Page Text
________________
શ્રી લોગસ્સ સૂત્ર
૧૫૯
૧૫૯
પોતાના આરોગ્ય માટે જિનોક્ત ધર્મરૂપ બોધિની માંગણી કરે છે.
જેમ ભાવઆરોગ્ય માટે બોધિ જરૂરી છે, તેમ પ્રાપ્ત થયેલ બોધિને ટકાવવા સમાધિ એટલે કે, ચિત્તની સ્વસ્થતા જરૂરી છે.
સમાધિની વિચારણા :
આ સમાધિ પણ બે પ્રકારની છે. દ્રવ્યસમાધિ અને ભાવસમાધિ. જેનાથી મનને સ્વસ્થતાનો અને કાયાને શાતાનો અનુભવ થાય એ દ્રવ્યસમાધિ. ઉનાળાની ગરમીથી તપ્ત થયેલા તૃષાતુર માનવીને જો ઠંડા પાણીની પ્રાપ્તિ થાય તો તેની કાયાને શાતા મળે છે. અને તેના મનને પણ સ્વસ્થતાનો અનુભવ થાય છે. આ દ્રવ્યસમાધિ છે. દ્રવ્યસમાધિમાં મનની ચિંતા કે આત્મિક અશાંતિ કોઈક પ્રકારે તો રહે જ છે. ત્યાં સર્વ પ્રકારે શાંતિ નથી મળતી. એક વસ્તુમાં કદાચ મન સ્વસ્થ હોય પરંતુ તે છતાં અન્ય ઘણાં પ્રશ્નો મનને સતાવતા હોય છે. માટે આવી સમાધિ ન માંગતા સાધક ભાવસમાધિ માંગે છે. આ ભાવસમાધિ એટલે વરસમાધિ, બે પ્રકારની સમાધિમાંથી શ્રેષ્ઠ એવી સમાધિ તે ભાવસમાધિ છે.
ભાવસમાધિ આત્માની સમતા, મનની સમતુલા અને ચિત્તની પ્રસન્નતા સ્વરૂપ છે. અથવા જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર આદિ ગુણને ઉલ્લસિત કરવાનો યત્ન જેનાથી થઈ શકે તેવું ચિત્ત તે ભાવસમાધિ છે. સત્ત્વ, રજસુ અને તમસુ એ રૂપ ત્રિગુણની એકતાને જ અપેક્ષાએ સમાધિ કહી છે. આ ભાવસમાધિ આત્માને છેક મોક્ષ સુધી પહોંચાડી શકે છે.
સમ્યગ્દર્શન પ્રાપ્ત થયા પછી જીવને સામાન્ય કક્ષાની ભાવસમાધિ પ્રાપ્ત થાય છે, પણ અહીં તો સમાવિમુત્તમ શબ્દ પ્રયોગથી જણાય છે કે, મુમુક્ષુને ઉત્તમ કોટિની ભાવસમાધિ જોઈએ છે. એવી સમાધિ કે જે કોઈપણ સંયોગમાં નાશ ન જ પામે. આવી શ્રેષ્ઠ સમાધિ ત્યારે જ આવે છે, જ્યારે ચિત્ત સર્વત્ર ઉદાસીન વૃત્તિવાળું બને ! મન, વચન અને કાયા સમિતિ અને ગુપ્તિથી યુક્ત બને ! અને શ્રેષ્ઠ કોટિના સંયમના ભાવમાં આત્મા સ્થિર બને! સાધકની આશંસા છે કે, આવી ઉત્તમ સમાધિ મને પ્રાપ્ત થાઓ કે જે, સમાધિ જન્માંતરમાં પણ બોધિની પ્રાપ્તિ કરાવી, મને છેક મોક્ષ સુધી પહોંચાડે.
આમ જોઈએ તો તીર્થંકરનો પ્રસાદ પ્રાપ્ત થતાં આરોગ્ય આદિ પ્રાપ્ત થઈ જ
| SR No. | 005835 |
| Book Title | Sutra Samvedana Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Prashamitashreeji |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 244 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |