Page Text
________________
૮૮
સૂત્ર સંવેદના
વેયાવચ્ચ પ્રમાદાદિથી કરી જ ન હોય, કરી હોય તો તેમને અનુકૂળ આવે તેમ ન કરી હોય અથવા વૈયાવચ્ચ કરતાં કોઈ આશંસા રાખી હોય, કોઈ પ્રતિકૂળતા ઉભી કરી હોય તે સર્વ વેયાવચ્ચ સંબંધી આશાતના છે. આ શબ્દો બોલતાં તેવી આશાતનાને સામે લાવી ક્ષમા માંગવાની છે.
વિનય અને વેયાવચ્ચ તીર્થંકરનામકર્મ બાંધવામાં નિમિત્તભૂત છે, વીસસ્થાનકમાં પણ તેનું અનુક્ર્મ દશમું અને સોળમું સ્થાન છે. તેથી વાસ્તવમાં વિનય અને વેયાવચ્ચ કરનારા સાધકે પોતાની બુદ્ધિનો પૂર્ણ ઉપયોગ કરી આ કાર્યમાં વ્યાપૃત થવું જોઈએ. વિનય અને વેયાવચ્ચ દ્વારા ગુરુને સંતોષ આપી તેમની પ્રસન્નતામાં અભિવૃદ્ધિ કરવાની છે. કેમકે, ગુરુની પ્રસન્નતા-પ્રમોદ તે પોતાની આરાધનાનો મૂળ પાયો છે. આથી જ સુશિષ્ય વિનય-વેયાવચ્ચ સંબંધી પોતાની ત્રુટિનો વિચાર કરી પોતાની ખામીઓને દૂર કરવાના પ્રયત્નપૂર્વક જો આ શબ્દો બોલે તો વિનયાદિમાં વિઘ્ન કરનારાં કર્મો જરૂ૨ નાશ પામે છે અને વિનયાદિમાં તે વિશેષ યત્ન કરી શકેછે.
આવે, સંભવે, : ગુરુ સાથે બોલવામાં અને વાતચીત કરવાના વિષયમાં.
ગુરુ ભગવંતોની એક એક ક્ષણ મહાકિંમતી હોય છે. તેથી જરૂર વિના ગુરુ સાથે આલાપ-સંલાપ કરી તેમનો કિંમતી સમય બગાડવો ન જોઈએ. જ્યારે પણ કોઈ કાર્ય પ્રસંગ ઉપસ્થિત થતાં ગુરુભગવંત સાથે વાતચીત કરવી પડે તો ત્યારે વિનયપૂર્વક હાથ જોડી, અતિ નમ્રતાથી યોગ્ય સ્વરે વાત કરવી જોઈએ. વળી, ગુરુભગવંત અન્ય કાર્યમાં વ્યાવૃત હોય તો જ્યાં સુધી ગુરુભગવંત પોતાની સન્મુખ ન જુએ ત્યાં સુધી કાળક્ષેપ કરી વિનયપૂર્વક ઊભા રહેવું જોઇએ. જ્યારે ગુરુભગવંત સામે જુએ ત્યારે અતિ નમ્રતાથી, ઉત્તમ ભાવોથી તેમની સાથે વાતચીત કરવી જોઈએ. આમાં ક્યાંય પણ ખામી રહી હોય કે ગુરુભગવંત બોલાવે ત્યારે તરત જ આસન ઉપરથી ઊઠી, હાથ જોડી જે રીતે ઉત્તર આપવો જોઈએ, તે રીતે ઉત્તર ન આપ્યો હોય, યથાયોગ્ય રીતે વાતચીત ન કરી હોય તેના કારણે ગુરુભગવંતને જે પોતાના તરફથી અપ્રીતિ થઈ હોય અથવા તેમની સાથેની વાતચીત કરવાથી કે ગુરુના બોલવાથી પોતાને કોઈ અપ્રીતિ થઈ હોય તો આ પદ દ્વારા તેની ક્ષમા યાચવામાં આવે છે.
આમ તો વિનીત શિષ્ય આલાપ-સંલાપમાં ચોક્કસ યંતમાન હોય છે. તો પણ કોઈકવાર ઉતાવળથી, અનાભોગથી કે સહસાત્કારથી ભૂલ થવા સંભવ છે. આ
| SR No. | 005835 |
| Book Title | Sutra Samvedana Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Prashamitashreeji |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 244 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |