________________
શ્રી લોગસ્સ સૂત્ર
૧૬૧
ઘણા સૂર્ય ભેગા થઈને પણ પરિમિત ક્ષેત્રને પ્રકાશિત કરી શકે છે અને તે પણ માત્ર દ્રવ્ય પ્રકાશને પાથરી માત્ર બાહ્ય જગતનું જ દર્શન કરાવી શકે છે,
જ્યારે કેવળજ્ઞાનના પ્રકાશ દ્વારા પરમાત્મા જગતના બાહ્ય-અત્યંતર તમામ ભાવોને જાણે છે, જાણેલા તે ભાવોને જગતના જીવોને વચન દ્વારા જણાવે છે. જગતને યથાર્થ સ્વરૂપે જાણી, યોગ્યાત્માઓને હિતમાં પ્રવૃત્તિ અને અહિતથી નિવૃત્તિ કરવારૂપ સન્માર્ગનો પ્રકાશ કરે છે. આમ પરમાત્મા બાહ્ય અને અત્યંતર બન્ને માર્ગને પ્રકાશિત કરે છે. દ્રવ્ય માર્ગના પ્રકાશ કરતાં ભાવ માર્ગને પ્રકાશવાનું અતિ મહત્ત્વનું હોઈ પરમાત્માને સૂર્યથી પણ અધિક પ્રકાશ કરનાર કહ્યા છે. વળી, વાદળાં વગેરેનું આવરણ આવતાં સૂર્ય ઝાંખો પણ પડી જાય છે.
જ્યારે પરમાત્મામાં જે કેવળજ્ઞાનરૂપ પ્રકાશ પ્રગટ થયો છે, તેને કોઈપણ પ્રકારનું આવરણ નડતું નથી.
સારવાર મીરા : શ્રેષ્ઠ સમુદ્ર (સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર) જેવા ગંભીર.
સમુદ્રમાં સૌથી શ્રેષ્ઠ સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર છે. એક રાજલોક પ્રમાણ તિરસ્કૃલોકમાં અડધા રાજલોકમાં અસંખ્ય દ્વિપ અને સમુદ્ર છે અને બાકીના અડધા રાજલોકમાં માત્ર સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર છે. તેથી કદમાં સૌથી મોટો અને અતિગંભીર છે. ગમે તેવા ઉપદ્રવોમાં તે ક્ષોભાયમાન થવા છતાં તેનું જળ પોતાની મર્યાદાની બહાર જતું નથી.
પરમાત્માની ગંભીરતા સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર કરતાં પણ અધિક છે. કેમકે, સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર તો પવન આદિની પ્રતિકૂળતામાં સંક્ષુબ્ધ તો થાય છે. ભલે તેની મર્યાદાનો ત્યાગ ન કરે. જ્યારે પરમાત્મા તો ગમે તેવા ઘોર ઉપસર્ગ કે પરિષદમાં લેશ પણ સંક્ષુબ્ધ થતાં નથી. તેઓ પોતાના સ્વભાવમાં સ્થિર જ રહે છે. અથવા સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર જેમ પોતાની મર્યાદાનું ઉલ્લંઘન કરતો નથી, તેમ ભગવાન પોતાના સ્વભાવની બહાર જતા નથી.
કહેવાય છે કે, સમુદ્ર ગંભીર હોઈ બધો જ સંગ્રહ કરે છે. ગમે તેવી ચીજોને પોતાના પેટાળમાં સમાવી દે છે. તો પણ તે મડદાને કદી સંઘરતો નથી. જ્યારે પરમાત્મા જગતના તમામ અશુભ ભાવો, દરેક પ્રકારના દોષોને જાણે છે, જુએ છે, તો પણ તે ભાવોની અસર લેશ પણ તેમના મન ઉપર કે મુખ ઉપર જણાતી