Page Text
________________
શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર
આદિ પાંચ અસ્તિકાયનો સમૂહ, આકાશ, ક્ષેત્ર, પ્રાણીવર્ગ વગેરે અનેક અર્થમાં ‘લોક' શબ્દ વપરાય છે. અહીં ‘લોક’ શબ્દથી જે ક્ષેત્રમાં મનુષ્યો રહે છે, તે મનુષ્યલોક સમજવાનો છે.
૨૯
“સલ-સાપ્ન” નો અર્થ ‘સર્વ સાધુઓને’ એ પ્રમાણે થાય છે. સાધુભગવંતો ૪૨ દોષથી રહિત શુદ્ધ આહારની ગવેષણા કરે છે. તેઓ પાંચે ઈન્દ્રિયોના ૨૩ વિષયોĀ અને તેના ૨૫૨ વિકારોને વશ થતા નથી. ષટ્કાય જીવોનું રક્ષણ તેઓ પોતાના પ્રાણથી પણ અધિક કરે છે અને બીજાઓ પાસે કરાવે છે. સત્તર ભેદથી વિશિષ્ટ એવા સંયમનું આરાધન કરે છે. સર્વ જીવો પર નિરંતર દયાભાવ રાખે છે. બ્રહ્મચર્યની નવ પ્રકારની ગુપ્તિનું પાલન કરે છે તથા બાર પ્રકારના તપમાં પુરુષાર્થ કરે છે. હંમેશાં આત્મકલ્યાણ તરફ જ લક્ષ્ય રાખે છે તથા જનરંજન અને લોકપૂજાની કામનાથી સર્વથા વિરક્ત રહે છે. સાધુ શબ્દના જુદા જુદા અર્થો :
લોચ, વિહારાદિ અત્યંત કષ્ટકારી ક્રિયાઓ, ઘોર તપ આદિ અનુષ્ઠાનો વડે; અનેક વ્રતો, નિયમો, વિવિધ પ્રકારના અભિગ્રહોથી યુક્ત સંયમનું પાલન તથા સમ્યક્ પ્રકારે પરિષહ-ઉપસર્ગાદિ કષ્ટોને સહન કરવા વડે જેઓ સર્વ દુઃખોનો અંત કરનાર એવા મોક્ષને સાધે છે, તે સાધુ1 છે.
શ્રી ભદ્રબાહુસ્વામીએ જણાવ્યું છે કે, નિર્વાણસાધક યોગોને જે કારણે સાધુઓ સાધે છે અને સર્વ પ્રાણીઓ ઉપર સમવૃત્તિને ધારણ કરે છે તે કારણે તેઓ ભાવસાર કહેવાય છે.
જ્ઞાનાદિ શક્તિઓ દ્વારા મોક્ષમાર્ગને સાધે છે, તે સાધુ છે,
સર્વ જીવો પ્રત્યે જે સમાન બુદ્ધિને ધારણ કરે તે સાધુ છે,
સંયમનું પાલન કરનાર આત્માઓને સહાય કરે તે સાધુ છે,
સાધુભગવંતોનું પણ મુખ્ય લક્ષ્ય સિદ્ધ અવસ્થા છે. સિદ્ધ અવસ્થા સંસારના તમામ ભાવોથી ભિન્ન છે. તેથી મુનિ પણ સંસારના તમામ ભાવોથી મનને 20A. ઈન્દ્રિયોના ૨૩ વિષયો અને તેના વિકારોની વિચારણા પંચિંદિય સૂત્રમાં આપેલ છે. 21. ‘સ્વ-પરહિત મોક્ષાનુષ્ઠાન વા સાપયતીતિ સાધુ:' ।
22. નિબ્બાન-સાહÇ ખોળે, ખમ્હા સાન્તિ સાધુળો ।
સમો ય સલ્લમુક્ષુ, તમ્મા તે માવસાહનો ।।।।૨૦૦૨ ||
(આ.નિ.)
| SR No. | 005835 |
| Book Title | Sutra Samvedana Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Prashamitashreeji |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 244 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |