Page Text
________________
૯૦
સૂત્ર સંવેદના
ક્ષયોપશમ તે વિષયમાં પોતાનાથી ઓછો હોય તો ગુણસંપન્ન શિષ્ય ગુરુની સ્મલનામાં પણ તે સમયે મૌન રહે. જ્યારે યોગ્ય સમય આવે ત્યારે વિનયપૂર્વક ગુરુને સત્ય વસ્તુ જે રીતે હોય તે રીતે સમજાવે અને એવી રીતે પ્રયત્ન કરે છે, ગુરુ પણ ચોક્કસ ઉચિત પ્રવૃત્તિમાં યત્નવાળા બને જ. આના બદલે ઉતાવળ કરી બોલી નાંખવામાં કે, પછી પણ અયોગ્ય રીતે સમજાવવામાં અવિનય જ છે.
આમ ‘ભ પાસે થી માંડીને ભાત-પાણી આદિ દશ પ્રકારે અપ્રીતિ કે વિશેષ અપ્રીતિ થવાના સ્થાનો બતાવી તે વિષે થયેલા અપરાધોની, ક્ષમાપના શિષ્ય માંગે છે.
હવે બીજા પ્રકારના અપરાધો બતાવે છે, નવિવિમવિય-રિદ્ધી જે કાંઈ મારાથી વિનયરહિત કાર્ય થયું હોય.
સર્વ પ્રસંગોમાં કોઈ પણ અપરાધ થયો હોય, તેનું સૂચન કરવા માટે વિય-પરિહી' શબ્દનો પ્રયોગ કરેલ છે. એટલે “વિનયરહિત વર્તન વડે મારાથી જે કાંઈ પણ અપરાધ થયો હોય એમ અર્થ કરવો.
સુદ વા વાયરે વો : અથવા બાદર
ગુરુ પ્રત્યે સૂક્ષ્મ અથવા બાદર કોઈ પણ અપરાધ થયો હોય, તો તેની હું ક્ષમા માંગુ છું. સૂક્ષ્મ અપરાધ અલ્પ પ્રાયશ્ચિત્તથી શુદ્ધ થઈ શકે છે અને બાદર એટલે કે મોટો અપરાધ મોટા પ્રાયશ્ચિત્તથી શુદ્ધ થઈ શકે છે.
પાપ નાનું છે કે મોટું તે બાહ્ય વ્યવહારથી નક્કી થતું નથી. ઘણીવાર બાહ્ય રીતે પાપ ઘણું નાનું દેખાતું હોય છતાં ગીતાર્થ ગુરુભગવંતોની દૃષ્ટિમાં તે ઘણું મોટું હોઈ શકે છે. જેમકે, સિદ્ધસેનદિવાકરસૂરીશ્વરજી મહારાજાએ નમસ્કાર મહામંત્રનું સંસ્કૃતમાં પરાવર્તન કર્યું. આ પાપ બાહ્ય દૃષ્ટિથી મોટું ન હોવા છતાં ગીતાર્થ ગુરુભગવંતની દૃષ્ટિમાં મોટું પાપ લાગવાથી તેનું પ્રાયશ્ચિત્ત મોટું આપ્યું અને અઈમુત્તા મુનિએ કરેલું પાણીની વિરાધનારૂપ હિંસાનું પાપ સ્પષ્ટ હોવા છતાં તેના પ્રાયશ્ચિત્તરૂપે ભગવાને માત્ર ઈરિયાવહિયા કરવારૂપ જ પ્રાયશ્ચિત આપ્યું. એટલે સુક્ષ્મ-બાબર અપરાધ તે માત્ર બાહ્યદષ્ટિથી ન વિચારતા ગીતાર્થ ગુરુભગવંતની દૃષ્ટિથી વિચારી તે અપરાધની ક્ષમા માંગવાની છે.
| SR No. | 005835 |
| Book Title | Sutra Samvedana Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Prashamitashreeji |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 244 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |