAsathI laine bAra varSa sudhI avyaktapaNe ajJAta pradezamAM vicare pachI pharIthI vrata ApavuM te.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 sUtra saMvedanA saMpadA-1 pada-Da 11A, paDikkamaNa-saMpadA. tassa uttarI-roLa 1, pAyaghdhitta-neLa 2, visohI-ronuM rU, visachIkrnnennN 4, pAvANaM kammANaM nigghAyaNaTThAe 5, ThAmi kAussaggaM 6. / / 1 / / anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha : tassa uttarI karaNeNaM, tasya uttarI karaNena, tenuM (pUrve airyApathikI virAdhanAnI je zuddhi karI tenuM) uttarIkaraNa karavAthI pAvANaM kammANaM nigghAyaNaTThAe ThAmi kAussaggaM pApAnAM karmaNAM nirghAtanArthaM kAyotsargam tiSThAmi / pApakarmono nAza karavA mATe huM kAyotsargamAM rahuM chuM. (te uttarIkaraNa zenAthI thaze te batAvavA kahyuM che ke...) pAyacchinna-jaroLa, prAyazcita-rona, visodI-roLa, vizodhi-ramena, vizodhikaraNa dvArA prAyazcitakaraNa dvArA, (prAyazcitakaraNa zenAthI thaze te batAvavA kahyuM che ke...) akSa2-49 (vizodhikaraNa zenAthI thaze te batAvavA kahyuM che ke...) visakI-haroLa, vizalyI- karaNena vizalyIkaraNa dvArA 18. matAMtare A iriyAvahI sUtranI AThamI saMpadA che.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI tassa uttarI sUtra 113 vizeSArtha : . 1. anusaMdhAnadarzaka : tarasa : tenuM. tenuM eTale pUrve IriyAvahiyA sUtramAM je aticAronuM Alocana ane pratikramaNa prAyazcita karyuM hatuM te ja aticAronuM e pramANe tatsa zabdano artha che. IriyAvahiyA sUtrathI AtmAnuM je saMskaraNa karyuM tenuM kAyotsarga nAmanA pachInA sUtramAM vizeSa (uttara) prAyazcitta karavA mATe A tassa pada che. tethI ja A sUtra IriyAvahI sUtranuM ja pariziSTa che. pratikramaNamAM IriyAvahI sUtramAM ke IcchAmi ThAmi sUtramAM "micchA mi dukkaDuM' pada vaDe karelA pratikramaNanuM anusaMdhAna "tassa' pada batAve che. tethI A padathI beya sUtronI saMlagnatA eTale ke be sUtro vaccenuM anusaMdhAna spaSTa rIte jaNAI Ave che. A padathI sUtrano pahelo anusaMdhAnadarzaka bhAga saMpanna thAya che. 2. kAyotsarganA upAyo ? " uttarIkarowi: uttarIkaraNa karavAthI paheluM karAya te pUrvakaraNa ane pachI karAya te uttara karaNa. uttarIkaraNa eTale anuttarane uttara karavuM eTale ke kAMika azuddhane punaH saMskAra karavApUrvaka vizeSa zuddha karavuM. iriyAvahI dvArA zuddhi to thaI zake che paraMtu jenI zuddhi thaI nathI tevI azuddhione kADhavA mATe je kriyA karAya te uttarIkaraNa che. pApa karavAthI je vrata khaMDita ke virAdhita thayA hoya, te Alocana ane pratikramaNa karavAthI kAMika zuddha thAya che. to paNa hajI paripUrNa zuddha nA thayA hoya to te anuttara (kAMIka azuddha) kahevAya che. anuttara evI te virAdhanAonuM uttarIkaraNa karIe to te vrata pUrepUruM zuddha bane che. gADuM, ghara vagere tUTI jatAM jema tenuM punaH saMskaraNa (samArakAma) karavAmAM Ave che, tema mUlaguNo ane uttaraguNonI khaMDanA ane virAdhanA thaI hoya to tenuM paNa samArakAma = uttarakaraNa karavAmAM Ave che. iriyAvahI dvArA je aticAronuM AlocanA ane pratikramaNa nAmanuM
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 sUtra saMvedanA prAyazcitta karyuM te ja aticAronuM A sUtra dvArA uttarIkaraNa karavApUrvaka kAyotsarga nAmanuM prAyazcitta karavAnuM che. uttarIkaraNano adhyavasAya e zuddha kAyotsarga karavAno upAya che. AthI ja sUtramAM kahyuM che ke pApa nAza karavA mATe uttarIkaraNathI kAyotsarga karuM chuM. uttarIkaraNathI atyaMta svaccha banelA cittathI kAyotsarga karAya to kAyotsargamAM je uttama puruSonuM dhyAna karAya che, tenAthI uttama puruSonA guNo pratye AkarSaNa pedA thAya che. A guNo pratyenuM AkarSaNa, pApo pratye tiraskAra pedA kare che. pApanA viruddhabhAvothI ja pApa karavAnA saMskAro jaDamULathI nAza pAme che ane saMvara bhAva TakI rahe che ane tenAthI vrata pUrepUruM zuddha bane che. IriyAvahiyA sUtramAM je aticAronuM Alocana ane pratikramaNa prAyazcita karyuM hatuM, te aticAronA saMskArone mULamAMthI nAza karavA e sAdhakanuM lakSya hoya che. tenA mATe ja te kAyotsarga karato hoya che ane kAyotsarga uttarIkaraNapUrvaka karavAno che. te uttarIkaraNa siddha kaI rIte thAya? tenA javAba svarUpa havenA traNa pado che. have uttarIkaraNano upAya batAvatAM kahe che ke, pAchitta varapoii : prAyazcitta karavA dvArA prAyazcittarUpa upAya vaDe uttarIkaraNa karavApUrvaka, pAponA nAza mATe, huM kAyotsargamAM rahuM chuM. e pramANe sUtrano anvaya che. "prAyazcittakaraNa dvArA ATalA zabdo bolatAM pApanA pariNAmathI viruddha ahiMsAdinA pariNAmane utpanna karavAno yatna karAya che. pApanA pariNAmathI viruddha, zuddha AtmAno pariNAma, te prAyazcittano pariNAma che. "prAyazcitta" zabda "prAyaH" ane "citta' e be zabdothI banelo che. temAM prAyaHno artha bahudhA ane cittano artha mana ke AtmA thAya che. eTale ghaNuM karIne mana ke AtmAne malina bhAvomAMthI zodhanArI kriyA te prAyazcittakaraNa che. pApanuM chedana karanArI kriyA te prAyazcitta evo paNa prAyazcita zabdano artha che. TUMkamAM, prAyazcittano pariNAma eTale pApane dUra karanAra pariNAma. mokSAbhimukha banelo AtmA doSonI zuddhi mATe atyaMta jAgrata hoya che. tethI te doSano saraLabhAve svIkAra karato hoya che doSonI sAmAnyathI
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI tassa uttarI sUtra AlocanAdi dvArA zuddhi karyA pachI paNa jo kAMI prAyazcitta karavAnuM jarUrI banatuM hoya to te karavA mATe paNa te sadA tatpara hoya che. te vicArato hoya che ke 'yathAsamaye guru AgaLa huM mArA aticAronuM prakAzana karIne, teo je prAyazcitta Ape te samyak prakAre grahaNa karuM. zrI jinezvara bhagavAne pApano nAza karavA mATe je daza prakAranA prAyazcitta kahyA che, temAMthI kAyotsarga nAmanuM prAyazcitta karavAmAM pravRtta thaIne, huM cittanI zuddhi karI lauM ane pharI te aticAro na lAge tevI sAvadhAnI keLavuM.' 115 gurunA upadezathI ke bhavAntaramAM thanArA pApodayanA bhayathI ghaNIvAra pApanA nAza mATe prAyazcitta karavAno pariNAma thaI zake che. to paNa jyAM sudhI pApanA kAraNonuM zodhana nathI thatuM tyAM sudhI punaH pApa thavAnI saMbhAvanA rahe che. tethI prAyazcitta karatAM pahelA AtmA upara je malIna saMskArorUpa azuddhio hoya tene dUra karavI joIe, to ja prAyazcitta zuddha thai zake. e zuddha prAyazcittakaraNano upAya vizodhIkaraNa che. tethI have prAyazcittakaraNano upAya batAvatAM kahe che ke, visodI-raneLa : vizodhIkaraNa karavA dvArA AtmAMnI azuddhione vizeSa prakAre zuddha karavAnI kriyArUpa adhyavasAyane vizodhIkaraNa kahevAya che. A vizodhIkaraNathI ja prAyazcittakaraNa zuddha thaI zake che. ja vizuddhinA prakAra : sAmAnyathI vizuddhi be prakAranI hoya che, 1. dravya vizuddhi : kSAra, sAbu, pANI vagere dravyothI za2I2, vastrAdine zuddha dravya vizuddhi che. ane karavA 2. bhAva vizuddhi : doSothI malIna banelA AtmAne AlocanA, svAdhyAya, tapa, kAyotsarga Adi kriyAthI zuddha karavo te bhAvavizuddhi che. A pada bolatI vakhate bhAvavizuddhi karavAno prayatna karavAno che. vizodhIkaraNa karavA mATe AtmAmAM sukSma rIte paNa kevI azuddhio paDI che, teno vicAra karavo joIe. pramAda, kusaMskAro, viSayo pratyenI Asakti,
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 sUtra saMvedanA aprazasta kaSAyanA bhAvo, rAga, dveSa Adi AtmAnI azuddhio che, jenA kAraNe AtmA pApa kare che. niMdA, gaha karyA pachI jinezvara deve pharamAveluM prAyazcitta guru pAse grahaNa karIne te prAyazcitta mATe tapa, japa ke dhyAna karatAM pahelA evuM vicAravuM joIe ke, "mArA AtmAmAM kyAMya hiMsAnA saMskAro to pravartatA nathI ne ? pAMca indriyonI AdhInatA to nathI ne ? pramAda nAmanA doSathI to mAro AtmA pIDAto nathI ne ? upayoganA abhAvathI asatvAdine kAraNe meM keTalA pApa karyA che ! mAro AtmA haju paNa svamatithI ja pravartavA mAMgato nathI ne? jinezvaranA vacano vistRta to thayA nathI ne ?" AvA vicAro karIne jo kyAMyathI paNa azuddhio lakSamAM Ave to vadhu ciMtana karI tene kADhI vizuddha banAvavI e ja sAcA prAyazcittakaraNano upAya che. azuddhiono khyAla AvyA pachI tenAthI malIna banelA cittanI vizeSa zuddhi karavA mATe A pramANe ciMtana karavuM joIe ke - "he Atman ! durlabha evI pAMce Indriyone prApta karI teno durupayoga zA mATe kare che ? AtmakalyANamAM teno upayoga kara. aticAra lAgavAnuM mukhya kAraNa tArI upayoganI zUnyatA ane cittavRttinI caMcaLatA che. jyAM sudhI tuM caMcaLatA kADhIza nahIM tyAM sudhI samitimAM joIe tevo upayoga rAkhI zakIza nahIM ane vAraMvAra aticAro lAgyA ja karaze. have sadgurunA mukhe AtmAnuM svarUpa sAMbhaLyuM che to temanA zabdo haiyAne sparze tevI cittanI nirmaLatA keLava ane jinezvaranA vacanone evI rIte dRDha kara ke punaH A doSo lAge ja nahi." AvuM vicArI caMcaLatA Adi doSono nAza karavo ane punaH doSonuM Asevana nA thAya te mATe aDaga saMkalpa karavo te ja vizuddhikaraNa che. rAgAdi pariNAmo mArA AtmAne vikRta kare che e nakkI karyA pachI rAgAdithI viruddhabhAvo tarapha ApaNA vIryane pravartAvavuM e vizuddhikaraNa che. doSanA saMskAro dUra karavAthI thayelI AtmAnI nirmaLatA e vizuddhikaraNa che. sAcuM prAyazcittakaraNa A vizodhIkaraNathI ja thAya che. paraMtu vizuddhikaraNa paNa AtmAmAM paDelA zalyo dU2 ka2vAthI ja thAya che. jyAM sudhI AtmA zalya yukta haze tyAM sudhI vizuddhikaraNa thaI zakatuM nathI. AthI ja AtmAne atyaMta zuddha karavAnI icchA dharAvatAM sAdhake vizodhIkaraNa karatAM pahelA AtmAmAMthI zalyo kADhI nAMkhavA joIe.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI tassa uttarI sUtra 117 17 tethI have vizodhIkaraNano upAya batAvatAM kahe che ke, visarjIvarAja : AtmAne zalyarahita banAvavA dvArA azuddhine kADhavAmAM je aTakAyato pedA kare te pratibaMdhaka pariNAmone zalya kahevAya che. zalya = kAMTo. kaMpAve, dhrujAve ke khaTake tene zalya kahevAya. A zalya paNa be prakAre che. je vastu zarIramAM pravezatAM zarIrane kaMpAve, zarIramAM khaTake te kAca, kAMTo vagere dravya zalya che, kAraNake tenAthI zarIrane pIDA utpanna thAya che. ane je zalya AtmAne kaMpAve, AtmAne pIDA upajAve, asthira ane asvastha banAve te aticAra, doSo, pApo Adi bhAva zalya che. bhAva zalyanAM traNa prakAra : A bhAva zalyo mukhya traNa vibhAgamAM vaheMcAyelA che. 1. mithyAtva zalya: pramAdAdi doSonA kAraNe jyAre koI skUlanA thai gai hoya ke koI aticAronuM Asevana thayuM hoya tyAre yogya gurunI prApti thayAM pachI paNa te doSo doSarUpe na samajAya ane te kAraNe te doSonuM prAyazcitta karavAnuM mana ja thAya nahIM, koIkavAra vaLI prAyazcitta thAya to paNa vayanA phaLanA bhayathI prAyazcita karAya, paNa pApanI khaTakathI to prAyazcitta karavAnuM mana ja na thAya. A sarve vicAraNAo te mithyAtva zalya che. A uparAMta gADha anaMtAnubaMdhI kaSAyanA udayane kAraNe jinezvaranA vacana upara zraddhA nahIM hovAthI, saMsAranI asAratAno anubhava karyA vagara tapAdi prAyazcitta karAya to te prAyazcitta paNa mithyAtva zalyathI yukta kahevAya che. 2. mAyA zalya : koIkavAra doSo samajAyA paNa hoya ane guru pAse prAyazcitta grahaNa karavAnI icchA paNa hoya, to paNa cittanI vaktAne kAraNe huM kharAba lAgIza tevo bhaya paNa sAthe hoya. tethI prAyazcitta kare paNa doSone yathArtha na kahe, te mAyA zalya che. anyanA nAme prAyazcitta kare ke, "koIe AvuM karyuM hoya to zuM prAyazcitta Ave, ema kahIne prAyazcitta grahaNa kare, e badhuM mAyA zalya kahevAya. 80 covIsI pUrve thayelA lakSmaNA sAdhvIe prabhu pAse prAyazcitta grahaNa karIne, 50 varSa sudhI ghora tapa karyuM hatuM. Ama chatAM paNa . mAyA zalyane kAraNe Aja sudhI saMsAramAM bhramaNa kare che.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 3. nidAna zalya : prAyazcittanA badalAmAM bhautika kAMIka meLavavAnI icchA te nidAna zalya che. aparAdha thayA pachI huM mArA aparAdho gurune yathArtha kahuM ke jethI mArA upara gurunI vizeSa kRpA thAya athavA huM prAyazcitta karIza to guru lokone kaheze ke A mahAtmA zuddha prAyazcitta karanAra che. evA laukika sukhanA AzayathI prAyazcitta karavuM te nidAna zalya che. vaLI, prAyazcitta karavAthI puNya baMdhAze ane tethI bhavAntaramAM pAponA udayathI duHkha bhogavavuM nahIM paDe ane divya bhogonI prApti thaze evA paralokanA sukhanI icchAthI prAyazcitta karavuM te paNa nidAna zalyayukta prAyazcitta kahevAya che. zarIramAM kAMTo (zalya) vAgyo hoya ane kAMTAne kADhayA vagara game teTalA malamapaTTA karavAmAM Ave to paNa te lAbhadAyaka thatA nathI ane ghA rujhAto nathI. tenI jema ja AtmAmAM jo bhAva zalyo rahelA hoya to AlocanA, pratikramaNa, prAyazcitta ke vizuddhikaraNa svarUpa malamapaTTA paNa AtmAnA bhAva rogono ilAja karI zakatA nathI. AlocanA-vizikAmAM to zalyonI anarthakAritA batAvatA tyAM sudhI kahyuM che ke jo bhAva zalyono uddhAra karavAmAM na Ave to ghora tapAdi prAyazcitta karavA chatAM paNa jIva durlabhabodhi banI zake che ane tene anaMtasaMsArIpaNuM paNa prApta thAya che. tethI ja kAyotsargathI vizeSazuddhi svarUpa uttarIkaraNa karavAnI icchA dharAvatA AtmAe doSonuM prAyazcittakaraNa ane vizuddhikaraNa karavA pUrve jAtanI vividha tapAsa karIne ekoeka zalyo kADhI nAMkhavA joIe. zalyanI tapAsa ane dUra karavAno upAyaH mithyAtva zalya che ke nahIM tenI tapAsa karavA mATe vicAravuM joIe ke zuM saMsAra ane saMsAranA tamAma bhAvo asAra che - atattvabhUta che, dharma ane dharmanA phaLabhUta mokSa ja sAra che - te ja tattvabhUta che, AvI tIvra zraddhA mane che ? zuM mane anukULatAnA rAga pratye to rAga nathI ne ? jinezvaranA koI paNa vacano upara mane azraddhA ke zaMkA to nathI ja ne ? AvA prAyazcittathI vaLI mAruM pApa kevI rIte dhovAya evuM to nathI thatuM ne ? 2. pArU mAvasaruM addhiAM uttimakuma dullahabohIyattaM aNaMtasaMsAriyattaM ca / / * - vizativizikA-15, gA.15
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI tassa uttarI sUtra jo AmAMthI koIno paNa javAba viparIta Ave to samajavuM ke mithyAtva zalya aMtaranI UMDAImAM paDyuM che. haju saMsAranA koIka bhAvamAM paNa sukhakArakatAno moha che. jo mithyAtva zalya nirmULa thaI jAya to saMsAravartI eka paNa bhAva sArabhUta na lAge. eka paNa vastu AdaraNIya na lAge. zakya hoya to saMsArano tyAga thAya ane kadAca zakya na hoya to paNa saMsAramAM Asakti to na ja rahe. mithyAtvanI hAjarImAM ja rAga upara rAga thAya, bAkI to rAga hoya to paNa te vikRti lAge ane tene kADhavAnuM mana thAya. 119 A zalyane kADhavA zAstronA AdhAre saMsAranA vAstavika svarUpane vicAravuM joIe. sarvajJa vItarAganI atyaMta kRpALutAno anubhava karavo joie. temaNe je bhAvaahiMsAno mArga batAvyo che tenAthI ja mAruM kalyANa thaze. bhagavAnanA vacanathI viparIta karavAmAM ekAMte mAruM ahita ja thAya che, ema vAraMvAra ghuMTI bhagavAnanA vacana pratyenI zraddhA dRDha karavI joIe. sAcI zraddhAthI ja mithyAtva zalya nIkaLI jaze ane rAgAdi dareka bhAvonuM vAstavika svarUpa samajAze. mAyA zalya che ke nahIM tenI tapAsa karavA mATe vicAravuM joIe ke dharmanA AcaraNamAM kyAMya paNa mAyA ke,daMbha nathI ne ? pote je je pAponuM sevana karyuM che, te pApone jyAre guru pAse kahevAno prasaMga Ave tyAre te pApa tevA ja bhAvathI tevA ja kramathI kahI zakAya che ke kaMIka AvuM-pAchuM, ochuM-vadhatuM kahevAnuM mana thAya che ? jo javAba hakAramAM Ave to samajavuM ke mAyA zalya haju hRdayamAM DerA-taMbu tANIne paDyuM che. mAna, svAbhAvika mAyAvI prakRti, strI sahaja svabhAva, rAgAdinI tIvratA, karelA pApo pratye lajjA, karelA pApone pharIthI na ja karavA tevA sattvano abhAva, lobhavRtti, pUrve karelI mAyA vagere mAyA zalyanuM sevana karAve tevA doSo che. tethI spaSTa mAyA na dekhAya, kAMto mAyAno nizcaya thavA chatAM paNa teno bacAva karavAnuM mana thAya to samajavuM ke aMtaramAM AmAMthI koI doSa beTho che. A uparAMta ghaNIvAra jyAre guru potAnA karatAM mahAna che evI pratIti nathI thatI tyAre, kAM to gurunI yogyatAmAM ja zaMkA ubhI thAya tyAre paNa jIva mAyA karavA prerAya che. A zalyane kADhavA sau prathama to AvA kaSAyo kema utpanna thayA tenI tapAsa karavI joIe. tyAra pachI tenI anarthakAritAno vicAra karavo joIe ane pachI
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 sUtra saMvedanA sattva keLavavuM joIe. vAraMvAra daMbhanA nukzAnonevai vicAravA joIe ane daMbhano tyAga karavo joIe. vaLI, saMsAranI nirguNatAno" paNa satata vicAra karavo joIe ke jethI saMsAranI bhayAnaktA upasthita thavAthI paNa mAyAno tyAga thaI zake che. AvA aneka upAyothI mAyA zalyane kADhIne pApa pratye tIvra jugupsAno pariNAma pedA karI je pApa je rIte karyuM hoya te rIte guru pAse nivedana karavAno pUrNa prayatna ka2vo joIe. jethI ApaNI hAlata lakSmaNA sAdhvI jevI na thAya. nidAna zakya che ke nahIM tenI tapAsa karavA mATe vicAravuM joIe ke prAyazcitta karavA pAchaLa mArI koI Aloka ke paralokanI bhautika lAlasA to kAma nathI karatI ne? AtmazuddhinI icchA sivAya nirAzaMsapaNe ja huM prAyazcitta karuM chuM ne ? mArI buddhimAM mahatvatA konI che AtmAnI vizuddhinI ke puNyathI maLatAM bhautika sukhonI? prAyazcitta karIne koInI lAgaNI meLavavAno ke anya koI sukha meLavavAno Azaya nathI ne ? jo javAbamAM koI AzaMsAno bhAva vyakta thAya to samajavuM ke nidAnazalye haju cittamAM Asana jamAvyuM che. saMsAranA koIpaNa sukhanI AzaMsAno pariNAma jyAM sudhI hoya che, tyAM sudhI dharma nirAzaMsa bhAve thato nathI. tethI AvI sAMsArika AzaMsAno sau prathama tyAga karavo joIe. . A zalyane kADhavA AtmAne samajAvavuM joIe ke anaMtakALathI ApaNe saMsAramAM bhamIe che tenuM kAraNa ApaNe satsyiAo nathI karI e nathI, paNa sandhyiAonuM je vAstavika phaLa mokSa che, tenI IcchA karavAne badale ApaNI tuccha apekSAone ApaNe prAdhAnya ApyuM te ja che. A mahAzalyo mokSamArgamAM 52ma aMtarAyarUpa che. AtmAne ucca cAritra sudhI pahoMcavA detA nathI ane bhavAraNyamAM bhamAvyA kare che. AthI avyakta rUpe paNa zalyano pariNAma cittamAM na rahe te mATe prayatna karavo joIe. jenAthI vizuddhimAM aTakAyata na Ave ane zuddhi sadA TakI rahe, tevI cittavRtti banAvavA mATeno dRDha nirdhAra te ja visallIkaraNa che. A cAra pado dvArA kAyotsarganA upAyo svarUpa sUtrano bIjo vibhAga saMpanna thAya che. 3. adhyAtmasArano daMbhatyAga adhikAra te mATe upayogI che. 4. adhyAtmasArano bhavasvarUpa ciMtA adhikAra te mATe upayogI che.
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI tassa uttarI sUtra 121 3. kAyotsarganuM prayojana : have je uttarIkaraNa mATe kAyotsargamAM rahevAnuM lakSya nakkI karyu che tenuM mULa prayojana batAvatAM kahe che ke, pAvALuM mmAnuM nidhAyaLaThThANuM : pApakarmono nAza karavA mATe. pApa karmono saMpUrNa nAza karavA mATe kAyotsarga ka2vAno che. atre sarva karmanA arthamAM ja pApakarma jaNAvela che. tethI puNyakarma alaga darzAvela nathI. rAga-dveSanI vRttiorUpI cIkAzane lIdhe jyAre pudgalonI vargaNAo AtmAne vaLage che ane temAM je ekamekatA pAme che, tyAre te karma kahevAya che. temAM zubha vargaNAo puNyakarma che ane azubha vargaNAo pApakarma che. nizcayanayanI dRSTie to sarve karmo pApakarma ja che. kAraNake tenAthI AtmAnI zaktino rodha thAya che. A karmo ja AtmAne saMsA2mAM jakaDI rAkhe che. jyAre vyavahArathI azubha karmone pApakarma kahevAya che. jo ke ahIM to airyApathikInI virAdhanAthI utpanna thayelA pApakarmono nirdeza che ane tenA nAza mATe kAyotsarga karavAno che. nirghatana mATe eTale atyaMta nAza karavA mATe, ghAta karavAnI kriyAne ghAtana kahevAya ane jyAre te kriyA niratizayapaNe,- utkRSTapaNe arthAt pharIthI pApa thavAnuM koIpaNa kAraNa bAkI na rahe tevI rIte thatI hoya to tene nirghAtana kahevAya. pApono mULa sahita nAza te ja nirdhAtana kriyA che. Ama, cAreya karaNa dvArA AtmA viziSTa koTino kAyotsarga karavA udyata thAya che. A kAyotsarganuM mukhya kArya pApakarmano sarvathA nAza karavAnuM che. A pada dvArA kAyotsarganA prayojana svarUpa sUtrano trIjo vibhAga saMpanna thAya che. 4. kAyotsarganI pratijJA kAyotsarga mATenI badhI ja taiyArIo karI have aMte kAyotsarga karavA kAyotsarganI pratijJA levAnI che. TAmi hrADasamAM : huM kAyotsarga karuM chuM. A be pada kAyotsarganI pratijJA darzAve che. kAyotsarga kAyAno tyAga arthAt vyApAravALI kAyAno tyAga eTale ke kAyAnI ceSTAno tyAga samajavo. =
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 sUtra saMvedanA vaLI, ma = tifma nA aneka artha thAya che, atre ma = karuM chuM evo artha grahaNa karavAno che. pApakarmo ane pApavAsanAo jene trAsarUpa jaNAtAM hoya teNe tenA saMpUrNa nAza mATe sajja thavuM ja joIe. A nAza mATe kAyotsarga e atyaMta baLavAna upAya che. doSonI paripUrNa zuddhi mATe mana-vacana-kAyAnA bIjA badhAM yogo karatAM kAyotsarga zreSTha upAya che. kAyotsargamAM citta atyaMta sthiratAvALuM hoya che. vANI ane kAyA paNa tenA vyApArane tyAgI cUkelAM hoya che. tethI AvI sthitimAM ja doSanuM ciMtana ane pachI tenuM zodhana zakya bane che. ahIM IriyAvahI sUtrathI zarU thayela saMpadAonA krama mujaba AThamI pratikramaNa saMpadA pUrNa thAya che. jijJAsA jo kAyotsarganI kriyA AtmAmAM rahelI azuddhi, zalya ke pApathI. rahita thavA ja karavAnI che, to kAyotsargamAM tenA upAyo vicAravA ja yogya che. to logassanI vicAraNA zA mATe ? - tRptiH jo ke kAyotsarga pApanI zuddhi Adi mATe ja karavAno che, to paNa pApanI zuddhino pariNAma, pApathI pUrNa mukta 24 tIrthakaronA smaraNathI zIdhra thaI zake che, mATe kAyotsargamAM logassa vagere gaNavAno vidhi che. logassa dvArA 24 tIrthaMkaranA nAmanuM smaraNa - kIrtana evI rIte karavuM joIe ke, jenAthI pApathI viruddha zuddhabhAvanuM skUraNa thAya, tenA pratye Adara thAya ane tenA phaLa svarUpe potAnA pApo nAza pAme ane AtmA zuddha banI zake. vaLI tIrthakaronA nAmanuM smaraNa ja svayaM pApano nAza kare che. logassa sUtramAM paNa bhagavAna pAse samAdhi ane mokSa ja maMgAya che. mokSa maLe eTale sarvakarmano - pApano kSaya thaI ja javAno che. A sUtrano bodha e ja che ke, mANasathI kAMIpaNa bhUla thAya to te bhUlano saraLatAthI svIkAra karavo joIe. nikhAlasatAthI tenI niMdA karavI joIe. maharSioe batAvelA prAyazcittano mArga grahaNa karavo joIe ane pharI tevI bhUlo na thAya te mATe cittavRttionuM barAbara zodhana karI temAM rahelA zalya ke doSo kADhI nAkhavA joIe. "gurutatva vinizcaya' nAmanA graMthamAM kahyuM che ke, AjanA kALamAM vratabhaMga ane skUlanAo to kSaNe kSaNe thAya tema che, paNa jyAM sudhI prAyazcita dvArA zuddhi karavAnA adhyavasAya svarUpe vrata pratyenI sApekSatA che tyAM sudhI vratanA pariNAma svarUpa saMvarabhAva paNa che.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ annatya-sUtra sUtra paricaya : A sUtra dvArA kAyotsarganI pratijJA karavAmAM Ave che. mATe tenuM bIjuM nAma kAyotsarga pratijJA sUtra" che. vaLI, kAyotsargamAM keTalA AgAro-chUTa rAkhavAnI che, te paNa A sUtramAM batAvela hoI tene "AgAra sUtra' paNa kahevAya che. kAyotsarganI pratijJA eka mahAna pratijJA che. temAM anAdi kALathI je kAyA potAnI nathI, te kAyAne potAnI mAnavAno je dehAdhyAsa (mithyA mAnyatA)karyo che teno tyAga karavAno che. vAstavika rIte vicArIe to kAyA e huM nathI, paraMtu kAyAne pravartAvanAra aMdara rahelo AtmA e huM chuM. paNa mohane Adhina thaI ApaNe "kAyA eTale ja huM evuM mAnI beThA chIe. kAyA saMbaMdhI A huM paNAnA bhAvane A pratijJA dvArA tyAgavAno che. kAyotsarganI A pratijJA dvArA ApaNe bolIe chIe ke kAyAno tyAga karuM, chuM, paraMtu kAyAno tyAga to mRtyu sivAya saMbhavita nathI. AthI ja A pratijJA dvArA kAyAnA vyApArano tyAga karavAno che. A kAyotsarganA samaya daramyAna kAyA upara mamatvathI karAyelA mAlikInA bhAvane tyAga karavAno prayatna karavAno che. kAyAnA lAlana-pAlanano vicAra choDI, tenA upara udAsIna vRttine dhAraNa karavAnI che. tethI A kALa daramyAna game tevA upasarga ke pariSaha Ave to paNa sahana karI levAnA che. manane zubha dhyAnamAM rAkhavA prayatna karavAno che. A AkhuM sUtra nIce pramANe cAra vibhAgamAM vaheMcAyeluM che.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 sUtra saMvedanA 1 - kAyotsarganA AgAro 2 - kAyotsargano samaya, 3 - kAyotsarganuM svarUpa 4 - kAyotsarganI pratijJA 1. 'atratya siM thI huM je vADo ' : sudhInA padomAM kAyotsargamAM rAkhavAmAM AvatI chUTa saMbaMdhI kathana che. kAyotsarga eTale kAyAnA vyApArano sarvathA tyAga. kAyAnA vyApArano sarvathA tyAga saMbhavita nathI, kemake zvAsocchavAsa, lohInuM paribhramaNa, halana-calana AdirUpa kAyika vyApAro aTakAvI zakAtA nathI ane jo aTakAvavAmAM Ave to moTA anartha thavAnI saMbhAvanA che. AthI ja A sUtra dvArA 12 + 4 = 16 AgAro (chUTa) rAkhavAmAM AvyA che. AgAro rAkhavAnuM mULa kAraNa e che ke, "tAva varSa tALa moLone phALe gaNA vosirAmi" A zabdothI sthAna, mauna ane dhyAnathI huM kAyAne vosirAvuM chuM evI je pratijJA karavAmAM Ave che, e pratijJAnuM pAlana uparokta AgAra vinA saMbhavita nathI. jo A AgAro rAkhavAmAM na Ave to pratijJAno bhaMga thaI jAya ane pratijJAnA bhaMgathI mRSAvAda Adi aneka doSo lAge. AthI ja koIpaNa pratijJA karatAM pahelAM potAnA saMyoga ane zaktino vicAra karIne pratijJA karavI joIe, to ja pratijJA phaLavAna bane, nahi to pratijJA niSphaLa paNa thAya mATe ja ahIM pratijJAne saphaLa banAvavA AgAro batAvAyA che. 2. A sUtramAM "nAva rihaMtAI mAvaMtA nareali na pAma, tAva" A zabdo dvArA A sUtramAM kAyotsarganI samaya maryAdA batAvavAmAM AvI che. jyAM sudhI arihaMta bhagavaMtane namaskAra karavArUpa "namo arihaMtANaM' pada na boluM tyAM sudhI huM kAyotsargamAM chuM evuM kahevA dvArA kAyotsarganI maryAdA nakkI thAya che. jyAre kAyotsarga pAravo hoya tyAre "namo arihaMtANaM' padano prayoga karavo jarUrI che, kemake ApaNI pratijJA che ke "jyAM sudhI arihaMta bhagavAnanA namaskAra vaDe kAyotsarga pAruM nahIM, tyAM sudhI mArI kAyAne vosirAvuM chuM, tethI A zabda bolyA vinA kAyotsarga parAya to doSa lAge che. 3. A sUtramAM kAyotsarga kaI rIte karavAno che, tenuM svarUpa 'kALe monevi sAthena' zabdo dvArA batAvyuM che. kAyotsargamAM mAtra kAyAno tyAga ja karavAno che, tevuM nathI. paraMtu mana-vacana-kAyAnA traNe yogone sthAna vaDe, mauna vaDe ane dhyAnavaDe sthira karavAnA che.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI annattha sUtra 125 kAyAne anya sthAnathI rokI paryakAsana ke padmAsana svarUpa cokkasa mudrAmAM rAkhavAnI che. A cokkasa karelI mudrA sivAya kAyAnA halana-calanarUpa vyApArano tyAga karavAno che. A rIte kAyAne sthira karavAthI mananA vikSepo zAMta thAya che ane mana paramAtmAnA dhyAnamAM ekAgra bane che. kemake, kAyika ceSTA sAthe paNa manano atyaMta saMbaMdha che. vANIne mauna vaDe sthira karavAnI che. kAyotsarga daramyAna koIpaNa prakArano vANIno vyApAra paNa karavAno nathI. kemake, vacana prayogano paNa mana sAthe gADha saMbaMdha che. eTale manane sthira karavA maunanI paNa jarUra che. vaLI, manane koI cokkasa dhyAnamAM sthira karI, tene cAre bAju jatuM aTakAvI devAnuM che. eTale kAyotsarganA kALa daramyAna manamAM logassa ke navakAra maMtranuM dhyAna athavA koI paNa sUtrano svAdhyAya, maMtra-jApa, bhAvanAo, arihaMtAdi uttama puruSonI bhinna bhinna avasthAonuM bhAvana, koIpaNa padArtha viSayaka anuprekSA, tattvaciMtana, 12 bhAvanAonuM bhAvana Adi sarva kAyotsargamAM karI zakAya che. Ama chatAM pratikramaNAdi kriyAmAM logassa vagereno je kAyotsarga karavAnuM kahyuM che, te ja karavo yogya che. TUMkamAM, kAyotsargamAM mana, vacana ane kAyAne evI rIte pravartAvavAM joIe ke, jene kAraNe dehAdhyAsa TaLe, IndriyonI caMcaLatA ochI thAya, kaSAyanI vRttio kSINa thAya ane rAga-dveSanuM baLa khUba ghaTI jAya. 4. chelle A sUtramAM "gaNA che sirAmi" zabdo dvArA kAyotsarganI pratijJA batAvI che. A zabdo dvArA ApaNe ApaNI kAyA upara mamatvanI, mAlikapaNAnI ane kAyAne ja "huM" mAnavAnI bhAvanAno tyAga karavAno che. A sUtramAM je rIte kAyotsarga karavAnuM kahyuM che, te rIte pUrA upayogapUrvaka, buddhinI satejatAthI, atyaMta ekAgratAthI, dhIratA-gaMbhIratA Adi pUrvaka jo kAyotsarga karavAmAM Ave to kAyotsargathI ghaNAM karma khapI jAya. kemake, kAyotsarga sarvazreSTha tapa kahevAya che. bAra prakAranAM tapamAM eka karatAM eka tapa caDhiyAto che ane temAM sauthI caDhiyAto tapa kAyotsarga che. pUrvanA 11 tapanA abhyAsavALA AtmAo ja A kAyotsarga tapamAM manane sthira karI mahA karmanirjarA sAdhI zake che.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 sUtra saMvedanA kAyotsargathI bIjA paNa ghaNA phAyadA thAya che. kAyAnI jaDatAno tyAga thAya che. sukha-duHkhane sahana karavAnI zakti utpanna thAya che. buddhino vikAsa thAya che. bhana, vayana, DAyAnI yaMyaNatA naSTa tha bhaya che sthitaprajJatA prApta thAya che. padArthane khUba UMDANathI jovAnI zakti khIle che. AthI ja zAstrakAroe kahyuM che, sAdhu 'abhikkhaNaM kAussaggakArI' hoya, kheTale he sAdhu khAvA guzone prApta karavA vAraMvAra kAyotsargane kare che. bhUNa sUtra : anattha UsasieNaM nIsasieNaM khAsieNaM chIeNaM jaMbhAieNaM uDDueNaM, vAya- nisaggeNaM, bhamalIe pitta - mucchAe / / 1 / / suhumehiM aMga-saMcAlehiM, suhumehiM khela-saMcAlehiM, sumehiM diTTi - saMcAlehiM // 2 // evamAiehiM AgArehiM abhaggo avirAhio hujja me kAussaggo || 3 || jAva arihaMtANaM bhagavaMtANaM namukkAreNaM na pAremi ||4|| tAva kArya ThANeNaM moNeNaM jhANeNaM appANaM vosirAmi / / 5 / / saMpadhA-pa akSara-140 56-28 1. ekavacanAMta AgAra saMpadA annattha - UsasieNaM 1, nIsasieNaM 2, khAsieNaM 3, chIeNaM 4, bhAiNaM uDDueNaM 6, vAya-nisaggeNaM 7, bhamalIe 8, pitta- mucchAe 9. / / 1 / / 2. bahuvacanAMta AgAra saMpadA sumehiM aMga-saMcAlehiM 10, suhumehiM khela-saMcAlehiM 11, suhumehiM diTThisaMcAlehiM 12. / / 2 / / 1. deha marU jaDa zuddhi suha dukkha titikkhayA aNupehA / jAyarUca suhaM jANaM eyaggo kAussaggaMmi || - 5, (khA. ni. hi. 1857)
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI azvattha sUtra 127 3. AgaMtuka AgAra saMpadA evamAiehiM 13, AgArehiM 14, abhaggo 15, avirAhio 16, hunja 17, me kAussaggo 18. / / 3 / / 4. kAyotsargAvadhi saMpadA jAva arihaMtANaM 19, bhagavaMtANaM 20, namukkAreNaM 21, na pAremi 22. / / 4 / / 5. svarUpa saMpadA tAva kAyaM 23, ThANeNaM 24, moNeNaM 25, jhANeNaM 26, appANaM 27, vosirAmi 28. / / 5 / / avaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha : UsasieNaM nIsasieNaM ucchasitena niHzvasitena / yo-zvAsa. pAthI, nIyo-zvAsa. bhU. pAthI, khAsieNaM chIeNaM jaMbhAieNaM kAsitena kSutena jRmbhitena . khAMsI-udharasa AvavAthI, chIMka AvavAthI, bagAsuM AvavAthI, uDueNaM vAya-nisaggeNaM bhamalIe pitta-mucchAe udgAreNa vAta-nisargeNa bhramaryA pitta-mUrcchayA oDakAra AvavAthI, vAyuno saMcAra thavAthI, bhamarI AvavAthI (cakkara AvavAthI, phera AvavAthI ke vAIno humalo AvavAthI) pitta-prakopathI AvelI bhU[ 3, . suhumehiM aMgasaMcAlehi, suhumehiM khelasaMcAlehi, suhumehiM diTThisaMcAlahiM sUkSmaH aGgasaMcAlaiH, sUkSmaiH zleSma-saMcAlaiH, sUkSmaiH dRSTi-saMcAlaiH sUkSma aMganuM saMcAlana thavAthI, sUkSma rIte zarIranI aMdara kapha tathA vAyuno saMcAra thavAthI, sUkSma rIte dRSTi halAvavAthI evamAiehiM AgArehiM anattha evam AdibhiH AkAraiH anyatra ItyAdi AgAro sivAya
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 sUtra saMvedanA me kAussago abhaggo avirAhio huja mama kAyotsargaH abhagnaH avirAdhitaH bhavatu / mAro kAyotsarga alagna ane avirAdhita hojo. jAva arihaMtANaM bhagavaMtANaM namukkAreNaM na pAremi / . tAva appANaM kAyaM ThANeNaM moNeNaM jJANeNaM vosirAmi / / yAvad arhatAM bhagavatAM namaskAreNa na pArayAmi / tAvat AtmIyaM kAyaM sthAnena maunena dhyAnena vyutsRjAmi / / .. jyAM sudhI arihaMta bhagavAnanA namaskAravaDe (kAyotsarga) pAruM nahIM, tyAM sudhI mArI kAyAne sthAnavaDe, maunavaDe ane dhyAnavaDe vosirAvuM chuM. vizeSArtha : annattha : anyatra, A sivAya. A naipAtika pada che. jyAre koI paNa vastuno apavAda karavo hoya athavA to tene mukhya vastumAMthI judI pADavI hoya tyAre teno upayoga thAya che. jema ke, huM tAruM kAma rAta-divasa karIza, sivAya ke nidrAno samaya. A pada saNa thI vinAhiM mArdi sudhInA badhAM pada sAthe joDavAnuM che. jemake, ucchavAsa sivAya, niHzvAsa sivAya vi. A sUtramAM kahelA AgAronuM pAMca vibhAgamAM vibhAgIkaraNa thaI zake che. 1. sahaja uThanArA AgAro 2. AgaMtuka alpa nimitta AgAro 3. AgaMtuka bahu nimitta AgAro 4. sUkSma niyamA thanArA AgAro pabAhya nimitte janmanArA AgAro. 1. sahaja uThanArA AgAro : kasi nIsiUH UMco-zvAsa levAthI, nIco-zvAsa mUkavAthI, mukha ke nAsikA vaDe aMdara levAto zvAsa, e ucchavAsa che ane bahAra kADhavAmAM Avato zvAsa, te niHzvAsa che. A kriyA sahaja uThatI kriyA che. zarIramAM jyAM sudhI prANa che, tyAM sudhI A kriyA satata cAlavAnI ja che. ene
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI annattha sUtra 129 jo lAMbo samaya rokavA jaIe, to mRtyu thAya. prANAyAma dvArA thoDoka samaya A kriyA aTakAvI zakAya che, paraMtu vadhu samaya aTakAvavAthI jIva jato rahe che, mATe kAyotsarga karatAM uphphavAsa ane niHzvAsanI chUTa rakhAya che. 2. AgaMtuka alpa nimitte uThanArA AgAroH ghAsiUAM chIui imArUNavi : khAMsI-udharasa AvavAthI, chIMka AvavAthI, bagAsuM AvavAthI, khAMsI, chIMka ke bagAsuM e zarIramAM koI kSobha utpanna thayo hoya tyAre utpanna thAya che ane koIka vAra je thAya che. te alpanimittAdhIna che, AgaMtuka che. khAMsI AvavI e ApaNI IcchA ke prayatna para nirbhara nathI. jo ke upalaka rIte khAMsI khAvI hoya to ApaNe khAI zakIe chIe, paNa jyAre aMdarathI utpanna thAya tyAre tene rokavI e zakya nathI. evuM ja chIMkanuM paNa che. chIMka paNa AgaMtuka hoya che ane ApaNe tene rokI nathI zaktA. zarIramAM alpa vAyuno kSobha thavAne kAraNe bagAsuM Ave che, tene rokavAthI paNa asamAdhi thavAnI saMbhAvanA che. tethI teno paNa apavAda rAkhyo che. 3. AgaMtuka bahu nimitte uThanArA AgAro : 3gpur vAya-nisane mamalTI pitta-muchANaH oDakAra AvavAthI, vAyuno saMcAra thavAthI, bhamarI AvavAthI, pitta-prakopathI AvelI mUccha vaDe, oDakAra Avavo, vA-chUTa thavI, bhamarI-cakkara AvavA ke pittanI atizayatAne lIdhe bebhAna thaI javuM e cAre kriyA AgaMtuka che. te vAyu ke pittanA vizeSa prakopathI thAya che tathA bahu nimittAdhIna che. tethI te darekano samAveza apavAdamAM karyo che. kyAreka apathya AhAra-vihAra, mAnasika AghAta ke tevA prakAranA rogathI game tyAre cakkara Ave che ane te IcchA ke prayatnathI rokI zakAtA nathI. vaLI, pittanI atizayatAne lIdhe kyAreka ekAeka ja game te samaye bebhAna avasthA thavAno saMbhava rahe che. te paNa ApaNA kAbUnI vAta nathI, mATe teno samAveza apavAdamAM karyo che.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 sUtra saMvedanA 4. sUkSma niyamAM thanArA AgAro : suhahiM saMvAdiH sUkSma aMganuM saMcAlana thavAthI. zarIranA aMgonuM sUkSma phuraNa, AMkhanA popacAnuM pharakavuM, gAlanuM pharakavuM, hAthapaganA snAyuonuM halavuM, rUMvADA ubhA thavA vagere kriyAo ApaNI IcchA ke prayatnane AdhIna na hoI zarIramAM game tyAre thavAno saMbhava hoya che. tethI teno samAveza paNa apavAdamAM karelo che. ' sudahiM vesTaraMvAhiM H sUkSma rIte zarIranI aMdara kapha tathA vAyuno saMcAra thavAthI. kapha athavA vAyuno sUkSma saMcAra thavAnI kriyA zarIramAM niraMtara cAlyA kare, che. kAyAno A sUkSma vyApAra ApaNA hAthamAM nathI tethI apavAdamAM gaNela che. suhuhiM lisiMcAKi: sUkSma rIte dRSTi halAvavAthI. AMkhanuM maTakuM mAravuM, sUkSma rIte dRSTinuM pharakavuM, AMkhano palakAro thavo te sahaja kriyA ja che. tethI tene apavAdamAM gaNAvI che. Ama juo to kAyotsargamAM dRSTine koIpaNa cetana ke acetana vastu para sthira karavAmAM Ave che. paraMtu saMbhava che ke, A prasaMge koI vAra dRSTi hAlI paNa jAya. kAraNa ke, mananI mAphaka tene paNa sthira karavI duSkara che. jo ke mahAsattvazALI puruSo te karI zake che, paNa sAmAnya AtmAone mATe te pUrepUrI rIte zakya nahi hovAthI apavAdamAM gaNAvI che. A traNeya kriyA niyamAM thanArI che. agAunA traNa prakAranA AgAro sahaja uThanArA hatA paNa tene thoDoka samaya aTakAvI zakAya tevA hatA, jyAre A traNa prakAranA sUkSma saMcArane aTakAvavA ApaNo prayatna kAma lAgato nathI, te avazya thanArA ja che, tethI ja A sUtramAM tenI chUTa rakhAyelI che. 5. bAhya nimitte janmanArA AgAro: havAmAM gALAAiM : A ke A sivAyanA anya AgAro vaDe.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI azvattha sUtra 131 anya AgAromAM cAra AgAra batAvyA che. te bAhya nimitte utpanna thanArA che. jeo karma khapAvavA mATe kAyotsargano Azraya le che ane te mATe smazAna, zUnyagRha ke jaMgalamAM jaIne kAyAnuM vyutsarjana kare che, teonA mATe ghaNIvAra vicitra ane vikaTa saMyogo ubhA thAya che, tyAre samAdhipUrvaka mRtyu svIkArI zakAya tevuM na hoya. mana upara te saMyoganI asara thAya tevuM hoya to A cAra prakAranA apavAdo rAkhI zakAya che. 1. agni H kAyotsarga karavA mATe mumukSu AtmA jyAM sthita hoya, te ja vastIne jo Aga lAgI jAya to te samaye tyAMthI khasI zakAya che. tyAMthI khasIne anyatra salAmata sthaLe jaIne adhUro kAussagga pUrNa karAya che. athavA kyAreka agninI ujeDI zarIra para paDatI hoya to paNa khasI zakAya che. kadAca khasavA chatAM ujehI paDatI hoya to kAmaLI oDhI zakAya che ke besI paNa zakAya che ane pachI pharI IriyAvahiyA ryA vinA ja adhUro kAyotsarga tyAMthI zarU karIne pUro karI zakAya che. ahIM e vastu khyAlamAM rAkhavAnI che, tyAre "namo arihaMtANaM' bolIne kAyotsarga pAravAno nahi. kemake, kAyotsarganuM pramANa pUrNa thAya tyAre namo arihaMtANaM bolIne mAravAthI pratijJA pUrNa thAya che, nahi to adhUrI rahe che. 2. paMcendriya saMbaMdhI ? kAyotsarga karanAra sAdhaka AtmAnI najara samakSa ja jo koI paMcendriya jIvanI hatyA thatI hoya to tyAM UbhA rahevAmAM dayAnA pariNAmone dhakko lAgavAno saMbhava rahe che. tethI pariNAmanI dhRSTatA na thAya te mATe cAlu kAyotsarga ja anyatra cAlyA javuM athavA kAyotsarga cAlato hoya tyAre paMcendriya jIvanI ADa paDavAnI zakyatA jaNAtI hoya to tarata sthApanAcAryajInI sAva pAse jaIne ubhA rahI javuM ane adhUro kAyotsarga tyAMthI ja zarU karI pUrNa karavo. 3. cora ke rAjabhaya : kAyotsargamAM rahelI vyaktine rAjA ke cora koI prakArano bhaya ke prANAMta kaSTa Ape tevI zakyatA hoya to tyAMthI khasI zakAya che. AvI rIte khasavAthI paNa kAyotsarga bhaMga nathI thato, kAraNake kAyotsarganI pratijJA A AgAra sahita ja svIkArAya che. 4. sarpadaMzaH sarpa vagere pazuono prANaghAtaka deza lAgatA kadAca asamAdhi
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 sUtra saMvedanA ke mRtyu thAya. tenA nivAraNa mATe khasI javAno AgAra ApavAmAM Avyo che. pUrvabhavanA vaira vagere kAraNe AvuM banavAno saMbhava hoya che. A cAra AgAro akasmAta bananAra che. tethI te Akasmika vibhAgamAM Ave che. jyAre tenI agAunA 12 AgAra kAyAne dhyAnamAM rAkhIne mUkavAmAM AvyA che. tethI te kAyika vibhAgamAM Ave che. ' jijJAsA : koIpaNa pratijJAmAM chUTa rAkhavI te yogya nathI. satvazALI AtmAo nirapavAda pratijJAnuM pAlana karatAM hoya che. nirapavAda pratijJAmAM ja kasoTI Ave che ane kasoTInA kALamAM sAtvika puruSo tene pAra paNa karI zake che. to pachI A kAyotsarganI pratijJAmAM ATalI badhI chUTo zA mATe ? tRpti sAttvika purUSo paNa vivekapUrNa pravRtti kare to ja Atmahita thAya che. viveka vinAnI pravRtti kadI saphaLa thaI zakatI nathI. je vastu zakya nathI, je karavA jatAM akALe mRtyunI saMbhAvanA che, asamAdhino prazna che ane tethI jenAthI paralokanI paraMparA bagaDavAnI saMbhAvanA che tevA kArya vivekI purUSo kadI sAmethI svIkAratA nathI. mATe ja sAttvika puruSo paNa potAnA zarIra Adino vicAra karI pratijJA kare che. jethI teo pUrNaphaLane prApta karI zake che. viveka vinAnI pratijJA mRtyu mATe thAya che. jaina zAsanamAM avidhithI thatuM mRtyu ISTa nathI manAyuM. kahyuM che ke, saMyamanI rakSA karavI joIe, paraMtu saMyama karatAM paNa svAtmAnI rakSA karavI. kemake, pachI prAyazcitta Adi karI Atmazuddhi thaI zake che. amano viradiyo ujha ne cheDalo : A 16 AgAro sivAya mAro kAussagga abhagna, avirAdhita bano. ghaDo saMpUrNapaNe phUTI jAya tyAre te bhagna thayo kahevAya. paNa jo teno kAMThalo vagere ekAda nAno aMza ja tUTI jAya to te ghaDo khaMDita thayo kahevAya. te rIte kAyotsarga bhAMgavo eTale kAyotsarganI maryAdA bahAranI pravRtti kAyotsargamAM karavI. jemake, koNa AvyuM? koNa gayuM? te jovA dRSTi pheravavI. koNa zuM vAta kare che, te sAMbhaLavA kAna dharavo. AvI kAyotsarganI maryAdA vinAnI pravRttithI aTakavA prayatna paNa na karavo, AvA nirapekSa pariNAmavALA AtmAno
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI annattha sUtra 133 kAyotsarga bhagna gaNAya cheane je vyaktine koIkavAra anAdi kuTevane kAraNe ke sahasAkArAdithI koIka Ave to jovAI jAya, koIka bole to kAna maMDAI jAya, tyAre paNa tarata ja temAMthI mana ane Indriyane pAchA kheMcavAnI IcchA hoya, turata ja tyAMthI mana ke Indriyane pAchI kheMcI paNa le. AvA sApekSa AtmAno kAyotsarga jo kyAreka viparIta pravRttivALo thAya to virAdhita thayo gaNAya che. TUMkamAM, kAyotsarganI maryAdAthI nirapekSa pravRtti te bhagnatA che ane kAyotsarga sApekSa thatAM aticAra te virAdhanA che. Ama, ahIM ArAdhaka AtmA AvI beya paristhitinI anicchA vyakta karato kahe che ke, mAro kAussaga abhago = sarvathA naSTa na ho. tema ja avirAhio = aMze paNa bhagna na ho. nAva arihaMtApa bhavaMtA namudArevi na pAmaH jyAM sudhI "namo arihaMtANaM" pada bolIne kAyotsarga na pAruM. tAva vArtha vA no jJAnuM pApa vosirAmi? tyAM sudhI kAyAne kAyotsarganI mudrA dvArA, vANIne mauna dvArA ane manane dhyAnamAM sthira karavA dvArA mArI azubha yogavALI kAyAno huM atyaMta tyAga karuM chuM.. pratijJAmAM arihaMta bhagavaMtane namaskAra vaDe pAravAnI vAta che. tethI "namo arihaMtANaM bolIne ja kAyotsarga pAravo joIe. "namo arihaMtANaM" bolatI vakhate najara sAme aSTa prAtihArya yukta arihaMta bhagavAna che ane ApaNe temane namIe chIe tevo bhAva Ubho karavAno che. pUrvAcAryonI paraMparAthI namukkAreNa padathI "namo arihaMtANa" bolavAnI ja rUDhi che, tethI game te rIte namaskAra karIne pUrvAcAryonI A paraMparAne toDavI nA joIe. A "namo arihaMtANaM" ne bIjI bhASAmAM bolavAmAM paNa doSa lAge. kema ke te maMtrAkSara che ane maMtrAlaranAM padone badale tenA arthavALAM bIjAM pado bolavAmAM Ave to phaLa prApta thatuM nathI. ahIM "vosirAma"mAM vi + sat + mRt dhAtuno upayoga che, je choDavuM ke tyAga karavAnA arthamAM vaparAya che. Ama to 3 + sRna dhAtuno artha paNa
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 sUtra saMvedanA tyAga karavo ja che. Ama chatAM paNa ahIM vi + t + sRn dhAtuno upayoga karela che. kAraNa ke, kAyotsarga karatI veLAe azubha yogavALI kAyAno AtyaMtika rIte tyAga karavo che. je tyAga karyA pachI pharIthI kAyA evA azubha yogamAM na pravarte evo dRDha saMkalpa manamAM karavAno che. ahIM mana-vacana-kAyAnA yogano sarvathA tyAga nathI karavAno. paraMtu azubha sthAnamAM pravartatA A traNe yogone aTakAvI zubha sthAnamAM yatnapUrvaka pravartAvavAnA che. zubha sthAnamAM pravartana paNa eTalA mATe karavAnuM che ke, dhIme dhIme A kriyA dvArA AtmA bAhya bhAvothI saMpUrNa nivRtta thaI AtmabhAvamAM sthiratA prApta kare. tassa uttarI sUtramAM paNa "kAyotsarga karuM chuM" ema bolavAmAM Ave che. paNa te bolIne sIdho kAyotsarga na karatAM annattha sUtra kahyA pachI kAyotsarga karavAmAM Ave che. AgaLanA sUtramAM kAyotsarganI najIkano samaya che. tethI tyAM huM kAyotsarga karuM chuM, ema bolAya che ane hamaNAM ja karuM chuM, e bhAva sAthe bolAya che. chatAM paNa AgAro vinA kAyotsargano prAraMbha na thaI zake tethI AgAronI chUTa levA vacce annattha sUtra bolAya che. jijJAsA : vAstavamAM A kAyotsarga karavAno adhikArI koNa che ? tRpti : kAyotsarga guptinA pariNAma svarUpa che.'guptino pariNAma viratInA pariNAma vinA saMbhavato nathI. AthI vAstavamAM kAyotsarga karavAno adhikArI pAMcamA - chaThThA guNasthAnakavALo AtmA ja che. te sivAyanAM AtmAo mATe to A yiA kAyotsarganA abhyAsarUpa ja thAya che.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ logassa sUtra sUtraparicaya : logasa sUtramAM bharatakSetranA A ja avasarpiNI kALamAM thayelA covIsa tIrthakaronI stavanA karavAmAM AvI che, tethI tene "caturvizati stava sUtra" paNa kahevAya che. RSabhAdi covIsa tIrthaMkaroe A kALamAM tIrthanI sthApanA karIne ApaNA upara moTo upakAra karyo che, mATe teo ApaNA Asanna (nikaTanA - vizeSa) upakArI che. A sUtramAM nAmollekhapUrvaka temanuM kIrtana karAya che. tethI A sUtrane "nAmastava sUtra" paNa kahevAya che. arihaMtanA anaMtajJAnAdi guNonI smRti thatAM, jyAre haiyAmAM arihaMta paramAtmA pratye ahobhAva ane AdarabhAva jAge tyAre e AdarabhAvapUrvaka jo arihaMtanA nAmanuM smaraNa karavAmAM Ave ke, temanI mUrtinI pUjA karavAmAM Ave ke paramAtmAnI bhinna bhinna avasthAnI bhakti karavAmAM Ave to te nAmasmaraNAdithI puNyabaMdha ane karmanirjarA thAya che. AvA nAmasmaraNAdi paraMparAe paramapadanI prAptinuM kAraNa bane che. AthI ja A sUtramAM arihaMtanA nAmanuM smaraNa karavA pUrve, prathama gAthAmAM bhAva tIrthaMkaranuM svarUpa batAvyuM che ke jethI bhAvajinanuM ciMtana karatAM ja 1. jaina darzanamAM koIpaNa padArthane spaSTa rIte samajAvavA mATe, cAra nikSepanuM varNana Ave che. vizvanI dareka vastunA ochAmAM ochA cAra prakAra ke cAra nikSepa hoya che nAma, sthApanA, dravya ane bhAva. jinanA paNa cAra nikSepa hoya che nAmajina, sthApanAjina, drajina ane
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 sUtra saMvedanA arihaMtanA guNo ane temaNe karelA upakAronI smRti tAjI thAya ane tethI ApaNuM citta arihaMta paramAtmA pratyenA ahobhAvathI raMgAI jAya. A ahobhAvathI arihaMtanuM nAmasmaraNa karavA mATe bIjI, trIjI ane cothI gAthAmAM bharatakSetramAM thayelA covIsa tIrthaMkaranI nAmapUrvaka stavanA karela che ane chellI traNa gAthAmAM bhinna bhinna svarUpe stuti karavA sAthe sAdhanA karavA mATe atyaMta upayogI Arogya, bodhi ane samAdhinI mAMgaNI karavAmAM AvI che ane aMte sAdhanA karIne je meLavavAnuM che te siddhinI mAMgaNI karavAmAM AvI che. navakA2nI jema logassa sUtra paNa eka maMtra svarUpa che. AthI ja logassa sUtranA jApathI ghaNA upasargo-vighnono nAza thaI zake che. tenuM raTaNa, smaraNa ane dhyAna vizeSa phaLa Ape che. sAmAyika, pratikramaNa, devavaMdana AdimAM logassa sUtrano upayoga vAraMvAra thAya che. paNa khAsa karIne A sUtrano upayoga kAyotsargamAM thAya che. vighnonA nivAraNa mATe, karmanA kSaya mATe, jJAnAdi guNonI prApti mATe, arihaMtAdi padonI vizeSa ArAdhanA mATe Adi aneka bhinna bhinna hetuthI A sUtra dvArA kAyotsarga karAya che. tIrthaMkaro jevA viziSTa guNasaMpanna AtmAnA smaraNapUrvaka jyAre kAyotsarga karavAmAM Ave che, tyAre pahelAM je je ISTane meLavavAnI bhAvanA hoya te te vastunI prApti mATenA praNidhAna karavApUrvaka, eka saMkalpa karAya che ke, A kAyotsargathI mArAM karmono kSaya thAo, mArAM vighno zAMta thAo ke, te te guNonI mane prApti thAo. sAdhaka AtmA jyAre AvA prakAranuM praNidhAna karIne kAyotsargamAM logassa sUtra bole che, tyAre logassanA eka eka zabda upara vizeSa upayogavALo bane che. covIse tIrthaMkaronAM nAma arthathI vItarAga kevI rIte banAya te batAve che. tethI te te nAmathI oLakhAtA arihaMtAdi upara tenuM dhyAna vadhu kendrita thAya che. Dha prayatnathI kAyotsarga karanAra AtmAo RSabhAdi tIrthaMkaro sAthe tAdAtmyabhAvane sAdhI zake che. eTale ke, ekAgratApUrvaka RSabhAdi jinanuM nAmasmaraNa karatAM karatAM sAdhaka te te jinanA upayogavALo banI zake che. A arihaMta sAthenA bhAvajina. jinanA nAmane nAmajina kahevAya, jinezvaranI mUrtine sthApanAjina kahevAya, jinanI pUrvanI ke pachInI avasthAne dravyajina kahevAya ane kevaLajJAna pAmI, samavasaraNamAM besI dezanA ApatA sarvaguNa saMpanna tIrthaMkarane bhAvajina kahevAya che.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI logassa sUtra tAdAtmyabhAvane zAstrIya paribhASAmAM 'samApatti' kahe che. A 'samApatti' sarva iSTane siddha karavA samartha bane che. 137 kAyotsargamAM mukhyarUpe jema logassa bolAya che, tema kAyotsarga pAryA pachI paNa moTA bhAge pragaTarUpe A sUtra bolavAmAM Ave che. tenuM kAraNa e che ke, kAyotsarga je praNidhAnapUrvaka - je AzayathI zarU karyo hato, te Azaya AvA viziSTa bhAvathI karavAne kAraNe kaMIka aMze siddha thAya che. te siddhino AnaMda paNa pragaTarUpe A sUtra bolIne darzAvAya che. AnaMda vyakta karavAnuM sAdhana bhogI puruSo mATe jema bhoganAM sAdhano ke bhogI vyaktio che, tema mokSamArganA pathikone AMnaMda vyakta karavAnuM sAdhana yogI puruSo ke yoganAM sAdhano che. A jagatamAM guNavaibhavathI yukta vyaktitva, aucityapUrvakano jIvanavyavahAra ane paropakAranI parAkASThA tIrthaMkaro sivAya kyAMya jovA maLatI nathI, mATe ja yogI puruSo AnaMdanA samaye vizeSa prakAre arihaMtone yAda kare che. AvI rIte sAdhaka paNa potAnAM karmono kSaya ke guNanI prApti Adi je kaMIpaNa kAyotsargathI prApta thayuM hoya, teno AnaMda vyakta karavA kAryotsarga pAryA pachI tIrthaMkaronA nAmanikSepAnI bhakti karavA logassa bole che. sAdhu ane zrAvakane karavA yogya je cha Avazyaka che, te paikInuM bIjuM Avazyaka 'cauvIsatyo' che. 'cauvIsatyo' eTale covIza bhagavAnanI stavanA. A cauvIsatyo Avazyaka paNa logassa sUtra dvArA saMpanna thAya che. mULa sUtra !! logassa ujjo agare, dhammatitthayare jiNe 1 arihaMte kittaissaM, caDavIsaMpi kevalI / / 1 / / usabhamajiaM ca vaMde, saMbhavamabhiNaMdaNaM ca sumaI ca / paumappahaM supAsaM, jiNaM ca caMdappahaM vaMde ||2|| suvidi ca puSpavaMta, sIgraha-siAsa-vAsupux 2 / vimalamaNataM ca jiNaM, dhammaM saMtiM ca vaMdAmi ||3||
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1.38 sUtra saMvedanA kuMthu araM ca malliM, vaMde muNisuvvayaM namijiNaM ca / vaMdAmi riTThanemi, pAsaM taha vaddhamANaM ca / / 4 / / evaM mae abhithuA, vihuya-raya-malA pahINa-jara-maraNA / cauvIsaMpi jiNavarA, titthayarA me pasIyaMtu / / 5 / / kittiya-vaMdiya-mahiyA, je e logassa uttamA siddhA / Arugga-bohi-lAbhaM, samAhivaramuttamaM kiMtu // 6 / / caMdesu nimmalayarA, Aichesu ahiyaM payAsayarA / sAgaravaragaMbhIrA, siddhA siddhiM mama disaMtu / / 7 / / pada -28 saMpadA-28 akSara-259 logassa ujjoagare 1, dhammatitthayare jiNe 2 / / arihaMte kittaissaM 3, cauvIsaMpi kevalI 4 / / 1 / / usabhamajiaM ca vaMde 5, saMbhavamabhiNaMdaNaM ca sumaiM ca 6 / paumappahaM supAsaM 7, jiNaM ca caMdappahaM vaMde 8 / / 2 / / / suvihiM ca puSpadaMtaM 9, sIala-sijaMsa-vAsupujaM ca 10 / vimalamaNaMtaM ca jiNaM 11, dhammaM saMtiM ca vaMdAmi'12 / / 3 / / kuMthu araM ca malliM 12, vaMde muNisuvvayaM namijiNaM ca 14 / vaMdAmi riTThanemi 15, pAsaM taha vaddhamANaM ca 16 / / 4 / / . evaM mae abhithuA 17, vihuya-raya-malA pahINa-jara-maraNA 18 / cauvIsaMpi jiNavarA 19, titthayarA me pasIyaMtu 20 / / 5 / / kittiya-vaMdiya-mahiyA 21, je e logassa uttamA siddhA 22 / Arugga-bohi-lAbhaM 23, samAhivaramuttamaM kiMtu 24 / / 6 / / caMdesu nimmalayarA 25, AiJcesu ahiyaM payAsayarA 26 / sAgaravaragaMbhIrA 27, siddhA siddhiM mama disaMtu 28 / / 7 / / anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha: logassa ujjoagare, dhammatitthayare jiNe,
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI logassa sUtra 139 lokasya udyotakarAn, dharmatIrthakarAn jinAn lokane ughAta karanArA, dharmatIrthanuM pravartana karanArA, rAga-dveSane jItanArA kevalI cauvIsaMpi arihaMte kittaissaM, / / 1 / / kevalinaH caturviMzatim api arhataH kIrtayiSyAmi / / 1 / / kevaLajJAnane pAmelA covIse paNa arihaMtonuM huM kIrtana karIza. nA usabhamajiaM ca vaMde, saMbhavamabhiNaMdaNaM ca sumaiM ca, RSabhaM ajitaM, ca sambhavaM abhinandanaM ca sumatiM ca vande / RSabhadeva ane ajitanAthane, saMbhavanAthane, abhinaMdana svAmIne ane sumatinAthane huM vaMdana karuM chuM. paumappahaM supAsaM, jiNaM ca caMdappahaM vaMde / / 2 / / padmaprabhaM supArzva ca candraprabhaM jinaM vande / / 2 / / / padmaprabha, supArzvanAtha ane caMdraprabha jinane huM vAMduM chuM. Aro suvihiM ca puSpadaMtaM, sIala-sijaMsa-vAsupujaM ca, . suvidhiM puSpadantaM ca zItala-zreyAMsa vAsupUjyAn ca jemanuM bIjuM nAma puSpadaMta che evA suvidhinAthane, zItalanAtha, zreyAMsanAtha, bhane vAsupUyasvAmIna, vimalamaNaMtaM ca jiNaM, dhammaM saMtiM ca vaMdAmi / / 3 / / vimalamanantaM ca jinaM dharmaM ca zAntiM vande / / 3 / / / vimalanAtha ane anaMtajinane dharmanAthane ane zAMtinAthane huM vaMdana karuM chuM. 3. kuMthu araM ca malliM, muNisuvvayaM namijiNaM ca, vaMde kunthumaraM caM malliM munisuvrataM namijinaM ca vande / kuMthunAtha, aranAtha ane mallinAthane, munisuvratasvAmI ane namijinane huM vahana chu.. riTThanemi, pAsaM taha vaddhamANaM ca vaMdAmi / / 4 / / tathA ariSTanemi pArvaM ca vardhamAnaM vande / / 4 / / tathA ariSTanemine, pArzvanAthane bhane vardhamAnasvAmIne huM huM I. // 4 // . evaM mae abhithuA, vihuya-raya-malA evaM mayA abhiSTutAH vidhUtarajomalAH
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 sUtra saMvedanA A pramANe mArA vaDe stavAyelAM, dUra karyA che 2ja ane mala jemaNe, paddInaT-nara-marA niAvarA, caDavIsaMpi titvayA me pasIraMtu / / L || prakSINajarAmaraNAH jinavarAH caturviMzati api tIrthaMkarA me prasIdantu / / 5 / / atyaMta nAza karyAM che ghaDapaNa ane maraNa jemaNe, jinomAM zreSTha evA covIse paNa tIrthaMkaro mArA upara prasanna thAo. // 5 // kittiya-vaMdiya - mahiyA, je logassa uttamA siddhA, e kIrtitavanditamahitAH ye lokasya uttamAH siddhAH ete kIrtana karAyelA-vaMdAyelA-pUjAyelA, jeo lokamAM uttama che ane siddha che evA A (paramAtmA mane) AruLa-vodi-jhAma, samAdivaramuttamaM hiMdu / / 6 / / ArogyabodhilAbhaM uttamaM samAdhivaraM dadatu / / 6 / / Arogya mATe bodhilAbha ane zreSTha evI uttama samAdhi Apo. // 6 // caMdesu nimmalayarA, Aicesu ahiyaM payAsayarA, candrebhyo nirmalatarAH Adityebhyo'dhikaM prakAzakarAH caMdrothI adhika nirmaLa, sUryothI adhika prakAza karanArA, sAgaravaragaMbhIrA, siddhA mama siddhiM disaMtu / / 7 / / saravara zammIrA: siddhA: mama (madyayam) siddhi vizantu |' zreSTha sAgarathI gaMbhIra evA siddho mane mokSa Apo. vizeSArtha : esa progare : lokane udyota karanAra (paramAtmAnuM huM kIrtana karIza.) A bhagavAna cauda rAjalokarUpa samagra lokane potAnA kevaLajJAnathI jue che ane te cauda rAjalokamAM rahelA tamAma padArtho teo jagatanA jIvone batAve che. rIte jagatamAM rahelA tamAma padArthonuM jJAna karAvavA dvArA bhagavAna tamAma padArtho upara prakAza pADe che. AthI ja temane lokane udyota karanArA kahevAya che. . amAvasyAnI rAtrinA ghora aMdhakAramAM sAme rahelI cIja - vastuo joI zakAtI nathI ane tene kA2Ne ja ghaNI joItI vastuo maLatI nathI ane nahIM
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI logassa sUtra 141 joItI vastuo athaDAyA kare che. aMdhakAranA kAraNe ghaNIvAra to sApamAM doraDAno ane doraDAmAM sApano bhrama thAya che, sUMThAmAM mANasanI kalpanA thaI jAya che ane mANasamAM bhUtanI bhramaNAo ubhI thAya che. paraMtu prakAza thatAM AvA bhramo bhAMgI jAya che. AvI ja rIte bhagavAnanA jJAnathI bhavya jIvone anAdikALathI je sva-paranA viSayamAM bhrama hato te naSTa thaI jAya che. bhagavAne potAnA jJAnathI je vastu jevI hatI tevI joI. temaNe jaDa padArtho paNa joyA ane jIva dravyane paNa joyuM. jaDa ane cetana sRSTinuM yathArtha darzana karyA pachI temaNe bhavya jIvone jIva ane jaDano bheda jaNAvyo, AtmA mATe hitakara zuM ane ahitakara zuM teno bodha karAvyo, AtmAne sAcuM sukha kyAMthI maLe ane zuM karavAthI AtmA duHkhI thAya tenuM paNa jJAna ApyuM. anAdi kALathI ajJAnane kAraNe AtmA jaDamAM sukha che tevuM mAnato Avyo che, paramAtmAnAM vacanothI tenI A mithyA mAnyatA dUra thAya che ane tenAmAM sAcI samajaNa Ave che ke, para vastu kadI potAnI thaI zake nahi, jaDa padArtha kadI sukha ApI zake nahi, AvuM jJAna thatAM ja yogya AtmAo ahitanA mArgathI aTakI hitamAM pravRtti karavA lAge che, A badhuM bhagavAne je lokanuM svarUpa batAvyuM tenA kAraNe thAya che, bhagavAnane AthI ja lokanA udyotakara kahyA che. paramAtmAe jo potAnA jJAnathI saMsAranI vAstavikatA jaNAvI na hota to anaMtA AtmAo kyAreya potAnuM hita sAdhI zakyA na hota ane anaMta kALa sudhI saMsAramAM rajhaLyA karata. A pada bolatAM paramAtmAno A mahAna upakAra yAda karavAno che. lokane prakAzita karanArA to sUrya, caMdra Adi paNa che, paNa te badhA mAtra bAhya jagatane ane parimita kSetrane prakAza kare che, jyAre paramAtmA to bAhya. ane AtyaMtara bane jagatane yathArtha svarUpe jue che ane jagatanA jIvone je rIte upakAraka thAya te rIte jaNAve paNa che. bhagavAnane lokanA udyotakara kahyA tethI loka sivAyano asaMkhyagaNo moTo aloka che, tene bhagavAna joI zakatA nathI tevo paNa artha kadAca koI karI le paNa tevuM mAnavAnI jarUra nathI. kemake, loka zabdano artha jema cauda rAjaloka che, tema loka zabdano artha padravyAtmaka loka paNa thAya che. cha dravya eTale
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 sUtra saMvedanA dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pagalAstikAya, jIvAstikAya ane kALa. A cha dravyane batAvanAra bhagavAna che. cha dravyamAM AkAzadravya loka ane aloka sarvatra hoya che. AthI arihaMta paramAtmA loka-aloka sarvane jonArA ane jaNAvanArA che, tevo artha thAya mATe, temanA jJAnamAM koI nyUnatAnI zaMkA rahetI nathI. thatisthare dharmarUpI tIrthanuM pravartana karanArA (paramAtmAnuM chuM kIrtana karIza.) durgatimAM paDatA prANIne dhArI rAkhavAnuM kArya kare tene dharma kahevAya che ane jenA vaDe tarAya te tIrtha che. bhagavAna dharmarUpI tIrthanuM pravartana karanArA che. tAre tene tIrtha kahevAya, A tIrtha be prakAranAM hoya che. jenA vaDe nadI, taLAva ke dariyAmAM UtarI zakAya ke tene pAra karI zakAya tevAM pagathiyAM, nAva, ghATa vagerene dravyatIrtha kahevAya che ane jenA vaDe saMsAra sAgarane tarI zakAya tene bhAvatIrtha kahevAya che. samudramAM paDelA jIvane koI lAkaDuM ke nAvaDI maLI jAya ane jo te jIva tene pakaDI le to samudramAM paDelo paNa te jIva samudrane pAra karI zake che. te ja rIte bhavasamudramAM paDelo AtmA paNa jo zrutarUpa bhAvatIrthanuM AlaMbana le, to saMsAra sAgarane pAra karI zake che. bhAvatIrthasvarUpa zratadharmane pravartAvanAra hovAthI ja ahIM paramAtmAne dharmatIrthakara kahyA che arthAt zratadharmarUpI tIrthanuM pravartana karanArA kahyA che. kevaLajJAna thayA pachI paramAtmA pravacana Ape che. A pravacana e mRtadharma che. A zruta bhAvatIrtha che. gaNadhara padane yogya mahAbuddhinidhAna AtmAone paramAtmA bane vA - vikhe vA - yuve vA' A tripadI Ape che. A tripadI sAMbhaLI pracaMDa pratibhAnA svAmI, bIjabuddhinA mAlika gaNadhara bhagavaMto dvAdazAMgInI racanA kare che. paramAtmA tenA upara mahora-chApa mAre che. A dvAdazAMgIno AdhAra laIne anaMtA AtmAo saMsArasAgara tarI gayA che ane tarI rahyA che, mATe ja dvAdazAMgI e paNa bhAvatIrtha che. . zrutanA AdhAre jema bhUtakALamAM anaMtA AtmAo duSkara bhavasAgarane tarI gayA tema vartamAnamAM paNa jeoe bhagavAnanAM vacananuM AlaMbana lIdhuM che, tevA saMsArasAgaramAM rahelA puNyAtmAonuM saMsAra kAMI vadhu bagADI zakato nathI.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI logassa sUtra teo to zrutadharmanA AlaMbanathI puNyAnubaMdhI puNya bAMdhI, uttama sadgatinI paraMparA prApta karI, aMte sarva karmano kSaya karI mokSasukhane ja prApta kare che. 143 pravacananI jema pravacana jemAM pratiSThita che, tevo zramaNapradhAna caturvidha saMgha paNa bhAvatIrtha kahevAya che. kema ke, A zramaNapradhAna caturvidha saMghanA AdhAre paNa bhavyAtmAo saMsArasAgara tarI zake che. A pada bolatAM evo bhAva pragaTa karavAno che ke, paramAtmAe dharmatIrthanI sthApanA karI mATe ja temanI anupasthitimAM Aje paNa ApaNe saMsArasAgara taravA mATe prayatna karI zakIzuM. A zAsanane pAmI puNyAnubaMdhI puNya prApta karIne sadgatinI paraMparA dvArA zivagati prApta karI zakIzuM. A rIte paramAtmAnA upakArane yAda karI temanA pratye atyaMta kRtajJatA pragaTa karI bhagavAna pratyeno Adara vadhArI temane vaMdana karavuM joIe. fout: 18-11-7, rAga-dveSAdi samasta AMtarazatruone yAne bhAvazatruone jItanArA jina kahevAya che. rAga-dveSa ane moha AtmAmAM rahIne ja AtmAnuM nikaMdana kADhe che, mATe temane AMtarazatru kahevAya che. A zatruo ja duHkhadAyI che, tethI te kharA arthamAM zatru che. jo A zatrunI hAjarI na hoya to bahAranA koI zatru duHkha ApI zaktA ja nathI. mATe ja bahAranA zatruo e kharekhara zatru ja nathI. anAdikALathI jIva A AMtarazatruone vaza thayelo che. A AMtarazatruo je pariNAma ane pravRttio karAve te pramANe jIva pariNAmo ane pravRtti kare che. A zatrunA sakaMjAmAM phasAyelo jIva potAnA hitAhitano kadI vicAra karI zakato nathI: rAgAdinAM nimitto sAme AvatAM te tene AdhIna banI jAya che, paNa kyAreya rAgAdine potAne AdhIna nathI banAvI zakato. RSabhAdi covIsa tIrthaMkaroe A rAgAdi zatruone oLakhI tene nirmULa karI nAMkhyAM che. tethI RSabhAdi covIsa tIrthaMkaro rAgAdine jItanArA jina kahevAya che. arihaMte vittaphaA : arihaMtonuM huM kIrtana karIza. rAgAdi zatruno jeNe nAza karyo che. jemane have janma levAno nathI, vaLI azokavRkSa, surapuSpavRSTi Adi aSTa mahAprAtihAryathI, 2jata-suvarNa-ratnanuM
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 sUtra saMvedanA jhAkajhamALavALuM samavasaraNa, cAlatAM paga nIce jamIna para nava mulAyama suvarNa kaMmaLa vagerenI zobhAne jeo yogya che, temane arihaMta kahevAya che. tevA covIsa tIrthaMkara bhagavAnanuM huM kIrtana karIza eTale nAma levApUrvaka huM arihaMtanuM stavana karIza. caDavIsavi valI: : kevaLajJAnane dhAraNa karanArA covIsa paNa (arihaMtanuM huM kIrtana karIza.) vivi mAM rahelo 'avi' zabda bIjA arihaMto karatAM RSabhadevathI mAMDI mahAvIrasvAmI sudhInA covIsa bhagavAnanI vizeSatA batAve che, arthAt bIjA arihaMtone to huM stavIza, paNa RSabhadevathI mAMDI mahAvIrasvAmI sudhInA covIse tIrthaMkaronI paNa huM stuti karIza. ghAtI karmono nAza karI jemaNe kevaLajJAna ane kevaLadarzana prApta karyuM che, tene kevaLI kahevAya che. kevaLI evA arihaMta bhagavaMtonuM huM kIrtana karIza. arihaMta paramAtmAnuM A vizeSaNa, svarUpadarzaka vizeSaNa che. tethI te koI doSanA nivAraNa mATe nathI mUkAyuM, paraMtu pUrvokta arihaMta kevaLajJAnI ja hoya, akevaLI nahIM evo niyama ka2vA mATe A vizeSaNa grahaNa karyuM che, jyAre bAkInAM vizeSaNo koI ne koI doSa TALavA mATe mUkAyelAM che. bhagavAnane kevaLI kahevAthI e prApta thaI ja jAya che ke teo kevaLajJAnarUpI dIpaka vaDe paMcAstikAyamaya lokane prakAzita kare che mATe A gAthAnI zarUAtamAM bhagavAnane je lokane udyota karanArA kahyA hatA padanI koi AvazyaktA rahetI nathI, paraMtu jJAnAdvaitavAdIonI mAnyatA khoTI che e batAvavA mATe gAthAnI zarUAtamAM bhagavAnane lokane udyota karanArA kahyA che. jJAnAdvaitavAdIo mAne che ke jagata mAtra jJAnarUpa ja che, jJAna sivAya jagatamAM koI anya tattva nathI, je dekhAya che te badhuM bhramaNArUpa che. advaitavAdIne 2. arihaMtanuM vizeSa svarUpa navakAramAMthI joI levuM. 3. vizeSaNanuM grahaNa traNa sthAnomAM saphaLa hoya che. (1) ubhayapadanA vyabhicAramAM jemake lIluM kamaLa (2) eka padanA vyabhicAramAM jemake pANI dravya, pRthvI dravya ane (3) svarUpa batAvavAmAM jemake pradezarahita paramANu.
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI logassa sUtra 145 prAkAzyarUpa loka ane prakAzaka evuM jJAna e be che ema batAvavA, jema jagata prakAzya che ane jJAna prakAzaka che ema prakAza karanAra ane prakAza karavAnI vastu ema be che ema jaNAvavA mATe stro sogAre pada mUkyuM che. A rIte lokane prakAza karanAra to sAmAnyathI avadhijJAnI Adi paNa hoI zake che. tevA lokaprakAzaka prastutamAM nathI levA. paraMtu prabhunuM upakArIpaNuM jaNAvavA mATe itisthaya e vizeSaNa mUkavAmAM AvyuM che. lokamAM nadI vagere viSama sthAnomAM UtaravA mATe keTalAka bhadrika jIvo dharmanA hetuthI ovArA vagere banAve che ane te ovArA vagerene paNa tIrtha kahevAya che. AvA tIrthone dharmanA hetuthI banAvanArA jIvone paNa dharmatIrthakara kahevAya, paraMtu ahIM AvA dharmatIrthakaronI stuti karavAno Azaya nathI, mATe ja lokane udyota karanArA e vizeSaNa mUkavuM jarUrI che ane te mUkavAthI jemaNe devo, dAnavo, manuSyonI sabhAmAM sahu pota potAnI bhASAmAM samajI zake tevI vANI dvArA dharmatIrthanI sthApanA karI che, evA arihaMta bhagavaMtonuM ja kevaLa grahaNa thaze. keTalAMka jainetara darzano paNa pote mAnelA paramAtmAne loka udyotakara ane dharmatIrthakara mAne che, paraMtu sAthe sAthe ema paNa mAne che ke, pote sthApela tIrthane jyAre hAni pahoMce che, tyAre te paramAtmA punaH avatAra dhAraNa karI saMsAramAM pAchA Ave che. je tIrthanA rAgathI saMsAramAM pAchA Ave ke, avatAra dhAraNa kare te jina ne gaNAya. tethI tevAonI bAdabAkI karavA mATe nine e vizeSaNa mUkavAmAM AvyuM che. vaLI, jo mAtra "jina" vizeSaNa ja rAkhavAmAM Ave to avadhijJAnI, mana:paryavajJAnI, kevalajJAnI temaja caudapUrvadharo vagere jemane zAstromAM jina kahevAya che te paNa grahaNa thaI jAya mATe "jina" vizeSaNanI sAthe lokanA udyotakaranArA temaja dharmatIrthane karanArA vagere vizeSaNo paNa Avazyaka che. A cAre vizeSaNa padanA vizeSya tarIke "arihaMta' pada mUkavAmAM Avela che. jo "garihaMta' e vizeSya padane ja mAtra rAkhavAmAM Ave to nAma-arihaMta, sthApanA-arihaMta, dravya-arihaMta, bhAva-arihaMta Adi koI paNa prakAranA arihaMtanuM grahaNa thaI jAya. jyAre upara kahelAM vizeSaNothI yukta arihaMta
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 sUtra saMvedanA padothI mAtra bhAva-arihaMtanuM ja grahaNa thAya anyanuM nahi. mATe dareka vizeSaNa ane vizeSya evuM "arihaMta pada ema sarva pado Avazyaka che. A pada dvArA bhAva tIrthaMkaranuM svarUpa batAvanArI pahelI gAthA pUrI thAya che. A gAthAmAM paramAtmAnA cAra atizayo batAvyA che. jo Dogare vizeSaNa dvArA bhagavAna kevaLajJAna dvArA lokano prakAza karanAra hoI jJAnAtizaya batAvAyo che. "thatisthayara' kahevAthI paramAtmA, vacana dvArA bhavya jIvone saMsAra samudramAMthI pAra utaravA mATe ahiMsA, saMyama ane parUpa dharmano yathArtha upadeza Ape che te temano vacanAtizaya batAvAyo che. "ni' pada dvArA bhagavAna rAga-dveSa ane moharUpa mahAapAyane jItanArA che ema batAvI paramAtmAno apAyApagamAtizaya sUcita karAyo che ane arihaMta' zabda dvArA paramAtmAno pUjAtizaya jaNAvAyo che. A gAthA bolIe tyAre cAra atizayorUpa uttama bhAvothI saMpanna covIsa tIrthakaro ane temanA jevA ja bIjA paNa je anaMtA arihaMto thaI gayA che ane thavAnA che te sarva tIrthakarone najara samakSa lAvI temanuM kIrtana karavA huM abhimukha thayo chuM, evo bhAva utpanna karavAno che. jethI bhaktino bhAva vizeSa ullasita thAya. have bIjI-trIjI ane cothI gAthA dvArA covIsa tIrthaMkaranuM nAma sahita kIrtana karAya che. bharatakSetranA A avasarpiNI kALanA RSabhadevathI mAMDI mahAvIrasvAmI sudhInA covIsa tIrthakaronAM nAmo guNayukta nAmo che. te nAma bhagavAnano AtmA garbhamAM AvatA banela vizeSa prasaMgone kAraNe pADavAmAM Avela che. te sarva nAmo jema vizeSathI te te bhagavAnane lAgu paDe che, temAM sAmAnyathI dareka bhagavAnane lAgu paDe che. te te bhagavAnanI vizeSatAnA kAraNe pADelAM tathA vyutpatti pramANe sAmAnyathI dareka bhagavAnane lAgu paDatAM nAmone tevA guNothI yukta jovAthI te guNavAna vyakti pratye haiyAmAM Adarano pariNAma utpanna thAya che. A guNa pratye thayelo Adarano pariNAma guNa prAptimAM vighna karanArA karmano nAza kare che ane guNaprAptinuM kAraNa bane che.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI logassa sUtra 147 usabhamajiaMca vaMde, saMbhavamabhinaM(NaM)daNaM ca sumaiM ca / paumappahaM supAsaM, jiNaM ca caMdappahaM vaMde / / 2 / / suvihiM ca puSphadaMtaM, sIalasijaMsavAsupujaM ca / vimalamaNaMtaM ca jiNaM, dhammaM saMtiM ca vaMdAmi / / 3 / / kuMthu araM ca malliM, vaMde muNisuvvayaM namijiNaM ca / vaMdAmi riTTanemi, pAsaM taha vaddhamANaM ca / / 4 / / jina evA zrI RSabhadeva ane ajitanAthane vaMduM chuM tathA saMbhavanAthane, abhinaMdana svAmIne, sumatinAthane, padmaprabhusvAmIne, supArzvanAthane ane caMdraprabhasvAmIne vAMduM chuM. /rA puSpadaMta bIjuM nAma che jemanuM evA suvidhinAthane, zItalasvAmIne, zreyAMsanAthane, vAsupUjya svAmIne tathA vimalanAthane, anaMtanAtha ane dharmajinane tathA zAMtinAthane vAMduM chuM. lal kuMthunAthane, aranAthane ane mallinAthane tathA munisuvratasvAmIne ane namijinane vAMduM chuM. vaLI, ariSTanemine, pArzvanAthane tathA vardhamAnasvAmIne vAMduM chuM. jo dareka bhagavAnanA nAmano artha sAmAnya ane vizeSathI ema be prakAre thAya che, have te artho vibhAgathI jaNAve che. covIsa bhagavAnanA nAmanA sAmAnya ane vizeSa artha : 1. "pa" : sAmAnyathI "paramapadane je "aSatti =prApta kare te RSabha' ane tenuM prAkRta niyama pramANe "saro' bane che. bIjI rIte "RSabhanI jema vRSabha" paNa kahevAya che, teno artha "varSati ni vRSabhaH' arthAtu "duHkharUpa agnithI baLelA jagatane, dezanArUpa pANI varasAvI zAMta kare te "vRSabha : A vRSabha zabdanA vR ne badale 3 karavAthI "Do' zabda bane che, e "Dama' padano sAmAnya artha kahyo. vizeSa artha to bhagavaMtanI sAthaLamAM vRSabhanuM lAMchana hatuM tathA zrI marudevA mAtAe cauda svapnomAM prathama vRSabhane joyo hato, mATe : 4. sAmAnya eTale sarvane ghaTe tevo ane vizeSa eTale te tIrthaMkara vyaktimAM ja ghaTe tevo.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 sUtra saMvedanA bhagavaMtanuM nAma "vRSabha" athavA "RSabha" che. 2. nita : pariSaho ane upasargo vagerethI jItAyA nahi mATe 'nA' e sAmAnya artha ane bhagavAna garbhamAM hatA, tyAre garbhanA prabhAve mAtA pAsA khelavAmAM potAnA patithI jItAyAM nahi, ajita banyAM, mATe bhagavAnanuM nAma "ajita" rAkhyuM, e vizeSa artha jANavo. 3. sambhava : jemanAmAM cotrIsa atizayarUpa guNo vizeSatayA saMbhave te sambhava' athavA jeonI stuti karavAthI stuti karanArane "za'=sukha bhavati'= thAya te "zaMkhava', tenuM prAkRta niyama pramANe "saMbhava thAya - e sAmAnya artha tathA bhagavaMta garbhamAM AvyA tyAre dezamAM adhika dhAnya (pAka)no saMbhava thayo (pAkyuM), mATe temanuM nAma "saMbhava' rAkhyuM, e vizeSa artha jANavo. 4. minandana : jeonuM Indra vagere "abhinaMdana' (stuti) kare te abhinandana' e sAmAnya artha ane prabhu garbhamAM padhAryA tyArathI Indra vAraMvAra AvIne tenI mAtAnuM abhinaMdana stuti) karavAthI, teonuM nAma abhinaMdana rAkhyuM, e vizeSa artha jANavo. 5. sumati : jeonI "' eTale suMdara "mati-buddhi' hoya te "sumati' e sAmAnya artha ane jyAre bhagavAna garbhamAM hatA tyAre mAtAne vivAdamAM 'su' eTale suMdara nizcaya karAvanArI mati-buddhi sUjhI, mATe teonuM nAma "sumati rAkhyuM, e vizeSa artha jANavo. 6. prima : nirmaLatAnI apekSAe 'padma samAna prabhA (kAnti) jeonI che, te 'pavAma' e sAmAnya artha tathA bhagavaMta garbhamAM hatA tyAre mAtAne padma (kamaLo)nI zayAmAM sUvAno thayelo dohada devatAe pUryo, mATe "padma' ane bhagavaMtanA dehanI prabhA (kAnti) padma kamaLa samAna (rAtI) hovAthI "padmaprabha nAma rAkhyuM, e vizeSa artha jANavo. 7. suparbsa: '(suMdara) che pArtha (dehanAM paDakhAM) jeone te 'supa- e 5. be mAtAo eka putra mATe laDatI rAjA pAse nyAya mATe AvI. jyAre rAjA-maMtrI vagere sAcI mAtA koNa ? teno nyAya ApI zakyA nahi, tyAre bhagavaMtanI mAtAe putranA be bhAga karI bannene vaheMcI ApavAno hukama karavAthI sAcI mAnI parIkSA thaI. e buddhi garbhanA prabhAvathI sUjhavAthI putra sAcI mAtAne maLyo.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI logassa sUtra sAmAnya artha ane bhagavAna garbhamAM hatA, tyAre mAtA suMdara pArtha (paDakhAM)vALAM thayAM, mATe teonuM nAma 'supArzva' rAkhyuM, e vizeSa artha jANavo.6 8. candraprama : caMdranAM kiraNonI jema jeonI prabhA zAMta lezyAvALI hoya te 'candraprama' e sAmAnya artha tathA mAtAne garbhanA yoge caMdranuM pAna karavAno dohada thayo, temaja bhagavAnanA zarIranI prabhA caMdra samAna ujjvaLa hatI, tethI 'caMdraprabha' nAma rAkhyuM, te vizeSa artha. 149 9. suvidhi : 'su' eTale suMdara ane 'vidhi' eTale sarva viSayamAM kuzaLatA jeone hoya te 'suvidhi' e sAmAnya artha tathA bhagavAna garbhamAM padhAryA tyArathI mAtAne su(suMdara) vidhi7 (sarva viSayamAM kuzaLatA) pragaTa thavAthI teonuM nAma 'suvidhi' rAkhyuM tathA bhagavaMtane puSpanI kaLIo jevA suMdara dAMta hovAthI bIjuM nAma 'puSpadaMta' paNa thayuM, e vizeSa artha jANavo. 10. zItaja : sarva prANIonA saMtApano nAza karI zItalatA karanArA mATe 'zItalha' e sAmAnya artha ane bhagavaMta garbhamAM hatA, tyAre teonA pitAne pahelAMthI thayelo pittano dAha koI upAyothI zamato na hato, te garbhanA prabhAve mAtAnA hastasparzathI zamI gayo. mATe putranuM nAma 'zItala' rAkhyuM, e vizeSArtha jANavo. 11. zreSAMsa : jagatanA sarva jIvothI paNa ati prazaMsanIya mATe zreyAn athavA 'zreSak' eTale kalyANakArI 'sa' eTale khabhA jeone che, te 'zreya+aMsa zreyAMsa, e sAmAnya artha ane bhagavaMta garbhamAM hatA, tyAre koIe pahelAM jeno upabhoga karyo na hato, te devAdhiSThita zayyAno mAtAe upabhoga ka2vAthI zreyaH (kalyANa) thayuM, mATe putranuM nAma 'zreyAMsa' rAkhyuM, e vizeSArtha samajavo. = - 12. vAsupUnya : 'vasu' jAtinA devone bhagavaMta pUjya hovAthI 'vAsupUnya' e sAmAnya artha tathA teo garbhamAM hatA tyAre vasu eTale suvarNa dvArA vAsave 6. bIjA mata pramANe prabhunA pitAne paDakhAmAM koDha roga hato, tyAre garbhavatI bhagavaMtanI mAtAnA hAthanA sparzathI garbhanA prabhAve patinAM paDakhAM suMdara thayAM, mATe 'supArzva' nAma rAkhyuM. 7. mAtAe garbhanA mahimAthI suMdara vidhipUrvaka dharma-ArAdhana karavAthI, 'suvidhi' evuM nAma rAkhyuM, ema paNa anyatra kahyuM che. 8. dhara,dhruva,soma, aha, anila, pratyUSa ane prabhAsa - e vasu jAtinA devo che. - (zabda ciMtAmaNI)
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 sUtra saMvedanA . (Indra) rAjakuLanI pUjA karI. tethI vAsupUjya' athavA vasupUjya rAjAnA putra mATe vAsupUjya kahevAyA, e vizeSa artha. 13. vima0 : "vi' eTale gayo che, mala (mela) jeono te vima0 athavA vimaLa (nirmaLa) jJAnAdi guNo che, jeone te "vimatra e sAmAnya artha tathA garbhanA prabhAve bhagavaMtanI mAtAnI mati tathA zarIra vimaLa (nirmaLa) thayAM. mATe "vimala' nAma rAkhyuM, e vizeSArtha. 14. ananta : anaMta karmono jeoe vijaya karyo te "anaMtana athavA anaMtajJAnAdi guNothI je jayavaMtA che te "anaMtana' e sAmAnya artha ane bhagavaMta garbhamAM hatA tyAre mAtAe anaMta10 ratnonI mALA svapnamAM dekhI mATe 'naMta' ane traNa bhavanamAM jayavaMtA che, mATe "ni' ema anaMta+jitu eTale anaMtajita', e vizeSa artha. bhImasenane badale jema bhIma kahevAya che tema ahIM "anaMtajine badale "anaMta' nAma samajavuM. 15. tharna : durgatimAM paDatA jIvone dhAraNa kare (bacAve) te "dharmajIe sAmAnya artha ane bhagavaMta garbhamAM AvyA tyArathI mAtA dAnAdi dharmamAM udyamI thayAM, mATe "dharma', nAma rAkhyuM, e vizeSa artha jANavo. 19. zani : bhagavaMtane zAMtino yoMga hovAthI athavA pote zAMtirUpa hovAthI ane te te prakAre zAnti karanArA hovAthI "zakti' e sAmAnya artha ane garbhanA mahimAthI dezamAM marakInA roganI zAnti thavAthI nAma "zAnti rAkhyuM, e vizeSa artha. 9. koI eka maMdiramAM koI eka pati-patnI sUtAM hatAM, tyAre eka vyaMtarI te puruSanuM suMdara rUpa dekhI, mohathI potAnuM rUpa tenI strI samAna banAvI bAjumAM sUI gaI. savAre te bannene pati mATe takarAra thaI.bannenAM sarakhAM rUpa hovAthI pati sAcI patnIne oLakhI zakyo nahi. Akhare teo rAjasabhAmAM nyAya mATe gayAM, paNa tyAM koI nyAya ApI zakyuM nahi, tyAre bhagavaMtanI mAtAe nyAya Apyo ke - je dUra ubhA rahI potAnA hAthathI patine sparza kare te sAcI strI jANavI. e hukamathI vyaMtarIe daivI zaktithI potAno hAtha lAMbo karI pelA puruSane sparza karavAthI tene vyaMtarI samajI hAMkI mUkI ane sAcI strIne pati soMpyo.garbhanA prabhAvathI AvI vimaLa buddhi pragaTI mATe "vimaLa' nAma rAkhyuM. 10. garbhanA mahimAthI mAtAe AkAzamAM "anaMta' eTale aMta (kheDA) vinAnuM arthAtuM moTuM cakra dekhAvAthI "anaMta' nAma rAkhyuM, ema paNa jaNAveluM che.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI logassa sUtra 151 17. nyu : "' eTale pRthvI, temAM sthita mATe "nyu'- e niryuktithI (padacchedathI) "nyu' no sAmAnya artha tathA garbhanA mahimAthI mAtAe svapnamAM kunyU ratnono rAzi (kunyuA samAna jhINAM ratnono Dhagalo) dekhavAthI "kuntha" nAma rAkhyuM, e vizeSa artha. 18. sara : "sarvottane mahAsattvapuruM yaH prajJA te . tamivRddha vRke-rasAvara DAhata: 1il" arthAt - "sarvottama evA mahAsAttvika kuLamAM tenI abhivRddhine mATe je utpanna thAya tene vRddho "gara' kahe che," e sAmAnya artha tathA garbhanA mahimAthI mAtAe svapnamAM ratnono "ara' (Aro11) jovAthI "ara' nAma rAkhyuM, e vizeSa artha, 19. maNi : pariSaha vagere mallone jItanArA mATe "maNi' ema padacchedathI e sAmAnya artha ane garbhanAM mahimAthI mAtAne sugaMdhImAna cha RtunAM mAlya (puSpo)nI zayAmAM sUvAno dohada thayo ane te deve pUryo, tethI "malli" nAma rAkhyuM, e vizeSa artha. . 20. munisuvrata : jagatanI trikALa avasthAne "manyate (jANe) ti muni ' tathA "suMdara vratavALA hovAthI suvata', ema. (munisuvrata=) "munisuvrata' e sAmAnya artha ane garbhanA prabhAvathI mAtA muninAM jevAM suMdara vratavALAM thayAM mATe "munisuvrata' nAma rAkhyuM, e vizeSa artha. 21. nAma : pariSaha-upasargone namAvavAthI (harAvavAthI) nami, e sAmAnya artha ane nagara upara caDhI AvelA zatruo garbhanA prabhAve namI paDyA mATe "nami' rAkhyuM, e vizeSa artha. 22. nemi : cakranI nemi (pharatI vADa)nI jema dharmarUpa cakranI nemi (maryAdA)ne karanArA mATe "ni' e sAmAnya artha ane garbhanA prabhAve mAtAe riSTa' ratnono mahA "nemi (rela)' jovAthI "riSTanemi' tathA tenI pUrve 11. anyatra svapnamAM mAtAe ratnano stUpa (pAdukA) ane Aro dekhavAthI "ara' nAma kahyuM che. 12. nagarano pararAjAoe karelo ghero nahi uThavAthI, prabhunI mAtA killA upara gayAM. tyAre garbhano prabhAva sahana nahi thavAthI zatrurAjAo prabhunI mAtAne namI paDyA, mATe "nami'nAma rAkhyuM.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 sUtra saMvedanA apazcima vagere zabdonI jema niSedhavAcaka 'a'13 lagADI 'ariSTanemi' nAma rAkhyuM, e vizeSa artha jANavo. 23. pArzva : sarva bhAvone pazyati eTale dekhe teo 'pArzva' ema niryuktithI sAmAnya artha ane garbhanA prabhAve rAtrie zayanamAM sUtelAM mAtAe aMdhakAramAM paNa kALA sarpane joyo, te garbhano mahimA mAnIne 'pazyati' eTale dekhe te 'pArzva' e nAma rAkhyuM tathA vaiyAvacca karanArA 'pArzva' yakSanA nAtha hovAthI 'pArzvanAtha.' ahIM paNa bhImasenane badale bhImanI jema pArzvanAthane badale 'pArzva' e vizeSArtha jANavo. 24. vardumAna : utpanna thAya tyArathI jJAnAdi guNothI jeo vRddhi pAme te 'varSamAna' e sAmAnya artha ane bhagavaMta garbhamAM AvyA tyArathI teonA jJAtakulamAM dhana, dhAnya vagere vividha vastunI vRddhithI mAtA-pitAe 'varhumAna' nAma rAkhyuM, e vizeSa artha jANavo., evaM mae abhithuA * A pramANe mArA vaDe stavAyelA. (tIrthaMkaro mArA upara prasanna thAo) A pramANe arthAt te te paramAtmAnA nAma sAthe saMkaLAyelA te te guNone hRdaya sanmukha karI sarva prakAre bhaktinI bhAvanAthI mArAmAM paNa AvA guNo pragaTa thAya, tevI icchAthI A covIsa tIrthaMkaro mArA vaDe stuti karAyelA che. A eka vAkyamAM dhyAtA, dhyeya ane dhyAna - A traNeno samAveza thAya che. E thI dhyAnano prakAra batAvyo che. maNa thI dhyAtA koNa che, te jaNAvyuM ane 'amithu'14thI dhyeya bhUta anaMtA arihaMtone batAvyA che. dhyAtA jyAre arihaMtanA nAmollekhapUrvakanA dhyAnamAM sthira thAya che, tyAre dhyeya najIka na hovA chatAM paNa jANe sAme hoya tevuM lAge che. pratimA zatakAdi graMthomAM15 to kyuM che ke, 52mAtmAnuM nAma hRdayamAM sthira thatAM ja jANe sAme sAkSAt 13. 'riSTa' zabda amaMgalavAcaka hovAthI pUrve akAra rAkhI 'ariSTa' evuM maMgala nAma karyuM che. 14. amithuJA = Jamimulyena tuyate - samantAt - stutAH 15. zAstra iva nAmAditraye hRdayasthite sati bhagavAn pura iva parisphurati hRdayamivAnupravizati, madhurAlApamivAnuvadati, sarvAGgINamivA'nubhavati tanmayIbhAvamivApadyate / tenaM ca sarvakalyANasiddhiH /
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI logassa sUtra 153 paramAtmA dekhAtA hoya, paramAtmA jANe hRdayamAM pravezatA hoya, paramAtmA jANe madhura AlApa karatA hoya, paramAtmA jANe sarva aMgomAM anubhavAtA hoya, paramAtmA jANe tanmayabhAvane pamADatA hoya tevuM lAge che. AvI jAtanA anubhavothI sarva kalyANanI siddhi thAya che. vihayaramA : raja ane malasvarUpa karma jemaNe dUra karyA che evA (tIrthaMkaro mArA upara prasanna thAo) karmanA aneka bhedo che, chatAM amuka apekSAe tenA be bhedo thAya che. rajarUpa karma ane malasvarUpa karma je karma bAMdhyA pachI sahelAIthI AtmA uparathI chUTA paDI zake tevAM hoya athavA je karma vartamAnamAM baMdhAtAM hoya, tene rajarUpa karma kahevAya che. bIjI rIte joIe to karma cAra prakAre baMdhAya che spaSTa-baddha-nidhatta ane nikAcita. temAM pahelA traNa prakArano karmabaMdha te rajarUpa che ane nikAcita karmabaMdha te malarUpa che. . vaLI, bIjI rIte asAMparAyika karma te raja che ane sAMparAyika karma te mala che. saMparAya eTale kaSAya ane kaSAyane kAraNe baMdhAtuM karma te sAMparAyika karma, te malasvarUpa che. AvuM karma pahelAthI dasamA guNasthAnaka sudhI baMdhAya che. jyAre kaSAyanA abhAvamAM mAtra mana-vacana-kAyAnA yoganA pravartananA kAraNe karmabaMdha thAya, te karmabaMdha asAMparAyika karmabaMdha kahevAya ane te rajarUpa che. paramAtmA AvA banne prakAranA karmathI mukta che. jo ke 13mA guNasthAnake rajarUpa karma che, paNa te najIkanA samayamAM ja nAza pAmanAra hoI paramAtmAne te karmathI paNa rahita jaNAvyA che. padI naramara : jemaNe vRddhAvasthA ane maraNano sarvathA nAza karyo che evA (tIrthakaro mArA upara prasanna thAo). 16. spaSTa karma eTale mAtra aDakIne rahelAM karma, baddha karma eTale sAmAnyathI baMdhAyelA karma, niddhatta karma eTale gADha rIte saMkaLAyelAM karma ane nikAcita karma eTale tAdAsyabhAva pAmelAM karma.
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 sUtra saMvedanA Ama to saMsArI tamAma AtmAo kyAreka ne kyAreka to vayahAnirUpa vRddhaavasthA ane AyuSya kSayarUpa mRtyuno to nAza kare che. paraMtu navo janma letAM temane A banne punaH prApta thAya che. jyAre bhagavAne to jarA ane maraNanA kAraNabhUta karmano kSaya karyo hovAne kAraNe have temane punaH punaH A avasthA prApta karavI paDatI nathI. AthI ja kahyuM che ke, paramAtmAe jarA ane maraNano atyaMta nAza karyo che eTale ke punaH prApta na thAya te rIte nAza karyo che. caDavIsaMpi khiLavarA, tittvayA me pakSIvaMtu : covIse paNa jinavaro evA tIrthaMkaro mArA upara prasanna thAo. zrutijano, avidhijano, manaHparyavajino tathA chadmastha vItarAga bhagavaMto jina kahevAya che. AvA jinothI kevalI bhagavaMta zreSTha che. ahIM sAmAnya kevalInuM grahaNa na karatAM tIrthaMkara kevalI ja grahaNa karavA che, mATe kahyuM che ke, jinava2 evA tIrthaMkara bhagavaMto mArA upara prasanna thAo. tIrthaMkaranI prasannatAnuM tAtparya : tIrthaMkaro mArA upara 'prasanna thAo' evuM kahIne ema nathI kahevA mAMgatA ke, atyAra sudhI tIrthaMkaro ApaNA upara aprasanna hatA ane have temane prasanna karavA mATe ApaNe AvI abhilASA vyakta karIe che ke, 'tIrthaMkaro mArA upara prasanna thAo.' kAraNake, bhagavAna to vItarAga che. vItarAga kadI koInA upara rAga ke roSa karatAM ja nathI ane kare to temanAmAM vItarAgatA TakatI nathI. mATe A prayoga aprasanna evA paramAtmAne prasanna karavA mATe nathI. paraMtu A vAkya dvArA paramAtmAnI stuti karavAmAM AvI che. stutisvarUpa yAcanAne yAcanIbhASA kahevAya che. je asatya amRSA" bhASA kahevAya che, te satya paNa nathI ane asatya rUpa paNa nathI. jema 'Apo Apone mahArAja amane zivasukha Apo' vItarAga hovAthI ApaNe mokSanuM sukha ApavAnA nathI, chatAM paNa AvuM bhaktithI bolAya che. 17. cAra prakAranI bhASA hoya che . satya, asatya, satyamRSA ane asatya-amRSA. jagatamAM je vastu jevI che tevuM vAstavika pratipAdana karavuM te satya bhASA che. hakIkatano niSedha kare te asatya bhASA che . thoDuM sAcuM ane thoDuM khoTuM e bhASAne satyamRSA bhASA kahe che ane A devadatta che vagere sAcI paNa nahi ane khoTI paNa nahi tevI bhASAne asatya-amRSAbhASA kahe che.
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI logassa sUtra 155 ApaNane manamAM prazna thAya ke, jo bhagavAna ApatA ja nathI to AvuM zA mATe bolavAnuM. paNa ApaNe eTaluM dhyAna rAkhavuM joIe ke, paramAtmAnI pAse AvI mAMgaNI karanArane bhale paramAtmA kAMI ApatA nathI, chatAM vinamrabhAve karelI A prArthanA (A mAMgaNI) zubhabhAvane utpanna karAvI mohanIyAdi karmano viziSTa kSayopazamabhAva pedA karAve che ane tenAthI bhaktane cittanI prasannatArUpa prasAdanI prApti thAya ja che. jema ciMtAmaNI ratna jaDa hoI temAM koI vizeSa bhAva thavAnI saMbhAvanA nathI, to paNa vidhipUrvaka tenuM sevana karanArane ciMtAmaNI sarva icchitane Ape ja che, te ja rIte bhale bhagavAna vItarAga che, chatAM paNa temanA pratyenI zraddhAyukta bhakti ane bhAvavALI stuti bhaktanA manoratha pUrNa kare ja che. tithI je pakSIyaMt' A vAkya bolatAM evo bhAva karavAno che ke, tIrthakaronI vANI mArA haiyAmAM pariNAma pAmo. kemake, A saMsAramAM taravAnuM sAdhana paramAtmAnAM vacano che. paramAtmAnAM vacanonuM avalaMbana laIne jIva jyAre yogamArgamAM pravRtti kare che, tyAre ja te sAcA sukhanI dizAmAM AgaLa vadhI zake che. paramAtmAnA zAsananA paramArthane pAmI zake che. Ama to potAne pIDA ApanArA rAga-dveSAdi kaSAyane nirmaLa karavAnuM kArya kharekhara to potAnA zubha adhyavasAyathI ja thavAnuM che. to paNa A zubha adhyavasAyanuM prabaLa nimitta paramAtmA ane paramAtmAe prarUpelo yogamArga ja che. paramAtmAe rAga-dveSAdi kaSAyano pUrNa nAza karyo che ane vacana dvArA jagatanA jIvone paNa A rAgAdi kaSAyane dUra karavAno mArga batAvyo che, mATe ja "AvA paramAtmAnA vacano mArA hRdayamAM pariNAma pAmo" te rUpa prasAdanI eTale ke kRpAnI paramAtmA pAse mAMgaNI karavI yogya ja che. A vANIno prasAda nahi pAmavAne kAraNe eTale ke, prabhunI vANI haiyAmAM pariNAma nahIM pAmavAne kAraNe ja jIva anaMtakALathI saMsAramAM aneka prakAranA duHkho ane pIDAono bhoga banyo che. A vastu samajAI javAne kAraNe ja mumukSu AtmA have bhagavAna pAse mAMgaNI kare che, "paramAtmA ! ApanuM vacana, Apano yogamArga mArAmAM pariNAma pAmo ! jethI bhoga mane Asakta kare nahi, moha mane muMjhave nahi ane ekadhArI bhakti karI huM vizeSa prakAranI cittanI prasannatA prApta karI zakuM."
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 sUtra saMvedanA . bhagavAnanA vacano haiyAmAM pariNAma pAmavA te bhagavAnanI kRpA che. bhagavAnanA vacano pariNAma pAmavA eTale ja bhagavAnanA vacana upara zraddhA thavI. bhagavAnanA vacana upara jema jema zraddhA thAya che, tema mokSamArgamAM vighna karanAra karmano vinAza thAya che. A karmano nAza thatAM sAdhaka mokSamArgamAM zIgha pravRtti karI zake che. mokSamArgamAM pravRtti karatAM mumukSunuM citta ati allAdita thAya che. A AllAda e ja bhagavAnanI kRpAthI maLela cittanI prasannatA che ane te prasannatA prApta thatAM punaH vacana pratyenI zraddhA vadhe che. tenAthI vaLI pAcho karmano nAza ane mokSamArgamAM vadhu pragati thAya che. A pramANe zraddhAthI karmano nAza karato sAdhaka cheka mokSa sudhI pahoMcI zake che. AthI vItarAga stotramAM kalikAla sarvajJazrI hemacaMdrAcAryae kahyuM che ke, "he nAtha ! mArI prasannatAthI tamAro prasAda thAya che ane tamArI prasannatAthI mArA para kRpA thAya che. AmAM to anyonyAzraya doSa Avaze, tethI he nAtha ! A doSano nAza karI Apa mArA para prasanna thAo." A eka bhaktinA atizayathI thayela bhakta hRdayanI prArthanA che. A zlokamAM je rIte graMthakartAe bhagavAnanI prasannatAnI mAMgaNI karI che. te ja rIte ahIM bhagavAnanI vANI mArA para prasanna thAo, evI mAMgaNI karI che. kSitti vaMtiya mahimA : kIrtana karAyelA, vaMdAyelA ane pUjAyelA bhagavAnanA je je nAmo che, te nAmo sAthe saMkaLAyelA guNo ane temanA lokottama jIvana caritrane hRdayastha karI te te guNone meLavavAnA yatna rUpe temanuM nAmoccAraNa karavuM te kIrtana che. manathI temanA viziSTa guNo pratye bahumAnano bhAva utpanna karI mastaka namAvI aMjalI joDI vaMdAmi - vaMde Adi zabdo bolavA te vaMdana che ane puSpa-dhUpa Adi vaDe paramAtmAne pUjavA te pUjana che. have A rIte kIrtana-vaMdana ane pUjana karAyelA koNa che te kahe che. ne roja uttama siddhAH jeo lokamAM uttama che (ane) siddha che, evA A (paramAtmA) 18. matprasattastvatprasAdastvatprasAdAdiyaM punaH / ityanyonyAzrayaM bhindhi prasIda bhagavan ! mayi / / - vItarAga stotra, 10-1
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI logassa sUtra A pada dvArA pUrvamAM ApaNe jemanuM kIrtana, vaMdana ane pUjana karyuM, te paramAtmAnuM vizeSa svarUpa batAvavAmAM AvyuM che. paramAtmA lokamAM uttama che ane vaLI siddha che, eTale ke emaNe sAdhavA jevuM badhuM sAdhI lIdhuM che. ahIM je "=A" padano prayoga karAyo che te atyAranA mArI buddhimAM upasthita evA "A"nA arthamAM che. sUtranI zarUAtathI atyAra sudhInA padoccAraNa dvArA je tIrthaMkaronuM kIrtana, vaMdana ane pUjana karAyuM te atyAre mArI sanmukha sAkSAt che evI kalpanA karIne kahevAya che ke jemanI meM pUjAdi 19 karI evA "A" paramAtmA mane Arogya mATe bodhi ane samAdhi Apo. 157 lokamAM uttama hovuM. eTale prANIonA samudAyamAM uttama hovuM. ahIM uttama zabda pradhAna arthamAM vaparAyo che. paramAtmAe prabaLa puruSArtha karIne kalaMkabhUta mithyAtva-mohanIyAdi karmamaLane dUra karyo che, tethI teo anya jIvo karatAM uttama kahevAya che. vaLI, uttama zabdano 'aMdhakArathI upara gayelA' evo paNa artha thAya che. ajJAnarUpI aMdhakArane dUra karIne paramAtmAe jJAnanA prakAzane prApta karyo che. A uparAMta paramAtmAnI viziSTatA batAvatA teone siddha kahyAM che. sit eTale ke baMdhAyelA karma, tene dhamI nAkhanArane siddha kahevAya che. sAdhavA jevuM badhuM sAdhI lIdhuM hoya ene siddha kahevAya che. paramAtmAe karmane bALI nAMkhyA che. tethI karavA yogya badhuM karIne teo kRtakRtya banelA che. karmonI paravazatA hoya tyAM sudhI koIne koI prayojana sAdhavAnA bAkI hoya che. karma khalAsa thAya pachI kAMI karavAnuM bAkI rahetuM nathI. Asana vohiAmaM samAhivamuttamaM hiMdu : (he paramAtmA ! mane) Arogya mATe bodhilAbha ane zreSTha tathA uttama evI samAdhi Apo. jeo lokamAM uttama che ane siddha che, tevA kIrtana, vaMdana ane pUjana karAyelA A paramAtmA pAse mAMgaNI karatAM sAdhaka kahe che, he nAtha ! Apa mane Arogya roga rahitapaNuM Apo. = 19. ne padmavavA 5 homsa surAsurAOvasa | - (ce.vaM.ma.bhA., gA-360)
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 sUtra saMvedanA Arogya ane bodhinI vicAraNA roga be prakAranA che. 1. dravyaroga, 2. bhAvaroga. prastutamAM sAdhaka dravyaroganA nAzanI mAMgaNI nathI karato, paraMtu bhAvaroganA nAzanI mAMgaNI kare che. moha ane tenA kAraNabhUta evo AtmA sAthe thayela karmano saMbaMdha te bhAvaroga che ane karmarahita AtmAnI avasthA athavA zuddha AtmasvarUpanI prApti rUpa mokSa te bhAvaArogya che. saMsAra ja mahAroga rUpa che ane mokSa ja parama Arogya che, tevuM jANato sAdhaka bhagavAna pAse ArogyanI mAMgaNI to kare che, paNa A Arogya A bhavamAM ke, mAtra mAMgaNI karavAthI maLI jAya tevuM nathI. tene mATe samyagu prayatnanI jarUra paDe che. A samyagu prayatna bodhithI ja prApta thAya che, mATe tyAra pachI bodhinI mAMgaNI karatAM kahe che ke, . he prabhu! A bhAvaArogyane prApta karavA mATe tenA kAraNabhUta aI - bhAsita dharmanI prApti mane thAo. arihaMta paramAtmAe samyagdarzanathI mAMDI cheka vitarAgatA sudhIno dharma batAvyo che. A dharmanI tAtvika zarUAta jina praNita dharma pratyenI avihaDa zraddhArUpa samyagdarzanathI thAya che. "tameva sarjI niraMvaM nihiM papha ' te ja sAcuM che, te ja niHzaMka che, je paramAtmA vaDe kahevAyuM che. AvI je zraddhA te ja samyagdarzana che. sAmAnya bodhakALamAM A zraddhA sAmAnya prakAranI hoya che ane bodhanI sUkSmatAthI A ja samyagdarzana vizeSa prakAre jIvane pragaTe che. viziSTa samyagdarzananI prApti thatAM paramAtmAnA pratyeka vacano syAdvAda dRSTithI (aneka dRSTikoNathI) jANI zakAya che. A ja zraddhA jyAre viziSTa bane che, tyAre AtmA bodhane anurUpa pravRtti paNa karI zake che ane bodha anurUpa pravRtti te ja cAritra rUpa dharma che. A cAritra paNa prAraMbhika kakSAmAM saMjavalana kaSAyathI yukta hovAthI alpa paNa karmanA Azravone utpanna kare che. tene sAzrava cAritra kahevAya che. paraMtu A cAritra zuddha zuddhatara thatA sarva prakAranA kaSAyanA nAzayukta bane che. tyAre te koI paNa prakAranA karmanA Azravane thavA detuM nathI. tene nirAzraya saMyama kahevAya che. nirAzrava saMyama vItarAgatAne prApta karAvI sarva karmano nAza karAvI cheka mokSa sudhI pahoMcADe che. A mokSa ja bhAva Arogya che, mATe ja sAdhaka
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI logassa sUtra 159 159 potAnA Arogya mATe jinokta dharmarUpa bodhinI mAMgaNI kare che. jema bhAvaArogya mATe bodhi jarUrI che, tema prApta thayela bodhine TakAvavA samAdhi eTale ke, cittanI svasthatA jarUrI che. samAdhinI vicAraNA : A samAdhi paNa be prakAranI che. dravyasamAdhi ane bhAvasamAdhi. jenAthI manane svasthatAno ane kAyAne zAtAno anubhava thAya e dravyasamAdhi. unALAnI garamIthI tapta thayelA tRSAtura mAnavIne jo ThaMDA pANInI prApti thAya to tenI kAyAne zAtA maLe che. ane tenA manane paNa svasthatAno anubhava thAya che. A dravyasamAdhi che. dravyasamAdhimAM mananI ciMtA ke Atmika azAMti koIka prakAre to rahe ja che. tyAM sarva prakAre zAMti nathI maLatI. eka vastumAM kadAca mana svastha hoya paraMtu te chatAM anya ghaNAM prazno manane satAvatA hoya che. mATe AvI samAdhi na mAMgatA sAdhaka bhAvasamAdhi mAMge che. A bhAvasamAdhi eTale varasamAdhi, be prakAranI samAdhimAMthI zreSTha evI samAdhi te bhAvasamAdhi che. bhAvasamAdhi AtmAnI samatA, mananI samatulA ane cittanI prasannatA svarUpa che. athavA jJAna-darzana-cAritra Adi guNane ullasita karavAno yatna jenAthI thaI zake tevuM citta te bhAvasamAdhi che. sattva, rajasu ane tamasu e rUpa triguNanI ekatAne ja apekSAe samAdhi kahI che. A bhAvasamAdhi AtmAne cheka mokSa sudhI pahoMcADI zake che. samyagdarzana prApta thayA pachI jIvane sAmAnya kakSAnI bhAvasamAdhi prApta thAya che, paNa ahIM to samAvimuttama zabda prayogathI jaNAya che ke, mumukSune uttama koTinI bhAvasamAdhi joIe che. evI samAdhi ke je koIpaNa saMyogamAM nAza na ja pAme. AvI zreSTha samAdhi tyAre ja Ave che, jyAre citta sarvatra udAsIna vRttivALuM bane ! mana, vacana ane kAyA samiti ane guptithI yukta bane ! ane zreSTha koTinA saMyamanA bhAvamAM AtmA sthira bane! sAdhakanI AzaMsA che ke, AvI uttama samAdhi mane prApta thAo ke je, samAdhi janmAMtaramAM paNa bodhinI prApti karAvI, mane cheka mokSa sudhI pahoMcADe. Ama joIe to tIrthaMkarano prasAda prApta thatAM Arogya Adi prApta thaI ja
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 sUtra saMvedanA jAya che, to paNa kalyANanA abhilASI AtmAne ArogyAdi bhAvonuM vadhu mahattva che ane vadhu mahattvanA kAraNe tene judI mAMgaNIrUpe vyakta kare che. vaLI, kalyANanI prAptimAM A traNa vadhu mahattvanAM aMgo che, tethI tenuM mahattva vadhu spaSTa rUpe saune samajAya mATe paNa juduM grahaNa karela jaNAya che. je vyaktine tattvano spaSTa bodha che, tene tattvabhUta bhAvaArogyanI ja icchA hoya che. A bhAva Arogya sarvatra anicchAnA pariNAmarUpa che. A anicchAno pariNAma bodhi ane samAdhithI maLanAra che. paNa te bodhi jainakuLamAM mAtra janmavArUpa ke bAhyathI jainAcAranA pAlanarUpa nathI. A bodhi to syAdvAdanA sUma bodhapUrvaka zakti anusAra mokSamArgamAM daDharUpe cAlavA svarUpa che ane mokSamArga upara cAlavAnA kAraNe uttama koTinI bhAvasamAdhinI prApti thAya che. A prApta thayela bhAvasamAdhi anicchA svarUpa bhAvaArogyanuM kAraNa che. te mane maLo evo bhAva A pada bolatAM karavAno che: vaMsu nikhArA caMdrathI adhika nirmaLa.. caMdrothI vadhu nirmaLa. ahIM caMdra zabdamAM bahuvacanano prayoga eTalA mATe che ke, eka caMdra nahi paNa asaMkhya caMdronI bhegI thaIne paNa je nirmaLatA che, tenA karatAM paNa bhagavAna vadhu nirmaLa che evuM kahevuM che. caMdranI nirmaLatA paNa zAzvatI nathI, jyAre paramAtmAmAM karmamala nAza pAmavAne kAraNe je nirmaLatA utpanna thAya che, te zAzvatI che. vaLI, pudgalanI nirmaLatA rAgI AtmAne rAgavRddhinuM kAraNa bane che. jyAre karmamalanA nAzathI utpanna thayelI paramAtmAnI nirmaLatA koInA kaSAyanuM kAraNa to banatuM nathI, paNa AvA paramAtmAnuM darzana karavAthI kaSAyano nAza jarUra thaI zake che. jema caMdra zItalatA ane prakAzanA guNane kAraNe nirmaLa dekhAya che. tema paramAtmAnA kaSAyo nAza thayA hovAnA kAraNe nirmaLa ane zItaLa che. sApu sahiyaM pAsavarA H sUryathI21 adhika prakAza karanArA. 20. mULamAM isu mAM saptamI vibhakti che, paNa te paMcamInA arthavALI che. prAkRtamAM A rIte arthabhede ghaNIvAra vibhaktino bheda jovA maLe che. 21. ahIM paNa vibhaktino pheraphAra pUrvanI jema jANavo.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI logassa sUtra 161 ghaNA sUrya bhegA thaIne paNa parimita kSetrane prakAzita karI zake che ane te paNa mAtra dravya prakAzane pAtharI mAtra bAhya jagatanuM ja darzana karAvI zake che, jyAre kevaLajJAnanA prakAza dvArA paramAtmA jagatanA bAhya-atyaMtara tamAma bhAvone jANe che, jANelA te bhAvone jagatanA jIvone vacana dvArA jaNAve che. jagatane yathArtha svarUpe jANI, yogyAtmAone hitamAM pravRtti ane ahitathI nivRtti karavArUpa sanmArgano prakAza kare che. Ama paramAtmA bAhya ane atyaMtara banne mArgane prakAzita kare che. dravya mArganA prakAza karatAM bhAva mArgane prakAzavAnuM ati mahattvanuM hoI paramAtmAne sUryathI paNa adhika prakAza karanAra kahyA che. vaLI, vAdaLAM vagerenuM AvaraNa AvatAM sUrya jhAMkho paNa paDI jAya che. jyAre paramAtmAmAM je kevaLajJAnarUpa prakAza pragaTa thayo che, tene koIpaNa prakAranuM AvaraNa naDatuM nathI. sAravAra mIrA : zreSTha samudra (svayaMbhUramaNa samudra) jevA gaMbhIra. samudramAM sauthI zreSTha svayaMbhUramaNa samudra che. eka rAjaloka pramANa tiraskRlokamAM aDadhA rAjalokamAM asaMkhya dvipa ane samudra che ane bAkInA aDadhA rAjalokamAM mAtra svayaMbhUramaNa samudra che. tethI kadamAM sauthI moTo ane atigaMbhIra che. game tevA upadravomAM te kSobhAyamAna thavA chatAM tenuM jaLa potAnI maryAdAnI bahAra jatuM nathI. paramAtmAnI gaMbhIratA svayaMbhUramaNa samudra karatAM paNa adhika che. kemake, svayaMbhUramaNa samudra to pavana AdinI pratikULatAmAM saMkSubdha to thAya che. bhale tenI maryAdAno tyAga na kare. jyAre paramAtmA to game tevA ghora upasarga ke pariSadamAM leza paNa saMkSubdha thatAM nathI. teo potAnA svabhAvamAM sthira ja rahe che. athavA svayaMbhUramaNa samudra jema potAnI maryAdAnuM ullaMghana karato nathI, tema bhagavAna potAnA svabhAvanI bahAra jatA nathI. kahevAya che ke, samudra gaMbhIra hoI badho ja saMgraha kare che. game tevI cIjone potAnA peTALamAM samAvI de che. to paNa te maDadAne kadI saMgharato nathI. jyAre paramAtmA jagatanA tamAma azubha bhAvo, dareka prakAranA doSone jANe che, jue che, to paNa te bhAvonI asara leza paNa temanA mana upara ke mukha upara jaNAtI
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 sUtra saMvedanA nathI. tamAma doSone potAnA jJAnamAM samAvI le che. AthI ja bhagavAna sAgarathI paNa gaMbhIra che. siddhA siddhi mama vinaMtu H AvA siddho mane siddhi Apo. karmamala vinAnA, kevaLajJAnane pAmelA ane ati gaMbhIra evA he siddha bhagavaMto ! mane mahAAnaMda svarUpa, mahAutsava rUpa, anaMta sukhanA dhAma svarUpa siddhi mokSa Apo. = arihaMta bhagavaMto cAra aghAtIkarmavALA che, tethI temane Ama to siddhinI prApti nathI thaI paNa temane siddhinI prApti jANe.thaI ja gaI che, tevo bhAva upasthita karavA siddhaavasthAno upacAra karIne ahIM arihaMtone ja siddha tarIke saMbodhyA che ane arihaMta bhagavAnanI stavanA karIne aMte arihaMtone uddezIne ja siddha bhagavaMto mane siddhi Apo tema kahevAyuM che. athavA siddha bhagavaMto pAse ja siddhinI mAMgaNI karavAmAM AvI che, tema kahIe to paNa yogya ja che. A pada bolatAM mahAsukhanA svAmI banelA siddha paramAtmAo ApaNI najara samakSa hovA joIe ane hAthanI aMjalI karI mastaka namAvI hRdayanA bhAvapUrvaka siddha bhagavaMtonI pAse siddhi eTale mokSasukhanI ApaNe mAMgaNI karI rahyA chIe, tevo bhAva vyakta thavo joIe. ahIM paNa je siddhanI mAMgaNI karI che, te pote mAMgaze ane bhagavAna ApI devAnA che, tevuM nathI. to paNa AvA prakAranI mAMgaNI mokSa pratyenI je rUci che, tene baLavAna kare che. A rIte punaH punaH mAMgaNI karavAthI zubhabhAva pedA thAya che. zubhabhAva karmano nAza karAvI mokSa prApti mATenuM sattva vizeSa ullasita kare che. AthI ja AvA guNavAna vyakti pAse thatI AvI mAMgaNIo yogya che, te koI nidAnasvarUpa paNa nathI ane nirarthaka paNa nathI. kemake, emAM koI saMsAranA sukhanI AkAMkSA nathI ane vItarAga pAse karelI A mAMgaNI cokkasa zubhabhAva dvArA uttarottara te vastune prApta karAve ja che, mATe sArthaka che.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ karemi bhaMte sUtra sUtra paricaya : karemi bhaMte sUtra" dvArA sAmAyikanI pratijJA karavAmAM AvatI hoI, A sUtranuM bIjuM nAma "sAmAyika pratijJA sUtra" che. sAmAyika levAnI vidhimAM A sUtra mukhya ane saraLapATharUpa hovAthI ene "sAmAyika daMDaka sUtra" paNa kahevAya che. vaLI, A sUtrane samagra dvAdazAMgIno sAra kahevAya che. kAraNake, dvAdazAMgInI jema A sUtra paNa vibhAva dazArUpa sAvadya yoga ke asAmAyikanA pariNAmano tyAga karI svabhAva dazA tathA sAmAyikanA bhAva tarapha laI javA mATe yatna karAve che. ' A sUtra dvArA karAtI sAmAyikanI pratijJAmAM traNa kALa saMbaMdhI traNa prakAranA saMkalpo karavAmAM Ave che. 1. "huM sAmAyika karuM chuM,' te padathI vartamAnakALamAM huM sAmAyikane karuM chuM te rUpa vartamAnakALa saMbaMdhI saMkalpa che. 2. "jyAM sudhI huM niyamamAM chuM tyAM sudhI huM sAvadyayoganuM paccakhANa karuM chuM," tema kahevA dvArA bhaviSyamAM sAmAyikanI kALamaryAdA sudhI huM pApa nahi karuM, te rUpa bhaviSyakALa mATeno saMkalpa karavAmAM Avyo che. ane 3. "huM pratikramaNa karuM chuM, sAvadya vyApArane niMduM chuM, gahuM ' tema kahevA dvArA bhUtakALanA je pApa che, temAMthI mukta thavAno saMkalpa karAya che. sAmAyikanI pratijJA dvArA prApta thato samabhAva (rAga-dveSano sarvathA abhAva) mokSa mArganuM ananya kAraNa che. mokSa ane sAmAyika vacce sIdho kAryakAraNa
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 sUtra saMvedanA bhAva che. mokSanuM kAraNa sAmAyika che ane sAmAyikanuM kArya mokSa che. mokSano pipAsu AtmA samaje che ke, sarva pApanI nivRttirUpa sAmAyika vinA rAga-dveSano abhAva thavAno nathI ane tenA vinA kadI mokSa maLavAno nathI. mokSanI atyaMta icchA hovA chatAM paNa jenuM haju evuM sAmarthya nathI ke sarvavirati svIkArI zake, tevA asamartha zrAvako A sUtra dvArA sarvaviratinA abhyAsa mATe be ghaDI sudhI mana-vacana-kAyAthI pApa karIza nahi ane karAvIza nahi, tevI pratijJA grahaNa kare che. jyAre sarvaviratinA sAmarthyavALA sAdhako to A sUtra dvArA "yAvatuM jIvana mATe mana-vacana-kAyAthI pApa karIza nahIM, karAvIze nahIM ane karatAM pratye anumodIza nahIM. evI pratijJA kare che ane viziSTa samabhAva pragaTa karavA yatna kare che. sarvavirati sAmAyikanI A pratijJA eka bhISma pratijJA che. anAdikALathI pApanA saMskArathI yukta AtmA mATe A pratijJA mINanA dAMte loDhAnA caNA cAvavAnI kyiA jevI, meru parvatanA bhArane vahana karavA jevI ane rAdhAvedha sAdhavA jevI che. AthI ja muni bhagavaMto vratanA pariNAmonI daDhatA mATe ane punaH punaH potAnI pratijJAne smaraNa karavA mATe eka divasamAM nava nava vAra A sUtra bole che. jema karoDonuM jhaverAta laIne bajAramAM jatA jhaverInuM dhyAna satata temanI pAse rahelA hIrAnA paDIkAmAM hoya che, tema AvI kaThora pratijJA svIkAryA bAda muni paNa saMsAranA sArA-narasA bhAvamAM kyAMya pratibaMdha na thaI jAya tenI A sUtra dvArA satata kALajI rAkhatA hoya che. A sUtra bolI je sAmAyikanI pratijJA grahaNa karAya che, te eka viziSTa koTinI pratijJA che. AthI ja A pratijJAnuM jeNe yogya rIte pAlana karavuM hoya teNe A sUtranA artha samyaga prakAre gItArtha gurubhagavaMta pAse jANI levA joIe. gurubhagavaMta pAse artha zravaNa karyA bAda te arthanuM satata parizIlana karI tene AtmasAt karavA joIe ane te te zabdamAMthI prApta thatA bhAvonI anubhUti karavA mATe yatna karavo joIe, to ja sAmAyikanI pratijJA samyagu prakAre pALI zakAya che. noMdhaH A sUtra dvArA be ghaDInA pApanA virAma rUpa dezaviratinI tathA vAMvat jIvananA pApanA virAmarUpa sarvaviratinI pratijJA karavAmAM Ave che. A banne vastune lakSamAM rAkhI sAmAnyathI sUtra paricaya Apyo che. paraMtu vAcaka varge yathAyogya vibhAga karI samajavA khyAla rAkhavo.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI karemi bhaMte sUtra 165 A pratijJAnA aNizuddhaM pAlana mATe zrAvake tathA sAdhubhagavaMte potAnA manavacana-kAyAnA yogone svAdhyAyamAM, jApamAM ke guru vaiyAvaccamAM evI rIte joDavA joIe ke, jene kAraNe jagatanA bhAvothI tenuM mana kapAI jAya ane sUtrArthanI parAvartanA dvArA pUrve je sAvadya yoganA saMskAro paDyA hoya te paNa dhIme dhIme alpa alpatara thatA jAya. duniyAbharanA pApa sAthe potAno sIdho ke ADakataro kaI rIte saMbaMdha che ? tene kAraNe satata potAno AtmA kaI rIte karmathI baMdhAI rahyo che? te te bhAvonA pariNamanathI potAnAmAM kaI rIte vihvaLatA ane vyathA utpanna thAya che ? A badhI vicAraNAo karIne A sUtra bolI duniyAbharanA pApothI aTakavAnuM che. jenAmAM AvuM jJAna hotuM nathI, te AtmA A sUtra bolI sAvagha pravRttithI aTakavA prayatna karI zakato nathI, eTale pApathI virAma paNa pAmI zakato nathI ane tethI ja A pratijJAthI tene AnaMdanI anubhUti paNa thatI nathI. A sUtra bolI ApaNe kadAca A bhavamAM tana-manathI puNiyA zrAvaka jevuM dezathI sAmAyika ane bhagavAna vIra jevuM sarvathI sAmAyika na karI zakIe to paNa A sUtranA arthane bhaNI AvA viziSTa sAmAyikanI ruci keLavavA prayatna karIzuM to jarUra puNyAnubaMdhI puNya bAMdhI viziSTa sAmagrIne prApta karI, punaH sAmAyikanA saMskArone jAgRta karI, eka divasa ApaNe paNa ApaNA zreyane cokkasa prApta karI zakIzuM. A abhilASA sAthe A sUtranA arthane ApaNe vicArIe. mULa sUtra : karemi bhaMte ! sAmAiyaM, sAvaj jogaM paJcakkhAmi, jAva niyamaM pajjuvAsAmi, duvihaM, tiviheNaM, maNeNaM vAyAe kAraNaM, na karemi, na kAravemi, tassa bhaMte ! pazcimAmi, nivAmi, rijJAmi, appALuM vosirAmi pada saMpadA akSara :76
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 sUtra saMvedanA anvaya ane saMskRta chAyA sahita zabdArtha : bhaMte ! sAmAttva, mi mA! sAmAyivjha romi, he bhagavaMta ! huM sAmAyika karuM chuM, jAva niyamaM pajjuvAsAmi, sAvajjaM jogaM pacakkhAmi, duvihaM, tiviheNaM maNeNaM, vAvA, jALa, na jami, na jAvemi, yAvat niyamaM paryupAse, sAvadyaM yogaM pratyAkhyAmi / dvividhaM trividhena manasA vAcA jAyena, na romi, na jAyAmi / jyAM sudhI huM niyamane sevuM chuM (tyAM sudhI) huM sAvagha yogonuM paccakkhANa karuM chuM, be prakAre ane traNa prakAre eTale mana-vacana-kAyAthI (sAvagha yogone) karIza nahIM (ane) karAvIza nahIM. talsa maMte ! pattismAmi, tasya bhadanta pratikrAmAmi tenuM (atyAra sudhI bhUtakALamAM je sAvagha pravRttio karI hatI te sAvagha vyApAranuM) he bhadaMta ! huM pratikrmaNa karuM chuM: nivAmi, nariAmi, appAnuM vosirAmi| nindAmi garha AtmAnaM vyutsRjAmi / / (te sAvadya vyApArane) niMduM chuM, gahuM chuM ane te sAvadya vyApAra karanAra mArA AtmAno atyaMta tyAga karuM chuM. vizeSArtha : remi bhaMte sAmAa : he bhagavaMta, huM sAmAyika karuM chuM, karemi karuM chuM. sAdhake koI paNa kArya karavA mATe potAnA aMtaramAM udbhavelI icchAne prathama guru AgaLa jAhera karavI joIe. gurunI AjJA yogya rIte maLyA pachI ja te kArya zarU karavuM joIe. AdhyAtmika jIvananI ArAdhanAmAM A prakAranI vinayasAmAcArI mukhya che mATe ja koI paNa dhArmika kriyAne emane =
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI karemi bhaMte sUtra 167 ema ja zarU na karatAM tenA mATe vinaya pradarzita karavo jarUrI che, mATe ja A niyama karatAM pahelAM be khamAsamaNa devApUrvaka guru mahArAja pAse sAmAyikanI AjJA mAMgI ane pachI kahe che ke, he bhagavaMta ! sAmAyika karuM chuM. bhaMte zabdanA bhinna bhinna artha : aMte = he pUjya ! 2. mahaMta - he kalyANa ane sukhavAna. bhadda ane aNa dhAtu uparathI banelo A zabda che. nizcita kalyANa ane sukhane jeo pAmelA che ane upadeza Adi dvArA jeo anyane kalyANa ane sukhano mArga batAvI zake che, te bhadaMta che. AvA guru bhagavaMtane najara samakSa lAvI kalyANa ane sukhano arthI sAdhaka teone AmaMtraNa ApIne kahe che, he bhadaMta ! sAmAyika karuM chuM. bhadaMta zabda dvArA gurune AmaMtrita karAya che. kemake, gurubhagavaMto AtmAnA kalyANane ane IndriyonA sukhane pAmelA che. jenI Indriyo zuddha hoya, jenI Indriyo potAne vaza hoya te ja sukhI che. paraMtu jeo IndriyothI jItAyelA che, teo azuddha che ane duHkhI che, mATe kalyANakArI anuSThAnamAM tevAone AmaMtraNa hotuM nathI. 2. bhavAMta ane parvata - jemaNe bhavano aMta ANyo che ane jeo sAte bhayathI saMpUrNa mukta che, tevA arihaMtone A zabdathI yAda karavAnA che. bhavanistAranI icchAvALo ane bhayathI mukta thavAnI AkAMkSAvALo sAdhaka AvA arihaMtaparamAtmAne AmaMtraNa ApIne kahe che, he bhavAMta ! huM sAmAyika karuM chuM. mArI A sAmAyikanI kriyA bhava ane bhayano nAza karanArI bane temAM Apa paNa sahAya karazo. 3. aMte - A padathI AtmAne AmaMtraNa che. aMte - he AtmAnuMhave 1. mamLa dhAtuthI banelo A zabda che. ma = kalyANa-sukha, ati = sukha pote pAme ane bIjAne pamADe. 2. vi. A. bhA. bhA. 1, gA. 347ra 3 aMte zabdanA A sivAya banatta-jAnta-ananta-bAndra vagere artha paNa che. paraMtu ahIM vistAra vadhavAthI lIdhA nathI. vizeSa jijJAsue vi. A. bhA. bhA. 2, gA. 3439 thI 3476 joI levI. 4. vi. A. bhA. bhA. 1, gA. 3470
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 sUtra saMvedanA sarva aviratinI kriyAno tyAga karI sAmAyikanA upayogavALo banuM chuM. tuM paNa mane A kriyAmAM savizeSa sahAyaka banaje. A rIte karemi bhaMte' zabda dvArA deva, guru ane potAnA AtmAne AmaMtraNa karI mokSArthI AtmA sAmAyika kare che. deva, guru ane AtmAnI sAkSIe sAmAyika karavAthI vratamAM sthiratA Ave che. jinAdinI sAkSIe sAmAyika karUM chuM. A prakAranI vAsanAthI lajjA, bhayAdinA kAraNe paNa aticAronuM sevana karatAM aTakI zakAya che. karemi bhaMte zabda bolatAM ja arihaMtabhagavaMto, gurubhagavaMto ane potAno AtmA mArI sAme che. huM temane parataMtra thaIne temanI AjJAno svIkAra karI vartamAnamAM mokSamArgane anukULa je samatAno pariNAma che, te mATe prayatna karuM chuM, tevo bhAva pragaTa karavAno che. AnA uparathI e nirNata thAya che ke, je sarva AvazyakomAM paheluM sAmAyika. Avazyaka che te paNa jo gurune AmaMtraNa ApI, gurune parataMtra rahI temanI anujJAthI ja karAya che, to to bIjA sarva zubhAnuSThAno paNa gurukuLavAsamAM rahI guru AjJAne anusarIne ja karavA joIe, to ja vinayaguNathI saMpanna thavAya te samajAya tevuM che. zAstramAM kahyuM che ke, "gAra mU vimo' sarva AcAranuM mULa vinaya che. vinayavAna ja tapa-saMyamane pAmI zake che. vinayavihInane koI paNa dharma prApta thaI zakato nathI. sAmAphiyaM - sAmAyika zabdanA ghaNA artha che, paNa te sarvano bhAva to e ja che. AtmAne samatAnA bhAvamAM rAkhavo. mamatAkRta-kaSAyakRta doSane kAraNe thayelI viSamatAthI aTakI AtmAne potAnA jJAnAdi guNomAM pravRtta karavo te sAmAyika che. sAmAyika zabdanA vizeSa artha: sAmAyika zabdanA judA judA artho A pramANe che - 1. sAmAyika eTale sadvartana. 2. sAmAyika eTale zAstrAnusArI zuddhajIvana gALavAno prayatna. 3. sAmAyika eTale samasthiti, viSamatAno abhAva, vibhAvamAMthI svabhAvamAM lInatA, anAdikALathI AtmA rAga-dveSanI viSama sthitimAM rahelo
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI karemi bhaMte sUtra 169 che, tene dUra karI sama = samabhAvamAM lInatArUpa "sama' karavo e sAmAyikano bhAvArtha che. 4. sAmAyiMka eTale sarva jIvo pratye mitratA ke baMdhupaNAnI lAgaNI. sarva jIvone Atmatulya mAnI temanI sAthe samAna rIte vartavuM te sAmAyika che. 5. sAmAyika eTale samabhAvanI sAdhanA = rAga-dveSane jItavAno parama puruSArtha. . sAmAyika eTale darzana-jJAna-cAritrano samanvaya. zraddhA ane jJAnapUrvakanA cAritranI AcaraNA karavI e tenuM rahasya che. 7. sAmAyika eTale ahiMsAnI ArAdhanA. anyane duHkha nahi upajAvavAno nizcaya. 8. sAmAyika eTale samabhAva = mAdhyasthabhAva eTale ke rAga-dveSanA kAraNe thatAM pakSapAtano abhAva. koI kuhADAthI dehane kApe to tenA pratye dveSa nahi ane bIjo caMdanathI zarIrane vilepana kare to tenA pratye rAga nahi. te banne pratye samAnabhAva rAkhavo te sAmAyika che. sAmAyikanA A artho vyavahArika dRSTie bhinna hovA chatAM tAtvika dRSTie eka ja che. kemake, sadvartana e samabhAva vinA zakya nathI. zAstrAnusArI zuddha jIvana paNa samabhAvathI ja siddha thAya che. kAraNake, zAstromAM samabhAvathI yukta evA jIvanano ja nirdeza karelo che. tethI evuM jIvana jIvavuM hoya to samabhAvane siddha karavo ja paDe. AtmAnI anAdikALathI cAlI AvelI viSama sthitino aMta paNa samabhAvanI sAdhanAthI ja Ave che. vaLI, sarva jIvo pratyenI mitratA ke baMdhupaNAnI lAgaNI e paNa samabhAvanuM spaSTa svarUpa che. kAraNa, sarva jIvo pratye AtmatulyatAno bhAva thAya tyAre ja mitratA Ave che tathA samyagdarzana-jJAna-cAritra e traNeno samanvaya paNa samatA vagara thavAno nathI. Ama sarva arthone potAnI aMdara samAvI letA hovAthI sAmAyikano artha samabhAvanI sAdhanA karavo' e yukta che. bhUmikA bhede sAmAyikanuM varNana: sAmAyika zabdanA upara je judA judA artho karyA te sarvazreSTha kakSAnA 5. vi. A. bhA. bhA. 2, gA. 3481 6. vi. A. bhA. bhA. 2, gA. 3498 thI 3501
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 sUtra saMvedanA sAmAyikane lakSamAM rAkhIne karyA che. paraMtu pratyeka mumukSune ArAdhavA yogya sAmAyika bhUmikAnA bhede vividha prakAranuM che. rAga-dveSanA sarvathA abhAvarUpa sAmAyika to vItarAgane ja hoya che. A vItarAga avasthA agIyAramA guNasthAnaka pahelAM prApta thatI nathI. sAdhaka AtmA jyAre agIyArathI caudamuM guNasthAnaka prApta kare, tyAre ja sarvathA rAga-dveSanA abhAvarUpa sAmAyika thaI zake che. vItarAga avasthAnI pUrva avasthAmAM rAga-dveSa to che, paNa te eTlA badhA sUkSma rUpe hoya che ke, jenA kAraNe sAdhakane mokSa ke saMsAraviSayaka 'mokSe mave so muni:' jevI ja avasthA che. AvI nirvikalpa avasthAnuM sAmAyika apramatta munione 7 thI 10mAM guNasthAnaka sudhI hoya che. AnAthI nIcenI kakSAmAM rahelA munio paNa saMsAranA tamAma bhAvo pratye udAsIna hoya che. tethI ja saMsAranA anukULa ke pratikULa saMyogomAM, zAtA ke azAtAnA udayamAM temane samabhAva rUpa sAmAyika hoya che. Ama chatAM temane mokSa pratye tIvra rAga ane saMsAranA bhAvo pratye tIvra dveSa hoya che. AthI ja saMsAranA tamAma bhAvothI chUTI, mokSane zIghra meLavavA te bhagavAnanA vacanane anusAra satata prayatna karatA hoya che. saMyamajIvanamAM kyAMya doSa na lAge te mATe temano yatna hoya che. A niraticAra cAritrasvarUpa samabhAva che. AnAthI nIcenI bhUmikAnA munione paNa mokSanI tIvra icchA hoya che ane saMsAra pratye dveSa paNa hoya che. Ama chatAM, mokSanI icchA niraticAra saMyamavALA muni jevI temanI hotI nathI. AnA kA2Ne mokSa mATe bhagavAnanI AjJAnusAra pravRtti karavA chatAM punaH punaH temane skhalanA thavAnI saMbhAvanA rahe che. Ane sAticAra sAmAyikavALA muni kahevAya che. zrAvako paNa mokSanA upAyarUpe sAmAyikanI icchAvALA hoya che. to paNa teonuM evuM sattva nathI ke, uparokta eka paNa sAmAyika teo karI zake. Ama chatAM, sarva sAvaghanA tyAgarUpa sarvaviratinA abhyAsa mATe sarvaviratinI najIka javA mATe teo A sUtra bolI 48 minITa mATe dezathI sAvadya yogano tyAga kare che. tyAre mana-vacana-kAyAthI teo eka paNa sAvagha pravRtti karatA nathI, to paNa teo sva-kuTuMba, sva-saMpatti Adi pratyeno mamatvakRta saMbaMdha toDI zakatA nathI. sAmAyikanA samaya daramyAna kuTuMba-parivAra-saMpatti Adino -
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI karemi bhaMte sUtra vyaktarUpe vicAra na hovA chatAM paNa saMskArarUpe to tenI sAtheno nAto tUTato nathI ja. AthI ja teo muninI jema 'tivihaM tiviheNuM'nuM paccakkhANa na letAM 'duvihaM tiviheNuM' nuM paccakkhANa kare che. 171 dezathI sAmAyikanI pratijJA karanAro zrAvaka paNa sAmAyikanA kALa daramyAna saMsAranA tamAma bhAvo pratye rAga-dveSano pariNAma na udbhave tevA mananA upayogavALo che. Avo samabhAva hovA chatAM saMpatti Adi pratye A saMpatti Adi mArAM che, evA saMbaMdhakRta pariNAmano tyAga karI zakatA nathI, mATe teonuM sAmAyika muni karatAM nyUna kakSAnuM che. te A 'karemi bhaMte' sUtra bolI je sAmAyikanI pratijJA karavAmAM Ave che, munipaNAnI sAmAyikanI pratijJA athavA zrAvakanI dezathI sAmAyikanI pratijJA samajavAnI che. have sAmAyikanI pratijJAnuM pAlana karavA sAdhaka sAvadya yogono tyAga kare che. sAvarlR nonuM padmavasvAmi : huM sAvadya yogonuM paccakkhANa karuM chuM. A pada bhaviSyanA pApa-vyApAranA tyAgane jmAve che. zrAvaka jeTalo samaya sAmAyikamAM 2he che, teTalA samayanA bhaviSyakrALa saMbaMdhI sAvadya yogono tyAga kare che ane muni bhagavaMto "sarjA srAvanuM nonuM padmavasvAmi" bolIne AjIvana sarva sAvadya yogane nahi karuM - nahi karAvuM ane nahi anumoduM te svarUpe tyAga kare che. 'sAvakuM' e 'nona'nuM vizeSaNa che. sAvadya samajavA mATe pahelA avaghanI vyAkhyA samajavI paDe. "vatuim ayogya kRti avagha:" arthAt je kArya gahita che. niMdita che, te pApa che, tevAM pApa bolavAne mATe ayogya che athavA je kArya karyA pachI sajjana puruSone bIjA pAse bolatAM saMkoca thAya, za2ma Ave tevA kArya avagha che. AvA avagha sahita je hoya te sAvadya kahevAya che. athavA sAvadya eTale koIpaNa prakAranI anucita pravRtti ke aprazasta prakAranA kaSAyanA kAraNe thanArI pravRtti te sAvagha pravRtti che. - 6 'khoLa 'yoga' zabda 'yun' dhAtu parathI banelo che. te joDavAnA arthamAM vaparAya che. AtmA jenA dvArA cAlavA AdinI kriyA sAthe joDAya te yoga. athavA jenAthI AtmA karma sAthe joDAya che te yoga che. mana, vacana ane
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 sUtra saMvedanA kAyAnA vyApAro ja AtmAne vicAravAnI-bolavAnI-cAlavAnI kriyA sAthe ke karma sAthe joDe che. mATe mana-vacana-kAyA te yoga che. A yoga be prakAre che. prazasta ane aprazasta. samyaktvAdi guNonI prApti mATe thayelo vIryavyApAra te prazasta yoga che ane saMsAranI vRddhi arthe pravartatuM vIrya te aprazasta yoga che. aprazasta yoga sAvadya yoga che. jo mAtra yogono tyAga karuM chuM evI pratijJA karavAmAM Ave to mana-vacana-kAyAnA sarva yogano tyAga karavo paDe, paNa prastutamAM sarva yogano tyAga nathI, mAtra AtmAnuM ahita karanArA sarva sAvagha yogano ja tyAga karavAno che. sarva yogano tyAga to sarvasaMvarabhAvanuM sAmAyika Ave tyAre 14mAM guNasthAnake zailezIkaraNamAM ja thAya che. 'sAvanuM nomAM padmavasvAmi' pada dvArA sAvagha yoganA tyAga karavAnuM paccakkhANa karAya che. temAM padmavaslAmi = pratyAghyAmi = paccakkhANa" karuM chuM. A zabda prati+mA+dhdhA dhAtunuM prathama purUSa ekavacananuM rUpa che. 'prati' = pratiSedha, niSedha arthamAM che eTale ke prati zabda dUra karavAnA arthamAM vaparAyo che ane 'AhvAna' zabda abhimukhatAthI khyApana karavAnA arthamAM vaparAya che. Ama AkhA 'padmavAmi' zabdano artha thAya ke niSedhapUrvakanI jAherAta karuM chuM arthAt anucitta pravRttino tyAga ane ucita pravRtti karavAno nirNaya karuM chuM. jainazAsananA koIpaNa paccakkhANa garbhita rIte anucita pravRttino niSedha ane ucita pravRttinuM kathana karanArA ja hoya che. tema sAmAyikanI pratijJA paNa ucita pravRtti pradhAna che. sAmAyikanI pravRtti paNa aucityapUrNa pravRttinA pAlanathI ane anucita evI sAvagha pravRttinA niSedhathI ja nirvAhya che. he bhagavaMta ! huM sAmAyika karuM chuM ane sAvadya yogonuM paccakkhANa karuM chuM. AvI pratijJA e zrutajJAnanA eka upayogarUpa che. AthI jemanA mana-vacanakAyA satata zAstranA niyaMtraNa nIce cAlatA hoya te ja AtmA mana-vacanakAyAnA sAvagha yoganuM paccakkhANa karI zake che. bolatA-cAlatA-vicAratAkhAtA-pitA ke suvAnI kriyA karatA paNa zAstra A viSayamAM zuM kahe che ? A viSayamAM bhagavAnanI AjJA zuM che ? teno upayoga mUkI zAstravacanane smaraNamAM lAvIne je sAdhaka potAnAM mana-vacana-kAyAne pravartAve che, te ja AtmA 7. vi. A, bhA. bhA. 2, gA. 3501 8. samabhAvo sAmAiyaM taNakaMcaNasattumittavisau ti / NirabhissaMgaM cittaM uciyapavittippahANaM ca / /
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI karemi bhaMte sUtra 173 sAvadhathI aTakI zake che. je vyakti potAnI icchAnusAra mana-vacana-kAyAne pravartAve che te vyakti kadI sAvaghayogathI aTakI zakato nathI. AthI ja dezathI ke sarvathI sAmAyikanI pratijJA lenAra sAdhake sAmAyikanA samaya daramyAna mArAM mana-vacana-kAyA kevI rIte pravartavA joIe, te viSayaka zAstravacano gurubhagavaMta pAse jANI zravaNa karI sthira karI levA joIe, kAraNake, to ja A pratijJAnuM pAlana yathAyogya rIte thaI zake. saMsAravartI koIpaNa padArthamAM mamatva-rAga-dveSa Adi bhAvo te asAmAyikano bhAva che ane tamAma bhAvomAM mAtra jJAtAbhAva eTale te padArthanuM mAtra jJAna karavuM, paNa padArthanA jJAna sAthe temAM sArA-narasApaNAno ke ISTaaniSTapaNAno koI paNa bhAvano sparza thavA na devo te sAmAyikano pariNAma che. Ama to, Avo sAmAyikano pariNAma ghaNI uparanI kakSAmAM Ave che. to paNa AvA prakAranA pariNAmanA lakSapUrvaka sAmAyikanA kALa daramyAna jo yatna karavAmAM Ave to lakSapUrvakanuM tattvanA pakSapAtavALuM A sAmAyika anya sAmAyika karatAM viziSTa koTinuM banI zake che. sAmAyikanA kALa daramyAna sAmAyika mATeno yatna te ja AtmAno TakI zake ke jene sAmAyika sivAyano saMsArano aviratino pariNAma khaTakato hoya. A aviratino ke asAmAyikano pariNAma te kaluSita pariNAma che, AvA pariNAmavALI avasthA e mArA AtmAnI malina avasthA che, aviratino pariNAma mane paDA utpanna karanAra che, asAmAyikanA pariNAmane kAraNe ja mAre karmabaMdha karIne saMsAramAM bhaTakavuM paDe che, AvuM jene spaSTa buddhimAM beThuM hoya tevo AtmA ja sAmAyikanA samaya daramyAna potAnA AtmAne sAmAyikanA upayogamAM rAkhavA yatna kare che. paraMtu jene uparokta koi bhAvo sparzatA nathI, te to mAtra dharmabuddhithI, dravyathI, sAmAyikanI kriyA kare che. tene sAmAnyathI puNyabaMdha thAya che. paraMtu, sAmAyikanA mahAAnaMdane te AtmAo prApta karI zakatA nathI. sAmAyika karavA mATe prathama sAvadya yoganA tyAganI pratijJA karI, have te pratijJAno kALa batAve che. gAva niyanaM parUvAlAmiH jyAM sudhI huM niyamane evuM chuM. nAva = vAvat = jyAM sudhI. A zabda, maryAdA batAve che. teno saMbaMdha
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 sUtra saMvedanA niyama sAthe che. niyamuM = pratijJA. A zabda sAvadya yogathI virAma thavAnI je pratijJA che tene oLakhavA mATe mUkela che. pakvAmi = paryuSA = pari + 35 + nuM prathama puruSa ekavacananuM rUpa che. pari ane 35 A be upasarga dhAtune vizeSa kare che ane mAn = besavuM = sevA karavI, sevuM chuM. arthAtuM jyAM sudhI pote A niyamane vaLagI rahyo che, tyAM sudhI sAvadya yogathI aTakelo che. "nava niyanaM pavAsAbi" e pATha sAmAnya vacanarUpa che. eTale sAmAnyathI huM jyAM sudhI niyamanuM sevana karuM chuM, tevo artha thAya tethI ATalo ja kALa evo niyama na thAya. to paNa ApaNe sAmAyikanI pratijJA be ghaDInI mAnIe chIe. tenuM kAraNa jainazAsanamAM nAnAmAM nAnuM paNa paccakhkhANa be ghaDI mATe karavAno vidhi che. sAmAyikano pariNAma pedA karavA je dharmadhyAna ke zukladhyAna karavAmAM Ave che, te dhyAna paNa eka viSaya upara be ghaDIthI vadhu TakI zakatuM nathI. tethI sAmAyikano kALa be ghaDIno rAkhelo jaNAya che. nAva nivarSa nA badale nAva suI kenAva sAdu pannuvAsA no pATha paNa bolAya che. teno artha jyAM sudhI huM zrutajJAna mATe yatna karuM chuM, eTale vyAkhyAnazravaNa ke vAcanAdi jyAM sudhI cAlu che, tyAM sudhI mAre sAmAyika che athavA jyAM sudhI huM sAdhunI sevA-vaiyAvacca karuM chuM, tyAM sudhI mAro A niyama che. A sivAya sAdhubhagavaMto 'nAvaniyana'ne badale "nAvinnIvANa' zabdaprayoga kare che. kemake, teo jyAM sudhI A jIvana che, tyAM sudhI sAvadya yogonuM paccaSmANa kare che. jo ke bhAvathI virata evA munine sAmAyikamAM sadA rahevAnI icchA to che paNa te lAcAra che. potAnA A jIvanathI AgaLanI pratijJA te laI zake tema nathI. AgaLa pratijJAno bhaMga na thAya mATe ja te A rIte pratijJA grahaNa kare che. pratijJAno kALa jaNAvIne have pratijJAnuM svarUpa batAve che - duvihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAeNaM, na karemi na kAravemi10A : mana, vacana ane kAyArUpa traNa prakAranA yogathI huM be prakAre (sAvadha vyApAra) 10A. A zabdomAM pahelAM suvai kahyuM ane pachI rilivi kahyuM. tyArapachI banne zabdone vizeSa samajAvatI vakhate pahelA vidane vizeSa samajAvavAne badale pahelA "tivihenI vizeSa samajaNa ApatAM pahelA 'mane vAyA vANaor' kahyuM ane pachI "jiM' ne vizeSa samajAvatAM
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI karemi bhaMte sUtra 175 karIza nahi ane karAvIza nahi. mana, vacana ane kAyA A traNa sAdhano ane karaNa, karAvaNa ane anumodana ema traNa prakAranI kriyAo dvArA pApa thaI zake che. - jIva jyAre rUpa, rasa, gaMdha Adi viSayomAM Asakta bane che ane krodha, mAna, mAyA Adi kaSAyane vaza bane che tyAre te manathI azubha vicAro kare che, vANIne kharAba mArge pravartAve che ane kAyAthI paNa game tevI pravRtti kare che. A mana, vacana, kAyAthI pApanuM karaNa che. te ja rIte anya pAse mana, vacana, kAyAthI je pApa karAve te pApanuM karAvaNa che ane potAnI ke anyanI A traNa dvArA thatI pApa pravRttio temAM je AnaMda vyakta kare che. A karyuM te sArUM karyuM, AvI je bhAvanA kare che te pApanuM anumodana che. AvI kriyAothI ja jIva satata karmano baMdha kare che. AthI ja sAmAyikano sAdhaka pratijJA kare che ke, A sAmAyikanA kALa daramyAna mana, vacana, kAyAthI koI pApa karIza nahi ane koIne paNa mana, vacana, kAyAthI pApanI preraNA ApIza nahi ke, pApanuM nimitta paNa pUruM pADIza nahi. sAmAyika karanAro zrAvaka mana, vacana, kAyAthI pApa karIza nahi ane karAvIza nahi, tevI pratijJA kare che. paraMtu anumodana karIza nahi, tevI pratijJA karato nathI. tenuM kAraNa e che ke, saMsAramAM jenA pratye tene mamatva che, te mamatvakRta saMbaMdhano te sarvathA tyAga karI zakato nathI. 'hA' tenI vANIno 'na mi na vemi' evA zabdo mUkyA. pahelo uddeza tuvidde no hato to zAstrapATha 'na mi na vemi maLeLa vAvAd ALa' mUkavo joIe, tenA badale sUtramAM 'maLeLe vAvAd vALa na vomi na hrAvemi' evo pATha kema mUkyo haze evo ApaNane prazna thAya. paraMtu tenuM samAdhAna ApatAM vizeSAvazyakabhASyamAM kahyuM che ke, karaNa, karAvaNa ane anumodana, mana-vacana-kAyAne AdhIna che te batAvavA mATe 'maLeLe vAyAC jANyuM' prathama mUkyuM che. mana AdithI ja ka2Na, karAvaNarUpa kriyA pravartI zake che, evuM jaNAvavA ane karaNanuM (sAdhananuM) prAdhAnya batAvavA 'maLeLa vAvANu naM' prathama mUkela che. vaLI ApaNane thAya ke, uddeza paNa tevo ja arthAt tiviiAM tuvijJa karyo hota to ? uddezamAM prathama vighna mUkavAnuM kAraNa e che ke, tyAM karaNa-karAvaNarUpa kriyAnuM prAdhAnya batAvavuM che. mana-vacana ane kAyA paNa sAvagha kArya kare ke karAve to karmabaMdha thAya che. mATe tyAM kriyAnuM prAdhAnya batAvavA pahelA suvidde zabdano prayoga karela che. vaLI jo A rIte yoga ane karaNa Adino utkrama na batAvAyo hota to tenA prAdhAnya saMbaMdhI koI jijJAsA ja na thAta ane tethI AvA khulAsA dvArA prAdhAnyano vizeSa bodha paNa na thAta. Ama uddeza ane nirdezano A kramabheda ziSyanI buddhinA vizadIkaraNa mATe paNa Apela che. tevo khulAso vizeSAvazyakabhASya gA. 3530 thI 3539 sudhImAM che.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 sUtra saMvedanA vyavahAra ke kAyAthI koI pApakRta pravRtti na hovA chatAM manathI jyAM jyAM mamatva che tyAM tyAM kAMIka aMze paNa tene harSa, zokano bhAva AvavAnI saMbhAvanA che. mATe ja te tivihaM tiviheNuMnuM paccakrRkhANa na karatAM duvihaM tiviheNanuM paccakkhANa kare che. koI paNa pratijJA letAM pahelAM te pratijJA meM kayA prakAre lIdhI che, tenuM jJAna hovuM ati Avazyaka che. pratijJAnA svarUpanA bodha vinA pratijJA yogya rIte pALI zakAtI nathI. mATe ja ahIM sAvadya yoganuM je paccakkhANa karyuM che, te kayA prakAre karyuM che, te jANavA mATe mana, vacana, kAyAno karaNa, karAvaNa ane anumodana sAthe bhinna bhinna prakAre gaNatAM 147 prakAra (bhAMgA) thAya che, te joIe. 147 bhAMgAnuM varNana : mana-vacana-kAyAnA bhinna-bhinna rIte prakAro pADIe to sAta1 prakAra thAya che. te ja rIte karaNa-karAvaNa ane anumodanAnA paNa sAta12 prakAro thAya che. sAtane sAta sAthe guNatAM 49 bhAMgA thAya. te 49nne bhUta-bhaviSya ane vartamAna kALarUpa traNa kALa sAthe guNatAM 147 bhAMgA thAya che. A ekaso suDatAlIza bhAMgAmAMthI ApaNe kayA bhAMge paccakkhANa karIe chIe, teno bodha hoya to ja 11. 1. huM manathI sAvagha vyApAra karIza nahi. 2. huM vacanathI sAvadya vyApAra karIza nahi. 3. huM kAyAthI sAvadya vyApAra karIza nahi. 4. huM mana-vacanathI sAvadya vyApAra karIza nahi. 5. huM mana-kAyAthI sAvadya vyApAra karIza nahi. 6. huM vacana-kAyAthI sAvadya vyApAra karIza nahi. 7. huM mana-vacana-kAyAthI sAvadha vyApAra karIza nahi, 12. 1. karIza nahi. 2. karAvIza nahi. 3. karatA pratye anumodIza nahi. 4. karIza nahi - karAvIza nahi. 5. karIza nahi - karatA pratye anumodIza nahi. 6. karAvIza nahi - karatA pratye anumodIza nahi. 7. karIza nahi, karAvIza nahi, karatA pratye anumodIza nahi.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI karemi bhaMte sUtra 177 sAmAyikanI pratijJA zuddha-pALI zakAya che. AthI sAmAyika karanAre sau prathama gurubhagavaMta pAse 147 bhAMgAnuM jJAna meLavI levuM jarUrI che. 147 bhAMgAmAMthI huM mana-vacana-kAyAthI vartamAnamAM tathA 48 minITa mATenA bhaviSyamAM sAvadha vyApAra karIza nahi, karAvIza nahi ane bhUtakALanA sAvadha vyApAranuM anumodana karIza nahi. AvA prakAranI pratijJA zrAvaka A zabdothI grahaNa kare che. muni bhagavaMto "tividaM vividena' zabda bolI mana-vacana-kAyAthI sAvadha vyApAra karIza nahi, karAvIza nahi ane anumodana paNa karIza nahi. tevI mAvajIva mATenI pratijJA grahaNa kare che. sAdhubhagavaMta mATe mana-vacana-kAyAne karaNa, karAvaNa ne anumodana sAthe tathA bhUta, bhaviSya ane vartamAna sAthe guNAkAra karatAM 27 bhAMgA (3x3x3 )thAya che. muni bhagavaMto A 27 bhAMgAnuM smaraNa karI vartamAna ane bhaviSya saMbaMdhI mana-vacana-kAyAthI pApane karIza nahi, karAvIza nahi ane karatAMnI anumodanA karIza nahi tathA bhUtakALanA pApanI anumodanA karIza nahi. AvI pratijJAne grahaNa kare che. AvA prakAranI pratijJA grahaNa karIne sAdhu ane zrAvake khUba ja sAvadha rahevAnI jarUra che. kAraNake, joM sAvadha na rahevAya to ghaNIvAra potAnAM mana, vacana ane kAyAthI ghaNA AraMbha-samAraMbho karaNa karAvaNa ke anumodana rUpe thaI javAnI saMbhAvanA rahe che ane tenAthI pratijJAbhaMga thavAno paNa saMbhava che. jema ke koI rogISTha evA potAnA saMbaMdhIne joIne, sAmAyikamAM rahelo zrAvaka ke sAdhu kahe ke, kema davA nathI karato ? athavA amuka vaidya ke DaoNkTara sArA che. to AvuM kathana sAMbhaLI pelo rogI DaoNkTara pAse javAno ke auSadha levAno je AraMbha-samAraMbha kare che, temAM sAmAyikamAM rahelA zrAvaka ke sAdhunI vANI kAraNa banI hovAne kAraNe vANIthI karAvaNano doSa lAgI jAya che.' AMkhathI ke hAthanI ceSTAthI koI kArya aMge sUcana karatAM kAyAthI karAvaNano doSa lAge che. koInA sAvadya kArya saMbaMdhI ke aviratidharanA Agamana saMbaMdhI AMkhathI Azcarya vyakta karatAM kAyAthI anumodanano doSa thavA saMbhava che. jo sAvadha rahevAmAM na Ave to AvI aneka rIte mana-vacana-kAyAthI anumodanano doSa thavA saMbhAvanA rahe che. ahIM to mAtra be-traNa dAkhalA ja ApyA. paraMtu A rIte dareka bhAMgA buddhisaMpanne vicArI levA jarUrI che. sAmAyikamAM rahIne samatAbhAvane sAdhavAnI jemanI icchA che, tevA sAdhu ke
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 sUtra saMvedanA zrAvake saMklezanI vRddhi karanArA ane cittane malina karanArA AvA sAvadya yogothI aTakI AtmAne niravadya bhAva tarapha laI jAya tevA tapa-saMyamasvAdhyAya ke veyAvasyAdimAM potAnA mana-vacana-kAyAne joDI devA joIe. vAraMvAra samiti-guptisvarUpa saMyamamAM thato yatna, anazana Adi tapanuM pAlana ane sUtra-arthanA parAvartanAdi yogo saMsAravartI sAvadya yoganA je saMskAro che tene maMda-maMdatara kare che. azubha saMskAro maMda thatA AtmA AMzika sukha anubhavI zake che. tene kAraNe sAvadya yogamAM vadhu sAvadha bane che ane niravadya bhAvane vadhu prApta kare che. A rIte uttarottara niravadya bhAvane prApta karI AtmA cheka vitarAgadazAnA zreSTha sukha sudhI pahoMcI zake che. tA aMte ! himAmi : he bhagavaMta ! tenuM = sAvadya vyApAranuM huM pratikamaNa karuM chuM. "bhaMte' zabdano artha ApaNe pahelAM joI gayA chIe. te arthane ApaNe ahIM bhaMte' zabda bolatAM upasthita karavAno che. he bhagavaMta ! meM je bhUtakALamAM mana, vacana ane kAyAthI sAvadya yogo karyA che, tenAthI huM nivartana pAmuM chuM. jo ke, bhUtakALamAM je pApo meM sevyAM che, te pApothI karaNa ke karAvaNarUpe to nivRtti zakya nathI, to paNa te pAponuM vicArarUpe je anumodana che tenAthI huM pAcho pharuM chuM. vaLI, A zabda bolatA sAdhaka evo saMkalpa kare che ke, have bhUtakALamAM karelA pApa karIza nahi ane karAvIza paNa nahi. AvA bhUtakALanA pApanA smaraNapUrvaka te pApanuM pratikramaNa, niMdA, gaha karavA dvArA te pApano tyAga karuM chuM. A rIte te pApamAMthI pAchA pharavAno saMkalpa, bhUtakALamAM pApa karavAne kAraNe AtmA upara paDelA pApanA saMskArone plAna kare che. bhUtakALanA pApanA saMskArane nAza karavAno pariNAma ja pratikramaNanI kriyAsvarUpa che. ahIM A paNa vastu vicAravI jarUrI che ke, A sUtranA prAraMbhamAM ja "bhaMte pada mUkela to punaH ahIM "bhaMte' padanuM uccAraNa zA mATe ? pUrvamAM je "bhaMte' pada hatuM, te gurune AmaMtraNa arthe hatuM ane ahIM je "bhaMte' pada che, te pratyarpaNa mATe che. eTale pahelA "bhaMte pada bolI gurune pUchIne je sAmAyikano AraMbha karAyo hato, te ja sAmAyika he bhagavaMta ! mArAthI samarpita karAyuM che. AnAthI e nakkI thayuM ke gurune pUchIne AraMbha karela sarva paNa kriyAnA aMtamAM gurune
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI karemi bhaMte sUtra 179 pratyarpaNa = nivedana, avazya karavuM joIe. athavA prAraMbhamAM sAmAyikanI pratijJA uccarAvavArUpa kriyA karatA "bhaMte' kahI gurune AmaMtraNa karIne kriyA saMbaMdhI guru pAse anujJA mAMgavA bhaMte zabdano uccAra che ane have bhUtakALamAM karelA pApanuM pratikramaNa - niMdA ane garlArUpa kriyA mATe guru pAse anujJA mAMgavAnI che, mATe punaH bhaMte zabdanuM uccAraNa che. niMdrAmi rimi gappA vasirAmi : huM niMdA karuM chuM, gaha karuM chuM. ane (sAvadya yogavALA mArA) AtmAne vosirAvuM chuM. bhUtakALamAM mArAthI jeTalA hiMsA, corI, jUTha AdinA sAvadya AcAro thayA che, tenI huM AtmasAkSIe niMdA karuM chuM. te badhAM ja pApo pratye jugupsA karuM chuM. "bhUtakALamAM meM je pApa karyA hatAM, te kharekhara khoTuM karyuM hatuM. mArA AtmAne atyaMta ahita karanAruM A kArya meM karyuM che. huM pApI chuM, huM duSTa chuM, huM adhama chuM, huM dUra chuM." AvA prakArano AtmasAkSIe pazcAttApano pariNAma te niMdA che. ridAji' potAne je pApa khaTake che, pote je pAponI niMdA karIne tenA upara tiraskArano bhAva ubho karyo che, te pApone tevA ja bhAvathI guru pAse jaI kathana karavuM te gaha che. he bhagavaMta ! huM. pApI chuM. AvA AvA prakAranAM pApa karyA che, Apa mane A pApamAMthI mukta thavAno rasto batAvo ! Apa mAro uddhAra karo ! pApanA pazcAttApapUrvaka guru pAse pApanuM namrabhAve nivedana karavuM te gaha che. A rIte gurubhagavaMtane smRtimAM lAvI athavA gurubhagavaMta samakSa bhUtakALamAM karelAM pAponI niMdA ane gaha pApanA saMskArone vadhu plAna kare che. vaLI, gurubhagavaMta pAse gaI karavAthI sattvano prakarSa thAya che, pApanA saMskAro atyaMta nabaLA paDe che ane pApamAMthI pAchA pharavAno navo rasto paNa maLI Ave che. gappA vasirAmi bhUtakALamAM jeNe pApa karyuM che, tevA mArA AtmAne 13 huM atyaMta tyAguM chuM. bhUtakALamAM jeNe pApa karyuM che, te atyaMta niMdanIya evA mArA AtmAnA . 13. aSkALa = AtmAne ninanIa - atIta sIvAyo nim
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 sUtra saMvedanA paryAyane huM choDI dauM chuM. bIjI rIte artha karatAM mArga = sattA" = jene koInuM zaraNa nathI, koI jenuM rakSaNa karI zake tema nathI, tevA A saMsAramAM paDelA pApI AtmAnuM huM vyasRjana karuM chuM arthAt vosirAvuM chuM, atyaMta tyAga karuM chuM. anAdikALathI satata je pApa thayA ja karyA che ane tene kAraNe AtmA upara je pApanA saMskAro saghana thayA che, te bhUtakALanA pApono vividha prakAre, vizeSathI ane atyaMta rIte huM tyAga karuM chuM eTale ke, sAmAyikanA kALa daramyAna te pApa thavA saMbhavita ja na rahe te rIte huM tyAMga karuM chuM. A rIte bolavAnA kAraNe bhUtakALanA sAvadya bhAvayukta AtmA sAtheno have mAre saMbaMdha nathI tevI buddhi thAya che.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAIyavaya juno sUtrA sUtra paricaya A sUtrano mukhya upayoga sAmAyika pAratI vakhate karavAmAM Avato hoI A sUtranuM bIjuM nAma "sAmAyika pAraNa sUtra' rAkhavAmAM AvyuM che. sAmAyika pAravuM eTale sAmAyikane je rIte karavAnuM kahyuM hatuM, te rIte vidhisara pUrNa karavuM. sAmAyikano samaya pUrNa thatA A sUtra bolI punaH punaH sAmAyika karavAnI bhAvanA sAthe sAmAyikanI kriyAthI viramavuM eTale sAmAyika pAravuM. . A sUtramAM sAmAyika karavAthI zrAvakane zuM phAyado thAya che, te vAta spaSTa jaNAvavAmAM AvI che. mokSano abhilASI sAdhu hoya ke zrAvaka, tenI eka ja kAmanA hoya che ke, kyAre mArA karma nAza thAya ane huM kaMIka zuddha banI AtmAnI sAdhanA karuM. karmanAzano sarvazreSTha upAya sarvavirati che, paNa sarvaviratine grahaNa karavAnuM je zrAvakanuM sAmarthya nathI, tevA zrAvakane jyAre evuM sAMbhaLavA maLe ke A sAmAyikanI kriyA evI che ke, jemAM zrAvaka lagabhaga sAdhu jevo thAya che ane zrAvaka paNa sAmAyikanA kALamAM ghaNA azubha karmo khapAvI zake che. tyAre tene punaH punaH sAmAyika karavAnI icchA thAya che. AthI ja sAmAyika pAratA A sUtra bolavAnuM jJAnI puruSoe vidhAna karyuM lAge che. A sUtranA aMtamAM sAmAyikanA kALa daramyAna lAgelA batrIsa doSone yAda
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 sUtra saMvedanA karI tenuM paNa micchA mi dukkaDaM Apela che. mULa sUtraH sAmAiya-vayajutto, jAva maNe hoi niyama-saMjutto, . chinnai asuhaM kammaM, sAmAiya jattiyAvArA / / 1 / / sAmAiyammi u kae, samaNo iva sAvao havai jamhA, @ vAro, vaghusA sAmAphiyaM zrA ArA' ' sAmAyika vidhie lIdhuM, vidhie pAyuM, vidhi karatAM je kAMI avidhi huo hoya, te savi huM mana, vacana, kAyAe karI micchA mi dukkaDaM. daza mananA, daza vacananA, bAra kAyAnA batrIsa doSomAMthI je koI doSa lAgyo hoya, te savi huM mana, vacana, kAyAe karI micchA mi dukkaDa. pada saMpadAavaya ane saMskRta chAyA sahita zabdArtha : sAma-vanutta, nAva maLe to niyama-saMjuro, sAmAyika-vratayukta: yAvat manasi niyamasaMyuktaH bhavati sAmAyika vratathI yukta (zrAvaka) jyAM sudhI manamAM niyamathI saMyukta=niyamathI joDAyelo che (ane) jattiyA vArA sAmAiya chinnai asuhaM kammaM, / / 1 / / yAvat vArAn sAmAyikaM (karoti. tAvat, tAvat vArAn) azubhaM karma chinnatti / jeTalIvAra sAmAyika (kare che, tyAM sudhI ane teTalIvAra) azubha karmane chede che. (ahIM prazna thAya ke, kema azubha karmane chede che ? teno javAba ApatAM kahe che ) gA , akSara-74
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sAmAIyavaya jato sUtra 183 sUtra 183 yamAn - . je kAraNathI - sAmAiyammi kae, u samaNo iva sAvao havai sAmAyike kRte tu zrAvakaH zramaNo iva bhavati / sAmAyika karyo chate vaLI zrAvaka, sAdhu jevo thAya che, te kAraNathI azubha karmane chede che) eeNa kAraNeNaM, bahuso sAmAiyaM kujjA / / 2 / / etena kAraNena bahuzaH sAmAyikaM kuryAt / A kAraNathI = sAmAyika azubha karmane chede che. e kAraNathI ghaNIvAra sAmAyika karavuM joIe. sAmAyika vidhie lIdhuM, vidhie pAyuM, vidhi karatAM je koI avidhi huo hoya, te savi huM mana, vacana, kAyAe karI micchA mi dukkaDaM. daza mananA, daza vacananA, bAra kAyAnA e batrIsa doSomAMthI je koI doSa lAgyo hoya, te savi huM mana, vacana, kAyAe karI micchA mi dukkaDa. vizeSArtha : sAmAiyavaya-jutto jAva maNe hoi niyama-saMjutto chinnai asuhaM kamma samAnattAvArI: sAmAyika vratathI yukta (zrAvaka) jyAM sudhI ane jeTalI vAra manamAM niyamathI saMyukta hoya che, tyAM sudhI ane teTalIvAra) te azubha karmane chede che. sAmAyikanI pratijJArUpa niyamano svIkAra karyA pachI jyAM sudhI manamAM sAvadya nahi karavAno ane samatAbhAvane keLavavA tapa-saMyama ke svAdhyAyamAM rahevAno pariNAma pravarte che arthAtu mana sAmAyikanA bhAvavALuM hoya che, tyAM sudhI pratyeka kSaNe pUrve ajJAna-aviveka Adi doSane kAraNe bAMdhelAM ane bhAvimAM mahAduHkhone ApanArA evAM karmono nAza thAya che. sAmAphiyavA-nuttara : sAmAyikavatI yukta che, teno artha e che ke zrAvaka sAmAyika nAmanA vrata sAthe joDAyelo che. eTale ke sAmAyikanI pratijJA lIdhA
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 184 sUtra saMvedanA pachI svAdhyAya dvArA, japa dvArA, bhAvanA dvArA ke anya koIpaNa zubhakriyA dvArA samatAbhAvane keLavavA te yatna kare che. nAva maLe to niyama-saMgoH sAmAyika karanAra sAvadya yoganA tyAgarUpI niyamamAM traNa prakAre joDAyelA hoya che. 1. manathI, 2. vacanathI ane 3. kAyAthI. chatAM ahIM "sAmAyika vratathI yukta zrAvaka jeTalI vAra manamAM niyamathI saMyukta hoya che, teTalI vAra te azubha karmane chede che" e kathanamAM mAtra mana ja niyamathI yukta hoya evo ullekha che. tenuM kAraNa vrata ke niyamamAM mananuM joDANa ja ati mahattvanuM che, e darzAvavuM che. mana ja zubha-azubha bhAvone utpanna kare che. manamAM to niraMtara bhAva UThyA ja kare che. mananuM kSetra ati vizALa ane aparimita che. tethI jyAM sudhI tene koIpaNa prakAranI pratijJAthI baddha karavAmAM na Ave tyAM sudhI te vividha bhAvomAM ramyA ja kare che. manane barAbara niyamathI yukta karAya to ja sAnubaMdha nirjarA thAya che. mATe manane niyamamAM yathArtha joDavAthI tenI pAchaLa vacana ane kAyA niyamamAM AvI ja javAnA che. A gAthAnI pahelI lAInamAM sAmAyikane vrata ane niyama baMne svarUpa batAvela che, tenuM kAraNa e che ke, sAmAyika apekSAe vrata ane niyama svarUpa che, kema ke mULaguNa vrata kahevAya che ane uttaraguNa niyama kahevAya che, hiMsA, jUTha, corI, maithuna ane parigraha A pAMceno jemAM saMpUrNa tyAga karavAmAM Ave che, te mULa vata kahevAya ane A vratonA poSaNa mATe ke abhyAsa mATe je bhinna bhinna prakAre pratijJA karavAmAM Ave tene niyama ke uttaraguNa kahevAya che. sAmAyikanA kALa daramyAna hiMsAdino saMpUrNa tyAga karavAmAM Avato hoI te vrata kahevAya che ane sarvathA pApanI nivRttirUpa sarvaviratinA pAlana mATeno abhyAsa A sAmAyika dvArA karavAmAM Avato hoI tene niyama paNa kahevAya che ane tenAthI saMyamajIvananI zikSA maLatI hoI tene zikSAvrata paNa kahela che. zrAvakanA 12 vratomAM teno samAveza navamA vratamAM, pahelA zikSAvrata tarIke karelo che. AthI ja sAmAyikane vratarUpa mAnI sUtranI zarUAtamAM kahyuM ke, sAmAyikanA vratathI yukta zrAvaka che ane bIjI paMktimAM teno niyama tarIke ullekha karela che.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sAmAIyavaya jutto sUtra chinnad amudde rmAM : jenuM mana sAmAyikanA bhAvavALuM hoya, tenA ja azubha karma chedAya che. azubha karma eTale pApakarmo, AtmAne duHkha, daurbhAgyane prApta karAvanArA karma. paramArthathI vicArIe to zubha ke azubha sarva karma azubha ja che. kAraNa ke, AtmAnuM zuddha svarUpa pragaTa thavAmAM te aMtarAyabhUta che, to paNa vyavahA2thI pApa-Azravane ja azubha karma kahevAmAM Ave che. kAraNa ke, teno vipAka ati kaTu hoya che ane tenA udayane lIdhe satsaMga ke sArA sAdhanonI prApti jaldI thatI nathI. AvA azubha karmo sAmAyikamAM utpanna thatI bhAvazuddhi vaDe nAza pAme che. bhAvazuddhi e eka prakArano atyaMta2 tapa che, je nirjarArUpa che, tethI bhAvazuddhi vaDe karmono nAza thAya che. ahIM karma chedAya che evuM mAtra na kahetAM ema kahyuM ke azubha karma chedAya che. tenI pAchaLanuM kAraNa e che ke, prAthamika bhUmikAvALA bALajIvone jyAre dharmamAM joDavA hoya tyAre temane jo tuM A dharmakriyA karIza to tArA pApa-azubha karmo nAza pAmaze, A pramANe kahevAmAM Ave to te, te kriyAmAM zIghra joDAya che. kemake, saune duHkha ApanArA pAparUpI azubha karmono nAza karavAnI icchA to hoya ja che. 185 sAmAya nattiyAvArA : ahIM je kahyuM ke, azubha karmone chede che. te azubha karmano nAza paNa eka vakhatanA grahaNa karAyelA sAmAyikathI ja thAya che, tevuM nathI; paraMtu jeTalIvAra tame sAmAyika karo, teTalIvAra azubha karmono nAza thAya che. anAdikALathI. saMsAramAM paribhramaNa karatA A jIve anaMtA karmono saMcaya karelo ja che. karma eTalA badhA bAMdhyA che ke, je ekavAra sAmAyika karavAthI nAza pAme teTalA nathI. mATe ja kahyuM, tame jeTalIvAra sAmAyika karo teTalIvAra azubha karmono nAza thAya che, mATe azubha karmonA nAzanA artha AtmAe punaH punaH sAmAyikanI pratijJA karavI ja joIe. AthI ja AgaLa kahevAnA che ke, jeTalIvAra sAmAyika karo teTalIvAra azubha karmono nAza thAya che. e kAraNathI ja zrAvake adhikamAM adhika saMkhyAmAM sAmAyika karavA joIe. karemi bhaMte sUtramAM jenuM svarUpa batAvyuM che, tevuM sAmAyika ullAsamAM AvI ghaNIvAra grahaNa thaI jAya che. paraMtu sAmAyikanA kALa daramyAna tenuM smaraNa rahevuM eTale ke satata bhAvapUrvakanA sAmAyikanA upayogamAM rahevuM ghaNuM agharUM che. A sUtramAM sAmAyikanA je lAbha batAvyA che, te bhAvapUrvakanA sAmAyikanA
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 sUtra saMvedanA vratamAM lIna rahenAra zrAvaka mATe ja che, bIjA mATe nahIM. have sAmAyika kriyA dvArA azubha karmo nAza kema pAme che te batAvatA kahe che sAmAmi 3 vaNa samo rUva sAvajho havana : je kAraNathI sAmAyika karyo chate zrAvaka sAdhu jevo ja thAya che. (te kAraNathI sAmAyikamAM zrAvakanA azubha karmo nAza pAme che.) zrAvakano artha che "kRti ninavadhanam tti zrAva:' arthAt je jinavacanane sAMbhaLe che, te zrAvaka che. athavA "kRti sAdhusamI sAdhusamAcArImiti zrAva:" sAdhunI samIpa jaIne je sAdhunI sAmAcArI = sAdhujIvanane lagatA AcAronuM zravaNa kare te zrAvaka che. zrAvaka paNa sAdhupaNAnI tIvra jhaMkhanAvALo hoya che, mATe ja tene sAdhunI sAmAcArI sAMbhaLavAnI icchA thAya che. athavA zrAvaka tene kahevAya ke je zra = zraddhA, va = viveka, ka = kriyA. A traNethI yukta hoya. zrAvaka kadAca sAdhupaNuM na grahaNa karI zake to paNa sAdhupaNuM vahelAmAM vaheluM prApta thAya te mATe udyamazIla jarUra hoya che. Avo zrAvaka jyAre sAmAyika kare che, tyAre te sAdhu to nathI. paraMtu sAdhu jIvananI ghaNI najIkanI kakSAvALo to hoya ja che. sAdhu jIvana saMpUrNa pAparahita niSpApa jIvana che. zrAvaka paNa samaje che, niravadya bhAva ja karmanAzanuM kAraNa che. tethI ja sAmAyikanA kALa daramyAna mana, vacana ane kAyAthI pApa karIza nahi ane karAvIza nahi, tevI pratijJA kare che ane te pratijJAnA pariNAmamAM rahevA mATe yatna paNa kare che. A niravadya pravRtti mATenA prayatnathI ja zrAvaka sAdhu samAna gaNAya che ane te kAraNathI ja tenA azubha karma paNa chedAya che. paNa vAra duto sAmArca 3 : A kAraNathI = jeTalIvAra sAmAyika karo teTalIvAra azubha karmono nAza thAya ja che, e kAraNathI ghaNIvAra sAmAyika karavuM joIe. sAmAyikanA kALamAM zrAvaka sAdhu jevo hovAthI, te jeTalIvAra sAmAyika kare
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sAmAIyavaya jutto sUtra che teTalIvAra azubha karmono nAza kare che. A kAraNathI mokSArthI zrAvake ghaNIvAra, bahuvAra sAmAyika karavuM joIe. 187 A baMne gAthA bolatAM zrAvaka vicAra kare che ke, "jo mAre mAruM kalyANa karavuM hoya to sau prathama mAre sAvadha bhAvano tyAga karavo ja paDaze. kemake, sAvadha bhAva ja jIvane traNe kALamAM duHkha Ape che. AthI sattva ane sAmarthya hoya to to sarvaviratibhAvane svIkArIne mAre pAMca samiti, traNa gupti, kSamAdi daza yatidharmonuM sataMta pAlana karavuM joIe. tenAthI ja mArA karma khapaze ane mArA AtmAnuM hita thaze. paNa jo AvuM sAmarthya na hoya to paNa AvA sAmarthyane prApta karavA punaH punaH zuddha (doSa vinAnuM) be ghaDInuM paNa sAmAyika karavA mATe mAre satata yatna karavo joIe." AtmahitArthe vAraMvAra sAmAyika karavAnI bhAvanAvALo Avo zrAvaka kadAca sAmAyika pALe to paNa tenuM mana sAmAyika pratye ja baMdhAyeluM hoya che. rucirUpe to teno sAmAyikano bhAva sAmAyika pAryA pachI paNa satata vartato hoya che. AthI ja jyAre jyAre saMyoga ane sattva hoya, tyAre tyAre te avazya sAmAyikamAM punaH joDAI jAya che. sAmAyikanI AvI ruci hovAne kAraNe te jyAre saMsAranI anya kriyA kare tyAre paNa temAM tIvra rasa ke ruci nathI rAkhato. tIvra rasa ke ruci vagara saMsAranI kyiA karato hovAne kAraNe saMsAranI kriyAo paNa tenA mATe satata jeno pravAha cAlu rahe tevA sAnubaMdha pApakarmanuM kAraNa banatI nathI ane punaH punaH thatI sAmAyikanI yiA tene tAtvika munibhAvanI najIka laI javAmAM kAraNabhUta bane che. sAmAyika vidhie lIdhuM, vidhie pAryuM, vidhi karatAM je kAMI avidhi thaI hoya te savi huM mana-vacana-kAyAe karI micchA mi dukkaDaM. zAstramAM je prakAre mana, vacana, kAyAnI zuddhi jALavavAnI kahI che, te prakAre zuddhi jALavI, zuddha vastronuM paridhAna karI, zAstrAnusArI muhapatti, caravaLo vagere upakaraNo laI, yogya samaye, yogya sthaLe, sAmAyikanA sUtro ane arthanI yogya vicAraNA karIne sAmAyikanI je pratijJA levAya te vidhithI sAmAyika lIdhu kahevAya ane lIdhelI te pratijJAne yogya rIte vahana karI, zAstramAM je rIte sAmAyika pAravAnuM kahyuM che, te rIte sAmAyika pAravuM te vidhipUrvaka sAmAyika pAryuM kahevAya.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 sUtra saMvedanA sAmAyika pAratI vakhate paNa sAdhaka A pado dvArA punaH yAda kare che ke, "sAmAyika meM vidhithI lIdhu che, vidhithI pAyuM che, Ama chatAM vidhi karatAM kAMI paNa avidhi thaI hoya to te pApanuM huM mana, vacana, kAyAthI micchAmi dukkaDa dau chuM arthAt vidhithI karavAno bhAva hovA chatAM ajJAnatAthI, avivekathI ke pramAdAdi doSothI mArAthI kAMIpaNa avidhi thaI hoya to te avidhikRta mArA pApa nAza pAmo." sAmAyika vidhie lIdhuM vagere pado te ja vyakti sAcI rIte bolavAno adhikArI che ke, jeNe zAstravidhi jANI che ane te pramANe ja vidhi anusAra sAmAyika karavA jeNe prayatna karyo che ane sAmAyika pUrNa karyuM che paraMtu jeoe mAtra sUtroccAra karI kAyika kriyA ja karI che, sAmAyikanA pAramArthika svarUpane ke vidhine jANI paNa nathI ane AthI ja jeNe vAstavika rIte to sAmAyikamAM yatna ja karyo nathI, tene mATe to A padonuM uccAraNa mRSAvAda tulya ja banI jAya che. . jeo sAmAyikanA svarUpane yathArtha jANe che; vidhinA jJAtA che ane vidhipUrvaka sAmAyika karavAnI icchA che, chatAM anAdi abhyasta pramAdanA kAraNe yatna karI zakatAM nathI. vaLI, sAmAyika vidhie lIdhuM, vidhie pALyuM bolatAM temane manamAM atyaMta duHkha thAya che ke, kharekhara, "huM A vacana bolavAno adhikArI ja nathI. kemake, meM pramAdanA kAraNe vidhimArganuM pAlana karyuM nathI meM sAmAyika vidhipUrvaka laI sAmAyikanA samaya daramyAna samabhAvamAM rahevAnA yatnapUrvaka sAmAyika pUrNa karavuM joIe te paNa karyuM nathI. to huM vidhie lIdhuM vagere pado kaI rIte bolI zakuM ?" AvA prakAranA potAnA pramAda pratyenA tiraskAra bhAvavALA ane bhAvimAM suyogya karavAnI abhilASAvALA AtmAo A pado bole to te zabdoccAraNa paNa Ama to mRSArUpa che, to paNa vidhipUrvaka karavAnI icchAvALA AtmAone sAnubaMdhI doSa lAgato nathI. temano A doSa niranubaMdha (nAza pAmavAvALo) che. prAraMbhika kakSAmAM A rIte grahaNa karAyela sAmAyika paNa lAbhaprada bane che. jeone vAstavika sAmAyikanI samaja ja nathI, pAramArthika vidhine jANatA nathI ane jANavAnI icchA paNa nathI, mAtra sAmAyika karIe to sAruM. AvA 1. sAnubaMdha - je doSo khoTI paraMparA calAve tene sAnubaMdha doSa kahevAya che
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sAmAIyavaya jato sUtra 189 sAmAnya bhAvathI nirvicArakanI jema sAmAyika karanArane koI vizeSa lAbha thaI zakato nathI. temanI A sAmAyikanI kriyA ananuSThAna rUpa bane che. AthI ja sAmAyikanA uttama phaLane prApta karavAnI icchAvALA sAdhake sAmAyikanuM svarUpa ane sAmAyikanI vidhi suyogya guru pAse jANI levI joIe ane tene anurUpa vyavahAra (kAryo karavo joIe, jethI vizeSa phaLanI prApti thaI zake. daza mananA, daza vacananA, bAra kAyAnA batrIsa doSamAM je koI doSa lAgyo hoya te savi huM mana-vacana-kAyAe karI micchA mi dukkaDaM. sAmAnyathI sarva doSonuM micchA mi dukkaDa AgaLanA pado dvArA ApyuM to paNa keTalAka doSonI vizeSa smRti karavA mATe mana-vacana ane kAyAnA 32 doSone yAda karI A pado dvArA tenuM punaH micchA mi dukkaDa ApavAmAM Ave che. ApaNane sAmAnya rIte evo vicAra Ave ke sAmAyikano bhAva e to AtmAno pariNAma che, to pachI mana-vacana-kAyAnA doSone yAda karI tenuM "micchA mi dukkaDa' kema apAya che ? vAstavamAM e hakIkata che ke, samatA AtmAno pariNAma che to paNa atyAre to te mana-vacana-kAyAne samyagu pravartAvavAthI ja siddha thaI zake tema che mATe ja mana-vacana-kAyAnA yogone doSanA raste jatA aTakAvI niravadyabhAva tarapha laI javA yatna karAya to sAmAyikano bhAva prApta thaI zake che. have A mana-vacana-kAyAnA doSo kevA prakAranA che te joIe - mananA daza doSa : 1. aviveka : sAmAyikamAM mana, vacana ane kAyAthI zuM karAya ? ane zuM na 2. bhinna bhinna prakAranA pariNAmonI apekSAe zAstramAM anuSThAnanA (dharmakriyAnA) pAMca prakAra batAvyA che. (1) AlokanA sukhanI IcchAthI karAtuM anuSThAna viSAnuSThAna che. (2) paralokanA sukhanI IcchAthI karAtuM anuSThAna garAnuSThAna che. (3) saMmUcchima jema lAMbA vicAra vinA karAtI kriyA te ananuSThAna che. (4) suMdara anuSThAnanuM kAraNa bane tevI kriyAne tadhetu anuSThAna kahevAya che. (5) mokSanuM zIdhra kAraNa bane tevA anuSThAnane amRta anuSThAna kahevAya che.
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 sUtra saMvedanA karAya ? tevA vivekano abhAva te avivekadoSa che. sAmAyikanA kALa daramyAna manathI zuM vicArAya ke na vicArAya teno pUrNa viveka joIe. mamatAdi doSone TALI samatAne siddha karavA sAmAyika karavAnuM che. A samatAnI siddhi vivekapUrvaka zAstrazravaNa ke adhyayanAdi kriyAthI thaI zake che. jeo sAmAyikanA kALamAM AvI kriyAo karatAM nathI athavA kare che to mAtra karavA khAtara kare che. paraMtu A kriyA dvArA AtmAmAM sAmAyikanA bhAvane pragaTa karavAno yatna karatAM nathI, te sarvane A aviveka doSanI saMbhAvanA rahe che. : 2. avinaya : gurubhagavaMta athavA bhAvAcAryanI sthApanA jemAM karela che, tevA sthApanAcArya sanmukha rahI sAmAyika karavAmAM Ave che. A gurubhagavaMta athavA sthApanAcArya pratye mAnasika vinayano pariNAma ane tene anurUpa thatI kriyA te vinaya che ane teno abhAva te 'avinaya doSa' che. A avinaya doSa sAmAyikanA bhAvane utpanna karavAmAM moTA vighnasvarUpa che. vinaya to sAmAyikanA bhAvane utpanna karavAnuM prabaLa sAdhana che, mATe ja sAmAyika karanAra AtmAe vinayaguNane keLavI A doSano nAza karavo joIe. 3. abahumAna : sAmAyika jemAM pravartI rahyuM che tevA gurubhagavaMto, sAmAyikanA sUtro ane sAmAyikano pariNAma A traNe pratye je atyaMta Adara te bahumAnano bhAva che. Ano abhAva te 'abahumAna' doSa che. sAmAyikAdi pratye bahumAna meM ja AtmAne thaI zake ke, jene sarvajJa bhagavaMte kahela A sAmAyika jagatamAM sarva zreSTha che. ratnaciMtAmaNi karatAM tenuM mUlya adhika che, tevuM samajAyuM hoya, vaLI te samajato hoya ke bhagavAne jevuM sAmAyika kahyuM che, tevuM sAmAyika jo mane pUrvamAM prApta thayuM hota to A anAdikAlIna saMsArano nAza kyAranoya thaI gayo hota ! paraMtu anAdi saMsAramAM bAhyathI sAmAyikanI kriyA anekavAra karavA chatAM tAttvika sAmAyikane samajI, tevA prakAranA sAmAyika karavAno pariNAma haju mane thayo nathI, jethI saMsAramAM mAruM paryaTana cAlu che. tAttvika sAmAyika e ja saMsAranA nAzanuM kAraNa che, evuM jene samajAya tene ja sAmAyikasaMpanna guru, sAmAyikamAM AvatAM sUtro tathA sAmAyikanA pariNAma pratye bahumAnabhAva thaI zake. A sivAya 'abahumAna' nAmano doSa che, tema samajavuM. 4. roSa : sAmAyikanA kALa daramyAna koInI ayogya pravRttinA kAraNe tenA
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sAmAIyavaya jutto sUtra pratye aruci - aNagamo ke roSa karavo. athavA koInI sAmAyika mATenI vAraMvA2nI TakorathI roSamAM AvI sAmAyika karavuM athavA krodhanA bhAvamAM vartatA ja saumAyika karavuM, e 'roSa' nAmano doSa che. koIpaNa saMyogamAM sAmAyikamAM roSa na thAya tevA saMkalpa sAthe sAmAyika ka2vA besavuM joIe. 191 H 5. garva : huM roja sAmAyika karuM chuM, huM suMdara vidhipUrvaka sAmAyika karUM chuM. Avo ahaMbhAva te garva nAmano doSa che. A doSathI bacavA mATe sAdhake sAmAyika karatAM pahelA vicArI rAkhavuM ke koI mane dharmI kahe ke mahAna kahe eTalA mAtrathI huM dharmI ke mahAna banI jato nathI, paraMtu mAnane mUkavAthI ja huM mahAna banI zakuM chuM. mATe vyakta ke avyakta mAnano arthAt garvano tyAga karIne ja mAre sAmAyika karavuM joIe. 6. lAbhavAMchA : sAmAyika karavAthI mane putra - paisA ke zatruno vijaya Adi lAbha thaze tevI icchAthI sAmAyika karavuM te 'lAbhavAMchA' doSa che. jo ke saMsArI AtmA dhana ke putrAdinI icchAvALA hoya che, to paNa vivekI zrAvako to samajatA ja hoya che ke icchAo ja anarthanuM mULa che.' teo to jyAM eka paNa icchA na thAya tevA mokSane ja jhaMkhatA hoya che. mokSa sukha meLavavA mATe ja bhagavAne A sAmAyikanI kriyA batAvI che. mATe sAmAyika dvArA anya sukhanI icchA na rAkhatA vivekI AtmAo mAtra mokSanI ja icchA rAkhe che. :: 7. bhaya : sAmAyika nahi karuM to dharmI samAjamAM huM sAro nahi lAgyuM. mArA vaDIlone nahi game AvA koI bhayathI sAmAyika thAya to te sAmAyikamAM 'bhaya' doSa kahevAya. AvA zrAvako sAmAyika laI sUtrArtha parAvartanA Adi karatA hoya to paNa bhayano pariNAma aMtaraMga rIte cAlu ja rahe che. sAmAyikamAM potAnA dhanAdinA nAzano ke Apattino bhaya rahe to te paNa bhaya doSa kahevAya che. sAmAyikanA samaya daramyAna sAdhake cittane sarvatra apratibaddha karavA prayatna karavAno che ane jema jema citta parapadArthathI alipta (anAsakta) bane che, tema tema te bhayamukta banatuM jAya che. 8. yazakIrti : sAmAyika karavAne kAraNe loko mArI prazaMsA karaze, mane dharmI kaheze. AvA vyakta ke avyakta AzayapUrvakanuM sAmAyika yazakIrti doSavALuM kahevAya che. A doSane kADhavA sarvatra udAsInavRtti keLavavI joIe.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 sUtra saMvedanA koInI prazaMsAnI icchA to na ja rAkhavI, paNa koI sAmethI prazaMsAnA zabdo saMbhaLAve to paNa leza paNa mana upara tenI asara thavA na devI to ja sAmAyika zuddha thaI zake. 9. nidAna : sAmAyikanA phaLa rUpe A lokamAM bhautika sukho ke paralokamAM mane devAdipaNuM prApta thAo, AvI AzaMsA te nidAna nAmano doSa che. A doSane dUra karavA sAmAyikanA samaya daramyAna sarvatra samabhAva keLavavA khAsa yatna karavo, jethI AvA tuccha padArthonI icchA mAtra thavA saMbhava na rahe. 10. phaLa saMzaya : sAmAyikanuM phaLa mane maLaze ke nahi ? AvI zaMkA te phaLa saMzaya nAmano doSa che. sAmAnya rIte vicAraka vyakti koIpaNa kArya karatAM A kAryathI mane zuM phaLa maLaze ? ane kaI rIte karavAthI mane phaLa prApta thaze ? teno vicAra karIne ja pravRtti kare che. AthI ja kAryane anurUpa prayatna karatI vakhate tene phaLamAM saMzaya raheto nathI. AtmAnI nirmaLatA ane sAmAyika vaccenA kArya-kAraNa bhAvano vicAra karyA vinA je pravRtti kare che, tene A doSa lAgavAnI saMbhAvanA hoya che. AthI ja A doSathI bacavAnI icchAvALA sAdhake sAmAyikanuM phaLa zuM che ? ane te kaI rIte sAmAyika karavAthI mane prApta thaze, teno nirNaya karI tevA yatnapUrvaka sAmAyika karavuM ane vizvAsa rAkhavo ke sarvajJakathita sAmAyikamAM karelo prayatna nakka mokSa phaLa Apaze ja jethI A doSanI saMbhAvanA rahe nahi. vacananA daza doSa : 1. svacchaMda vacana : zAstramAM kahyuM che ke - zrAvake sAmAyikanA kALa daramyAna evuM ja vacana bolavuM joIe je sAmAyikanA bhAvanuM poSaka hoya. A vastune lakSamAM rAkhyA vinA sAmAyikamAM je te bolavuM te "svaccheda' doSa che. A doSathI bacavA samatAnA icchuka sAdhake sAmAyikanA samaya daramyAna samabhAvanA poSaka zAstra svAdhyAya - tattvapRcchA Adi ja kAryo karavA joIe. jethI A doSanI saMbhAvanA ja na rahe. 2. sahasAtkAra : acAnaka - vicAryA vinA ja sAmAyikanA bhAvane bAdhaka zabdaprayoga karavo te "sahasAtkAra' nAmano doSa che. jo ke kalyANano arthI
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sAmAIyavaya jutto sUtra sAdhaka sAmAyikano prAraMbha karatAM pahelA saMkalpa kare che ke, mAre mArA manavacana-kAyAnA yogone niravagha bhAvane anurUpa ja pravartAvavA che. to paNa anAdi abhyAsanA kAraNe koI paricita vyakti AvatAM ke tevA saMyogo ubhA thatAM sahasA ja samabhAvanA bAdhaka zabdo sarI paDe che. A doSathI bacavA vacana upara atyaMta niyaMtraNa rAkhavuM jarUrI che. 193 3. kuvacana : pratyakSarUpe ke parokSarUpe koInI upasthitimAM ke anupasthitimAM bolAyeluM vacana, jo anyane pIDA upajAve tevuM hoya to te kuvacana che. 4. saMkSepa : bhavyAtmAone tattvamArga samajAvavAnA prasaMge, ke hitane anukULa kAMIpaNa kahevAnA avasare, te te vAto TUMkamAM ja samajAvI devAya to sAmo jIva yogya hoya to paNa te vastune barAbara samajI zake nahi. vacanano AvA prakArano prayoga, e saMkSepa nAmano doSa che. sAmAyikamAM Ane doSa gaNavAnuM kAraNa e che ke, sAmAyika ucita pravRtti pradhAna anuSThAna che ane upadezAdi avasare sAmI vyakti barAbara samajI zake teTalo vistAra karI upadeza Apavo te ja ucita che. tenA badale potAnI utAvaLane kAraNe, adhIrAInA kAraNe ke anyamanaskatAnA kAraNe TUMkuM TUMkuM samajAvI devuM te anucita pravRtti che ane te samabhAvanI bAdhaka che, mATe te prastutamAM doSarUpa che. 5. kalaha : sAmAyikamAM koInI sAthe vaimanasya utpanna thAya te rIte bolavuM te kalaha nAmano doSa che. 6. vikathA : rAjakathA-dezakathA-bhaktakathA ane strIkathA, ema cAra prakAranI vikathA che..sAmAyikamAM dharmakathAnuM zravaNa choDI dharmazAstramAM AvatI paNa A kathAno rasa poSAya tevI vAto karavI te 'vikathA' doSa che. AvI vikathAo sAmAyikanA bhAvane malIna kare che mATe mumukSue AvI kathAno sAmAyikamAM tyAga karavo joIe. 7. hAsya : potAne ke parane hAsya utpanna thAya tevo vacana prayoga karavo te hAsya nAmano doSa che. sAmAyikamAM tAttvika bhAvonI prApti thAya tevo ja prayatna karavAno che, tenA badale hasavuM Ave tevuM bolavuM te sAmAyikamAM dUSaNa che, mATe tattvajJa puruSe tevA vacanano tyAga karavo joIe.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 sUtra saMvedanA 8. azuddha : sAmAyikamAM AvatA sUtro ke, sAmAyikanA kALamAM karAtA svAdhyAyanA sUtro azuddha bolavA, sUtranA arthanuM nirUpaNa paNa samajyA vinA jema tema karavuM te 'azuddha' nAmano doSa che. 9. nirapekSa H jainadarzana syAdvAdamaya darzana che. temAM koI eka nayane (eka dRSTine) sthAna nathI. jyAre koIpaNa naya(draSTikoNa)thI padArthanI samaja ApatA hoIe tyAre anya nayanI apekSA paNa hovI joIe. tenA badale 'A vastu Ama ja che' e pramANe mAtra eka ja dRSTikoNathI padArthane samajAvavAmAM nirapekSa doSanI saMbhAvanA che. 10. mULaguNa : sAmAyikanI kriyAmAM AvatAM sUtrone aspaSTa rIte bolavA athavA saMkalanA vinA upadeza Apavo te 'mULaguNa' doSa che. A doSathI bacavA sAdhake zubha bhAvanI vRddhi thAya tevA spaSTa sUtronuM uccAraNa karavuM ane zrotAne spaSTa bodha thAya tevo saMkalanAyukta spaSTa vacana prayogavALo ja upadeza Apavo. kAyAnA bAra doSo : 1. ayogya Asana : sAmAyika mATe je yogya Asana hoya te yogya Asanano abhAva te 'ayogya Asana' doSa che. sAmAyika vratano svIkAra karI sAdhake samatAbhAvanI vRddhi thAya tevA padmAsana vagere koI yogya AsanamAM ane mudrAmAM besavuM joIe. paraMtu game tema paga lAMbAM-TUMkA karI ayogya Asane besavuM na joIe. ayogya Asane besavuM te sAmAyika dharma pratye avinayabhAvane batAvanAra che. sAmAyika dharma pratye avinaya karmabaMdhanuM kAraNa che. AthI ja samatA bhAvanA artha AtmAe sAmAyikamAM jema tema besavArUpa ayogya Asana nAmano doSa TALavo joIe. 2. asthira Asana : vAraMvAra Asano ke mudrAo badalavI, kAraNa vinA vAraMvAra sthAnAMtara karavuM, hAtha-paga ke mAthuM halAvavuM te 'asthira Asana' nAmano doSa che. samabhAvanA icchuka sAdhake sAmAyika laI manane sthira karavA mATe prathama kAyAne sthira AsanamAM rAkhavI joIe. sthira AsanamAM rahI svAdhyAyAdimAM evI rIte yatna karavo joIe ke, jethI sarvatra pratibaMdha vinAnuM mana keLavAtuM jAya ane kadAca koI kAraNasara kyAMka javuM paDe to samitiguptinA pariNAmapUrvaka gamana-Agamana kare to A doSa dhIme dhIme maMda maMdatara
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sAmAIyavaya juto sUtra 195 thatAM nAza pAmI zake che. 3. caladaSTi : sAmAyika laI cakSune Amatema pheravavI te "caladaSTi doSa che. anAdi abhyasta utsukatA nAmanA doSane kAraNe koIno svara sAMbhaLatA ke AgamananI zaMkA paDatA te koNa che, kyAMthI Ave che? te jANavAnI icchAthI AMkha Ama tema jovA lAge che, tyAre samatAbhAvanI prApti mATe thatI svAdhyAyAdi kriyAmAM vighna ubhuM thAya che, A vipnane TALavA daDha yatnapUrvaka utsukatAno tyAga karI netrane sthira karI sAmAyikAdinI kriyAmAM yatna karavo joIe. 4. sAvaghakriyA : cAlu sAmAyikamAM IzArA AdithI sAvaghakriyAviSayaka sUcana karavuM, athavA samiti-guptinA pAlana vinA ayatanAthI zarIrAdinuM halana-calana karavuM, te "sAvaghakriyA" nAmano doSa che. upayoga vinAnI paDilehaNanI kriyA karanArane paNa zAstramAM cha kAyano virAdhaka kahyo che ane jIvarakSAnA upayoga vinA cAlanArane jIva na maravA chatAM sAvaghakriyA karanAra kahevAmAM Avyo che. A doSathI bacavA jenAthI sAvaghakriyAno prAraMbha thaI zake tema hoya tevA koIpaNa IzArAdi na karavA joIe, pUMjyA-pramAryA vinA hAtha-paga paNa halAvavA na joIe paraMtu paDilehaNAdinI sarva kriyA upayogapUrvaka karavI joie. . ' 5. AlaMbana : anAdikALanA jIvana sukhazIlIyA svabhAvanA kAraNe zarIranI anukULatA mATe thAMbhalAno, bhIMtano ke anya koI vastuno Teko daI besatAM-uThatAM AlaMbana nAmano doSa lAge che. paraMtu koI rogAdinA kAraNe ke zArIrika azaktinA kAraNe, svAdhyAyAdimAM manane sthira karavA mATe koI Teko Adi laI bese to tyAM AlaMbana doSa lAgato nathI. 7. AkuMcana - prasAraNa : vizeSa kAraNa vinA sAmAyikanA kALamAM hAthapagane saMkocatAM ke lAMbA karatAM A doSa lAge che. A rIte vAraMvAra hAtha-paga Adine lAMbA ke TUMkA karatAM mananI sthiratA ane yatnanI daDhatA jaLavAtI nathI. jethI sAmAyikano bhAva AvI zakato nathI. 7. ALasa : sAmAyikamAM ALasa maraDavI te "ALasa doSa che. ALasa zarIranI jaDatAthI prApta thAya che ane zarIramAM jaDatA te te kriyAmAM AnaMda, utsAha ke cittanI prasannatAnA abhAvane kAraNe utpanna thAya che. sAmAyika
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 sUtra saMvedanA karanAra sAdhaka jo zAstrano jJAtA hoya ane vidhivat sAmAyikamAM jo yatna karato hoya to jarUra tenI A kriyA tenA AnaMda-utsAhamAM vadhAro kare ane to A doSane avakAza na rahe. paraMtu sattva, kSayopazama ane samajanA abhAvanA kAraNe thatA sAmAyikamAM AnaMda-utsAha Adi guNo pragaTa thatAM nathI, AthI ja zarIramAM jaDatA AvatAM A doSa pragaTa thAya che. 8. moTana : pramAdAdi doSane kAraNe hAtha-paganI AMgaLIonA TacAkA phoDavA, zarIra maraDavuM vagere, te moTanadoSarUpa che. 9. mala: sAmAyika laI samabhAva pratye yatna karavAne badale zarIra uparathI mela utAravo te "mala' doSa che. A doSa mala pratyenA jugupsAnA kAraNe thAya che. mala pratyeno aNagamo samabhAvano bAdhaka che, mATe A doSa paNa tajavo jarUrI che. 10. vimAsaNa : vimAsaNanI mudrAmAM besavuM te "vimAsaNa" doSa che. ApAtathI jotA vimAsaNa e mAnasika doSa che, tevuM lAge. paraMtu vimAsaNa kALamAM je mudrAmAM beThA hoya te rItanI mudrAthI besavAne AzrayI A doSa kAyAno gaNyo che. 11. nidrA : sAmAyikamAM jhokA khAvA ke uMghavuM te nidrA doSa che. uMgha AvatI hoya tevA samaye jo uMghane uDADavA vizeSa prayatna cAlu thAya to nakka A doSathI bacI samabhAva mATe prayatna thaI zake. 12. vastrasaMkoca H sAmAyikanA kALamAM vAraMvAra vastrane sarakhA karavA, saMkocavA, pheravI pheravIne dhAraNa karavA e sarve kriyAo karavAmAM "vastrasaMkoca nAmano doSa lAge che. A doSa paNa sAmAyikanA samyagu yatnane skUlanA pamADe che, mATe zuddha sAmAyika karavAnI icchAvALA zrAvake yatnapUrvaka teno tyAga karavo joIe. A pramANe mana-vacana-kAyAnA 32 doSone jANI teno prayatnapUrvaka tyAga karavo joIe. eke eka doSone bhinna bhinnarUpe yAda karI "micchA mi dukkaDa devAthI doSonuM smaraNa sArI rIte thaI zake che. te doSo pratye tiraskAra thAya che ane bhAvimAM AvA doSo na lAge te mATe jAgRti Ave che ane tyAra pachInA sAmAyiko alpa-alpa doSavALA thaI zuddha banI zake che.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyika levAnI vidhi sAmAyika eTale samatAbhAvane prApta karavAno prayatna. A prayatna vidhipUrvaka karAtI sAmAyikanI pratijJAthI thaI zake che. jo sAmAyika, zAstramAM batAvelI vidhi anusAra svIkAravAmAM Ave to samatAno bhAva suMdara rIte sahelAIthI prApta thaI zake che. mATe zAstramAM sAmAyika levA mATenI je vidhi batAvI che, te vidhine sAdhake jANI levI joIe. sau prathama sAmAyika karanAra sAdhake ATalA muddA dhyAnamAM levA yogya che. 1. sAmAyika dharmanA adhikArI koNa che ? 2. sAmAyikanuM svarUpa zuM che ? 3. sAmAyika kaI vidhithI grahaNa karavuM joIe? 4. sAmAyikamAM AvatA sUtranA artha zuM che ? 5. sAmAyika vratano svIkAra karIne sAmAyikanA kALamAM karavAnuM zuM ? 9. ane sAmAyika karIne ApaNe meLavavAnuM zuM ? 7. sAmAyika kaI vidhIthI pAravuM joIe ?
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 sUtra saMvedanA 1. sAmAyikano adhikArI : bhUtakALamAM jANe-ajANe thayela pApano guru samakSa eka2A2 karIne jeo zuddha thayA che, sAmAyika vrata pratye jemane prIti che, vaLI pratijJAne dRDhapaNe pAlana karavAnuM jemanuM sAmarthya che ane samiti-guptinA abhyAsavALA jeo che, teo mukhya mArge sAmAyikanA adhikArI che. 2. sAmAyikanuM svarUpa : AvA adhikArayukta AtmA je sAmAyika svIkAre che, te sAmAyikanuM varNana zAstramAM bhUmikA bhede aneka prakAranuM batAvyuM che. Ama chatAM sarva sAmAyikamAM alpa ke adhika aMze prApta thatuM lakSaNa A pramANe che. samabhAvo sAmAiyaM taNakaMcaNasattu mittavisau ti / NirabhissaMgaM cittaM uciyapavittippahANaM ca / / sAmAyika eTale sarvatra samAnavRtti, nirabhiSyaMgacitta ane aucityapUrNavartana. sarvatra samavRtti eTale sonAno Dhagalo hoya ke, retIno Dhagalo hoya, paraMtu te banne vastu pudgalamaya jaDa che, jIvane te sukha ke duHkha ApI zakatuM nathI, temAM je sukha ke du:khanI buddhi che, te to kalpanAmAtra che. A rIte vicArI temAM sArA-narasApaNAnI vRtti na rAkhavI. vaLI zatru hoya ke mitra, te paNa potAnA AtmAthI to bhinna ja che. potAnA karma vinA zatru ke mitra - koI sukhI ke duHkhI karI zakatuM nathI, tema mAnI zatru ke mitra pratye rAga-dveSa na karavo. sukha ane duHkha, paNa pote karelA karmanA kAraNe ja prApta thanArA bhAvo che. karma AgaMtuka hoI A sukha ke duHkha paNa AgaMtuka che. teno samaya pUrNa thatAM cAlyA javAnA che. AvI vicAraNA karI zatru-mitra, sukha-duHkhAdi upara samabhAva keLavavA yatna karavo te sAmAyika che. nirabhiSyaMgacitta mohAdhInatAnA kAraNe jyAM sudhI viparIta mAnyatAo pravarte che, tyAM sudhI jIva potAne anukULa vastu ke vyakti upara rAga kare che ane pratikULa vastu ke vyakti upara dveSa kare che. A rAga-dveSavALo pariNAma te abhiSaMgayukta pariNAma che. tenAthI yukta citta te abhiSyaMgavALuM citta
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sAmAyika levAnI vidhi 199 kahevAya ane rAga-dveSavALA pariNAmathI rahita citta te nirabhimpaMgacitta che. abhiLaMganA pariNAmane kAraNe sAdhaka vyathita rahe che, vihvaLa bane che ane vyagra cittavALo bane che. sAmAyikanA kALa daramyAna A abhiLaMgapariNAmano tyAga karI, sAdhake sarva sthAnamAM nirabhivaMgacitta rAkhavA yatna karavAno che. kAraNa ke, kyAMya paNa Asakta thayeluM citta samabhAvamAM rahI zakatuM nathI. mATe samabhAvanI sAdhanA karavA icchatA sAdhake koI paNa padArthamAM kyAMya Asakti na thaI jAya tenI pUrNa kALajI rAkhavI ane manane svAdhyAyAdimAM e rIte pravartAvavuM ke, jethI anya bhAvamAM citta jAya nahi ane jAya to paNa zratathI pragaTelo Atmika AnaMda tyAM Asakta thavA de nahi. aucityapravRttipradhAnavartana - samabhAvane sAdhavA jema nirabhinkaMga (anAsakta) citta jarUrI che. tema sAmAyikanA kALa daramyAna je samaye je ucita hoya te pravRtti karavI te paNa atyaMta Avazyaka che. sAmAyikanA kALamAM guru vinaya-vaiyAvacca-vAcanA-pRcchanA-parAvartanA Adi je kAryo jyAre karavA yogya hoya te kAryo tyAre karavAthI kASAyikavRttio nAza pAme che. kaSAyonI maMdatA ke nAza thayA vinA prAyaH jIva tAttvika aucityano vicAra karI zakato nathI ane kaSAyanA abhAvavALo AtmA kyAMya potAnuM aucitya cUkato nathI. mATe sAmAyikavAna AtmA aucityanuM pAlana karanAra hoya che. sarva zreSThakoTinuM sAmAyika uparokta traNe vizeSaNothI yukta hoya che ane prAraMbhikakakSAnuM sAmAyika A traNa bhAvamAM yatnavALuM hoya che. sAmAyikanI sAdhanA karavA icchatA zrAvake A traNe svarUpavALA sAmAyikane barAbara samajI temAM ja yatna karavAno che. 3. sAmAyikanI vidhiH ' 1. sthApanAcAryanI sthApanA karavA mATe sau prathama sthApanA-mudrAthI navakAra ane paMciMdiya sUtra bolavAM sAmAyikanuM anuSThAna zakya hoya to saddagurunA sAMnidhyamAM karavuM joIe. sadgurunA sAMnidhyamAM sAmAyika karavAthI utsAha vadhe che, bhUlothI bacI zakAya che ane kareluM anuSThAna samyagu thAya che. jo sagurunuM sAMnidhya prApta na thAya to te guru pratye vinaya jALavI rAkhavA mATe temanI sthApanA karIne sAmAyikanI vidhi
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 sUtra saMvedanA karavI joIe. AvI sthApanA karavA mATe bAjoTha Adi ucca Asana para akSa, varATaka ke dhArmika pustaka ke japamAlA Adi mUkIne temAM gurupadanI bhAvanA bhAvavI. te mATe sthApanA-mudrAthI jamaNo hAtha tenI sanmukha rAkhIne tathA DAbA hAthamAM muhapatti dhAraNa karI, te mukha AgaLa rAkhIne prathama maMgalarUpe namaskAramaMtrano pATha bolavo. pachI paMciMdiyasUtra bolavuM. A rIte vidhi anusAra bhAvAcAryane jemAM sthApavAmAM Ave, tene sthApanAcArya kahevAya che ane tyAra pachI je je Adezo ke, anujJAo levAnI hoya che, te te temanI pAsethI ja levAmAM Ave che. gurumahArAjanA sthApanAcArya hoya to, A vidhi karavAnI AvazyakatA nathI. paraMtu sthApanAcArya evI rIte mUkelA hovA joIe ke, temanI ane sAdhakanI vacce kriyA karatI vakhate manuSya ke tiryaMcanI ADa na paDe. 2. eka khamAsamaNa daIne ubhA thaIne iriyAvahiyaMtra, tassa uttarI), annattha0, kahI caMdesu nimmalayarA sudhInA eka logassano (na AvaDe to cAra navakArano) kAussaga karavo, kAussaga pArIne (namo arihaMtANaM kahIne) pragaTa logassa sUtra bolavuM. , sAmAyika karatAM pahelAM sau prathama hiMsAdi pApothI AtmAne zuddha karavo jarUrI hoI, hiMsAdi pAponA Alocana ane pratikramaNa mATe gurune vaMdana karavApUrvaka Adeza mAMgavAno che. te mATe prathama gurune khamAsamaNa sUtra vaDe vaMdana karavAnA hetuthI ubhA thaIne - icchAmi khamAsamaNo ! vaMdiuM jAvaNijAe nisIhiAe. eTalA pado bolIne pachI caravaLAthI bhUmine pramArjIne tathA saMDAsAnuM (hAtha-paga vagerenA sAMdhAnA sthAnonuM) pramArjana karI nIce namatAM mastaka - be hAtha - be jAnu e pramANe pAMca aMgo bhegA karIne bhUmine sparza karavA pUrvaka ONa vaMlAma bolavAnuM che. gurune A pramANe vaMdana karyA pachI punaH ubhA thaIne gurune pUchAya che ke - icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! iriyAvahiyaM paDikamAmi ? . he bhagavanuM ! svecchAthI AjJA Apo. huM IryApathikI pratikramaNa karuM ? guru kahe - "pazcimeda' tuM pratikramaNa kara. te pachI gurune chaM = icchuM chuM.
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sAmAyika levAnI vidhi kahevA dvArA ema jaNAvAya che ke, huM ApanI AjJA svIkAruM chuM. 'IcchuM' kahIne iriyAvahiyA sUtra bolavAmAM Ave che. A sUtranA eka eka padone arthanI vicAraNA pUrvaka bolavAthI pote karelAM pAponuM smaraNa thAya che. pAponuM smaraNa thatAM pApo pratye pazcAttApano bhAva utpanna thAya che ane te dvArA AtmAnI zuddhi thAya che. 201 IriyAvahiyA sUtra bolyA pachI paNa kaMIka rahI gayelAM pAponI vizeSa zuddhi ka2vA tassa uttarI sUtra bolavAmAM Ave che. tyAra pachI pApakarmonA nAza mATe kAyotsarga ka2vAno che. paraMtu kAyotsargamAM kayA AgAro rAkhavA, kAyotsarga kaI 2Ite ka2vo vagere jANavA annattha sUtra bolAya che. tyArapachI kAyotsarga rUpa prAyazcita mATe (caMdelu nimmalayarA sudhInA) eka logassanA ciMtanapUrvaka 25 zvAsozvAsa pramANa kAyotsarga karavAmAM Ave che. pApa karmanA nAzarUpa praNidhAnathI je kAyotsargano prAraMbha karelo, te pApano nAza thatAM sAdhakano AtmA vizeSa AnaMdamAM AvI jAya che ane AnaMdane vyakta karavA mATe ja arihaMtanA kirtana mATe punaH pragaTa logassanuM uccAraNa kare che. 3. pachI khamAsamaNa daI 'icchArkAreNa saMdisaha bhagavan ! sAmAyika muhapatti paDilehuM 'icchuM.' kahIne muhapattinuM paDilehaNa karavuM. hiMsAdi pApothI malIna banelA AtmAnI vizuddhi karIne muhapatti paDilehaNanI kriyA karAya che. A kriyA paNa guruvaMdana pUrvaka karavAnI che. tethI guru vaMdanArthe pUrvavidhithI khamAsamaNa daIne, 'IcchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! sAmAyika muhapatti paDilehuM' arthAt "he bhagavaMta ! Apa IcchA vaDe mane AjJA Apo. huM sAmAyika levA mATe muhapattinuM pratilekhana karUM ?" ema kahI gurubhagavaMta pAse muhapattinI pratilekhanA karavAnI AjJA maMgAya che. A sAMbhaLI gurubhagavaMta paNa avasara yogya jANI sAdhakane AjJA Ape che. 'paDileheha' arthAta 'tuM muhapattinuM pratilekhana kara, gurubhagavaMta jyAre A AjJA Ape tyAre sAdhake 'IcchuM' kahI temanI AjJAno svIkAra karIne muhapattinuM paDilehaNa karavuM. jaina zAsanamAM koIpaNa kArya ka2vAne icchatA sAdhake icchAkAra sAmAcArInuM pAlana karavuM ati mahattvanuM che. AthI ja A rItanA zabda prayoga dvArA gurunI
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 sUtra saMvedanA icchA jANI, vinayapUrvaka AjJA meLavI sAmAyika karavAne icchato sAdhaka dravya ane bhAvathI, hiMsAthI bacavAnA abhiprAyapUrvaka muhapattinA 50 bolanI vicAraNA karato muhapattinuM paDilehaNa kare che. sAmAyikanI pratijJA karatAM pahelA muhapattinuM paDilehaNa eTalA mATe jarUrI che ke, paDilehaNanI kriyA ahiMsakabhAvane utpanna karanAra che. bAhyathI muhapattine joI temAM koI jIva jaMtu hoya, to tene dUra karIne kriyA karavAthI bAhya yatanA paLAya che ane bolanI vicAraNA dvArA potAne pIDanArA rAgAdi 'bhAvonI anuprekSA karI temAMthI bacavAno je pariNAma thAya che, te atyaMtara yatanA svarUpa che. ahIM muhapatti e upalakSaNa che. paraMtu tenAthI e upalakSita thAya che ke, sAmAyikanA tamAma upakaraNo sAmAyika karavAnuM sthaLa vagere sarva pratilekhanA ane pramArjanA pUrvaka zAstramAM batAvelI vidhi anusAra ja vAparavA. A rIte upakaraNo vAparavAthI cha-kAya jIvonI rakSAno pariNAma utpanna thAya che. A pariNAma samatAbhAvano pUraka ane poSaka pariNAma che. 4. tyArabAda eka khamAsamaNa daIne kahevuM ke icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! sAmAyika saMdisAhu ? tyArapachI icchuM kahI eka khamAsamaNa daI kahevuM ke icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! sAmAyika ThAuM ?' ane icchuM kahIne be hAtha joDI eka navakAra gaNavo. muhapatti pratilekhananI kriyA pUrNa thayA bAda sAmAyika dharmamAM praveza karavA mATenI AjJA mAMgavA mATe guru bhagavaMtane eka khamAsamaNa daIne kahevuM ke, 'IcchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! sAmAyika saMdisAhu ? arthAt sAmAyika karavAnI mArI bhAvanA che. huM A aMge ApanI pAse AjJA mAMguM ? tyAre guru kahe, 'visara' tuM tArI IcchA pramANe AjJA mAMga. Ama, 'gurunI AjJAno svIkAra karatAM sAdhaka kahe, 'ccha' - ApanI AjJA mane zirodhArya che. vaLI, eka khamAsamaNa daIne kahe, 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! sAmAyika ThAuM ?' eTale ke he bhagavaMta, Apa mane icchApUrvaka AjJA Apo. huM sAmAyikamAM rahuM ? tyAre guru kahe, 'du'- tuM sAmAyikamAM rahe. tyAra pachI sAdhaka ubho thaI 'icchuM' kahevA dvArA AjJA svIkArIne be hAtha joDI - mastaka namAvI, maMgaLa karavA mATe eka navakAra gaNe che.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sAmAyika levAnI vidhi kahyuM che, 'zreyAMsi vijJAni' samatAne sAdhavAnuM kAma zreyarUpa che. temAM aneka bAhya-atyaMtara vighnonI saMbhAvanA che. ThaMDI, garamI Adi svarUpa aneka prakAranA bAhya vighno che ane sAmAyikamAM jarUrI sAdhano, te sivAyanI koIpaNa sAdhana-sAmagrI ke anya bhAvo pratye je mamatva kRta buddhi, te aMtaraMga vighna che. A vighna to sadA sAthe ja che. eTale, A navakAramaMtra gaNatA paMcaparameSThinuM smaraNa karatA A vighna paNa mAruM jAya, evo saMkalpa karAya che. 203 pa. pachI 'icchakArI bhagavan pasAya karI sAmAyikadaMDaka uccarAvazojI', ema kahIne guru ke viMDala pAse karemi bhaMte sUtra sAMbhaLavuM ane guru na hoya to svayaM karemi bhaMte sUtra bolavuM. eka navakA2 gaNIne sAdhaka uMcA svare bole ke, 'icchakArI bhagavan pasAya karI sAmAyika daMDaka uccarAvazojI' - ApanI icchA hoya to he bhagavaMta ! mArA upara kRpA karIne mane sAmAyikanI pratijJA svarUpa - sAmAyika daMDaka (karemi bhaMte sUtra) uccarAvazojI. arthAt A sUtra dvArA mane sAmAyikanI pratijJA karAvazojI. A zabda sAMbhaLI, gurubhagavaMta paNa spaSTa zabdoccAra pUrvaka ucca svare 'karemi bhaMte sUtra' bole che ane sAmAyikanI sAdhaka eka eka zabdone arthanI vicAraNA sAthe upayogapUrvaka sAMbhaLe che. A zabdo sAMbhaLatA ja tene thAya che, hAza ! duniyAbharanA pApathI atyAre chUTyo, pUrvanA pAponuM paNa pratikramaNa karI kAMIka haLavo thayo ane bhAvimAM (48 minITamAM) paNa AvA pApa nahi thAya te mATe sajAga rahIza, A vastu khAsa yAda rAkhavI jarUrI che ke, Avo bhAva tene ja Ave, jene sUtranA artha AvaDatA hoya ane atyAre je sUtra-arthamAM ja upayogavALo hoya. bAkI manane game tyAM rAkhI upayoga vinA A sUtra bolanAra ke, sAMbhaLanArane Avo koI bhAva AvI zakato nathI. 6. pachI eka khamAsamaNa daIne pUchavuM ke, 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! besaNe saMdisAhuM ? 'iccha' kahIne vaLI eka khamAsamaNa daIne pUchavuM ke 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! besaNe ThAuM ? 'icchuM' kahIne vaLI eka khamAsamaNa daIne pUchavuM ke 'IcchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! sajjhAya saMdisAhuM ?' 'icchuM' kahIne vaLI eka khamAsamaNa daIne pUchavuM ke, 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! sajjhAya karuM ?' 'icchuM' kahI be hAtha joDI traNa navakAra gaNavA.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 sUtra saMvedanA sAmAyika vratano svIkAra karyA pachI apramatta avasthAmAM rahevAya tevA koI cokkasa Asane besavA mATe gurunI AjJA meLavavAmAM Ave che. te mATe eka khamAsamaNa daI pUchAya ke, "icchAkAreNa saMdisaha bhagavanuM ! besaNe saMdisAhuM? arthAt he bhagavaMta ! ApanI AjJA hoya to huM besavAnI anumati mAMgu ? ahIM je besavAnI AjJA mAMgI te palAMThIvALIne besavAnI nahi, paraMtu apramAda bhAvanA kAraNabhUta AsanamAM besavAnI AjJA maMgAya che. have pachI je svAdhyAyano Adeza mAMgIne svAdhyAya karavo che, te svAdhyAya mATe bhAvanI vRddhi kare tevI cokkasa mudrAmAM besavA mATenI AjJA ahIM mAMgavAmAM AvI che. guru kahe "risada arthAta te AjJA mAMgI zake che ema kahIne AjJA Ape eTale ziSya "jI kahI teno svIkAra kare che. tyAra pachI vaLI khamAsamaNa daIne pUche ke, "icchAkAreNa saMdisaha bhagavan! besaNe hAuM? arthAt bhagavaMta, ApanI AjJA hoya to huM Asana(mudrA) upara sthira thAuM ? guru jyAre "vAda' kahIne te sthira thaI zake che. ema kahe che, tyAre ziSya "icche" kahI tene svIkAre che. sAmAyikamAM mukhya kArya karavAnuM che svAdhyAya. eTale have khamAsamaNapUrvaka teno Adeza mAMgatA ziSya pUche che ke, "icchAkAreNa saMdisaha bhagavan! sajhAya saMdisADuM? arthAtuM, bhagavaMta, have huM svAdhyAyamAM rahevA mATenI AjJA mAMgu? guru "saMdisaha" arthAt svAdhyAya mATe tuM AjJA mAMgI zake che - ema kahe eTale ziSya punaH "icche' kahI tene svIkAre che. tyArapachI vaLI khamAsamaNapUrvaka pUche che ke, "icchAkAreNa saMdisaha bhagavan! sajhAya karuM ?, arthAt bhagavaMta ! huM svAdhyAya karuM ? guru kahe "kareha = "kara' kahe eTale ziSya icche' kahI "AjJA pramANa che' ema pragaTa karIne svAdhyAyamAM koI vighna na Ave te mATe maMgaLa svarUpa traNa navakAra gaNI svAdhyAyamAM sthira thAya che. ahIM dareka sthaLe eka eka kArya aMge be vAra AjJA mAMgI tenuM kAraNa e che ke, jaina zAsana vinayapradhAna che, AjJA pradhAna che. tethI dareka kAryano prAraMbha karatA pahelA te kArya saMbaMdhI icchA vyakta karavA Adeza-AjJA mAMgI ane pachI te kAryano prAraMbha karatAM have A kArya huM karuM chuM. te rIte kAryanuM nivedana karavAmAM Ave che. A dareka Adeza mAMgatI vakhate guNasaMpanna gurubhagavaMtane
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sAmAyika levAnI vidhi 205 najara samakSa rAkhI, temane AdhIna rahIne A kArya huM karuM chuM. tevo pariNAma khAsa rAkhavAno che. AjanA kALamAM ghaNA lokonI evI mAnyatA che ke, samabhAva te ja sAmAyika che. eTale ApaNe paNa sarvatra samabhAvamAM rahIzuM. AvI kriyA karavAnI zuM jarUra che? kemake, AvI kriyA karyA vinA paNa bharatAdi aneka AtmAo samatA rAkhI mokSamAM gayA che. A vAta yogya nathI. kvacit pUrvabhavanA saMskArathI bhArata mahArAjA jevAne mokSa maLI jAya teTalA mAtrathI badhAne che, maLI jAya evuM A vastu mATe zakya nathI. moTA bhAganA AtmAo vidhivat sAmAyikavratane svIkArIne ja mokSa pAmyA che. mATe vidhivat sAmAyikano svIkAra karavo, te ja vadhu yogya che. koI DAhyo vyApArI pADozIne "lakkI DromAM karoDa kamAyelo joI potAno vyApAra choDI deto nathI. te ja rIte jemaNe samabhAvanA saMskAro pADavA che, temaNe vidhipUrvaka sAmAyika grahaNa karavuM ja joIe. 4. sAmAyikamAM AvatA sUtranA artha : A vibhAganI vistRta jANakArI pUrvamAM ApelI che. 5. sAmAyika vratano svIkAra karI - sAmAyikanA kALamAM zuM karavAnuM? - sAmAyika grahaNa karyA pachI zrAvake be ghaDI sudhI mukhyapaNe svAdhyAya ja karavAno che. svAdhyAya eTale AtmAnuM nirIkSaNa, AtmAno abhyAsa, AtmAnuM dhyAna jenAthI thAya tevI kriyA. A svAdhyAya pAMca prakArano che. vAcanA-pRcchanAparAvartanA-anuprekSA ane dharmakriyA svarUpa A svAdhyAya Adi evI rIte karavAM joIe ke anAdikALathI cAlatI ApaNI viparIta pravRttino aMta Ave ane potAno AtmA dhIme dhIme samatAbhAvane abhimukha bane. zAstranA eka eka zabdano sahAro laIne evI rIte te zabdone bolavA joIe ke jethI te zabda moharAjAnA zastrone haNavA samartha thaI zake ! mohanA saMskArone nabaLA pADavAnuM kAma karI zake ! A mATe sAmAyikamAM svAdhyAya sivAya sAdhunI veyAvacca, kAyotsarga, maMtrajApa, dhyAna, khamAsamaNa vagerenI kriyA paNa karI zakAya che. 7. sAmAyika karIne ApaNe meLavavAnuM zuM? samatA vinA siddhinI prApti nathI, mATe sAmAyikanA anuSThAnane vAraMvAra karavA dvArA ApaNe samatAne AtmasAt karavAnI che.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 sUtra saMvedanA 7. sAmAyika pAravAnI vidhi : sAmAyika vratano svIkAra karIne zrAvaka satata svAdhyAya-dhyAnamAM magna rahe che. tene kAraNe sAmAyikanA kALamAM tene atyaMta Atmika AnaMdanI prApti thAya che. A kAraNathI ja tenI icchA to e ja hoya che, kyAre sadA mATe AvuM sAmAyika ka2vA maLe ? AvI bhAvanA hovA chatAM potAnI zaktino ane saMyogono vicAra karatAM lAge ke, have eka sAmAyikano samaya pUrNa thayo che. mArA saMyoga Adino vicAra karatAM have mAre punaH sAmAyikano prAraMbha karavo yogya nathI. tyAre mana to sAmAyikamAM ja hovAthI, AvI uttama kriyA choDavAnI leza paNa icchA na hovA chatAM paNa kevaLa kAyAthI ja te sAmAyika pAravAnI kriyA kare che. ane enuM mana to tyAre paNa sAmAyikamAM ja pravRtta rahe che. jeoe sAmAyika laIne samabhAvane prApta karavA yatna karyo nathI, mAtra vyavahArathI ja sAmAyika vratano svIkAra karelo che, tevA AtmAone A sAmAyikanI uttamatAno ke Atmika AnaMdano anubhava thaI zakato nathI ane te ja kAraNathI AvA AtmAo sAmAyikano samaya pUrNa thatAM ja sAmAyika pAravA tatpara banI jAya che. sAmAyika pAravAnI vidhi A pramANe che. 1. eka khamAsamaNa daIne ubhA thaIne IMriyAvahiyaM, tassa uttarIo, annattha0, kahI (caMdesu nimmalayarA sudhIno) eka logassano (na AvaDe to cAra navakArano) kAussagga karavo. kAussagga pArIne (namo arihaMtANaM kahIne) pragaTa logassa sUtra bolavuM. sAmAyika pAratAM sau prathama eka khamAsamaNa devA pUrvaka gurune vaMdana karIne sAmAyikanA kALa daramyAna pramAdanA kAraNe je rIte sAmAyikamAM prayatna karavAno hato te na karI zakyA hoya, athavA anAbhoga ke sahasAtkArathI sAmAyikanA bhAvathI kaMIka viruddha pravRtti thaI hoya, tenA nivAraNa mATe IriyAvahiyA ane tassa uttarI sUtra bolAya che. A sUtra e rIte bolavuM joIe ke, jIva pratyenI maitrInA abhAvathI ke anya koI doSathI thayelA pAponuM smaraNa karI tenuM 'micchA mi dukkaDaM' ApI zakAya ane bhaviSyamAM AvA pApo punaH na thAya, te mATe vadhu dRDhatA keLavavA prayatna thAya.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrI sAmAyika levAnI vidhi 207 tyAra pachI sAmAyikanA kALamAM lAgelAM pApanuM prAyazcitta karavA mATe annatya bolI, eka logassano kAyotsarga karavAmAM Ave che. A logassanuM smaraNa sAmAyika daramyAna lAgelA pApanAzanA praNidhAnapUrvaka karavAnuM che. AvA praNidhAnapUrvaka ane cittanI ekAgratAthI ra4 jinanI stavanA karavAnA kAraNe kAyotsargathI citta khUba nirmaLa bane che. A nirmaLa citta punaH punaH pApa thavA detuM nathI ane thAya to paNa pUrve thatuM hatuM tevA bhAvathI to thatuM ja nathI. tyAra pachI cittanI nirmaLatAthI prApta thayelA harSane pragaTa karavA mATe pragaTa logassa bolAya che. 2. pachI khamAsamaNa daI icchAkAreNa saMdisaha bhagavan! muhapatti paDilehuM "iccha." kahIne muhapattinuM paDilehaNa karavuM. tyArabAda gurubhagavaMta pAse Adeza maMgAya che. icchAkAreNa saMdisaha bhagavanuM muhapatti paDilehuM? icchA vaDe he bhagavaMta ! Apa AjJA Apo ke, huM muhapattinuM pratilekhana karuM? guru kahe "paDileha eTale tuM pratilekhana kara evI anumati Ape. tyAre gurunA Adezane pAmI ziSya paNa yathocita mudrAmAM besI bahArathI anya jIvanI yatanA mATe muhapattinA eka eka paDane ane potAnI kAyAne pratilekhe che. A sAthe ja potAnA AtmAnuM pratilekhana karavA muhapattinA 50 bolanI vicAraNA kare che. A rItanI kriyA dvArA koIpaNa jIvanI virAdhanA kyAMya mArAthI na thaI jAya tevA bhAva dvArA potAnA ahiMsAne saMskArone tIvra-tIvratara kare che. A ja kAraNathI sAmAyika pArIne gRhakArya ke anya kAryamAM pravRtta thayelA zrAvakanI tamAma kriyAo anya karatAM judI tarI Ave che. tamAma kriyAmAM ahiMsAno ane yatanAno pariNAma, pagale pagale jovA maLe che. 3. pachI eka khamAsamaNa daIne Adeza mAMgatAM pUchayuM ke, "icchAkAreNa - saMdisaha bhagavan! sAmAyika pAruM?" pachI yathAzakti bolI, vaLI eka - khamAsamaNa daI "icchAkAreNa saMsiha bhagavan! sAmAyika pAyuM ?" ema kahIne "tahatti' kahevuM. pachI jamaNo hAtha caravaLA upara sthApIne eka navakAra gaNIne sAmAIyavayajuro, sUtra bolavuM. ATalI kriyA bAda paNa zrAvakanuM mana AvI uttama kriyAno tyAga karavA taiyAra thatuM nathI, to paNa saMsAranI anya ciMtAone kAraNe jyAre tene lAge
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 sUtra saMvedanA ke, have mArA mATe A bhAvamAM rahI zakAya tevuM nathI, tyAre guru pAse jaIne sAmAyikane pAravAnI anujJA mAMge che. zrAvaka samaje ke, guNasaMpanna gurubhagavaMto kalyANakArI A kriyAne choDavAnI anumati to kyAreya Ape nahi. to paNa temanA pratyenI bhaktithI temanI pAse sAmAyika pAravAnI yAcanA karatAM kahe che. "icchAkAreNa saMsiha bhagavan!sAmAyika pAruM?" eTale ke, icchAthI he bhagavaMta!AjJA Apo ke, huM sAmAyika pAruM? A Adeza sAMbhaLI guru paNa tenA bhAvanI vRddhi mATe kahe, "pULo vi varlDa' "A sAmAyika pharIthI paNa karavA jevuM che. gurunA A zabda sAMbhaLI harSAnvita thayelo zrAvaka sva-zaktino vicAra kare che. zakti nahi dekhAtA gurune kahe, "yathAzakti' Apa kaho cho tevuM sAmAyika mane paNa karavuM khUba game che. paraMtu atyAre mArA saMyogo nathI, mAruM sAmarthya nathI, paraMtu zakti ane saMyoga pramANe pharIthI jarUra yatna karIza. pharI anujJA mAMgatAM kahe che ke, "icchAkAreNa saMdisaha bhagavan! sAmAyika pAryuM. eTale ke, icchAthI he bhagavaMta ! have sAmAyika pAruM chuM. A zabdo dvArA guru samajI jAya ke, have te hamaNAM sAmAyika karI zake tema nathI ane guru sAvadya kAryanI anumati ApI zake nahi. mATe tuM sAmAyika bhale pAra. tema na kahetA kahe che, "gAyAro na moDyo' tArA saMyoga nathI, tene kAraNe tAre atyAre to pAravuM paDe che, paraMtu A sAmAyikano AcAra mUkavA yogya nathI. gurunA vacana sAMbhaLIne ziSya teno svIkAra karatAM kahe che ke, "tatti' arthAtu Apa kaho cho te prakAre ja che, eTale ke sAmAyikano AcAra mUkavA jevo nathI. tyAra pachI sAmAyika pAravA mATe maMgalArthaka navakAramaMtrano pATha bolIne tyArapachI sAmAyikanA mahattvane batAvanAra "sAmAIya vayajutto' sUtra bole che. A sUtra bolavA dvArA punaH punaH sAmAyika karavAnI bhAvanA sAthe sAmAyikamAM thayelI avidhi-AzAtanA ane 3ra doSamAMno koI paNa doSa lAgyo hoya, tenuM micchA mi dukkaDa daIne sAmAyika vratane pUrNa kare che. yogya rIte sAmAyika vratane pUrNa karavuM, tenuM nAma ja sAmAyika pAravavuM che. 4. sthApanAcAryanI sthApanA karI hoya to tyArapachI jamaNo hAtha savaLo rAkhI eka navakAra gaNI sthApanAjI utthApI levA. '
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 209 00 muhapatti paDilehaNano vidhi sAmAyika dharma samatAbhAvanI sAdhanA mATe che. samatAnI sAdhanA viSama vRtti ane pravRttinA vinAzathI thAya che. muhapatti ane zarIranI paDilehaNa karatAM bolavAmAM AvatAM A bola dvArA bAhya ane aMtaraMga samatAnA ane viSamatAnA kAraNo kayA che, temAMthI kayA kAraNone (sAdhano-upAyo) AdaravAnA che ane kayA kAraNone choDavAnA che. tenI vicAraNA karAya che. paDilehaNA zabdano saMskRta saMskAra prativanA che. pratilekhanA eTale dhyAnapUrvaka jovuM athavA AgamomAM jaNAvyA pramANe vAraMvAra nirIkSaNa karavuM te pratilekhanA che. A pratilekhanA be prakAre karavAmAM Ave che. eka dravyathI ane bIjI bhAvathI. temAM dravya-pratilekhanA mArga, vasati, vastra, pAtra ane upadhi saMbaMdhI karavAnI hoya che, jyAre bhAva-pratilekhanA AtmAnI karavAnI hoya che. muhapattinI dravya pratilekhanAthI muhapatti ke zarIra upara koI jIvajaMtu che ke nahi, te jovAnuM che ane jo hoya to te jIvane koIpaNa prakAranI pIDA na thAya te hetuthI jayaNApUrvaka tene yogya sthaLe mUkavAnA che. vaLI, bhAva pratilekhanA dvArA potAnA tathA anyanA AtmAne jenAthI pIDA thAya che, tevA doSone dUra karavA mATeno ane AtmAne jenAthI AnaMda thAya tevA guNone prApta karavA mATeno prayatna karavAno che. Ama, to pratilekhanAnI kriyA khUba nAnI che. paNa temAM jainazAsanano samagra sAra bharI devAmAM Avyo che. muhapattinI pratilekhanA vakhate bolavAmAM
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 sUtra saMvedanA AvatAM bolo jo zAMta citte vicArIne bolavAmAM Ave to muhapatti pratilekhana pachInI karavAmAM AvatI kriyA jarUra ucita phaLa ApavA samartha bane che. A eka eka bolanuM jeTaluM vadhu ciMtana thAya, tenA upara jeTalo uMDo vimarza thAya, teTalA AtmA upara lAgelA kusaMskAro cokkasa nAza pAme che ane AtmA guNanI dizAmAM jarUra AgaLa vadhI zake che. AthI ja atre muhapattinA eka eka bolanI sAmAnyathI vicAraNA karavAmAM Ave che. vizeSathI vicAraNA sadguru pAse besI svayaM karavAnI che. temAM sau prathama sAdhaka bole che ke - 1. sUtra, artha, tattva karI saddauM: arihaMta bhagavaMtoe prarUpelA ane gaNadhara bhagavaMtoe gUMthelA sUtro ane tenA arthane tattvarU5 jANI zraddhA karuM.. ' A jagatamAM AtmAnuM hita karanAra koI tattva hoya to te mAtra gaNadharakRta sUtro ane tenA artho ja che. jema jema sUtrano abhyAsa thato jAya, tenA artha samajAtA jAya, tema tema jagatavartI padArthono vAstavika khyAla Avato jAya che. jagatane yathArtharUpe jovAnA kAraNe ja kaI vastumAM pravRtti karavI ane kyAMthI nivRtta thavuM teno paNa yathArtha bodha thAya che. AvA bodhane anusAra pravRtti karavAthI Atmahita thaI zake che. sUtra ke arthanuM mAtra jJAna AtmA mATe upakAraka banI zakatuM nathI, paraMtu "sUtra ane artha ja jagatamAM tattvabhUta (paramArthabhUta) che. AnAthI ja mArA AtmAnuM hita thaI zake tema che." AvI tIvra zraddhA ja AtmahitanI sAdhanAmAM upakAraka che. AthI ja sau prathama A zabdo dvArA sUtra-arthanI tasvarUpe zraddhA karavAno saMkalpa karAya che. sUtra-arthanI zraddhAmAM bAdhaka tattva che darzanamohanIya karma. jyAM sudhI A darzanamohanIya karma nabaLuM na paDe, tyAM sudhI sUtra ke arthanuM jJAna meLavI tenA upara zraddhA thaI zakatI nathI. AthI kahe che - 2-3-4. samyakatva mohanIya, mizra mohanIya, mithyAtva mohanIya pariharUM? mithyAtva mohanIya karma buddhimAM bhrama pedA kare che. A karma ja saMsAranI asAratAne jaNAvatAM tathA viSayonA kaTu vipAkonuM darzana karAvatAM bhagavAnanA
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI muhapatti paDilehaNano vidhi 211 vacano upara zraddhA thavA detuM nathI. AnA kAraNe ja saMsArane sAra mAnI viSayomAM Asakta banI jIvo anaMtakALathI duHkhanI paraMparAne pAme che. samyakatvamohanIya tathA mizramohanIya karma paNa zuddha ke ardhazuddha thayelA mithyAtva mohanIya karmanA ja daliko che temanuM kArya paNa tattvamArgamAM, tattvabhUta sUtraarthamAM muMjhavavAnuM ja che. mATe sAdhanA mATe udyata thayelo sAdhaka sau prathama A bolavA dvArA A traNa prakRtinA tyAgano saMkalpa kare che. A darzanamohanIya karma paNa tIvra koTinA rAga upara nabhe che. AthI pratilekhana karatAM have sAdhaka bole che ke - pa-6-7. kAmarAga sneharAga daSTirAga pariharuM: kAmarAga eTale pAMce IndriyanA viSayono rAga, neharAga eTale lohInA saMbaMdhathI baMdhAyelA svajanano rAga ane dRSTirAga eTale darzana, mata ke svamAnyatAno rAga. A traNe prakAranA rAga darzanamohanIya karmano baMdha udayAdi karAvI tattvanI tattvarUpe zraddhA thavA detA nathI. mATe A traNa prakAranA rAgano tyAga karavA Icchato sAdhaka A bolavA dvArA tenA tyAgano saMkalpa kare che. A traNa prakAranA rAga kADhavA eTalA sahelA nathI, te rAgano tyAga deva, guru ane dharmanI sAdhanAthI ja thAya che. mATe have kahe che ke - 8-9-10. sudeva-suguru-sudharma AdaruM? jeNe rAgano sarvathA tyAga karyo che, te sudeva che. jeo rAganA tyAga mATe satata yatna kare che te suguru che. je dharmanI sAdhanAthI rAgAdi bhAvono vinAza thAya che te sudharma che. AvA sudeva, suguru ane sudharmano Adara ja AtmAmAM rAgano tyAga karavA mATenuM sAmarthya pragaTAve che. AthI mumukSu AtmA sudeva, suguru ane sudharmane AdaravAno arthAt yathAzakti jIvanamAM temanI AjJAnuM pAlana karavAno A bola dvArA saMkalpa kare che. sudevAdinI ArAdhanA to zakya bane jo tenA pratipakSI evA kudevAdino tyAga thAya to, mATe have kahe che ke -
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 sUtra saMvedanA 11-12-13. kudeva-kuguru-kudharma pariharUM : je deva rAgI che, je guru parigraha Adi rAkhanAra che ane je dharmamAM saMpUrNa ahiMsAnI vAto nathI te kudeva, kuguru ane kudharma che. A kudevAdinA sahavAsathI AtmA malina bane che. AthI sAdhaka AtmA A bola dvArA kudevAdine tyAga karavAno saMkalpa kare che. su ane ku nI parIkSA paNa koNa karI zake ? jeo samyagnAnAdinI prApti mATe yatna karatAM hoya te ja karI zake. mATe have kahe che ke - 14-15-17. jJAna-darzana-cAritra AdarUM : choDavA yogya zuM che ane AdaravA yogya zuM che te jaNAve te jJAna che, temAM zraddhA karAve te darzana che ane tene anarUpa kriyA thAya te cAritra che. A jJAna, darzana ane cAritra pratye huM haiyAthI Adara karUM. A traNe guNo meLavavA huM zakya prayatna karUM tema A bola bolatAM sAdhaka vicAre che. A rIte jJAnAdi guNo pratye Adara pragaTatAM tenI virAdhanAthI paNa aTakavAnuM mana thAya che. mATe kahe che ke - 17-18-19. jJAna virAdhanA-darzana virAdhanA-cAritra virAdhanA pariharUM : jJAnI puruSo ke jJAnanA sAdhano, samyagdaSTi AtmA ke samyagdarzananA sAdhano ane cAritrasaMpanna AtmA ke cAritranA koI paNa upakaraNanI virAdhanAno huM tyAga karIza. arthAt tenI virAdhanA mArAthI na thAya enI huM satata kALajI rAkhIza. jJAnAdi guNonI ke tenA sAdhanonI virAdhanA to ja na thAya. jo mana, vacana, kAyA kAbUmAM hoya to... mATe kahe che ke - 20-21-22. manogupti-vacanagupti-kAyagupti AdarUM : manane azubha vicArothI aTakAvavuM te manogupti che, AtmA mATe ahitakara evA vacana na uccAravA te vacanagupti che ane nirarthaka evo kAyAno vyApAra baMdha karavo te kAyagupti che. koIpaNa guNanI virAdhanA na thAya mATe A traNe
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI muhapati paDilehaNano vidhi 213 prakAranI guptino huM Adara karUM, zakya prayatna mArA AtmAne traNa guptimAM ja rAkhavAno A bola bolatAM sAdhaka saMkalpa kare che. traNa prakAranI guptine to ja AdarI zakAya. jo mana, vacana, kAyAthI AtmA daMDAya tevA kArya na thAya to, te mATe kahe che ke - 23-24-25. manadaMDa, vacanadaMDa, kAyadaMDa pariharuM? mana dvArA karAtA azubha vicAro ke jenA kAraNe AtmAne durgati AdinA daMDa bhogavavA paDe te manodaMDa che, sva ke parane pIDA thAya tevo vANIno asabhya vyavahAra vacanadaMDa che ane kAyAthI thatI hiMsAdinI pravRtti je AtmA mATe bAdhaka bane che te kAyadaMDa che. AvA mana, vacana ane kAyAnA daMDano huM tyAga karuM chuM. tema A bola dvArA dharmI AtmA vicAre che. mana, vacana ane kAyAnA daMDano parihAra paNa kaSAya ane nokaSAyanA tyAgathI saMbhave che. mATe kahe che ke - 27-27-28. hAsya-rati-arati pariharUH hAsya paNa eka prakArano vikAra che, nimitta maLatAM ke nimitta vinA hAsya karavuM, ISTa vastunI prApti thatAM temAM ratino bhAva karavo ane aniSTa vastunI prApti thatAM temAM aratino bhAva karavo, te hAsya, rati ane aratirUpa nokaSAya che. A noMkaSAyano pariNAma paNa AtmA mATe bAdhaka che. AtmA tenAthI daMDAya che. tenAthI malina karmano baMdha thAya che. mATe A bola dvArA AtmAmAM paDelA A malina bhAvonuM smaraNa karI tenA tyAgano sAdhaka saMkalpa kare che. 29-30-31. bhaya-zoka-jugupsA pariharUM? aniSTakAraka tattvo jotAM pedA thato bhaya, ISTa vastu ke vyaktinA viyogathI thato zoka ane kharAba vastu jevI ke viSTAdi pratyeno aNagamo te jugupsA. te sarvano paNa huM tyAga karuM. bhaya, zoka ane jugupsArUpa A nokaSAyanA pariNAmo paNa AtmAne malina karatAM hoI, A bola dvArA AtmAmAM rahelA A bhAvone yAda karI sAdhaka tenA tyAganI bhAvanA vyakta kare che. vaLI, traNa lezyAnA pariNAmo paNa manogupti AdinA bAdhaka che, mATe have kahe che ke -
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 sUtra saMvedanA 32-33-34. kRSNa lezyA, nIla vezyA, kApota legyA pariharuM? kaSAya aMtargata adhyavasAya te vezyA che. zAstramAM A vezyAnA cha prakAra batAvyA che. temAM prathamanI A traNa legyA azubha che. jemAM anyanA sukhaduHkhano vicAra paNa thato nathI, tevo atyaMta azubha pariNAma A kRSNa legyAmAM hoya che. nIla ane kApota lezyA tenAthI thoDA alpa azubha adhyavasAyavALI che. A traNe legyA paNa AtmAne malina kare che. mATe A bola bolavA dvArA AtmAmAM rahelA A traNa vezyAnA tyAgano saMkalpa kare che. traNa prakAranA gArava paNa AtmahitamAM bAdhaka che, mATe have kahe che ke - 35-37-37. rasagArava, RddhigArava, zAtAgArava parivuM? gArava eTale gRddhi athavA gauravatAno pariNAma. khAdya ke peya padArtho sArA maLatAM temAM Asakti karavI ke tenuM abhimAna karavuM te rasagArava che. potAnA puNyakarmanA udayathI Rddhi-samRddhi ghaNI maLI hoya ane temAM Asakti ke tenuM abhimAna karavuM te RddhigArava che ane nirogI zarIra ke zarIrane zAtA maLe tevA sAdhanomAM Asakti ke abhimAna te zAtAgArava che. A traNe gArava AtmA mATe ahitakara che. mATe A gAravano pariNAma paNa AtmAmAM na rahI jAya te mATe A bola dvArA tenA tyAganI bhAvanA vyakta karAya che. gAravanI jema traNa prakAranA zilyo paNa AtmahitamAM bAdhaka che, mATe tenA tyAga mATe kahe che ke - 38-39-40. mAyAzalya, niyANazalya, mithyAtvazalya pariharUM : mAyA eTale kapaTa, nidAna eTale dharmanA badalAmAM Aloka ke paralokanA sukhanI AkAMkSA ane mithyAtva eTale buddhino bhrama. A traNe zalya paganA kAMTAnI jema AtmAnI pragatine aTakAve che. mATe A bola dvArA sAdhaka traNa zalyonA tyAgano saMkalpa kare che. A sarva pariNAmanI jema kaSAyo paNa bAdhaka che. tethI kahe che ke - 41-42. krodha-mAna pariharuM? krodha eTale Aveza ane mAna eTale ahaMkAra. A baMne kaSAya paNa ' ha3 :
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI muhapati paDilehaNano vidhi 215 AtmahitanA bAdhaka che. mATe A baMne kaSAyono paNa huM tyAga karUM chuM. 43-44. mAyA-lobha pariharuM? mAyA eTale kapaTa ane lobha eTale asaMtoSa, tRSNA. A kaSAyo paNa AtmAnI kadarthanA karanAra che. mATe AtmAmAM rahelA A cAre kaSAyono paNa huM tyAga karuM chuM. tevo saMkalpa A bolathI karavAmAM Ave che. saMsAra ke zarIra paranA mamatvane kAraNe cha kAyanA jIvonI virAdhanA thAya che. mamatvabhAva jyAM sudhI jato nathI tyAM sudhI sAmAyikanA phaLarUpI samatA prApta thatI nathI. AthI ja have cha kAyanI virAdhanAthI aTakavA kahe che ke - 45-46-47. pRthvIkAya-apakAya-teukAyanI rakSA karuM je jIvonA zarIrano samUha pRthvI, pANI ane agnirUpa che te pRthvIkAya, apukAya ane teukAyanA jIvo che. saMsAramAM rahelA saMsArI jIvo mATe Ama to A jIvonI rakSA zakya nathI, to paNa sAmAyikanA kALa daramyAna to A jIvonI huM rakSA karIza, tevo saMkalpa A bola dvArA karavAmAM Ave che. 48-49-50. vAyukAya, vanaspatikAya, trasakAyanI rakSA karuM? - je jIvonA zarIra vAyu ane vanaspatirUpa che tathA je hAlatAM-cAlatAM beIndriyAdi jIvo che, te trasa jIvo che. A traNe prakAranA jIvonI paNa zakya prayatna rakSA karavAno A bola dvArA sAdhaka saMkalpa kare che. bhagavAnanI sarva AjJA potAnA ane paranA prANanI surakSAmAM samAyelI che. cha kAya jIvonI rakSAnA pariNAmathI, te te jIvo sAthe maitrIno bhAva pragaTe che, hRdaya karUNAbhAvathI sabhara bane che, ane "Atmavat sarva bhUteSu" (sarva jIvone viSe AtmasamAna pariNAma)no bhAva pedA thAya che. A bhAvathI sarva jIva pratye samatAno bhAva jaLavAI rahe che. AthI ja sAmAyika Adi dharmano sAdhaka sarva bolanA aMte A cha kAyanA jIvonI rakSA mATeno bhAva A bola dvArA vyakta kare che. A rIte muhapattinA bolanA rahasyo jANI, te bhAvothI hRdayane bhAvita karIne jo muhapatti pratilekhananI kriyA karavAmAM Ave to TUMka samayamAM AtmA ' upara lAgelA karmo, anAdikAlIna kusaMskAro nAza pAme che ane AtmA nirmaLabhAvane prApta karI zake che.
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 graMtha aSTa pravacanamAtAnI sajjhAya Avazyaka niryukti-TIkA Avazyaka niryukti-dipIkA karmagraMtha-1 kAyotsarga dhyAna gurutattva vinizcaya sUtra saMvedanA saMdarbha graMthasUci guruvaMdana bhASya caityavaMdana mahAbhASya dharmasaMgraha dazavaikAlika sUtra navakAra svAdhyAya-saMskRta tathA prAkRta vibhAga pratimAzataka prabodhaTIkA paramateja yogazAstra vizeSAvazyaka bhASya zrAddha pratikramaNa vArU vRtti savAso gAthAnuM stavana sUtrArtha vicAraNA kartA pU. devacaMdrajI pU. haribhadrasUri pU. bhadrabAhusvAmi zrI devendrasUri zrI kALIdAsa gaNi mahomahopAdhyAya zrI yazovijayajI zrI devendrasUri sirisaMta sUri pU. mAnavijyajI zrI svayaMbhavasUri zrI tattvAnaMdavijayajI pU. dhUradharavijaya mahomahopAdhyAya zrI yazovijayajI amRtalAla kALIdAsa pU. bhuvanabhAnusUri pU. hemacaMdrAcArya zrI jinabhadragaNi kSamAzramaNa zrI devendrasUri mahomahopAdhyAya zrI. yazovijayajI zrI praviNabhAI motA
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ auSadhanA jJAna mAtrathI roga nAza nathI pAmato paraMtu auSadhanuM sevana paNa Avazyaka hoya che. tema jJAna mAtrathI pariNati palaTAtI nathI paNa gaNadhara bhagavaMtoe banAvelA sUtranA mAdhyame jJAnAnusAra thatI kyiA ja mokSane anukULa pariNati keLavavAno sacoTa upAya bane che. te sUtro zabdomAM hoya che ane zabdo akSarInA banelA hoya che. akSaramAM anaMta zakti rahelI hoya che. paNa tene ApaNe jagADavAnI hoya che ane te jagADavA mATe ApaNe sUtromAM prANa pUravA paDe che. A prANa phUMkavAnI kriyA eTale sUtranuM saMvedana. sUtranuM jyAre ApaNane saMvedana thAya che, tyAre sUtra sajIvana banI jAya che ane tyAra pachI temAMthI anargaLa zakti bahAra paDe che je ApaNAmAM rahelAM anaMtA karmono kSaya karavA mATe eka yajJa samAna banI rahe che. anaMta gama paryAyathI yukta A sUtronA arthanuM saMkalana karavuM eTale eka phuladAnamAM phUlogoThavIne bAgano paricaya ApavA jevI vAta che. AthI ja sUtronA sarva arthane samajAvavAnuM bhagIratha kArya to pUrvanA mahAbuddhimAna anubhavI puruSo ja karI zake. to paNa svapariNatine nirmaLa banAvavAnAM uddezathI zaru karela A lakhANamAM AjanA sAmAnya bauddha jIvo kriyA karatAM yAda karI zake teTalo artha saMkalita che. sUtrArtha viSayaka lakhAyela A pustaka ' navalakathAnI jema vAMcavAnuM pustaka nathI ke nathI abhyAsa karavAnuM mAdhyama, paraMtu pariNatine palaTAvavAnA prayAsanA kaThina mArgano eka dIvo Sanmarg - 079-25352072