Page Text
________________
શ્રી કરેમિ ભંતે સૂત્ર
વ્યક્તરૂપે વિચાર ન હોવા છતાં પણ સંસ્કારરૂપે તો તેની સાથેનો નાતો તૂટતો નથી જ. આથી જ તેઓ મુનિની જેમ ‘તિવિહં તિવિહેણું'નું પચ્ચક્ખાણ ન લેતાં ‘દુવિહં તિવિહેણું’ નું પચ્ચક્ખાણ કરે છે.
૧૭૧
દેશથી સામાયિકની પ્રતિજ્ઞા કરનારો શ્રાવક પણ સામાયિકના કાળ દરમ્યાન સંસારના તમામ ભાવો પ્રત્યે રાગ-દ્વેષનો પરિણામ ન ઉદ્ભવે તેવા મનના ઉપયોગવાળો છે. આવો સમભાવ હોવા છતાં સંપત્તિ આદિ પ્રત્યે આ સંપત્તિ આદિ મારાં છે, એવા સંબંધકૃત પરિણામનો ત્યાગ કરી શકતા નથી, માટે તેઓનું સામાયિક મુનિ કરતાં ન્યૂન કક્ષાનું છે.
તે આ ‘કરેમિ ભંતે’ સૂત્ર બોલી જે સામાયિકની પ્રતિજ્ઞા કરવામાં આવે છે, મુનિપણાની સામાયિકની પ્રતિજ્ઞા અથવા શ્રાવકની દેશથી સામાયિકની પ્રતિજ્ઞા સમજવાની છે. હવે સામાયિકની પ્રતિજ્ઞાનું પાલન કરવા સાધક સાવદ્ય યોગોનો ત્યાગ કરે છે.
સાવરૢ નોનું પદ્મવસ્વામિ : હું સાવદ્ય યોગોનું પચ્ચક્ખાણ કરું છું.
આ પદ ભવિષ્યના પાપ-વ્યાપારના ત્યાગને જ્માવે છે. શ્રાવક જેટલો સમય સામાયિકમાં ૨હે છે, તેટલા સમયના ભવિષ્યક્રાળ સંબંધી સાવદ્ય યોગોનો ત્યાગ કરે છે અને મુનિ ભગવંતો “સર્જા સ્રાવનું નોનું પદ્મવસ્વામિ" બોલીને આજીવન સર્વ સાવદ્ય યોગને નહિ કરું - નહિ કરાવું અને નહિ અનુમોદું તે સ્વરૂપે ત્યાગ કરે છે.
‘સાવકું’ એ ‘નોન’નું વિશેષણ છે. સાવદ્ય સમજવા માટે પહેલા અવઘની
વ્યાખ્યા સમજવી પડે. “વતુિમ્ અયોગ્ય કૃતિ અવઘ:” અર્થાત્ જે કાર્ય ગહિત છે. નિંદિત છે, તે પાપ છે, તેવાં પાપ બોલવાને માટે અયોગ્ય છે અથવા જે કાર્ય કર્યા પછી સજ્જન પુરુષોને બીજા પાસે બોલતાં સંકોચ થાય, શ૨મ આવે તેવા કાર્ય અવઘ છે. આવા અવઘ સહિત જે હોય તે સાવદ્ય કહેવાય છે. અથવા સાવદ્ય એટલે કોઈપણ પ્રકારની અનુચિત પ્રવૃત્તિ કે અપ્રશસ્ત પ્રકારના કષાયના કારણે થનારી પ્રવૃત્તિ તે સાવઘ પ્રવૃત્તિ છે.
-
6
‘ખોળ ‘યોગ’ શબ્દ ‘યુન્' ધાતુ પરથી બનેલો છે. તે જોડવાના અર્થમાં વપરાય છે. આત્મા જેના દ્વારા ચાલવા આદિની ક્રિયા સાથે જોડાય તે યોગ. અથવા જેનાથી આત્મા કર્મ સાથે જોડાય છે તે યોગ છે. મન, વચન અને
| SR No. | 005835 |
| Book Title | Sutra Samvedana Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Prashamitashreeji |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 244 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |