Page Text
________________
૧૩૨
સૂત્ર સંવેદના
કે મૃત્યુ થાય. તેના નિવારણ માટે ખસી જવાનો આગાર આપવામાં આવ્યો છે. પૂર્વભવના વૈર વગેરે કારણે આવું બનવાનો સંભવ હોય છે.
આ ચાર આગારો અકસ્માત બનનાર છે. તેથી તે આકસ્મિક વિભાગમાં આવે છે. જ્યારે તેની અગાઉના ૧૨ આગાર કાયાને ધ્યાનમાં રાખીને મૂકવામાં આવ્યા છે. તેથી તે કાયિક વિભાગમાં આવે છે. '
જિજ્ઞાસા : કોઈપણ પ્રતિજ્ઞામાં છૂટ રાખવી તે યોગ્ય નથી. સત્વશાળી આત્માઓ નિરપવાદ પ્રતિજ્ઞાનું પાલન કરતાં હોય છે. નિરપવાદ પ્રતિજ્ઞામાં જ કસોટી આવે છે અને કસોટીના કાળમાં સાત્વિક પુરુષો તેને પાર પણ કરી શકે છે. તો પછી આ કાયોત્સર્ગની પ્રતિજ્ઞામાં આટલી બધી છૂટો શા માટે ?
તૃપ્તિ સાત્ત્વિક પુરૂષો પણ વિવેકપૂર્ણ પ્રવૃત્તિ કરે તો જ આત્મહિત થાય છે. વિવેક વિનાની પ્રવૃત્તિ કદી સફળ થઈ શકતી નથી. જે વસ્તુ શક્ય નથી, જે કરવા જતાં અકાળે મૃત્યુની સંભાવના છે, અસમાધિનો પ્રશ્ન છે અને તેથી જેનાથી પરલોકની પરંપરા બગડવાની સંભાવના છે તેવા કાર્ય વિવેકી પુરૂષો કદી સામેથી સ્વીકારતા નથી. માટે જ સાત્ત્વિક પુરુષો પણ પોતાના શરીર આદિનો વિચાર કરી પ્રતિજ્ઞા કરે છે. જેથી તેઓ પૂર્ણફળને પ્રાપ્ત કરી શકે છે.
વિવેક વિનાની પ્રતિજ્ઞા મૃત્યુ માટે થાય છે. જૈન શાસનમાં અવિધિથી થતું મૃત્યુ ઈષ્ટ નથી મનાયું. કહ્યું છે કે, સંયમની રક્ષા કરવી જોઈએ, પરંતુ સંયમ કરતાં પણ સ્વાત્માની રક્ષા કરવી. કેમકે, પછી પ્રાયશ્ચિત્ત આદિ કરી આત્મશુદ્ધિ થઈ શકે છે. અમનો વિરદિયો ઉઝ ને છેડલો : આ ૧૬ આગારો સિવાય મારો કાઉસ્સગ્ગ અભગ્ન, અવિરાધિત બનો.
ઘડો સંપૂર્ણપણે ફૂટી જાય ત્યારે તે ભગ્ન થયો કહેવાય. પણ જો તેનો કાંઠલો વગેરે એકાદ નાનો અંશ જ તૂટી જાય તો તે ઘડો ખંડિત થયો કહેવાય. તે રીતે કાયોત્સર્ગ ભાંગવો એટલે કાયોત્સર્ગની મર્યાદા બહારની પ્રવૃત્તિ કાયોત્સર્ગમાં કરવી. જેમકે, કોણ આવ્યું? કોણ ગયું? તે જોવા દૃષ્ટિ ફેરવવી. કોણ શું વાત કરે છે, તે સાંભળવા કાન ધરવો. આવી કાયોત્સર્ગની મર્યાદા વિનાની પ્રવૃત્તિથી અટકવા પ્રયત્ન પણ ન કરવો, આવા નિરપેક્ષ પરિણામવાળા આત્માનો
| SR No. | 005835 |
| Book Title | Sutra Samvedana Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Prashamitashreeji |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 244 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |