________________
શ્રી લોગસ્સ સૂત્ર
૧૫૩
પરમાત્મા દેખાતા હોય, પરમાત્મા જાણે હૃદયમાં પ્રવેશતા હોય, પરમાત્મા જાણે મધુર આલાપ કરતા હોય, પરમાત્મા જાણે સર્વ અંગોમાં અનુભવાતા હોય, પરમાત્મા જાણે તન્મયભાવને પમાડતા હોય તેવું લાગે છે. આવી જાતના અનુભવોથી સર્વ કલ્યાણની સિદ્ધિ થાય છે.
વિહયરમા : રજ અને મલસ્વરૂપ કર્મ જેમણે દૂર કર્યા છે એવા (તીર્થંકરો મારા ઉપર પ્રસન્ન થાઓ)
કર્મના અનેક ભેદો છે, છતાં અમુક અપેક્ષાએ તેના બે ભેદો થાય છે. રજરૂપ કર્મ અને મલસ્વરૂપ કર્મ જે કર્મ બાંધ્યા પછી સહેલાઈથી આત્મા ઉપરથી છૂટા પડી શકે તેવાં હોય અથવા જે કર્મ વર્તમાનમાં બંધાતાં હોય, તેને રજરૂપ કર્મ કહેવાય છે.
બીજી રીતે જોઈએ તો કર્મ ચાર પ્રકારે બંધાય છે સ્પષ્ટ-બદ્ધ-નિધત્ત અને નિકાચિત. તેમાં પહેલા ત્રણ પ્રકારનો કર્મબંધ તે રજરૂપ છે અને નિકાચિત કર્મબંધ તે મલરૂપ છે. .
વળી, બીજી રીતે અસાંપરાયિક કર્મ તે રજ છે અને સાંપરાયિક કર્મ તે મલ છે. સંપરાય એટલે કષાય અને કષાયને કારણે બંધાતું કર્મ તે સાંપરાયિક કર્મ, તે મલસ્વરૂપ છે. આવું કર્મ પહેલાથી દસમા ગુણસ્થાનક સુધી બંધાય છે. જ્યારે કષાયના અભાવમાં માત્ર મન-વચન-કાયાના યોગના પ્રવર્તનના કારણે કર્મબંધ થાય, તે કર્મબંધ અસાંપરાયિક કર્મબંધ કહેવાય અને તે રજરૂપ છે.
પરમાત્મા આવા બન્ને પ્રકારના કર્મથી મુક્ત છે. જો કે ૧૩મા ગુણસ્થાનકે રજરૂપ કર્મ છે, પણ તે નજીકના સમયમાં જ નાશ પામનાર હોઈ પરમાત્માને તે કર્મથી પણ રહિત જણાવ્યા છે.
પદી નરમર : જેમણે વૃદ્ધાવસ્થા અને મરણનો સર્વથા નાશ કર્યો છે એવા (તીર્થકરો મારા ઉપર પ્રસન્ન થાઓ).
16. સ્પષ્ટ કર્મ એટલે માત્ર અડકીને રહેલાં કર્મ, બદ્ધ કર્મ એટલે સામાન્યથી બંધાયેલા કર્મ, નિદ્ધત્ત
કર્મ એટલે ગાઢ રીતે સંકળાયેલાં કર્મ અને નિકાચિત કર્મ એટલે તાદાસ્યભાવ પામેલાં કર્મ.
