________________
સૂત્ર સંવેદના
અળગું રાખવા સતત મહેનત કરે છે. સિદ્ધ અવસ્થામાં ચેતના સંપૂર્ણ નિરાકુળ હોય છે. તેથી મુનિ કોઈ પણ સંયોગોમાં મન આકુળ-વ્યાકુળ ન બને તે માટે સજાગ હોય છે. મોટા ભાગે મુનિ ગુપ્તિમાં જ હોય છે. જરૂર પડે ત્યારે સમિતિનો આશ્રય લઈને કાર્ય કરે છે. બિનજરૂરી લોકોનું આવાગમન તે ઈચ્છતા નથી. ઓચ્છવ-મહોચ્છવની પણ સામેથી આકાંક્ષા રાખતા નથી. પોતાની કર્મનિર્જરા માટે જો કોઈ ગુણવાનની ભક્તિ કરે, મહોત્સવાદિ કરે તો તેનો નિષેધ પણ કરતાં નથી. મુનિભગવંતો મુખ્ય માર્ગે કર્મનિર્જરાનું કારણ બને તેવી ક્રિયાઓ કરતા હોય છે.
દશ પ્રકારના યતિધર્મનું પાલન કરતા, ૧૮૦૦૦ શીલાંગના રથને વહન કરતાં, ઈચ્છા-મિચ્છાદિ દશ પ્રકારની સામાચારીને પાળતાં, આ મુનિભગવંતો ઉત્તમ ચિત્તવૃત્તિને ધારણ કરતા હોય છે, આવા ઉત્તમ ચિત્તવૃત્તિના ધારક મુનિને હૃદયસ્થ કરી, તેમના પ્રત્યે અત્યંત બહુમાન ભાવ પ્રગટ કરી ભાવથી તેમને નમસ્કાર કરવાથી આપણા હૈયામાં રહેલા સંસારના ભાવો ધીમે ધીમે વિનાશ પામે છે અને આપણો આત્મા સંયમભાવને અભિમુખ થાય છે. “સવ' શબ્દનું પ્રયોજન :
અત્રે એક બાબત ઉલ્લેખનીય છે કે, આ પાંચેય પદોમાં, અરિહંતાણં, સિદ્ધાણં, આયરિયાણં, ઉવઝાયાણં તથા સાહૂણં એમ બહુવચનનો જ ઉપયોગ
23. અઢાર હજાર શીલાંગ - ગાથા-“ને નો રંતિ મળતા, નિશ્વિક માહાર નોરિ
पुढवीकाय समारंभं, खंतिजुआ ते मुणिवंदे." । સમજુતી :- પૃથ્વીકાય, અપૂકાય, તેઉકાય, વાઉકાય, વનસ્પતિકાય, બેઇન્દ્રિય, ઇન્દ્રિય,
ચઉન્દ્રિય, પંચેન્દ્રિય, અજીવકાય એ ૧૦ કાયને, ક્ષમા, આઈવ, ઋજુતા, મુક્તિ, તપ, સંયમ, સત્ય, શૌચ, આકિંચન, બ્રહ્મચર્ય એ ૧૦ યતિધર્મથી ગુણતાં ૧૦૦ થાય. ત્યાર પછી તેને સ્પર્શેન્દ્રિય, રસનેન્દ્રિય, ઘ્રાણેન્દ્રિય, ચક્ષુરિન્દ્રિય, શ્રોત્રેન્દ્રિય આ પાંચ ઈન્દ્રિયથી ગુણતાં ૫૦૦ થાય. તેને આહાર સંજ્ઞા, ભય સંજ્ઞા, મૈથુન સંજ્ઞા, પરિગ્રહ સંજ્ઞા આ૪ સંજ્ઞાથી ગુણતાં ૨૦૦૦ થાય તેને મન, વચન, કાય - આ ૩ યોગ સાથે ગુણતાં ૩૦૦૦ થાય. તેને કરણ, કરાવણ, અનુમોદના - આ ૩ કરણ સાથે ગુણતાં ૧૮૦૦૦ થાય. (૧૦ કાય x ૧૦ યતિધર્મ x ૫ ઈન્દ્રિય x ૪ સંજ્ઞા x ૩ યોગ x ૩ કરણ = ૧૮૦૦૦)