________________
૬૫
તેટલા અંશમાં ગુપ્તિ તો છે જ.
આ પદ બોલતા આવી પાંચ સમિતિ અને ત્રણ ગુપ્તિયુક્ત મુનિને સ્મૃતિમાં લાવવાનાં છે.
આમ પહેલા અઢાર અપ્રશસ્ત દોષની નિવૃત્તિરૂપ ગુણ બતાવ્યા બાદ પ્રશસ્ત ગુણમાં પ્રવૃત્તિરૂપ ગુણો બતાવ્યા એટલે કે, જેણે પહેલી ગાથાના ૧૮ ગુણો પ્રાપ્ત કર્યા છે, તે જ મહાવ્રતોનું પાલન કરી શકે છે અને તેનું પાલન કરનાર જ પાંચ પ્રકારના આચારને સમ્યક્ રીતે પાળી શકે છે, તેથી જ તે સમિતિ અને ગુપ્તિને જીવનમાં આત્મસાત્ કરી શકે છે, આમ બીજા વિભાગના ૧૮ ગુણો પણ ઉત્તરોત્તર ચઢિયાતા છે.
છત્તીસ-ગુણો ગુરુ મા : આવા છત્રીસ ગુણવાળા મારા ગુરુ છે.
ગુરુ એટલે શું ? રિતિ અજ્ઞાનમ્ કૃતિ ગુરુ અર્થાત્ જે અજ્ઞાનને દૂર કરે તે ગુરુ અથવા ગૃતિ (કવિશતિ) થર્મમ્ તિ ગુરુ જે ધર્મનો ઉપદેશ આપે તે ગુરુ. આવા ગુણોવાળા જે ગુરુભગવંતો તે જ ખરેખરા ગુરુ કહેવાય.
સર્વ જીવો પ્રાયઃ સુખ-દુઃખને ભોગવવાની આવડત વિનાના હોય છે. સુખમાં ઉન્માદી અને દુઃખમાં દીન બની જાય છે. તેવા જીવોને સુખ-દુઃખમાં સમભાવ કેળવીને જીવતાં, આ ગુરુઓ પોતાના જીવન દ્વારા શીખવાડે છે. ગુરુ હંમેશા નિર્મળ અને નિર્દોષ આંચારવાળા, સર્વ જીવનાં કલ્યાણની ભાવનાવાળા જ હોય છે. આવા ગુરુ એ જ ખરેખર મારા ગુરુ છે. આવા સાધક યોગીની આ સૂત્ર બોલવા દ્વારા આપણે સ્થાપના કરવાની છે. આ ગુરુ મારી સામે છે, તેવો ભાવ આ સૂત્ર બોલતાં થાય તો ઉચિત વિનયપૂર્વક બેસી, અવિનય-આશાતનાને ટાળી ધર્માનુષ્ઠાન થાય, ભાવોની પણ વૃદ્ધિ થાય અને ધર્માનુષ્ઠાન મહાન ફળવાળું થાય. પરંતુ જેઓ આ સૂત્ર બોલી જાય છે પણ સૂત્ર દ્વારા આવા ગુરુની ઉપસ્થિતિ કરી શકતા નથી, તેવા જીવોની ક્રિયા, માત્ર દ્રવ્યક્રિયા થાય છે. કેમકે સૂત્રથી થનારા ભાવ નહિ થવાના કારણે ભાવગુરુની સ્મૃતિ તેમને થતી નથી અને તેને કારણે ગુરુભગવંતોના વિનય-બહુમાન કે ક્રિયામાં કોઈ ભાવ આવી શકતો નથી. માટે આ સૂત્ર દ્વારા ભાવગુરુને બુદ્ધિમાં લાવવા ખાસ મહેનત કરવી.