Page Text
________________
શ્રી પંચિંદિય સૂત્ર
કારણ વિના મુનિને ચાલવાનો નિષેધ છે. આમ છતાં કારણ ઉપસ્થિત થતાં જ્યારે મુનિને ચાલવાનો પ્રસંગ આવે ત્યારે જીવોની રક્ષા માટે ll હાથ ભૂમિ સુધી નીચું જોઈને ચાલવું તે ઈર્યાસમિતિ છે.
ઉત્સર્ગ માર્ગે - મુખ્ય માર્ગે મુનિને કાયગુપ્તિમાં રહેવાનું છે. કાયગુપ્તિનો સાધક મુનિ સદા જ્ઞાન-ધ્યાનમાં મગ્ન હોય છે, કારણ વિના તેઓ હાથ-પગ હલાવવાની ક્રિયા પણ કરતા નથી, તો પણ નીચે જણાવેલા ચાર પ્રકારના કારણે ભગવાને મુનિને ચાલવાની આજ્ઞા આપી છે.
૧. જિનવંદન – ગુણપ્રાપ્તિ માટેનો પ્રયત્ન ગુણવાનના દર્શન-સ્મરણથી થાય છે, તેથી સંપૂર્ણ શુદ્ધ અને પૂર્ણ ગુણયુક્ત પોતાના સ્વરૂપની પ્રાપ્તિ માટે મુનિ જિનમંદિરે જાય છે.
૨. વિહાર – એક સ્થાને રહેવાથી ક્ષેત્ર અને તે ક્ષેત્રમાં રહેનારા ભક્તાદિ પ્રત્યે રાગાદિ થવાની શક્યતા છે અને રાગાદિના બંધનો જીવને દુઃખકારક છે. આથી વાયુની જેમ અપ્રતિબદ્ધ રહેનારા મુનિ માટે નવકલ્પી વિહારની ભગવાનની આજ્ઞા છે. આ રીતે વિહાર માટે મુનિને એક ગામથી બીજે ગામ જવું પડે છે.
૩. આહાર – મુનિને જે શરીરથી સાધના કરવાની છે તે શરીર ઔદારિક છે. ઔદારિક શરીર આહાર વિના ટકતું નથી. વળી, શુદ્ધ આહાર સંયમજીવનનું કારણ બને છે, તેથી શુદ્ધ આહારની શોધ માટે મુનિને ગમનઆગમન કરવું પડે છે.
૪. નિહાર – ઔદારિકશરીર જ એવું છે કે, આહાર લો એટલે નિહાર (નિકાલ)નું કાર્ય કરવું પડે. મળનો નિકાલ પણ જ્યાં ત્યાં કરવાથી જીવહિંસા કે લોકોને સંયમધર્મ પ્રત્યે અરુચિનું કારણ બને છે. આથી મળના વિસર્જન માટે મુનિને યોગ્ય સ્થળની શોધ માટે પણ ગમન કરવું પડે છે.
આ ચાર કારણો સિવાયના જ્ઞાનાભ્યાસ અને વૈયાવચ્ચાદિ કાર્યો પણ ગુણની
8A ૧. કાય ગુપ્તિ ઉત્સર્ગનોજી, પ્રથમ સમિતિ અપવાદ.
- પૂ. દેવચંદ્રજીની અષ્ટપ્રવચનમાતાની સક્ઝાય . 8B ૨. મુનિ ઉઠે વસહિ થકીજી પામી કારણ ચાર,
જિનવંદન ગ્રામાંતરેજી, કે આહાર વિહાર મુનીશ્વર ઈસમિતિ સંભાળ -
| SR No. | 005835 |
| Book Title | Sutra Samvedana Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Prashamitashreeji |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 244 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |