________________
શ્રી અબ્યુટ્ઠિઓ સૂત્ર
આ રીતે અનુજ્ઞા માંગતા ગુરુ કહે છે કે,
૮૫
[ઘામેદ : તું ખમાવ.]
ગુરુ પાસેથી આ સંમતિના શબ્દ સાંભળતાં શિષ્યના હૈયામાં અપરાધથી અટકવાનો જે પરિણામ હતો તે વધુ ઉલ્લસિત થાય છે. તેથી જ હર્ષમાં આવીને શિષ્ય કહે છે કે,
રૂક્ચ્છ : હું ઈચ્છું છું.
‘ઇચ્છ’ કહી શિષ્ય એમ જણાવે છે કે ગુરુની આજ્ઞાનો તે સ્વીકાર કરે છે, એટલે કે ગુરુએ ‘ખામેહ' શબ્દ દ્વારા જે ખમાવવા માટેની સંમતિ આપી હતી તે સ્વરૂપ ગુરુની આજ્ઞા પ્રમાણે ક૨વા તે ઇચ્છે છે. .
હવે ખમાવવાની શરૂઆત કરતાં કહે છે કે,
આામેમિ વસિત્ર / રામં : દિવસ કે રાત્રિ સંબંધી થયેલા મારા અપરાધોને હું ખમાવું છું.
“હું ખમાવું છું” એમ કહી દિવસ કે રાત્રિ દરમ્યાન મારાથી આપના પ્રત્યે જે જે ભૂલો થઈ છે, તેની હું ક્ષમા માંગુ છું એમ ગુરુને કહેવામાં આવે છે.
“ખમાવવું” એ “ખમવું” અર્થમાં વપરાતાં ‘ક્ષક્' ધાતુનું પ્રેરક રૂપ છે. “ખમવું” એટલે સહનશીલતા રાખવી, વૈરવૃત્તિનો ત્યાગ કરવો, ખામોશી રાખવી, ઉદારતા રાખવી. જ્યારે “ખમાવવું” એ પ્રેરક રૂપ છે એટલે તેનો અર્થ થાય કે સામાની પાસેથી ક્ષમાની અપેક્ષા રાખવી કે સામી વ્યક્તિ પાસે ક્ષમાની માંગણી કરવી તથા સામી વ્યક્તિ પણ વૈરભાવની વૃત્તિનો ત્યાગ કરે તેવી ભાવના રાખવી.
‘ખમાવવું’ એ પ્રેરક રૂપ હોવાથી અહીં લમેમિ શબ્દ દ્વારા શિષ્ય ગુરુની પાસે ક્ષમા માંગીને ગુરુ પોતાના અપરાધોની ક્ષમા આપે એમ શિષ્ય ઈચ્છે છે એવો ભાવ ભાસે છે.
ગુરુ પાસે ઉદારતાની અને ક્ષમાની માંગણી એટલા માટે કરવામાં આવે છે કે, અપ્રીતિકા૨ક કે અસર્તનથી ગુરુને કોઈ પણ પ્રકારનું દુ:ખ થયું હોય કે ક્રોધ
