Page Text
________________
17
આવ્યા વિના તેના પ્રતિ આદર પણ ક્યાંથી થવાનો ? જ્યાં આદર જ ન હોય ત્યાં ભાવોલ્લાસની વાત જ ક્યાં રહી ? ભાવોલ્લાસ વિના તત્ત્વ સંવેદન નહિ અને તત્ત્વ સંવેદન વિનાની ક્રિયા કેવળ દ્રવ્યક્રિયા બની રહેવાની. આવી ભાવ વગ૨ની, સંવેદન વિનાની ક્રિયા કે સૂત્રનું પોપટિયા રટણ કે જલ્પ કર્મોની કેટલી નિર્જરા કરી શકે અને ગુણપ્રાપ્તિમાં કેટલું સહાયક નીવડે ?
સાધ્વી પ્રશમિતાશ્રીજી તેમના લખાણમાં પ્રત્યેક સૂત્રનો પ્રથમ પરિચય કરાવે છે, પછી મૂળ સૂત્ર બતાવે છે. ત્યાર પછી સૂત્રનો અન્વય, છાયા અને શબ્દાર્થ કરી આપે છે. પછી તેનો વિશેષાર્થ કરી બતાવે છે. જેમાં તેઓ તેની સાથેની સંલગ્ન બધી બાબતોના સંદર્ભ આપે છે. જેથી વાચક આરાધક સૂત્રને, તેના શબ્દાર્થને અને વિશેષાર્થને સમજી શકે. આ રીતે ભાવિત થયેલો આરાધક જો સૂત્ર બોલીને આખી ક્રિયા કરે અને તેની સાથે તેનું તત્ત્વ સંવેદન કરતો જાય તો જ આખી ક્રિયા અમૃતક્રિયા બની રહે. પરિણામે સાધકને ગુણપ્રાપ્તિ થાય અને અનંત નિર્જરાનો લાભ મળે.
વાતનો સાર એટલો જ છે કે, તત્ત્વ સંવેદન વિના કરાતી ક્રિયાઓનું ફળ સામાન્ય અને અલ્પ હોય છે. માટે આપણે તત્ત્વ સંવેદનની વાતને જરા સ્પષ્ટ રીતે સમજી લેવી જોઈએ. સંવેદનને તો મોટે ભાગે લોકો સમજે છે અને પળેપળે અનુભવે છે. સંવેદના ચેતનાનો-જીવનો ગુણ છે. જડને સંવેદન નથી હોતું. જીવમાત્ર સાનુકૂળ પરિસ્થિતિમાં સુખદ સંવેદન અનુભવે છે અને પ્રતિકૂળ વિષયોમાં કે સંજોગોમાં દુઃખની અનુભૂતિ કરે છે. તેથી તો જીવ માત્ર સાનુકૂળ સંવેદન મળે તે તરફ સરકે છે અને પ્રતિકૂળ સંવેદનથી દૂર રહેવા મથે છે. જીવની સંવેદનની આ પરિણિત રાગ અને દ્વેષના ઘરની હોય છે. જીવ જ્યાં સુધી બહિરાત્મ દશામાં હોય છે, ત્યાં સુધી તેને રાગવાળા વિષયોમાં સુખનું સંવેદન થાય છે અને દ્વેષવાળા વિષયો પરત્વે દુ:ખનું સંવેદન થાય છે.
જીવ જ્યારે અંતરાત્મ દશામાં આવે છે કે આવવા માંડે છે, ત્યારથી તેને ઈન્દ્રિયોના વિષયોનું સંવેદન એટલું સુખદ કે દુઃખદ નથી લાગતું. રાગ-દ્વેષના ભાવો પાતળા પડતાં જીવની વીતરાગ ચેતના સચેત થાય છે અને આવી ચેતના જે સંવેદન કરે છે, તે તત્ત્વ સંવેદન હોય છે. તત્ત્વ સંવેદન કષાયરહિત હોય છે. આત્માના ગુણોની વાત આવતાં કે તેના પ્રગટીકરણ વખતે જીવ જે સંવેદન અનુભવે છે, તે કર્મોની અનર્ગળ નિર્જરા અને સબળ સંવરનું કારણ બની શકે છે. તેવા સમયે જીવ જે કાંઈ કર્મનો આશ્રવ કરે છે, તે મહદ્ અંશે પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય કર્મનો જ હોય છે.
આપણા પ્રત્યેક સૂત્રોના ઉચ્ચારણ સાથે અને તેની સાથે લેવાતી ક્રિયા વખતે જો આરાધક આવું તત્ત્વ સંવેદન કરતો રહે તો તે ઝપાટાબંધ મોક્ષમાર્ગે આગળ વધતો
| SR No. | 005835 |
| Book Title | Sutra Samvedana Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Prashamitashreeji |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 244 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |