________________
કરેમિ ભંતે સૂત્ર
સૂત્ર પરિચય :
કરેમિ ભંતે સૂત્ર” દ્વારા સામાયિકની પ્રતિજ્ઞા કરવામાં આવતી હોઈ, આ સૂત્રનું બીજું નામ “સામાયિક પ્રતિજ્ઞા સૂત્ર” છે. સામાયિક લેવાની વિધિમાં આ સૂત્ર મુખ્ય અને સરળપાઠરૂપ હોવાથી એને “સામાયિક દંડક સૂત્ર” પણ કહેવાય છે. વળી, આ સૂત્રને સમગ્ર દ્વાદશાંગીનો સાર કહેવાય છે. કારણકે, દ્વાદશાંગીની જેમ આ સૂત્ર પણ વિભાવ દશારૂપ સાવદ્ય યોગ કે અસામાયિકના પરિણામનો ત્યાગ કરી સ્વભાવ દશા તથા સામાયિકના ભાવ તરફ લઈ જવા માટે યત્ન કરાવે છે. '
આ સૂત્ર દ્વારા કરાતી સામાયિકની પ્રતિજ્ઞામાં ત્રણ કાળ સંબંધી ત્રણ પ્રકારના સંકલ્પો કરવામાં આવે છે. ૧. “હું સામાયિક કરું છું,' તે પદથી વર્તમાનકાળમાં હું સામાયિકને કરું છું તે રૂપ વર્તમાનકાળ સંબંધી સંકલ્પ છે. ૨. “જ્યાં સુધી હું નિયમમાં છું ત્યાં સુધી હું સાવદ્યયોગનું પચ્ચખાણ કરું છું,” તેમ કહેવા દ્વારા ભવિષ્યમાં સામાયિકની કાળમર્યાદા સુધી હું પાપ નહિ કરું, તે રૂપ ભવિષ્યકાળ માટેનો સંકલ્પ કરવામાં આવ્યો છે. અને ૩. “હું પ્રતિક્રમણ કરું છું, સાવદ્ય વ્યાપારને નિંદું છું, ગહું ' તેમ કહેવા દ્વારા ભૂતકાળના જે પાપ છે, તેમાંથી મુક્ત થવાનો સંકલ્પ કરાય છે.
સામાયિકની પ્રતિજ્ઞા દ્વારા પ્રાપ્ત થતો સમભાવ (રાગ-દ્વેષનો સર્વથા અભાવ) મોક્ષ માર્ગનું અનન્ય કારણ છે. મોક્ષ અને સામાયિક વચ્ચે સીધો કાર્યકારણ
