Page Text
________________
સૂત્ર સંવેદના
પુરાવર્ત મેઘમાં અરિહંત પરમાત્માએ આપણને ભીંજવ્યા છે. અનંત માતાઓએ ભૌતિક દેહને જન્મ આપ્યો છે. આજ સુધીની થયેલી માતાઓએ વાત્સલ્ય વરસાવ્યું ત્યાં મોહ હતો. કોઈને કોઈ સ્વાર્થભાવના પણ ઊંડે ઊંડે હતી. જ્યારે આ એક “મા” એવી છે કે, જેણે મોહને મહાત કરીને નિઃસ્વાર્થભાવે વાત્સલ્ય આપ્યું છે.
દરિયો મર્યાદા ઉલ્લંઘતો નથી, સૂર્ય-ચંદ્ર સમયસર ઉગે છે. ઋતુઓ અનુકૂળ રહે છે, વાયુ અનુકૂળ વાય છે, પાંચ ભૂતો યોગ્ય રીતે કામ કરે છે. આ બધો પ્રભાવ ધર્મનો છે અને આ જગતમાં ધર્મ છે તે પ્રભાવ અરિહંતનો છે. “અરિહંત' શબ્દના જુદા જુદા અર્થ :
૧. અરિહંતાણં : “અરિ એટલે શત્રુ અને “હંત” એટલે હણનારા. આમ જેઓ ક્રોધ, માન, માયા, લોભ, રાગ અને દ્વેષ સ્વરૂપ અંતરંગ શત્રુને હણનારા છે તેઓ અરિહંત કહેવાય છે. •
બાહ્ય શત્રુઓ જીવનું તેટલું નથી બગાડી શકતા, જેટલું આ રાગાદિ અંતરંગ શત્રુઓ બગાડે છે. આ રાગાદિ અંતરંગ શત્રુના કારણે જ જીવ અનંતકાળથી સંસારમાં પરિભ્રમણ કરે છે તેમજ સતત અશાંત અને અસ્વસ્થ રહે છે.
રાગ-દ્વેષ આદિ જેમ આત્માના શત્રુઓ છે, તેમ રાગ-દ્વેષને કારણે આત્મા સાથે સંબંધિત થતા કર્મો પણ આત્માના શત્રુ છે. કેમ કે, તે આત્માના જ્ઞાનાદિ ગુણોને ઢાંકવાનું - આચ્છાદન કરવાનું કામ કરે છે. જીવના જ્ઞાનાદિ ગુણોનું આચ્છાદન જ જીવ માટે અરિભૂત છે. જો કે દરેક કર્મ શત્રુભૂત છે, છતાં પણ જ્ઞાનાવરણીયકર્મ, દર્શનાવરણીયકર્મ, મોહનીયકર્મ અને અંતરાયકર્મ, આ ચાર ઘાતિ કર્મો તો સીધા આત્માના જ્ઞાનાદિ ગુણોનો ઘાત કરે છે. તેથી તેને અહીં ખાસ શત્રુભૂત કહ્યા છે. પરમાત્મા આ ઘાતિ કર્મરૂપ શત્રુને હણનારા છે.
જિજ્ઞાસાઃ અરિહંત ભગવંતોના રાગ-દ્વેષ-મોહાદિ નાશ પામવા છતાં બીજા અઘાતિ કર્મો તો છે જ, અને આ કર્મો જ અરિહંત ભગવંતોને સંસારમાં અમુક સમય માટે જકડી રાખે છે, તો તે કર્મોને શત્રુ કેમ ન કહ્યાં ?
તૃપ્તિ ઃ મોહનો નાશ થતાં જન્મમરણની પરંપરારૂપ સંસારનો નાશ થઈ જાય છે અને ઘાતિકર્મોનો નાશ થતાં બાકીનાં અધતિ કર્મો તો અલ્પ સામર્થ્યવાળાં થઈ ગયાં હોય છે, તેથી તેમનામાં આત્માના ગુણોને આવરી
| SR No. | 005835 |
| Book Title | Sutra Samvedana Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Prashamitashreeji |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 244 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |