________________
20 .
3યો.
તેમની કરૂણાનું આબેહૂબ ચિત્ર અમારા માનસપટ ઉપર તૈયાર થતું ગયું.
સૂત્રાર્થનો અભ્યાસ કરાવતાં કરાવતાં તેમણે અમને જીવન જીવવાની દિશા બતાવી. “પંચપરમેષ્ઠી માત્ર આપણા ઉપકારી છે એટલું જ નહીં પણ એ અવસ્થા જ આપણું ધ્યેય છે” એવો નિર્ણય કરાવ્યો અને તે માટે પંચાચારનું પાલન એ જ સુખનો માર્ગ છે, એમ પ્રતીતિ થવા લાગી. અરિહંતાદિનું વર્ણન સાંભળતાં જ રાગદ્વેષાદિ આંતરશત્રુઓ ઓળખાયા. શત્રુઓની સતામણ કેવી છે એ સમજાયું. આત્મા, પુણ્ય, પાપ અને પરલોક પ્રત્યેની આસ્થા વૃદ્ધિ પામતી ગઈ. આત્મભાવ પામવા માટે અને પરલોક સુધારવા માટે શું કરવું જોઈએ, તેનો ઉપાય માનસપટ ઉપર કંઈક ઉપસ્થિત થવા લાગ્યો.
આર્યદેશના સંસ્કારી કુટુંબમાં ગૃહિણી તરીકે જીવન ગુજારતાં કે કર્માધીન બનીને વેપાર કરતાં જે વિચારશક્તિ નહોતી ખીલી તેટલી વિચારકતા આ સૂત્રાર્થ ભણતા ખીલવા લાગી. અનાદિ-અનંતકાળ સુધી ભટકતા આપણી શું હાલત થશે એ જાણીને જે મૂંઝવણ થતી તેની સામે આપણી રોજબરોજની આર્થિક, સામાજિક કે પારિવારિક મૂંઝવણની કોઈ વિસાત ન લાગી. આ ગણધર ભગવંતની વાણી સાંભળતા વાસ્તવિકતાનું ભાન થતાં એવી ચિંતા થવા લાગી કે, આપણું શું થશે. ત્યારે કરુણાપરાયણ ગુરુદેવે કહ્યું કે, ભલેને તમે વિશિષ્ટ તપ-જપ ન કરી શકો. જો બોધ અને શ્રદ્ધાપૂર્વક માત્ર આવશ્યક ક્રિયાઓ કરશો તો પણ તમે માર્ગ ઉપર આગળ ઝડપથી વધી શકશો.
મોક્ષમાર્ગ ઉપર ચાલવા માટે જ પૂ. સાધ્વીજી ભગવંતે અમોને સૂત્રોના અર્થ કરાવ્યા હતા. તેઓશ્રીએ સૂત્રાર્થનું જ્ઞાન માત્ર શબ્દથી નહોતું કરાવ્યું, અર્થનું જ્ઞાન માત્ર માહિતી માટે નહોતું આપ્યું, પરંતુ આવશ્યક ક્રિયા દ્વારા આત્માને કેમ નિર્મળ બનાવવો તે શીખડાવવા આપ્યું હતું. તેઓશ્રી હંમેશા કહેતા કે, આ સૂત્રાર્થના જ્ઞાન દ્વારા તમારે ક્રિયા કરતાં કેવા ભાવો કરવા, કેવી સંવેદનાઓનો અનુભવ કરવો તે ખાસ સમજવાનું છે. તેમનું લક્ષ્ય હંમેશા ક્રિયાને આત્મલક્ષી બનાવવાનું રહેતું. ક્રિયા પૂર્વે આત્મશુદ્ધિનું કે મોક્ષપ્રાપ્તિનું પ્રણિધાન થાય તો જ ક્રિયા સુયોગ્ય બને – એમ તેઓશ્રી વારંવાર કહેતા.
મૂંઝવણનો ઉકેલ સામે હતો, પરંતુ ક્ષયોપશમની અલ્પતાને કારણે મને તો વધુ મૂંઝવણ થતી હતી કે, હું આ અર્થને યાદ કઈ રીતે રાખ્યું અને એને ક્રિયા કરતા કઈ રીતે ઉપસ્થિત કરું ? તેથી સાહેબને વિનંતી કરી કે, આપ આ