________________
૧૪૮
સૂત્ર સંવેદના
ભગવંતનું નામ “વૃષભ” અથવા “ઋષભ” છે.
૨. નિત : પરિષહો અને ઉપસર્ગો વગેરેથી જીતાયા નહિ માટે ‘ના’ એ સામાન્ય અર્થ અને ભગવાન ગર્ભમાં હતા, ત્યારે ગર્ભના પ્રભાવે માતા પાસા ખેલવામાં પોતાના પતિથી જીતાયાં નહિ, અજિત બન્યાં, માટે ભગવાનનું નામ “અજિત” રાખ્યું, એ વિશેષ અર્થ જાણવો.
૩. સમ્ભવ : જેમનામાં ચોત્રીસ અતિશયરૂપ ગુણો વિશેષતયા સંભવે તે સમ્ભવ' અથવા જેઓની સ્તુતિ કરવાથી સ્તુતિ કરનારને “શ'=સુખ ભવતિ'= થાય તે “શંખવ', તેનું પ્રાકૃત નિયમ પ્રમાણે “સંભવ થાય - એ સામાન્ય અર્થ તથા ભગવંત ગર્ભમાં આવ્યા ત્યારે દેશમાં અધિક ધાન્ય (પાક)નો સંભવ થયો (પાક્યું), માટે તેમનું નામ “સંભવ' રાખ્યું, એ વિશેષ અર્થ જાણવો.
૪. મિનન્દન : જેઓનું ઈન્દ્ર વગેરે “અભિનંદન' (સ્તુતિ) કરે તે અભિનન્દન' એ સામાન્ય અર્થ અને પ્રભુ ગર્ભમાં પધાર્યા ત્યારથી ઈન્દ્ર વારંવાર આવીને તેની માતાનું અભિનંદન સ્તુતિ) કરવાથી, તેઓનું નામ અભિનંદન રાખ્યું, એ વિશેષ અર્થ જાણવો.
૫. સુમતિ : જેઓની “' એટલે સુંદર “મતિ-બુદ્ધિ' હોય તે “સુમતિ' એ સામાન્ય અર્થ અને જ્યારે ભગવાન ગર્ભમાં હતા ત્યારે માતાને વિવાદમાં ‘સુ' એટલે સુંદર નિશ્ચય કરાવનારી મતિ-બુદ્ધિ સૂઝી, માટે તેઓનું નામ “સુમતિ રાખ્યું, એ વિશેષ અર્થ જાણવો.
૬. પ્રિમ : નિર્મળતાની અપેક્ષાએ ‘પદ્મ સમાન પ્રભા (કાન્તિ) જેઓની છે, તે ‘પવામ' એ સામાન્ય અર્થ તથા ભગવંત ગર્ભમાં હતા ત્યારે માતાને પદ્મ (કમળો)ની શયામાં સૂવાનો થયેલો દોહદ દેવતાએ પૂર્યો, માટે “પદ્મ' અને ભગવંતના દેહની પ્રભા (કાન્તિ) પદ્મ કમળ સમાન (રાતી) હોવાથી “પદ્મપ્રભ નામ રાખ્યું, એ વિશેષ અર્થ જાણવો.
૭. સુપર્બ્સ: ‘(સુંદર) છે પાર્થ (દેહનાં પડખાં) જેઓને તે ‘સુપ- એ 5. બે માતાઓ એક પુત્ર માટે લડતી રાજા પાસે ન્યાય માટે આવી. જ્યારે રાજા-મંત્રી વગેરે
સાચી માતા કોણ ? તેનો ન્યાય આપી શક્યા નહિ, ત્યારે ભગવંતની માતાએ પુત્રના બે ભાગ કરી બન્નેને વહેંચી આપવાનો હુકમ કરવાથી સાચી માની પરીક્ષા થઈ. એ બુદ્ધિ ગર્ભના પ્રભાવથી સૂઝવાથી પુત્ર સાચી માતાને મળ્યો.