________________
સૂત્ર સંવેદના
जावणिज्जाए निसीहिआए, यापनीयया नैषेधिक्या, થાપનીયા વડે અને નૈષધિકીપૂર્વક मत्थएण वंदामि । मस्तकेन वन्दे ।
મસ્તક વડે હું વંદન કરું છું. વિશેષાર્થ :
છામિ નામો ! વંવિ8: હે ક્ષમાશ્રમણ ! હું આપને વંદન કરવા
ઈચ્છું છું.
સૌ પ્રથમ વંદન કરનાર પોતાની ઇચ્છાનું નિવેદન કરે છે કે, હે ક્ષમાશ્રમણ ! કોઈના દબાણથી નહિ પણ મારી મરજીથી હું આપને વંદન કરવા ઇચ્છું છું.
આમાં છાપ' શબ્દ દ્વારા ઈચ્છાકાર સામાચારી'નું પાલન થાય છે. જૈન . શાસનમાં કોઈપણ કાર્ય કરવા માટે શિષ્ય ઈચ્છતો હોય તો પહેલા તેણે ગુરુને નિવેદન કરવું પડે છે. “આપની ઈચ્છા હોય તો હું આ કાર્ય કરું ?'
ત્યાર પછી ગુરુની રજા મળે તો શિષ્ય કાર્ય કરે છે. અહીં પણ “છાબ' કહેવા દ્વારા થોભીને, ગુરુને વંદન કરવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરાય છે. ત્યારે ગુરુ પણ યોગ્ય શિષ્યને છંદેણ' શબ્દ કહેવા દ્વારા અનુજ્ઞા આપે છે. આ શબ્દ સાંભળતા શિષ્ય હર્ષવિભોર બની, વંદન માટે ઉત્સાહિત થઈ ચંદનનું કાર્ય કરે છે.
ક્ષમાશ્રમણનો અર્થ :
જે શ્રમણમાં ક્ષમા મુખ્ય છે તે ક્ષમાશ્રમણ કહેવાય, અથવા ક્ષમા માટે જે શ્રમ 1. સામાચારી એટલે કષાયના સ્પર્શ કર્યા વગરની ચારિત્રની પુષ્ટિ માટે થતી જીવની પ્રવૃત્તિ.
શાસ્ત્રોમાં સાધુ સંબંધી ઓઘ, પદવિભાગ અને દશવિધ સામાચારી બતાવાઈ છે. તેમાં ૧. ઈચ્છાકાર સામાચારી ૨. મિચ્છાકાર સામાચારી ૩. તથાકાર સામાચારી ૪. આવશ્યકી સામાચારી ૫. નૈષધિથી સામાચારી ક. આપૃચ્છના સામાચારી ૭. પ્રતિપૃચ્છા સામાચારી ૮. છંદના સામાચારી ૯. નિમંત્રણા સામાચારી ૧૦. ઉપસંપદા સામાચારી. આ દશને દશવિધ ચક્રવાલ સામાચારી કહેવાય છે.
