Book Title: Ratribhojan Mimansa
Author(s): Kavin Shah
Publisher: Rupaben Astikumar Shah
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005331/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtribhojanA thI yA sUryodaya zAsana nAyaka vIrajIe, pAmI parama AdhAra to, rAtribhojana mata karo e jANI pApa apAra to, ghuvaDa kAgane nAganAe, te pAme avatAra to niyamanokArazI nitya karoe, sAMje karo covihAra to // 1 // (pU. muni. jIvavijayajI) : saMpAdaka DaoN. kavina zAha bIlImorA. For Personal and Private Use Only Jain Educationa International sUryAsta Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ratri Bhojan Mimansa rAtribhojana mImAMsA : vizeSa sUcanA : pustakanI AzAtanA karavI nahi. pustakanI jarUra na hoya to jJAnabhaMDAramAM jamA karAvavuM. anya vyaktine vAMcavA ApavuM. bhalAmaNa karavI. : saMpAdaka : DaoN. kavina zAha bIlImorA. : prakAzaka : rUpAbena astikumAra zAha 103-sI, jIvana jyota epArTamenTa, vakhArIyA baMdara roDa, bIlImorA - 396 321. phonaH 02634 - 288792 Jain Educationa International A For Personal and Private Use Only 2 Ta Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiTa ra ra ra ra phi hi ha ha ha ha ha ha ka dIka lIka | Ratri Bhojan Mimansa rAtribhojana mImAMsA rAtribhojana mImAMsA prathama AvRtti - saMvata 2069, akSaya tRtIyA nakala - 750 kiMmata rUA. 50/ prAptisthAna | prakAzaka : rUpAbena astikumAra zAha 103-sI, jIvana jayota epArTamenTa, sI bIlIMga, vakhArIyA baMdara roDa, bIlImorA-396 321. phona: 02634 - 288792 TAIpa seTIMga - DijhAIna : yAtrA grAphIksa phona : 079-25506149 mudraka divya vijhana 29, ke. bI. komarzIyala senTara, khAnapura, amadAvAda - 380001. phona: 079-25506149 - -- - - briIDa Di ki ka Ira chINa hi ki brIpha hi ki ka ka rI ki ki ki ka thI jIra jI| 8 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para hiTa hITa thi jI ra vIra dI vIra dI ha ha ha ha ha ka |i gaDhaNa AbhAra 5. pU. gurubhagavaMtonI kRpA ane mArgadarzananI anumodanA pa. pU. AcArya padmayazasUrijI pa. pU. A. rAjayazasUrijI pa. pU. A. pradhumnasUrijI pa. pU. A. zIlacaMdrasUrijI pa. pU. A. municaMdrasUrijI pa. pU. paM. pra. vajasenavijayajI pa. pU. munizrI sarvodayasAgarajI pa. pU. munizrI jayAnaMdavijayajI pa. pU. sAdhvIjI virAgarazAzrIjI pa. pU. sAdhvIjI zAzvatayazAzrIjI zrI hemacaMdrAcArya jaina jJAna maMdira, pATaNa. zrI kailAsa sAgarasUri jJAna maMdira, kobA. ela. DI. InsTITyuTa opha InDolojI, amadAvAda, DaoN. bhAnubena zAha, muMbaI DaoN. ratanabahena chAvaDA, muMbaI zrI bipinabhAI trivedI, jaMbusara (c) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jira chINa ra ra ra brIDara ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra jIha ra ha phi| cuta bhaktonI 6 Arthika sahAyanI anumodanA 65 mukhya lAbhArthI zreSThI zrI kaMcanalAla gabharUcaMda zAha (cANasmAvALA) suputra mahendrabhAI zreSThI zrI jecaMdabhAI premacaMdabhAI mahetA (muluMDa) suputra dhanavaMtabhAI zreSThI zrI ramaNIkalAla nemacaMda mahetA (umaragAMva) suputra prakAzabhAI zreSThI zrI bhAIlAlabhAI harajIvanadAsa nArecANiyA (dAdara, muMbaI) suputra mayUrabhAI suzrAvikA mohinIbena mANekacaMda lukka parivAra suzrAvaka mANekacaMda hajArImala luDa (bhInamAla, rAjasthAna) dira ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ka | (D) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suzrAvikA mohinIbena mANekacaMda lukkaDa parivAra suzrAvaka mANekacaMda hajArImala lukkaDa (bhInamAla, rAjasthAna) ucaliona International For Personal and Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThI zrI jecaMdabhAI premacaMdabhAI mahetA (muluMDa) suputra dhanavaMtabhAI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThI zrI ramaNIkalAla nemacaMda mahetA (umaragAMva) suputra prakAzabhAI n ternational For Personal and Private Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( zreSThI zrI bhAIlAlabhAI harajIvanadAsa nArecANiyA | (dAdara, muMbaI) suputra mayUrabhAI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only www.jainelibrar Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana saM. 1940 dIkSA saM. 1959 bora bAlazAsana AcAryapada saM. 1981 chANI kALadharma saM. 2014 lAlabAga, muMbaI kAzanAdhidakSi janarata hAikazAna vAsasthati kaliphAkirIDha avataraNa sarasAInA | | dAdA gurudeva lavisUrIzvarajI ma.sA. pUjyapAda dAdAgurUdeva zrI labdhisUrIzvarajI ma.sA. no mitAkSarI paricaya ballona International For Personal and Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kirITa karI TikiTa kirITa lIka thaI kiki hari arpaNa ha ha ra ra ra ra ki hi ki vahi phi hi ka ra phi hi ha ha paMca mahAvratadhArI sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto jAvajajIva zakibhojananI vyA kare che velI azumodanA saha pU.zrInA caraNomAM - sAdara arpaNa. vIra ra di ka ka ka ki ki ki ki ki Ta ka ra ra ra ra ka ra ki ka ka ka ka ra ra ra ki ka ka ra ra ra vahi ke cha i i i ichI chI ka ra ra vI (E) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH OM haiM namaH OM hrIM namaH zrI anaMta labdhinidhAnAya gautama svAmine namaH pUjyapAda dAdAgurUdeva zrI labdhisUrIzvarajI ma.sA.no mitAkSarI paricaya yasya dRSTiH kRpAvRSTi, giraH zamasudhAkiraH / tasmai namaH zubhajJAna, dhyAnamagnAya yogine svanAma dhanya bahuzruta gItArtha jainaratna vyAkhyAna vAcaspati kavikulakirITa samagra jaina saMghanA mUrdhanya, ajAtazatru, mahApuruSa pUjyapAda labdhisUrIzvarajI mahArAjA ke jeonI janma zatAbdI, dIkSA zatAbdInI ujavaNI bAda Aja varSe jemanA svargArohaNanI ardhazatAbdI samagra bhAratanA jaina saMghomAM apUrva bahumAna sAthe ujavAI.. te jaina saMdhanA javAhIra samA pUjya dAdA gurudevazrIjIno.. janma.. dhanadhAnya sadAcAra ane saMskArathI samRddhi gujarAta dezanA bhadrika pariNAmI suMvALapaMthakanA bhoyaNItIrthathI nikaTa rahelA bAlazAsananI pAvanabhUmimAM thayo hato. zrImALI jJAtinA zreSThI zrIyuta pItAMbaradAsanA zIla sadAcAra saMskArathI zobhatA garavA zeThANI motIbenanI kukhe vi. saM. 1940 po. su. 12nA maMgala divase ucca rAzino caMdra ane uccano guru ne karka lagnanI maMgala ghaDImAM thayo hato. mAtApitAne phoIbA dvArA teozrInuM nAma lAlacaMda rAkhavAmAM AvyuM hatuM. Jain Educationa International F For Personal and Private Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtra 4 varSanI uMmare svapramAM caturmukha jinayukta bhavya samavasaraNanA emane darzana thayA hatA. prabhAte bAla lAlacaMdanA mukhathI prabhunA darzanane samavasaraNanA varNana sAMbhaLI sahu AbhA banI gayA hatA. bALapaNathI paramAtmatattvanI kRpA dhArAthI abhiSikta bAla lAlanuM bhAvi ghaNuM ja ujjavaLa che evI sUcanA jANe maLI hatI. bAlazAsanamaMDana padmaprabhusvAmInI bhaktithI kuzAgra buddhimAna lAlacaMde potAnA rUpa, dhairya, cAturya ne kaMTha mAdhuryathI samagra bAlazAsananA mana mohI lIdhA hatA... to.. sarva zikSakone paNa potAnI tIvrameghAthI zIdhra abhyAsa dvArA mAtra 11 varSanI uMmare prasanna karyA hatA. ekavAra nyAyAbhAnidhi pUjyapAda vijayAnaMdasUrijI ma.sA. (AtmArAmajI ma.sA.)nA paTTAlaMkAra saddharma saMrakSaka kamalasUrIzvarajI ma.sA. bAlazAsanamAM padhAryA. temanI ojasvI prabhAvaka vANI ane emanI pavitra AziSadhArAthI sahu prathama lAlacaMdanA mAnasamAM vairAgyabIjanI vAvaNI thaI. AgaLanA vidyAbhyAsa mATe dalIphoInA ghare mANasA mukAme lAlacaMda AvyA. vidyAbhyAsamAM to nakSatranI jema jhaLahaLI uThelA lAlacaMda sarakhe sarakhA mitro sAthe gAmanA malAI taLAvamAM taraNakaLAmAM paNa apUrvakuzaLa thayA. taLAvanI 7 koThAnI vAvamAM, uparathI kUdako mArI cheka 7 mA koThAnI mATI hAthamAM laIne ApatA ne kalAko sudhI karI zakatA hovAthI lAlacaMda "malAInA magara" kahevAyA. hiTa phi ki ki ha ha ha ha ra di 9 ka vIra vahi ka vIra ra ra ra ra | C G Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmarUci lAlacaMda nitya jinapUjA sAdhu sevA satsaMgamAM paNa rakta rahetA. ekavAra udyotavijayajI ma.sA. mANasAmAM cAturmAsa karyu. emanA vairAgyavardhaka pravacanothI lAlacaMdanI vairAgyanI vRddhi thaI. traNa vakhata dIkSA levA mATe gharethI bhAgIne gayA paraMtu kuTuMbIjananA prabaLa mohathI traNa traNavAra dIkSA levA mATenA prayatna niSphaLa gayA paraMtu lAlacaMdanI puNyAI jora karatI hatI ne prauDha pratApI niHspRha cUDAmaNi kamalasUrIzvarajI mahArAjAe mANasAmAM cAturmAsa karyuM. pUjyazrInI apUrva dezanAthI lAlacaMdanI vairAgya jyota have vALA banI gaI hatI. saMsAranA bhoga bhayAnaka lAgyA, snehIonA sneha beDI jevA lAgyA ne saMsAra sarpa jevo bhayaMkara bhAsyo ne ekavAra ekAMtamAM manakholI pUjyapAda gurUdevazrI kamalasUrIzvarajI ma.sA. pAse potAnA sagA-snehInI moha dazA.. dIkSAnA aMtarAyanI kathA kahetA potAnI haiyAnI vyathA emaNe rajU karI. vinaya, viveka, vairAgyavAsita bhavabhIrUne.. zAsanano samrATa thaI zake tevA zaktipuMja samA lakSaNavaMta navayuvAna lAlacaMdanI vyathAne avasthA samajI.. zAsanadhorI pUjya kamalasUrijI ma.sAhebe guptamaMtraNA karI emane Azvasta karyA. cAturmAsa bAda tyAMthI vihAra karI pUjya kalamasUrIzvarajI ma.sA. borugAmamAM padhAryA. mahinAothI chelabaTAu yuvAno sAthe AnaMda pramodamAM masta lAlacaMda have vairAgyathI unmukha thayo che ema jANIne nizcita banelA dalasIphoInA samagra parivArane rAtanA UMghatA rAkhI bahArathI tALu mArI UMTa upara besI dIkSAnA tIvra abhilASI lAlacaMda vi. Jain Educationa International H For Personal and Private Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiTa phi Ta Ta Ta Ta Ta Ta vIra ki ja phi hi ha ha ki Ihi 8 ]i saM. 1959 kA. va. 6nA divase 19 varSanI vaye pU. kamalasUrIzvarajI ma.sA.nA pAvana haste boru mukAme sattvazALI lAlacaMde cAritra ratnagrahaNa karyuM ne teonuM labdhi.. labdhi. ne labdhi. phelAve tevuM labdhivijaya evuM nAma gurUdevazrI kamalasUrIzvarajI ma.sAhebe ApyuM. saMbaMdhIonA snehathI prajavalita thayela kopAgnine.. tyArabAda zAMta upadezadhArAthI teozrIe zAMta pADyo. ne. teo saMyamanI zuddha ArAdhanA pUrvaka, gurUsevA ne zAstrAbhyAsamAM magna banI gayA. pa.pU.A.bha. kamalasUrizvarajI ma.sA. nUtana dIkSita ma.sA.ne laIne vihAra karIne UMjhA padhAryA hatA tyAre tyAM pU. AtmArAmajI ma.sA.nA 32 sAdhu bhagavaMto bhegA thayA hatA. "UMjhA batrIsI" tarIke Aje paNa loko anumodanA kare che ane nUtana muni lambivijayajInI vaDI dIkSA karI hatI. bahu alpa dIkSA paryAyamAM ja pU. gurUdevanI nizrAmAM rahIne pU. gurUdeva (kamala sU.ma.sA.) pAsethI saMskRta-prAkRta-vyAkaraNa-kAvyakoza-prakaraNa graMtho 45 Agamo niryukti-cUrNa vRtti-bhAgya-TIkA nyAyano abhyAsa karyo. potAnA pracaMDa jJAnAvaraNIya kSayopazamanA kAraNe thoDA varSomAM svazAstra ane parazAstramAM teoe pragabha pAMDitya prApta karyuM ane apAra gurUkRpAnA teo mahApAtra banyA. eTaluM ja nahiM paNa potAne prApta prabaLa guNAnurAgathI ajAtazatru banyA ane sahAyaka bhAvathI vizALa sAdhu samudAyanA parama prItipAtra teo banyA. teozrInA tattvarasanA madhura jharaNA samAna prathama pravacanathI ja bharUcanA bahuzruta vidvAna suzrAvaka anopacaMdabhAI mugdha banI gayA zika vaha vaTa thI 8 ki hITa thI ki vIra ra ra thI ki ki phi vari ra ra I) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatA. dRSTAMta tarka ne tattvanA triveNI saMgamathI tIrtha banelI temane askhalita pravacana vANIthI teo janatAnA lADIlA pravacanakAra banyA. teo bahuzruta to hatA paNa bahubhASAonA paNa jANakAra, saMskRta, prAkRta, hiMdI, urdu, phArasI, gujarAtI vagere aneka bhASA upara temanuM prauDha prabhutva hatuM. ekavakhata 4-5 ki.mI. dUrathI Avela saMghe pU.zrI kamalasUrIzvarajI ma.sA.ne vyAkhyAna mATe koI sAdhu mokalavA vinaMtI karI. gurvAjJAthI labdhivijayajI tyAM padhAryA. pravacana pharamAvI madhyAhne pAchA pharyA. gurUcaraNe hAtha mukatAM temano dhagadhagato deha joI kamalasUrIzvarajI ma.sA. ciMtitasvare bolI uThyA 'itanA bukhAra hai tujhe? kaba se?' ne vinayI ziSyae kahyuM, 'subaha se'. 'to tuM bolA taka nahIM' ne labdhivijayajI ma.sA. mAthu namAvI kahyuM, 'gurUjI, ApakI AjJA anullaMghanIya hai..' emanI apAra vinayI bhAvanA joIne gurUnA haiyAthI AziSanI helI varasI UThI. pU. A. bha. kamalasUrIzvarajI mahArAjAnI sAthe makSijIthI sammetazikharanI ane ajimagaMjathI caMpApurInI cha'rI pAlita yAtrA karI hatI. satata svAdhyAya, kAvyaracanAo, vidvadagoSThIo, samudAya sevA, stavana, sajjhAya, caityavaMdana, aSTako ane nUtana zlokanI racanAo dvArA guru saMge mAlava, baMga vagere dezomAM vihAra karatAM prabhunI kalyANaka bhUminI sparzanAo dvArAne prabhubhakti dvArA emaNe kAlanirgamana karyo. Jain Educationa International ] For Personal and Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brika Ta ka ki ki ka ka ka ka ka ka ka ka ka ka ka ka | ekavAra paMjAbaMdezamAM dharmajAgaraNa mATe zrI saMghanI vijJaptithI pU. A.bha. kamalasUrIzvarajI ma.sA. ziSya sahita labdhivijayajI ma.sA.ne AjJA karI. gurUkRpAnA baLathI samRddha, gurUdattasiddhamatra evA pUjyazrIe pravacano dvArA hajAro jainettarone mAMsAhAranA tyAgI banAvyA ane potAnA unnata saMyamI jIvana dvArA cha varSamAM paMjAbamAM jabarajasta zAsana prabhAvanAo karI. mulatAna varSAvAsamAM mAMsAhArathI bharelA kSetramAM mAMsAhAra virodhI rAtripravacanoe evo jabarajasta juvALa pedA karyo ke harasabhAmAM seMkaDo seMkaDo mANasoe mAMsAhAra tyAgyo. hindune muslIma, zIkhane anya komo paNa mAMsAhAra tyAgI sAttvika bhojI banI gayA. mAMsanI kiMmata sAva ghaTI jatAM mAMsanI maMDIo baMdha thavA mAMDI hatI ane emanA asarakAraka upadeza eka ajainonuM maMDaLa racAyuM jenuM nAma hatuM "hAMDalI phoDa' maMDaLa. enuM eka ja mIzana hatuM ke jyAM mAMsa pAke tyAM jaIne hAMDalI phoDI nAMkhavI. ekavakhata lAhorathI pratApagaDha padhArelA jaina munizrI labdivijayajI ma.sA.nuM mAtra aDadho ja kalAka "manuSya kartavya e viSaya para pravacana sAMbhaLatA pratApagaDha nareza zrI raghunAthasiMhajIe bharasabhAmAM ubhA thaI potAnI kuLa paraMparAmAM varSothI dazerAnA divase kuLadevIne caDhAvAto bakarAno balI ne maMdiramAM seMkaDo bakarAonI thatI hiMsA kAyama mATe baMdha karavAnI pratijJA jAheramAM laI lIdhI hatI ane jainadharmano aMgIkAra karI potAnA rAjayamAM ahiMsAnuM ( KD Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhita pharamAna sarvatra mokalyuM hatuM. potAnA saccAritrabaLathI, pravacana prabhAvakatAthI, vidvatAthI ane lokapriyatAthI samagra paMjAbamAM teo 'choTe AtmArAmajI' mahArAjanA hulAmaNA nAmathI prasiddha banyA hatA. rojanA 200-200 tetara pakSIonI kAramI katala karanAra e paMjAbanA khAnagAha DogarA nAmanA gAmanA bAbAmulakharAja va muni labdhivijayajInuM mAMsAhAra uparanuM pravacana sAMbhaLatA hacamacI gayA hatA ane potAno hiMsaka vyApAra kAyama mATe choDI dIdho hato ane dayAnA uchaLatA bhAvothI e kasAIe gAmanA lokone bhegA karI pAMjarAmAM pUrelA badhA ja tetarone mukta gaganamAM uDADI dIdhA hatA. - 6 varSathI sudhI akhaMDa advitIya zAsana prabhAvanA karI. iDaramAM gurUdeva kamalasUri ma.sA.nA caraNomAM jyAre upasthita thayA tyAre niHspRha cUDAmaNi evA paNa pUjya gurUdeve svayaM preraNA karI IDara jaina saMgha pAse bhavya pravezayAtrA (sAmaiyuM) rakhAvyuM ane svayaM potAnA prabhAvaka ziSyane levA padhAryA hatA. 6 IDaramAM ja samasta jaina saMghanI eka bhavya mahAsabhAmAM, paMjAbamAM ahiMsAnI krAMti lAvanAra A mahApurUSane svayaM gurUdeva kamala sU.ma.sA.nI pAvana nizrAmAM teo zrImad gurUdevanA varada haste 'jaina ratna vyAkhyAna vAcaspati'nI bhavya padavI arpaNa thaI hatI. gAme. 0 prathamavAda 1965, paMjAbamAM kasura mUrti viSayaka : AryasamAjIo sAthe saMskRtamAM. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 ka ka ri vIra vari vIra dhIra hi ki vIra ra ra ra ra ra ka ki ura ]i * dvitIyavAda - Izvarakartutva 1966-67 paMjAbamAM ropaDa gAme zivarAmazAstrI sAthe saMskRtamAM kalAko sudhI. tRtIyavAda -1967-68 paMjAba mulatAna gAme - veda Izvarokta che. moTA paMDito sAthe saMskRta sahita bIjI bhASAomAM. caturthavAda - narasaMDA 1970-73 gujarAta. AryasamAjI pa. anaMtakRSNana sAthe mUrtipUjA viSayaka - 4 kalAka sudhI. paMcamavAda - 1974 vaTAdarA, gujarAta - saMnyAsI mukuMdasvAmI veda ane jaina dharmaviSayaka. A sivAya paMjAbamAM digaMbara sAthe, terApaMthIo, sthAnakavAsIo ane musalamAno sAthe nAnA-moTA aneka vAdo thayA hatA ane e badhAmAM teo vAda vijetA banyA hatA. Ama pUjyazrI vAdighaTamudgara banyA. zAsananI jayapatAkA gaganamAM laherAvI hatI. Ama pAMceya vAdomAM sarvatra vijaya pAmanArA A chellI zatAbdInA teo ekamAtra vAdavijetA sUrideva hatA. to potAnI prakAMDa pratibhAthI hArI gayelA paMDitajIne paNa paMDitajInI vAta siddha karI ApIne paMDitajInA paNa dila jItI lenArA teo vAdI vijetA paNa hatA. teozrInI sAhityagaMgAe urdu bhASAmAM lakhAyela "mUrtimaMDana' nAmanA pustakathI pravAsa Adaryo hato. tattva ane nyAya baMne bAbatone sparzato tattvanyAya vibhAkara graMtha.. Agama ane aMgasUtranA sArA rUpe sUtrArtha muktAvalI, kathAbhilASIo mATe meru, trayodazI kathA, vairAgya rasiko mATe "vairAgya rasa maMjarI' sammati tarka jevA prauDha nyAyagraMthamAM praveza karavA sammati tattva sopAna caityavaMdana stuti caturvizatikAne AbAlavRddhane bhAvavibhora karatI nUtana stavanAvalI, jika hari hari re ? ? ? ? ? ? ? ? ? COM) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vika cha ka vIra hari hari hari hari hakki dara phi ISTi dhara ri hari hari vIka | vividha pUjA racanAo Adi aneka graMtho emaNe emanA prabhAvaka jIvanamAM racyA che. vinayI, zuddha saMyamI, siddhAMtamAM meru jevA aDaga, vidyAvAridhi, saguNa sAgara, vizAlahRdayI, prabhAvamAM sUrya samAna ane svabhAvamAM caMdra jevA zItala ane vibhAvathI virata thayelA, yogI ane zreSTha pravacana prabhAvaka, Adeya vacanI, mahApuNyavaMta, zreSTha ziSyothI parivarelA paramakRpApAtra ziSyane badhI ja yogyatAo eka sAthe dekhAtA brahmaniSTha tejomUrti pUjyapAd kamalasUrIzvarajI ma.sA. potAnA samagra gacchanA adhipati AcArya tarIke sthApavAno eka divasa saMkalpa karyo. chANI mukAme bhagavatI sUtronA yogo dvahana karatAM pUjya labdivijayajI ma.sA.ne mArI pATa upara AcArya tarIke mAre sthApavA tema samagra samudAyamAM pUjyazrIe udghoSita karyuM. pU. labdhivijayajI ma.sA.nI AMtarika vinaMtIthI pUjyapAda paMnyAsapravara dAnavijayajI ma.sA.ne paNa AcArya padavI ApavAnI nizcita karAI. vi. saM. 1981nA suvarNa varSamAM mAga.su. panA maMgala muhUrta, zAMtinAtha ne kuMthunAtha evA be cakravartI tIrthakaronA jinAlayathI zobhatA dIkSAnI khANI samAna chANInagaramAM.. bhavyAtibhavya jinabhakti mahotsavapUrvaka hakaDeThaTha sabhAnI vacce. saddharma saMrakSaka pUjyapAda gurUdeva kamalasUrIzvarajI mahArAjAnA pAvana haste.. sUrimaMtranA dAnapUrvaka.. pU. paM. dAnavi. ma.sA.ne pU. labdivijayajI ma.sA. nI bhavyAtibhavya AcArya padavI thaI. teozrI pU. dAnasUrIzvarajI mahArAjA ane pU. labdhisUrIzvarajI mahArAjAnA nAme N) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasiddha thayA. A padavInI vizeSatA e hatI ke. A padavImAM pUjyazrInA upakArothI bhAvita banelA kaTosaNanareze paNa A mahotsavamAM kRtajJabhAve dhanarAzi arpaNa karI hatI. teoe kaTosaNa narezane pratibodha pamADI paryuSaNa mahAparvanA divasomAM 8 amArInuM pravartana karAvyuM hatuM ane pharamAna lakhI ApyuM hatuM ane jyAM sudhI kaTosaNa nareza hatA tyAM sudhI dara varSe paryuSaNamAM 8 divasa amArI pravartana karAvI jaina dharmanI patAkA laherAvI. vizeSa pU. labdhivijayajI ma.sA.ne gaNipadavI, paMnyAsapadavI, upAdhyAyapadavI ane AcAryapadavI ema cAra cAra padavI eka divase prApta thaI hatI A teonA prabala puNyodayanuM sUcaka hatuM. AcAryapadavI pachI gurUsevAmAM tatpara teo gurUdevanI sAthe ja vicaryA ne.. pUjyapAda kamalasUrIzvarajI mahArAjA jalAlapuramAM svargavAsa pAmyA tyAM sudhI teonI parama samAdhi ane zreSTha sevAthI emaNe potAnI jAtane dhanya banAvI. sUrimaMtranI pAMcepAMca pIThIka vidhipUrvaka ArAdhI teo parama prabhAvaka sUrizreSTha banyA. teone vAsakSepanA prabhAvathI tyAre ane Aje paNa sarvatra labdhine nirvighnatAno anubhava thato hato. teozrInA aneka ziSyo hatA. jemAM 6-6 prabhAvaka ziSyoe AcAryapadavI prApta karI. apUrva zAsana prabhAvanAo karI hatI. * jemAM prathama hatA guNothI gaMbhIra parama vyAkhyAtA pa.pU. A.bha. gaMbhIrasUrizvarajI ma.sA. to | ki dIka ha ha ha ha ha ki ki uki ki chI chI pI (0) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * mahesuranA mahArAjA paNa jemanA pravacanothI prabhAvita hatA ne korTano TAIma paNa jemanA pravacana mATe badalavo paDyo hato tevA dakSiNa dezoddhAraka vyAkhyAna vizArada AcAryadava lakSmaNasUrizvarajI ma.sA. e bIjA AcArya hatA. * kavikulatilaka prabhAvaka, saMskRta vizArada pa.pU.A.bha. zrI bhuvanatilakasUrizvarajI ma.sA. tRtIya ziSya hatA. * adhyAtmayogI, jitendriya AjIvana gurUkelavAsI evA pa.pU.A.bha. zrI jayaMtasUrizvarajI ma.sA. caturtha ziSya hatA. aneka vikrama sarjaka kAryonA preraka, nizrAdAtA, takanipuNamati, mahApuNyavaMta AjIvana gurukulavAsI labdhisUrizvarajI ma.sA.nA manane jItanArA siddha bhaktAmara stotra, sUrimaMtranI siddhi meLavanArA, bahuzruta, vidvAna, pUjya gurUdevazrI vikramasUrizvarajI ma.sA. temanA paMcama ziSya hatA. * teo zrImanA chaThThA AcArya ziSya hatA samatAsAgara, zAMta tapomUrti, vidvAna, madhura vyAkhyAtA pU. A.bhagavaMta navInasUrizvarajI ma.sA. jeo pUjya gurUdevazrI vikramasUrizvarajI ma.sA.nA moTAbhAI paNa hatA. Ama prabhAvaka 6-6 AcAryo emaNe jinazAsanane ApyA hatA. teonA ziSya-praziSyamAM jeonA sAnidhyamAM, satata vaimAnika deva hAjara rahetA evA mahimAvaMta pa.pU.paM.pravara mahimAvijayajI ma.sA. paNa hatA. pUjyazrInA AtmadaLanI unnatAthI AkarSAyelA vaimAnika devatAe | ka vIka ha ha ha ka vIra uhi ra ra ra ra ra ra ra ra ra di dara |i PD) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahimA vijayajI ma.sA. nA mAdhyamathI vizuddha saMyamI pU. labdhisUrizvarajI ma.sA.nI vAsakSepa pUjA sinoramAM karI hatI jenA ghaNA sAkSI hatA. mallavAdI sUrIzvarajI viracita atikaThaNa ane tarkakarkaza padArthothI bharapUra dvAdazAra nayacakra nAmanA vizALakAya graMthanuM 16-16 varSanA pracaMDa purUSArtha dvArA pUjayazrIe saMzodhana ane saMpAdana karyuM hatuM. cAra-cAra bhAgamAM vaheMcAyela e dArzanika graMthanuM vimocana karavA tatkAlIna uparASTrapati vidvAna sarvapallI rAdhAkRSNan dAdara, muMbaI padhAryA hatA. 77 varSanI jaipha vaye. 4 DIgrI tAvamAM paNa rAdhAkRSNanajInI vinaMtithI pUjaya labdhisUrizvarajI ma.sAhebe saMskRta bhASAmAM vA (poNo) kalAka akhkhalita pravacana ApyuM tyAre uparASTrapati mugdha banI gayA hatA ne kahyuM hatuM "RSiyoM kI bAta bahuta sunI magara Aja svayaM RSi ko maiMne sunA". aneka dIkSA, pratiSThAo, cha'ripAlita saMgho, upadhAna Adi dvArA teozrInA pAvana haste saMghanA seMkaDo zAsana prabhAvaka kAryo thayA hatA. pAlItANAmAM divyasaMketa dvArA goDI pArzvanAthanI pratiSThA sakala saMghe teozrInA varada haste karAvI hatI tyAra pachI pAlItANAmAM sukhazAMti phelAI hatI. teozrInA prabhAvaka pavitrane vizuddha saMyamI jIvananI keTalIka tejasvI tavArIkho.. pU. labdhisUrizvarajI ma.sA. nI nizrAmAM phalodhithI jesalamera ane khaMbhAtathI pAlitANAno cha'ripAlita saMgha zAsana prabhAvanAvALo banyo hato. | iri hari vI ke phi vIra vIka uki ra ra ra ra ra ra ra ra ra ka rI 2) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ki jaDa thI jI ha ha ha ha ha ha ha ha ha ha hari hari hari |i * rojano navIna saMskRta zloka racavAno emano niyama hato. emanI DAyarImAM noMdha maLe che ke mane yAda nathI meM kyAreya koInI niMdA karI hoya. AcArya padavI vakhate paNa temaNe evo niyama grahaNa karyo hato ke koIne kaTuvacana kahevuM nahIM. ane kahevuM paDe to mAre 7 navakAra gaNavA. chANImAM trijagadagurUzAsanAya nama: eTalI paMkti upara emaNe 6-6 mahinA pravacana karyA hatA. 'hI aura bhI AvA ekAkSaranA viSaya para mArmika anekAMtavAda para temaNe dilhInA rAmA thiyeTaramAM jAhera pravacano karyA hatA. maMdiranA rASTrIyakaraNane ne devadravyane rASTrIyakoza jAhera karavA mATe nimAyela AyaMgara kamIzananA 10-10 vakIlo ane jajonI beca samakSa dhAradAra savAlonA tarkabaddha zAstrIya javAba ApI emane tamAmane mugdha karI dIdhA hatA ne kALo kAyado kALamAM dharabAI gayo. kaDavA paTela jJAtimAM janmelI dIkarIone 'bhU pItI (pANImAM DubADI mAravAno) karavAno nirdaya kurivAja emanA asarakAraka upadezathI kAyama mATe nIkaLI gayo. paMjAbamAM eka ja beThake emaNe saMskRtamAM 24 caityavaMdana ane 24 thoyanA joDA racyA hatA. emanA pravacanothI mAMsAhAra tyAga ane ahiMsAnA saMdezAo jagadravyApI banyA hatA. hara ki ki ki ki ki ki ki dIka ka ra ki & ki ura ki ki | R) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaka bIka chIka ka ka ki chIka phi hi ki di dITha ki hi ki chIka ka ka ki ki | teozrI pAse sva-paragacchanA aneka munipuMgavo ane sUripuMgavo prAyazcita grahaNa karatA hatA. pU. kailAsasAgarasUrizvarajI ma.sA. ane pU. kalApUrNasUrizvarajI ma.sA. ane khuda pU. rAmacaMdrasUrizvarajI ma.sA. paNa jeone potAnA upakArI gurUvaMta mAnatA hatA. jaina saMghanA teo eka ajoDa zAsana prabhAvaka ane ajAtazatru mahApurUSa hatA. emanuM aSTamIzazIsamAna bhAla hatuM. samacaturasa cAre khuNethI sarakhuM dehanuM mApa hatuM. hAthI jevI cAla hatI, siMha jevuM sattva hatuM, karuNA jharatA nayano hatA. jeonA labdhinAmamaMtrathI Aje paNa sarvakAryo siddhine vare che. aMtima avasthAmAM jeozrInA nADInA dhabakArAmAM paNa ajaina DaoNkTaroe "arihaMta - arihaMta' no dhvani sAMbhaLyo che. jeozrIno guNAnurAga, jinabhakti, gurubhakti, zrutabhakti, kavittva, saraLatA vagere sAnubaMdha guNono vAraso emanA samudAyamAM jIvaMtarUpe dekhAya che. pUjyazrIe gujarAta, mAravADa, rAjasthAna, mahArASTra, uttarapradeza, paMjAba jevA sthaLoe ugra vihAra karIne zAsana prabhAvanA karI hatI. emanA aMtima be comAsA muMbaI lAlabAgamAM thayela hatA. saM. 2017nA aMtima comAsAmAM vyAdhithI deha gherAyola hato. vyAdhithI vyathita banelA dehamAM paNa emano AtmA uttarAdhyayana ra ra ra ra ra ra ra ka cha8 ki cha8 8 8 8 8 8 ka ka ka ka | Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hi uha ki kIka ki ki bIka chUTa lIka thaI phi vIra ka ka ka ka ra | sUtranA svAdhyAyamAM lIna banyo hato. chellA eka mAsa sudhI emanuM citta namaskAra mahAmaMtramAM dhyAnamaya ane samAdhi dazAmAM hatuM. emanA romeromamAM arihaMtano nAda guMjato hato. aMtima samayanI ArAdhanAmaya sthitimAM pa.pU.A. labdhisUrIzvarajI ma.sA. lAlabAga jaina upAzrayamAM sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAnI upasthitimAM saMvata 2017nA zrAvaNa suda 5 ne divase kALadharma pAmyA hatA. muMbaInA lAlabAgamAM pUjyazrInuM smRti maMdira emanA darzana, vaMdana mATe gurUbhaktinA pratIka samAna nirmANa thayuM che tathA bhAratanA ghaNA zaheromAM gurUmaMdira banyA che. pUjyazrI zAsana prabhAvaka, kavikulakirITa, jaina ratna, vyAkhyAna vAcaspati, vAdi vijetA, gacchanAyaka, svAra kalyANanA puraskartA jevA vizeSaNothI jaina samAjamAM teo amarakIrtine varyA che. emanuM jIvana eTale ratnatrayInI ArAdhanA, paMcAcAranI pavitratA, zAsana prabhAvanAnI sAthe samyakajJAnanA pracAranuM namUnedAra daSTAMta che. emanI kavi pratibhA, zruta bhaktino paricaya prakAzita-saMpAdita graMthonA AdhAre maLe che. kAvya-bhakti-nyAya-vairAgya ane gItonI racanAthI emanuM jaina sAhitya arvAcInakALamAM noMdhapAtra che. emanA kAvyomAM "gajhala'nA prayoga paNa dhyAna kheMce che. gujarAtI gajhala uparAMta saMskRtamAM gajhalano prayoga karIne bhASA prabhutva ane pAMDityano paricaya karAve che. emanA aMtaramAM UMDe UMDe vairAgya bhAvanuM nirmaLa jharaNuM vahetuM hatuM. pariNAme nispRhabhAve saMyama jIvana ujamALa karIne sakala saMghane preraNA srota banyA cho. ( TO Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjyazrI 58 varSano dIkSA paryAya ane 77 varSanuM AyuSya hatuM. duSama, suSama kALamAM AtmonnatinuM zikhara sara karIne saune preraNA ApI kALadharma pAmyA hatA. emanI pAlakhImAM paNa apAra janamedanI joDAI hatI je emanA pratyenI AsthA zraddhAnI supratIti hatI. emanA jIvana caritrane vizeSa vistRta jANavuM hoya to kavikulakirITa yAne sUrizekhara bhA. 1-2 kamala prabaMdha saMskRta kAvya - mRtyuMjaya saMskRta kAvya, traNa prabhAvaka purUSa, kamala parAga, labdhi AMtara vaibhava, prabhAvaka sUrideva, divyavibhUti, labdhisUri janmazatAbdI vizeSAMka, kalyANa vizeSAMka, sevA samAja vizeSAMka, labdhi bAyogrAphI (aMgrejImAM) labdhi yazogAthA, labdhi saurabha, labdhi prabaMdha, sArvabhaumanA zaraNamAM, ajAta zatru, sAIna vItha DIvAIna Adi pustako che. guNamaya, guNAnurAgI te mahA purUSane eka ja vinaMtI ke emano guNAnurAgano vAraso amane sahune prApta thAya. pU. zraddheya A.bha. yazovarmasUri ma.sA.nA AzIrvAdathI saraLa svabhAvI pU.A.bha. gurUbhagavaMta padmayazasUrizvarajI ma.sA.nI preraNAthI A laghu jIvana caritra A lekhana dvArA emanA jIvananI guNa gAthA gAI mArA jIvanane paNameM kRtArtha karyuM che. - ajitayazasUrizvarajI ma.sA. Jain Educationa International U For Personal and Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM hrIM namo nANassa prastAvanA keTalAka mitro ane snehIoe prasaMgopAta rAtribhojana tyAga vize zAstrIya AdhAra ane vicAro aMge pRcchA karI hatI. tenA pariNAma svarUpe A viSayanuM saMzodhana karIne rAtribhojana mImAMsA pustakanuM saMpAdana karavAmAM AvyuM che. rAtribhojana vize keTalAka muni bhagavaMtoe pustikAo pragaTa karI hatI teno abhyAsa karIne jarUrI vicAronI noMdha karavAmAM AvI hatI. jaina darzana ane jainettara darzanonI rAtribhojana vizenA vicAronA saMdarbhamAM pragaTa thayelA graMthone AdhAre viSayanA vicAronuM nirUpaNa karyuM che. ? vAre va rAtribhojana mImAMsA pustakanI vizeSatA vicArIe to temAM apragaTapragaTa navarAsa kRtionI mAhitI ApavAmAM AvI che. teno AdhAra paNa viSayanA samarthanamAM dRSTAMtarUpe samajavA mATe upayogI che. rAtribhojana vize pragaTa sajAya svarUpanI sAta kRtionI mAhitI ApI che. Avazyaka kriyA tarIke pratikramaNamAM sajjhAyanuM sthAna che te dRSTie sajjhAya dvArA rAtribhojana tyAganI mAhitI paNa bhavyAtmAone preraNArUpa bane che. rAtribhojana narakanuM dvAra che e vize vicArIne narakanI vedanAno paricaya ApavAmAM Avyo che. rAtribhojana pApa nahIM, mahA pApa che. tenA sevanathI AtmA tiryaMca ke naraka gatinA AyuSyano baMdha kare che tenA saMdarbhamAM narakanI mAhitIno samAveza karyo che. A pApAcaraNanI tIvratA-maMdatAne AdhAre durgatino baMdha thAya che. Jain Educationa International ahiMsA paramo dharma - nA siddhAMtamAM jIvadayAnuM pAlana, jIvonuM rakSaNa ane jayaNA mahattvanI gaNAya che. rAtribhojanathI jIvadayAnuM pAlana ane rakSaNa thAya che. vinA mUlye ahiMsA dharmanuM pAlana karavAno A niyama AcAramAM vATa hATa I For Personal and Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ in - jika i iha ki ki ka ka hi ki ki ura zI hi ki chI chI chI chINI pariName to jIvanamAM dayA bhAvanAnI vRddhi thAya, jIvadAyanuM zubha nimitta samakitanI zuddhi-vRddhimAM paNa pUraka bane che. kITANuzAstramAM (mAIkrobAyolojI) sUkSmAtisUkSma jIvonI mAnyatA che je carmacakSuthI joI zakAtA nathI. jJAtI bhagavaMtoe potAnA sarvemata evA kevaLajJAnathI A svarUpa jANIne rAtribhojanano jIvadayA pAlananA saMdarbhamAM niSedha karyo che. samAjamAM loka pracalita vAta che ke jeno rAtribhojana karatA nathI. A vicArane ApaNe samarthana ApavA mATe tyAgano niyama svIkAravo joIe. jainanuM lakSaNa rAtribhojana tyAgamAM che. anAdikALathI jIvAtmAne AhAra saMjJA vaLagI che. tenuM aMzataH niyaMtraNa karavAthI dharma ArAdhanAmAM svasthatA prApta thAya che. rAtribhojana vizenI pragaTa pustikAomAM kathAono samAveza thayo che. te uparathI rAtribhojana mahApApa-naraka dvAra, tiryaMcano avatAra vagerenI spaSTa mAhitI maLe che. pragaTa pustikAomAM AhAra mImAMsA, AhAra vivekano samAveza karyo che. rAtribhojana eTale AhAra saMjJAnI tRpti. temAM bhakSAbhakSanA vicAro paNa jANavA jarUrI che. bhakSAbhakSanuM jJAna prApta thavAthI rAtribhojana uparAMta abhakSa padArthono tyAga karavAthI vizeSa lAbha thAya che. dharmanI vividha vyAkhyAo ane vicAro che temAM mULabhUta rIte viratidharma eTale tyAga bhAvanA ane sahanazIlatAno samAveza thAya che. tyAga ane sahanazIlatAnA guNa vagara dharma thaI zake nahi mATe A guNanI vRddhi e ja sAco dharma che. bhakSAbhakSa, tyAga viratidharmanuM pAlana karavAthI dehazuddhi ane aMte Atmazuddhi thatAM AtmA potAnA svarUpa prAptimAM vikAsa sAdhI zake che. cAra purUSArthamAM dharma purUSArtha prathama che. tenAthI mokSanI sAdhanA karavAnI che. te mATe zAstrokta niyamonuM pAlana karavAno purUSArtha jarUrI che. paMcAcAranA pAlanamAM vIryAcAra che. vIryAcArathI ja dharmapurUSArthanI sAdhanA thAya. A purUSArthanI tIvratA vadhe to ja mokSa najIka pahoMcavAnI kSamatA prApta thAya. mATe C hara hara uhi ka vIra vIka ra ra vIra ra rIDara vIra zira ra |i CID Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ briITa ra chI chI chI chI chI chI chI chI hari re ra ka ka ka ka ka vIra vari | rAtribhojana tyAgano laghu purUSArtha jIvanamAM AdhyAtmika vikAsa mATe pAyArUpa banaze. - pa.pU.AcAryadevazrI labdhisUrIzvarajInI 50mI puNyatithinA varSamAM rAtribhojana mImAMsA pustaka pragaTa karavAnI yojanA sAkAra thaI che te zubha nimitte nIcenI mAhitI pragaTa karavAmAM AvI che. saMvata 2067nA varSamAM zrA. su. pano divasa eTale temanAtha prabhuno janmakalyANaka dina ane Aja zubhadina eTale kavikulakirITa AcArya deveza zrImad vijaya labdhisUrIzvarajI ma.sA.nI 50mI puNyatithinA mahotsavanI ujavaNI nimitte vividha gAma, nagara ane zaheromAM guNAnuvAda ane anya kAryakramonuM Ayojana thayuM hatuM. pariNAme dAdA gurUdeva labdhisUrIzvarajI ma.sA. nA nAmanuM puNya smaraNa karIne bhaktoe abhUtapUrva gurUbhaktino nAda gUMjato karyo hato. sAmAyika, jApa, spardhAo, tapa, praznottarI Adi aneka anuSThAno yojAyA hatA. dareka sthAnomAM jinabhakti mahotsavo thayA. gurUsmRti nimitte pustaka prakAzana dvArA emanuM puNya smaraNa ciraMjIva banyuM che. tevI ja rIte beMglora madhye pa.pU.A.bha. rAjayazasUrIzvarajI ma.sA.nA AjJAnuvartinI mAtRhRdayA sA. varyA sarvodayAzrIjI ma.sA.nA praziSyA sA.pU. maitrIyazAzrIjI ma.sA. 50 upavAsa dvArA, ekAdazAMgapAThI sA.varyA pU. ratnacUlAzrIjI ma.sA.nA ziSyA pU. prajJakSiyazAzrIjI ma.sA. vardhamAna tapanI 10mI oLI dvArA tathA zAsana prabhAvikA sA. varyA pU. vAcayamAzrIjI ma.sA.nA (bena ma.sA.) nA praziSyA sA.pU. sarvezvarIyazAzrIjI ma.sA. 111 upavAsa dvArA tathA muMbaI madhya pa.pU. A.bha. yazovarmasU. ma.sA.nA AjJAnuvartinI sA. varyA pU. vinItamAlAzrIjI ma.sA.nA praziSyA sA.pU. vikAsamAlAzrIjI ma.sA. vardhamAnatapanI 100mI oLI dvArA tathA pa.pU. mAtRhRdayA sA. varyA sarvodayAzrIjI ma.sA.nA praziSyA pU.sA. kuMjanayazAzrIjI ma.sA. vardhamAna tapanI 100mI oLI dvArA tathA aneka sAdhvIjI ma.sA. 50 AyaMbIla dvArA A suvarNa varSe dAdA gurUdevanA caraNe tapanA sumanonuM zira ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ] Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarpaNa karyuM. vizeSa suvarNa varSe muMbaImAM 50mAsakSamaNa tathA samasta bhAratamAM zrA. su. 5 nA upavAsanI varSA varasI kalpanAtIta A upavAsanA sumanonI sugaMdhe cAre bAju labdhi-labdhinI suvAsa phelAvI dIdhI. kamala prabaMdha saMskRta kAvya, traNa prabhAvaka puruSa, kalama parAga, mRtyuMjaya saMskRta kAvya, labdhi AMtara vaibhava, kavikulakirITa yAne sUrideva, prabhAvaka sUrideva, divyavibhUti, labdhisUrI janma zatAbdi vizeSAMka, kalyANa smRti vizeSAMka, sevA samAja smRti vizeSAMka, labdhi bAyogrAphI, labdhi yazogAthA, labdhi saurabha, labdhi prabaMdha, sArvabhomanA zaraNamAM, ajAtazatru, sAIna vitha DivAIna, zAzvata sugaMdha, Adi aneka pustakomAM pU. dAdA gurUdevano mitAkSarI tathA vizeSa jIvana caritranI prApti thAya che. gurU guNa gAvAno amUlya avasara 50mI puNyatithie prApta thayo te emanA ziSya-praziSya ane hajAro lAkho bhaktone mATe gurUbhaktino suvarNa mahotsava banIne eka aitihAsika prakaraNanuM sarjana thayuM che. gurU mahimAnuM zabdomAM varNana na thaI zake, zabdo mAtra eka pratika samAna che. sAkSAt gurUno jene paricaya che te to emanA nAma mAtrathI gadgad kaMThe smaraNa vaMdana ane bhAvathI anumodanA karIne gurUbhakti pradarzita kare che. A suvarNa mahotsavanA anusaMdhAnamAM "rAtribhojana mImAMsA' pustaka taiyAra thayuM che. tenA prakAzana mATe muMbaInA lAbhArthIoe pustaka prakAzanamAM Arthika sahayoga Apyo che. emanI hArdika anumodanA karavAmAM Ave che. sukRtanA sahabhAgI zreSThIono alaga pAnA upara nAmollekha ane phoTAo pragaTa karavAmAM Avyo che. zreSThIonA AsukRtamAM lAbha sarvasAdhAraNa janatAne prApta thAya ane rAtribhojanamImAMsA dvArA zAstra vacana - jinavANI samajIne rAtribhojananA tyAgano niyama svIkArI mAnavajanmamAM A mahAna sukRta dvArA Arogya, samakita, sadgati ane mokSa (parama gati) prApta kare evI zubha bhAvanA vyakta karavAmAM Ave che. vizeSa beMglora madhye sA. sarvezvarIyazAzrIjI ma.sA.nA 111 upanA pAraNA nimitte 2000 vyaktioe AjIvana ri hari 8 9 B 8 9 Ta pha ? ? ? ? kri ra ra ra ra ra ] N Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - bira bIra hara hara hITa phi vIka vIra hara brIpha ri I ra vIra chI chI chI chI chIka | rAtribhojana tyAgano niyama laI tapadharmanI anumodanA karIe anumodanIya ItihAsa banyo. rAtribhojana mImAMsAnuM pustaka jJAnarUpI prakAzapuMja prasAra karAvIne AhAra saMjJAnA niyaMtraNa dvArA jIvanamAM sAttvikatAnI vRddhi dvArA AtmAne nirmaLa kare evI zubhecchA saha A pustaka pragaTa karyuM che. rAtribhojanamImAMsA pustakanI rUparekhA nIce pramANe che. prathama prakaraNamAM jaina darzananA vividha graMthone AdhAre rAtribhojananA | 16 pustakonI mAhitI-vicAronuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. te uparathI rAtribhojana tyAgano vicAra jaina darzananI daSTie siddha thAya che. bIjA prakaraNamAM rAtribhojana vize pragaTa-apragaTa 9 rAsa kRtiono paricaya ApavAmAM Avyo che. rAtribhojana vize pragaTa thayela sAhityamAM rAsa kRtionI mAhitI nathI. A pustakamAM A vize mAhitI ApavAmAM AvI che. trIjA prakaraNamAM rAtribhojananI sAta sajhAyano saMcaya karavAmAM Avyo che. A sajhAya racanA dvArA dRSTAMta sahita rAtribhojana tyAgano mahimA gAvAmAM Avyo che. A viSayanI pragaTa pustikAomAM sajhAyano ullekha nathI jeno ahIM saMcaya karavAmAM Avyo che. cothA prakaraNamAM rAtribhojananI 6 kathAono saMcaya karyo che. kathAnuyoga e dharma tattvanA vicAronA pravezadvAra samAna che. kathAnA mAdhyamathI rAtribhojanano mahimA ane tenA tyAganA niyamanuM samarthana karavAmAM AvyuM che. anya pragaTa pustikAomAM AvI kathAono samAveza thayo che. pU. jitaratnasAgarajInA pustakamAM kathAnI sAthe tene lagatAM citro ApavAmAM AvyA chaThThA prakaraNamAM jainettara darzanamAM rAtribhojananI je mAhitI che teno saMcaya karavAmAM Avyo che. te uparathI spaSTa thAya che ke rAtribhojana tyAga e For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra ri ura vara ki ra ki ki ura ra vIra Ti Ta Ta ka ra ki ITa phi| mAtra jaina darzana nahi paNa jainettara darzana paNa svIkAre che. pavapurANa, yogavaziSTha, yajurveda, auktika, skandapurANa, vaidika darzana vagere graMthonA vicAro pragaTa karavAmAM AvyA che. sAtamAM prakaraNamAM rAtribhojana tyAganA samarthanamAM Ayurveda ane vijJAnanI dRSTie mAhitI ApavAmAM AvI che. kaLikALanA lokone dharma karatAM vijJAnanI rIte samajavAnI eka navI rIta pracalita thaI che. dharmane dharma rIte samajavo joIe tema chatAM vijJAna ke ArogyanI dRSTithI rAtribhojana tyAgano svIkAra karavAmAM Ave to paNa lAbha ja che. prakaraNa AThamAM rAtribhojana tyAga karavAnA zAstrIya AcAra vize pragaTa thayelI pustikAono saMkSipta paricaya ApavAmAM Avyo che. prakaraNa navamAM rAtribhojana vize praznottarano samAveza karavAmAM Avyo | prakaraNa dasamAM be bolanI TUMkI noMdha rAtribhojananA niyamano svIkAra karavA mATe dharma-Arogya ane vijJAnanI dRSTie svIkAravA mATe anurodha karavAmAM Avyo che. rAtribhojana mImAMsA pustakanA saMpAdanamAM upayogamAM levAyelA pustakonI sUcI ApavAmAM AvI che. teno paNa abhyAsa A viSayanA vicArone poSaNa ApavAmAM (samarthana) upayogI nIvaDe tema che. gurUkRpA" pa. pU. AcArya labdhisUrIzvarajIne koTI koTI vaMdana". C hara hara ha ha ha ha ka vIra ra ra ra ka ka ra Ta Ta Ta Ta | (M Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hari ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra vIra anukramaNikA. 114 vigata prastAvanA rAtribhojana vize jaina darzananA vicAro 2. rAtribhojana vize rAsa kRtionI mAhitI 49 3. rAtribhojana sajhAya racanAonA saMdarbhamAM 4. rAtribhojanano mahimA darzAvatI kathAo 143 5. narakanI vedanAnuM varNana 1pa4 rAtribhojana aMge jenettara darzananA vicAro 164 7. Ayurveda tathA vijJAnanI daSTie rAtribhojana tyAga 174 rAtribhojana vize prakAzita pustikAo - saMkSipta noMdha 179 9. rAtribhojana praznottara 10. be bola 1 88 hi ki iri ura zahi ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra | VII Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phi phi hi ki brITa ka hITa hi ha ha ki dITha ka ra Ta | prakaraNa 1 1. rAtri bhojana vize jaina darzananA vicAro rAtri bhojana - kevalajJAnInI dRSTie rAtribhojananA aneka doSo che. kevaLajJAnI paNa kahI zake tema nathI. jJAnanA pAMca prakAra che matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna ane kevaLajJAna. tattvArthasUtranA prathama adhyAya 29 sUtra sarvadravya paryAyaSa kevalaNya' jagatanA sarva padArtho (dravya-vastu) ane tenA paryAyanuM saMpUrNa jJAna hoya te kevaLajJAna che. kevaLajJAnI eTale sarvajJa. kevalajJAnI eTale bhUta, bhaviSya ane vartamAnanuM saMpUrNa jJAna dharAvanAra mahAtmA cAra dhAtI karmono kSaya thAya tyAra pachI loka-lokottara prabhAvazALI kevaLajJAna utpanna thAya che. kevaLajJAna eTale rAga ane dveSathI saMpUrNa mukta thayelA yogIonuM nirvikalpa atindriya jJAna. teno koI bheda nathI. A prakAranuM jJAna dharAvanAra paNa jo rAtri bhojananA doSa eTalA badhA che ke te kahevA asamartha che to pachI doSonI paraMparA keTalI haze? pUrvAcAryo ane vidvAnoe graMtha racanAmAM je mAhitI jaNAvI che te jANIne ja tenA tyAgano daDha saMkalpa e ja AtmAnA sukhanI cAvI che ane temAM ahiMsA paramo dharmanuM pAlana che. sarvajJa paramAtmA rAtri bhojana vize to jaNAve che ke divase paNa aMdhArAmAM ke sAMkaDA moMDhAvALA vAsaNamAM jamavAthI rAtri bhojanano doSa lAge che. sarvajJanA vacananI zaMkA-rahita banIne svIkAra e jinAjJA - jinAjJAnuM pAlana e sarvottama dharma. 1) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |Ira dhIra ghara chI chI chI chI chI chI chI vIra hura ra ra ra chI chI chI ] rAtri bhojananA tyAgamAM je lAbha rahelo che te sarvajJa bhagavaMta sivAya koI kahevA samartha nathI. 1. AcArAMga sUtra AcArAMga sUtramAM pAMca mahAvrata saMbaMdhI 25 bhAvanAo saMbaMdhI sUtrapATha che. temAM pahelA mahAvratanI bhAvanAmAM nIcenI mAhitIno ullekha thayo che. aNAloIyayANa bhoyaNa | A paMktino artha joIe to aNAlocita eTale ke dekhAya nahi tyAre anna-pANI paNa na levAya e pramANe bhAvanA che. ahAvare paMcama bhAvanA-AloDaya pANa bhoyaNa bhoisa nigUMthe jo aNAlodaya pANa bhoyaNAI kevalI bUyA enAthI jIvono ghAta thAya che ema kevalI bhagavaMta kahe che. zrI AcArAMga sUtra saMpAdaka : vikramasena vijayajI jo cha kAyanA prANIomAMthI koI eka kAyane paNa AraMbha kare che te chae kAyano AraMbha kare che. je eka Azrava dvArane khole che te badhA AzrayasthAnane kholAvavAvALo che. jema vratano svIkAra karyo hoya evo puruSa eka prANAtipAta AzravasthAnane seve to puruSa svayaM lIdhelI pratijJAno lopa karI asatya bhASaNarUpa bIjA Azravane khole che tathA je prANIne haNe che tenI anumati te jIve ApI nathI. tethI adattAdAnanuM sevana thAya che. sAvaghane grahaNa karavAthI parigrahI 2) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ki ki ITa Ijha ITa I ra ka ka ra ra ra ra ra ra ra ra | thAya che. parigrahI hovAthI te maithuna ane rAtri bhojananuM paNa sevana | kare che. vivekI puruSa A bhogono tyAga karI zuddha saMyamanI pAlanA kare che te karmakSaya karI mokSane prApta kare che. 2. dazavaikAlika sUtra A sUtranA racayitA caudapUrvadhara zrI zayaMbhavasUri che. sAdhusAdhvIjIone saMyama jIvanamAM utkRSTa ArAdhanA dvArA Atma vikAsamAM ananya preraNArUpa che. vikAla - divasano chello prahara, vikAle racAyeluM ane daza adhyayanamAM vistareluM hovAthI e dazavaikAlika nAma dharAve che. zrI zayaMbhavasUrie sAtamA AtmapravAda pUrvamAMnA cothA adhyayana pajIvanikAya' ne AdhAre racanA karI che. rAtribhojana aMgenA saMdarbhamAM dazavaikAlika sUtranA vicAro Agama kALanA eTale prAcIna che. A aMgenI mAhitI nIce pramANe che. adhyayana - 3, gAthA - 2. usiya kiyagaDa niyAga - mabhiDANi ya: rAIbhare siNANe ya gaMdhamale ya vayaNe rAI sAdhuone je je anAcarita che te dekhADatAM kahyuM che coppana bAbata AcaraNa karavA yogya nathI. temAM pAMcamuM anAcarita rAtri bhojana che. AgalA divase vahoravuM ane divase vApareluM vagere 4 bhAMgAmAMthI 3 bhAMge rAtri bhojana che. AgalA divase vahorI atre pAse rAkhela hovAthI divase vAparavA chatAM rAtri bhojanano doSa lAge. e ja pramANe divase vahoreluM rAtre vApare, rAtre vahoreluM divase vApare ane rAtre vahorAveluM rAtre vApare to rAtri bhojanano doSa lAge che. di ka ka ka ka ka ka ka ka vIha ka ka ra thI ki u u | Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - -- - - adhyayana - 4, gAthA - 6 Au cittamatamaFkhAyA aNagajIvA paDho sattA annatya satya - pariNaeNe dA. ahAvare chaE bhaMte vaye savAo rAIbhoyaNAo veramaNaM, savva bhatte! rAIbhoyaNe paccakakhAmi asaNe vA pANe vA khAImevA sAIme vA... artha : cAra prakArano AhAra - azana, pAna, khAdima, svAdima - huM svaye rAtre khAIza nahi. rAtre khAtAM evA bIjAone anumati ApIza nahiM. jAvajajIva sudhI trividha trividha mana, vacana ane kAyAthI A vrata svIkAruM chuM. rAtri bhojana cAra prakAre che : dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI. gurU sAkSIe te pApathI pAcho pharuM chuM. niMdA karuM chuM. gaha karuM . mArA AtmAne vosirAvuM chuM. A rIte pAMca mahAvrato ane rAtribhojana viramaNa chaThuM vrata Atmahitane mATe svIkArIne huM vicaruM chuM. adhyayana - 6, gAthA 25-26 udaulla bIa-saMsata pANA nivaDiyA mahi diA tAMI vivaz2ijjA rAotattha kahe care? (25) e ca dosaM darNa nAyapuNa bhAsie savvAhAre na bhujaMti nigUMthA rAIbhoaNa. (26). rAtre gocarI jatAM te AhAra, pANIthI bhIMjAyelo hoya tathA anAjAdibIjothI mizra hoya temaja rastAmAM pRthvI para saMpAtima (uDatA) Adi prANIo rahetA hoya, te divase to tyAga karI zakAya paNa rAtre teno tyAga karIne kema cAlI zakAya? A pUrvokta doSo (4) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtribhojanamAM dekhIne jJAtaputra zramaNa vardhamAna svAmIe kahyuM che ke sAdhuoe sarvathA cAra prakArano AhAra rAtre khAvo nahi. (adhyayana - 8 gAthA - 28) atyaMgaryAmi AIcce puratthA aNuggae, AhAra mAIya savaeN maNasAvi na patyae ra8. 3. rAI bhojana vrata sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtone vaDI dIkSA samaye vaDI dIkSA chaThTha rAtri bhojana vrata paNa uccarAvAya che. pAkSika sUtramAM A vratanA aticAranI AlocanA karavAmAM AvI che. Atmatattva vicAra graMthamAM A. lakSmaNasUrie samyaka cAritranA vratamAM nIce pramANe jaNAvyuM che. sarvavirati cAritra grahaNa karanAre pAMca mahAvrata uparAMta chaThuM rAtri bhojana viramaNavrata paNa avazya levAnuM hoya che. A vratamAM yathAvat jIva sarva prakAranA rAtri bhojanano tyAga karavAmAM Ave che. zrI dazavaikAlika sUtramAM kahyuM che ke dharatI para keTalAka trasa ane sthAvara sUkSma jIvo vividharUpe hoya che e jIvonAM zarIra rAtre dekhI zakAtA nathI to IsamitipUrvaka rAtre gocarI mATe to zI rIte jaI zakAya? vaLI pANIne kAraNe dharatI bhInI rahe che. tenA para bIja, kIDI, kIDA paNa paDelA hoya che. A jIvonI hiMsAthI divase paNa bacavuM muzkela hoya che tyAre rAtre to khavAya ja kyAMthI? eTale rAtre calAya zI rIte? A badhA doSo joIne jJAtaputra arthAta zramaNa bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke nigraMtha sarva prakAranA AhArano rAtre bhoga na kare. ii cha i iri ri ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra | Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dara vara rAtrie bhojana taiyAra karatAM, khAtAM ghaNA sUkSma jIvo kuMthuA Adi UDatAM marI jAya che, bhojana dUSita thAya che eTale rAtri bhojanano tyAga karavo joIe. dharmasaMgraha bhA. 1, pA. 207mAM nIce pramANeno ullekha maLe che. jIvANuM kuMthumAiNa, ghAyaNaM bhALaghoLAIsu / emAi rayaNI bhoyaNa-dIse No sAhiuM taraha II (prabodha TIkA pA. 242) 4. ratna saMcaya ratnasaMcaya graMthamAMthI rAtribhojana aMgenA vicAro prApta thAya che. A graMthanI racanA aMcalagacchanA guNanidhAnasUrinA ziSya harSanidhAnasUrie karI che. A graMthanI bhASA prAkRta che. graMthano racanA samaya prApta thato nathI. eka pratamAM evo ullekha che ke saMvata 1833varSe zAke 1698 pravartamAna ratnasaMcaya graMtha sUtraTabArtha saMpUrNa. saMvata 1833 ratnasaMcaya prata lakhAyAno samaya che eTale graMtha racanA A samaya pahelAMnI haze ema anumAna karavAmAM Ave che. bahudosa Au thovaM, taha puNa pabhaNemi kiMpi dosasa bhavachannuI haNaI jIvA, sarasose ikka taM pAvaM / sarasose aTThotara-bhavammi jIvo karei jaM pAvuM / tuM pAvaM davaikke, ikkuttarabhavaM devaM diMti / ikkuttarabhavammi dave, jaM pAvaM samuppajjai jIvo / kuvANijye te pAvaM bhavasayacihuMAla kukarmo / jaM kukarmo pAvuM, tuM pAvaM hoi AlamegaM ca / bhavasayaegAvaze, AlaM taM gamaNapa2ithI / / Jain Educationa International 6 For Personal and Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navvANusaya bhavaparaithI-gamaNeNaM hoi je pAvuM tuM pAvuM rayaNIe, bhoyaNakaraNeNa jIvANuM || (ratnasaMcaya gAthA-447 thI 451) (rAtribhojananA) doSo ghaNA kahevAnA che paNa AyuSya thoDuM che. (arthAt AkhuM AyuSya purUM thAya paNa rAtri bhojananA doSo kahevAnA pUrAM na thAya teTalA doSo eka rAtri bhojanamAM che) to paNa rAtribhojananA kAMIka doSane huM kahuM chuM - channu bhava sudhI koI mAcchImAra jIvone-mAchalAone haNe teTaluM pApa eka sarovarane sukAvavAthI thAya che. ekaso ATha bhava sudhI sarovara sukavIne je pApa bAMdhe te pApa eka dAvAnaLa saLagAvavAmAM lAge che. evA ekasone eka bhava sudhI dAvAnaLa saLagAve eTaluM pApa eka kuvANijya karavAthI thAya che. evA ekaso cummAlIsa bhava sudhI kuvANijya kare ane je pApa thAya teTaluM pApa koIne ekavAra khoTuM ALa (abhyAkhyAna 13muM pApa sthAnaka) ApavAmAM lAge che. ekaso ekAvana bhava sudhI khoTuM ALa ApavAmAM je pApa lAge teTaluM pApa ekavAra parastrIgamana karatAM lAge che ane ekaso navvANuM bhava sudhI parastrIgamanamAM je pApa lAge teTaluM pApa mAtra eka ja vakhatanA rAtribhojanamAM lAge che. vaLI AgaLa jatAM zuM kahe che? te vAMco.... pANAI duguNa sAimaM, sAimaM tiguNeNa khAImaM hoi / khAimaM tiguNaM asaNa, rAIbhoe murNayavva * Jain Educationa International (ratna saMcaya - 452) rAtre pANI pIvA karatAM bamaNuM pApa svAdimamAM lAge che. svAdima 7 For Personal and Private Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karatAM traNa gaNuM pApa khAdimamAM lAge che ane khAdima karatAM traNa gaNuM pApa azana karavAthI lAge che ema jANavuM. jaM ceva rAibhoyaNe, je dosA aMdhayArazmi | je ceva aMdhayAre, te dosA saMkamuhammi // (ratna saMcaya - 4pa3) rAtribhojanamAM je doSo lAge te doSa (divase paNa) aMdhArAmAM bhojana karavAthI lAge ane je doSo aMdhArAmAM bhojana karavAthI lAge te doSo sAMkaDA mukhavALA vAsaNamAM khAvAthI lAge. nAyaNae na dIsaI jIvA, ramaNIe aMdhayArazmiA rayaNIe vi nipha, diNabhutta rAibhoyaNa || (ratna saMcaya - 454) rAtrie tathA aMdhakAramAM sUkSmajIvo joI zakAtA nathI tethI rAtrie banAveluM divase khAya to paNa rAtribhojana tulya che. ATalI sUkSma vAto jainazAsana sivAya kyAM jANavA maLe? jene A zAsana maLyuM che e kharekhara mahAbhAgyazALI che. paNa AvuM uttama zAsana maLyA pachI paNa jo AvA moTA pApo kare ja jato hoya to ene kevo kahevo? na karazo rAtribhojana, karavuM jo sukhanuM darzana. 5. vivekavilAsA vivekavilAsa' graMthanA racayitA jinadAsasUri AcArye cothA ullAsanA zloka 3 ane 4mAM rAtribhojana tyAga vizeno ullekha karyo che. saMskRtamAM racAyelA A graMthanA be zloka sAthe pragaTa karavAmAM brika ura hi re ra vI phi brITa phi chUTa UIra brIpha phi brIpha Uri brIpha u vIra brIpha bra] 8) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ briITa hITa phi phi phi ki ki vIra cha ki ki ki ki ki I Ta | AvyA che. tatau vaikAlika kArya, mitAhAramanutsukam | ghaTikAdvayazeSeDani, kAlaucityAganena ca || phira do ghaDI dina zeSa rahe taba Rtu aura saMdhyAkAla ko ucita lage vaisA bahuta utsukatA na rakhate hue parimita AhAra karanA cAhie. bhAno karalsaMskRSTa - mucchiSTa pretasaMcarAtu sUkSmajIvAkula cApi, nizi bhojAM na yujyate II sUrya ke kiraNo se asparzita, preta-saMskAra se apavitra huA sUkSma saMpAtima jIvo se Akula huA aisA anna rAtri ko bhakSaNa karanA ayukta hai 6. yogazAstra kalikALa sarvajJa hemacaMdrAcArya racita yogazAstra trIjA prakAzamAM rAtribhojana tyAga aMgenI mAhitI prApta thAya che. pU.zrIe zrAvakanA bAravratanA vicAromAM sAtamA bhogopabhoga vratanA anusaMdhAnamAM rAtribhojanathI thatAM doSo, rAtribhojanano niSedha (tyAga), jainettara darzananA vicAro, AyurvedanA rAtribhojana tyAga aMge vicAro, rAtribhojana aMge rAmAyaNano saMdarbha, rAtribhojana tyAganuM phaLa vagere viSayono samAveza karyo che. A aMge mULa graMthanA vicAro zloka ane tenA anuvAdana (artha) sAthe pragaTa karavAmAM AvyA che. rAtribhojananiSedha Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anna pretapizAcAdaiH saMcaradbhirniraMkuzaiH / ucchiSTa kriyate yatra tatra nAghAAityaye 48|| rAtrinA vakhate niraMkuzapaNe vicaratA preta pizAcAdi annane eMThuM kare che, mATe sUryAsta thavA pachI bhojana na karavuM. dvAkSaH pataMto tatra jaMtavaH / ghorAMdhakAra naiva bhojye nirIzcaMte tatra bhuMjIta ko nizi // 4 // ghora aMdhakArathI netranI zakti rUMdhAI javAvALAM manuSyo je bhojananI aMdara paDatAM jaMtuone joI zakatAM nathI te rAtriviSe koNa bhakSaNa kare. rAtribhojanathI thatAM doSo medhAM pipIlikA hanti yUkA kuryAjjalodaram / kurute makSikA vAMti kuSTa rogaM ca kolikaH pA kaMTako dArUkhaMDaM ca vitanoti galavyathAM / vyaMjanAMtarnipatitastAlu vidhyuti vRzcikaH 51 // vilagnazca gale vAlaH svarabhaMgAya jAyate / ityAdayo dRSTadoSAH sarveSAM nizi bhojane 52 / / bhojanamAM jo kIDI khAvAmAM AvI jAya to buddhino nAza kare che, mAkhI vamana karAve che, karoLIyAthI koDhano roga thAya che. kAMTo agara lAkaDAnI karaca gaLAmAM duHkha utpanna kare che. zAkanI aMdara vIMchInA AkAranI vanaspati thAya che tenI aMdara jo vIMchI AvI jAya to tALavuM vIMdhI nAMkhe che ane jo gaLAmAM vALa rahI jAya to svarano bhaMga thAya che, A sarva doSo rAtribhojanamAM dekhAya che. Jain Educationa International 10 For Personal and Private Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAprekSya sUkSmajaMtuni nizyaghAtmAzukAnyapi / appughalkevalajJAnainaMdataM yatrizAsanam // 5 // rAtre nAnAM jaMtuo joI zakAtA nathI mATe prAzuka (modaka pramukha) paNa na khAvAM, kema ke pragaTa kevaLajJAnIoe paNa tevuM rAtri bhojana karavuM svIkAryuM nathI. dharmavizaiva bhuMjIta kadAcana dinAtyaye / vAhyA api nizAbhoyaM yadabhojye pracakSate / / 54 // dharmanA jANakAra manuSya divasa asta thayA pachI koI vakhata khAvuM nahi. jainI sivAyanA bIjA darzanakAro paNa rAtribhojanane abhojana tarIke kahe che. anya darzanakAro potAnA graMthomAM lakhe che : trayItejomayo bhAnuriti vedavido viduH / tatkaraiH pUtamakhilaM zubhaM karma samAcaret / 5 / / daivAhutinaM ca snAnaM na zrAddhaM devatArcanam / dAnaM vA vihita rAtrau bhojanaM tu vizeSataH // 5 // vedanA jANakAro sUryane traNa tejomaya (Rgveda, yajurveda ane sAmaveda e traNe vedonuM teja sUryamAM saMkrame che mATe tene tritejomaya) kahe che. tenA kiraNoe karI pavitra thayelAM sarve zubha kArya samAcaravAM. rAtre Ahuti, snAna, zrAddha, devatArcana ane dAna e na karavAM tathA bhojanano to vizeSa prakAre na karavuM. keTalAeka nakta bhojana karavAnuM zAstramAM kahe che ane te rAtre thaI zake tema kahenArane nakta bhojanano kharo artha batAve che. Jain Educationa International 1 1 For Personal and Private Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ika ra ka vIka chIka bIka baha kA ki ki ura hi ha ha ha ka vIra cha vIra vIra rIko divasastArame bhAge maMdIbhUte divAkare .. nakta taddhi vijAnIyAnna nakta nizi bhojanam //pI. divasano AThamo bhAga ke je avasare sUryanuM teja maMda thAya che te vakhate bhojana karavuM te nakta bhojana jANavuM paNa rAtribhojana karavuM te nakta bhojana na kahevAya. anya darzananA zAstramAM rAtribhojananiSedha devaMtu bhakta pUrvAhUne RSibhistathA / aparADhe tu pitRbhiH sAyAle daityadAnaH 58 saMdhyAyAM yakSarakSobhiH sadA mukta kulohA sarvavelAM vyatikramya rAtrI bhaktamabhojanam //palI yugyam he yudhiSThira! niraMtara devoe divasanA pahelA bhAgamAM bhojana kareluM che. madhyAhna RSioe, trIjA pahore pitRoe, sAMje daitya tathA dAnavoe ane saMdhyA veLAe yakSa tathA rAkSasoe bhojana kareluM che. A sarve devAdikanI bhojana veLAo oLaMgIne je rAtribhojana karavuM te abhojana che. arthAt te kharAba bhojana che. Ayurveda pramANe rAtribhojananiSedha hyunnAbhipadmasaMkoca zreDarocirapAyataH | ato nakta na bhoktavya sUkSmajIvAdanAdapi //6 sUrya asta thavA pachI hRdayakamaLa ane nAbhikamaLa saMkocAI jAya che tethI tathA sUkSma jIvonuM paNa bhakSaNa thaI jAya che mATe rAtre bhojana na karavuM. (12) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jika ra ra ra ra ra ki ra ka ka ka ka vIra ra ra ka dhara hari hari | anya darzanano saMvAda jaNAvyA bAda AcArya svadarzanathI samarthana kare che. saMsajjajIvasaMghAta bhuMjAnAM nizi bhojana.. rAkSasemyo viziSyate mUDhAtmAnaH kartha nuM te II61 je bhojanamAM aneka jIvo ekaThA maLyA che tevA rAtribhojanane khAnArA mUDha jIvone rAkSasothI judA kema pADI zakAya? arthAt rAkSasothI temAM vizeSatA kAMI nathI. vAsare ca rajanyAM ca yaH khAdava tiSThati | zRMgapuchaparibhraSTaH spaSTa sa pazuravahi durA divase ane rAtre je mANasa khAto ja rahe che te ziMgaDAM ane pUMchaDA vinAno pragaTa rIte pazu ja che. ahnomukheDavAne ca yo ke ke ghaTike tyajanU. nizAbhojanadoSajJADaznAtyasau puNyabhAjanam II63 je rAtribhojananA doSano jANa mANasa divasanI AdinI ane divasanA aMtanI babe ghaDI mUkIne bhojana kare che te puNyanuM bhojana thAya che. divase bhojana kare che, chatAM paccakhANa na hoya to lAbha nathI maLato te kahe che. akRtvA niyama doSA-bhojanAdinabhojayapi ! phala bhajetra nircArja na vRddhirmASita vinA I64o. divase bhojana kare che chatAM paNa rAtribhojana tyAgano niyama na karelo hovAthI (paccakhANanA) kAraNa sivAya phaLa maLatuM nathI. lokamAM zira ra ra ra ra ka ka ka u ki chI chI hi dhIra dhIra bIra (13) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa e nyAya che ke vyAjanI bolI karyA sivAya mUkelI thApaNanuM vyAja maLatuM nathI. ye vAsare parityajya rajanyAbhava bhuMjate - te parityajya mANikya kAcamAdadate jaDA: 6pI vAsare sate ye zreyas - kAmyayA nizi bhuMjate te vapayuSare kSetre zAlInuM satyapi palvale 66ll je manuSyo divasane mukIne rAtrimAM ja bhojana kare che te jaDa manuSyo mANekano tyAga karIne kAca grahaNa kare che. divasa vidyamAna che, chatAM je kalyANanI IcchAe rAtribhojana kare che te mIThA pANInA kyArA bharelA che chatAM paNa khArI jamInavALA kSetramAM DAMgara vAve che tenA sarakhuM kare che. rAtribhojananuM phaLa ulUkakAkamArjara - gRprazaMbarazUkarAH | ativRzcikagodhA jAyate rAtribhojanAt // rAtribhojana karavAthI manuSyo ghuvaDa, kAgaDA, bilADI, gIdha, sAbara, bhUMDa, sarpa, vIchI ane godhA pramukhapaNe utpanna thAya che. - rAtribhojana doSanI draSTAMtathI mahattvatA kahe che. zrayaddhanyazapathA - nAnadacaiva lakSmaNaH | nizAbhojanazapathuM - kAritovanamAlayA //68 bIjA soganano anAdara karIne vanamAlAe lakSmaNane rAtribhojananA sogana karAvyA hatA ema rAmAyaNa pramukhamAM saMbhaLAya che. (kaheluM che.) bIra hara chI chI chI chI chI chI chI ka vIra ra ra ra ra vI ka ka rI |i (14) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhavasiddha rAtribhojana tyAga karavAnA phAyadA karoti dhanyo virati yaH sadA nizibhojanAt | soDaI puruSAyuSka syAdavazyamupoSitaH l/6o. rajanIbhojanatyAge, ye guNAH paritoDapi tAnuM na sarvajJAdate kazci-dAro vaktamIzvaraH II7ii. je mANasa niraMtara rAtribhojanathI virati kare che tene dhanya che. mANasanuM aDadhuM AyuSya avazya upavAsamAM vyatIta thAya che. kema ke ATha praharanA ahorAtramAM cAra praharano tene upavAsa thayo, tethI jyArathI rAtribhojanano tyAga karyo tyArathI aDadhuM AyuSya upavAsamAM vyatIta thayuM ema kahI zakAya) rAtribhojana tyAga karavAmAM je guNo rahelA che te sarva kahevAne sarvajJa sivAya bIjo koI samartha nathI. kAcA gorasa sAthe dvidala tyAga karavA vize AmagorasasaMpUkta-dvidalAdiSu jaMtavaH | dRSTAH kevalibhiH sUkSmA-stasmAttAni vivarjayet II71 kAcA dahIM, dUdha ane chAzarUpa gorasanI sAthe dvidala maga, maTha, aDada, caNA, vAla, tuvara vigere kaThoLano saMyoga thavAthI utpanna thatA sUkSma jaMtuo kevaLajJAnIoe dekhyA che. mATe te gorasa ane kaThoLanA saMyogavALI vastu khAvAno tyAga karavo. che. triSaSThi zalAkA purUSa caritra triSaSThi zalAkA purUSa caritra graMthamAM 22mA bhagavAna nemanAthanuM vRttAMta che. zrI neminAtha bhagavAnane kevaLajJAna prApta thayuM tyArapachI dezanA Ape che. A dezanAmAM (jinavANI) bhagavaMte rAtribhojana 15) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhakSa, anaMtakAya padArthono tyAgano upadeza Apyo hato. tenI mAhitI mULa graMthamAMthI uddhata karIne pragaTa karavAmAM AvI che. A upadezamAM AhAra vivekano paNa samAveza thAya che. aMtamuhUrta pachI jemAM aneka atisUkSma jaMtuo utpanna thAya che evuM mAkhaNa vivekI purUSoe kadi paNa khAvuM nahIM. eka jIvanI hiMsAmAM keTaluM badhuM pApa che, to pachI aneka jaMtumaya mAkhaNane koNa seve? je aneka jaMtusamUhanI hiMsAthI utpanna thayeluM che ane je lALanI jema jugupsA karavA yogya che evo madhane koNa cAkhe? eka eka puSpamAMthI rasa laIne makSikAoe vamana karelA madhane dhArmika purUSo kadi paNa cAkhatA nathI. uMbaraDo, vaDa, pIpara, kAkaluduMbara ane pIpaLAnAM phaLa ghaNAM jaMtuothI AkuLa vyAkuLa hoya che, tethI te pAMce vRkSanAM phaLa kadi paNa khAvAM nahIM. bIjuM bhakSya maLyuM na hoya ane sudhAthI zarIra sAme (durbaLa) thaI gayuM hoya to paNa puNyAtmA prANI uMbaraDAdika vRkSanAM phaLa khAtA nathI. | sarva jAtinAM Aa kaMda, sarva jAtinAM kuMpaLI, sarva jAtinAM thora, lavaNa vRkSanI tvacA, kumArI kuMvAra) girikarNikA, zatAvarI, virUDha, gaDucI, komaLa AMbalI, pabhraMka, amRtavela, sUkara jAtinA vAla ane te sivAya bIjA sUtramAM kahelA anaMtakAya padArtho ke je mithyASTiothI ajJAta che, te dayALu purUSoe prayatnathI varjavA. zAstramAM niSedha karelA phaLanAM bhakSaNamAM athavA viSaphaLanA A bhakSaNamAM A jIvanI pravRtti na thAo evA hetuthI DAhyA purUSe pote 16) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phi hi ki vIka ha ra ra ra ki vIra cha ja phi hi ki hi vIra ki ki ka| | athavA bIjAe jANeluM ja phaLa khAvuM joIe, ajANyuM phaLa tyajI devuM joIe. rAtribhojanaH rAtri samaye niraMkuzapaNe pharatA preta, pizAca vagere kSudra devothI anna ucchiSTa karAya che. tethI rAtrisamaye kadi paNa bhojana karavuM nahIM. vaLI rAtrisamaye ghora aMdhakAre karIne manuSyonI dRSTi paNa rUMdhAyelI hovAthI bhojanamAM paDatAM jaMtuo tenAthI joI zakAtAM nathI, tethI tevA rAtrine samaye koNa bhojana kare? kadAca bhojanamAM kIDI AvI gaI hoya to te buddhino nAza kare che, jU khAvAmAM AvI hoya to te jaLodarano vyAdhi kare che, mAkhI AvI hoya to te vamana karAve che, DheDhagharolI AvI hoya to te kuSTha rogane kare che, kAMTo athavA kASThano kakaDo khAvAmAM Avyo hoya to te gaLAnI vyathAne kare che, bhojananI aMdara vIMchI paDI gayo hoya to te tALavuM vidhe che, tathA bhojanamAM Avela vALa gaLAmAM lAgI gayo hoya to te svarabhaMgane mATe thAya che, A vigere aneka doSo sarva manuSya rAtribhojanane vize joyA che. rAtrie sUkSma jaMtuo dekhavAmAM AvatAM nathI, tethI prAsuka padArtha paNa rAtre khAvA nahIM, kAraNa ke te vakhate bhojanamAM avazya aneka jaMtuonI utpatti saMbhave che. jemAM jIvano samUha utpanna thAya che evA bhojanane rAtrie jamanArA mUDha purUSo rAkSasothI paNa adhika duSTa kema na kahevAya? je manuSya divase ane rAtrie paNa khAdhA ja kare che, te zRMga ane puccha vinAno sAkSAt pazu ja che. rAtribhojananA doSane jANanAra je manuSya divasanA prAraMbhanI ane aMtanI be-be ghaDIno tyAga karIne bhojana kare che, te puNyanuM bhojana che. rAtribhojanano niyama karyA vinA bhale koI mANasa mAtra divase (17) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ di hITa phi hara ki hi ki ki ki ki ura lIka ra Ta hi ka vIka 2 chaka ki | ja jamanAro hoya te paNa te tenA cokhkhA phaLane pAmato nathI, kAraNa ke koIne rUpiyA ApatAM bolI karyA vinA tenuM vyAja maLI zakatuM nathI. je jaDa manuSyo divasano tyAga karIne rAtrie ja bhojana kare che, teo ratnano tyAga karIne kAcano ja svIkAra kare che. manuSyo rAtribhojana karavAthI parabhave ghuvaDa, kAgaDA, bilADI, gIdha, zaMbara, mRga, bhuMDa, sarpa, vIchI ane godhA (dho) athavA gRhagodhA (garoLI) paNe utpanna thAya che. je dhanya purUSo sarvadA rAtribhojananI nivRtti kare che te potAnA AyuSyano ardho bhAga avazya upavAsI thAya che. rAtribhojanano tyAga karavAmAM je (jeTalA) guNo rahelA che, te sadgatine ja utpanna karanArA che, sarve guNone gaNavAne koNa samartha thAya tema che ? AhAra vivekaH kAcA gorasa (dUdha, dahIM ne chAza) mAM dvidaLAdika maLavAthI temAM utpanna thatAM sUkSma jaMtuo kevaLIe joyAM che, tethI teno paNa tyAga karavo. vaLI dayA dharmamAM tatpara evA manuSya jaMtuthI mizrita evAM phaLa, puSpa ane patra vigereno tyAga karavo, tathA jIvamizrita athANAMno ke jemAM dIrghakALa rahevAthI ghaNAM trasajaMtuo utpanna thayAM hoya teno paNa tyAga karavo. A rIte sarva dharmamAM dayAdharma ja mukhya che ema jANIne bhakSya padArthone vize paNa viveka buddhivALo zrAvaka anukrame saMsArathI mukta thAya che. AvI prabhunI dezanA sAMbhaLIne varadatta rAjA saMsArathI parama vairAgya pAmI vrata levAne utsuka thayo. pachI kRSNa bhagavaMtane namaskAra (18) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ briTi Ta Ta ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ka ka ka ra Ta Da | karIne pUchyuM ke "he bhagavana! tamAre vize sarva jana anurAgI che, paNa rAjImatIno sarva karatAM vizeSa anurAga thavAnuM zuM kAraNa te kaho." eTale prabhue dhana ane dhanavatInA bhavathI mAMDIne ATha bhavano tenI sAtheno potAno saMbaMdha kahI saMbhaLAvyo. pachI varadatta rAjAe UbhA thaI namaskAra karI aMjali joDIne prabhune vijJapti karI ke "he nAtha! svAtinakSatramAM meghathI puSkara (chIpo) mAM muktAphaLa utpanna thAya che tema tamArAthI prApta karelo zrAvakadharma paNa prANIne mahA phaLadAyaka thAya che, paraMtu tame gurU prApta thayA che tethI teTalAthI huM saMtoSa pAmato nathI; kAraNa ke kalpavRkSa prApta thatAM mAtra tenA patranI IcchA koNa kare? mATe huM to tamAro prathama ziSya thavAne IcchuM chuM, tethI te dayAnidhi! mArA para dayA karIne mane saMsAratAriNI dIkSA Apo." A pramANe kahetA e rAjAne prabhue tatkALa dIkSA ApI, eTale tenI pachavADe be hajAra kSatriyoe dIkSA lIdhI. 8. zrAddha dharma dIpikA aDhAra pApa sthAnaka paikI rAtribhojana paNa pApa sthAnaka che. sUryAsta pachI rAtrinA samayamAM aneka sUkSmajIvonI utpatti thAya che. A jIvo eTalA badhA sUkSma che ke daSTi ke vijaLInA prakAzathI paNa joI zakAtA nathI. rAtribhojana vakhate AhAramAM AvA jIvo UDIne paDe che ane hiMsA thAya che eTale rAtribhojana e hiMsA pApa sthAnakanuM eka aMga che. rAtribhojanathI tiryaMca ane narakagatimAM jIvo jAya che. mATe rAtribhojanano tyAga karavo joIe. rAtribhojana tyAga vize vividha saMdarbho prApta thAya che temAM zrAddha dharmadIpikA' graMthamAMthI uparokta mAhitI maLe che. A pustakamAM (19) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bira ka ka ka ka ki ki hi ki ka ka Ta ki ki ki ka ka ka ka | rAtribhojana vize kalikALa sarvajJa hemacaMdrAcArya racita yogazAstranA prakAza-3nA zloko anuvAda sahita pragaTa karavAmAM AvyA che. pU.zrIe jainettara darzananA vicArono paNa ullekha karyo che. saMpAdaka : paM. praviNavijayajI (pA. 72 thI 8) rAtribhojanathI thatA nukasAno aneka pApasthAnako paikI rAtribhojana paNa eka pApanuM ja sthAnaka che. sUryAsta pachI aneka sUkSmajIvonI utpatti thAya che. je jIvo game tevA jabbara prakAzamAM paNa dekhI zakAtA nathI. rAtro khAnAranA bhANAMmAM te jIvo UDAUDIne paDe che, ane maraNane zaraNa thAya che. te saghaLA jIvonI hiMsAnuM pApa rAtribhojana karanArane lAge che. te pApanA prabhAve rAtre khAnArAone AvatA bhavamAM gIdha, samaDI, bIlADA, kAgaDA AdinI nIce yonimAM janma dhAraNa karavo paDe che. te avatArane pAmelA pazu-pakSIo moTe bhAge mAMsano ja AhAra karanArA hoya che, eTale tyAMthI marIne teo naraka gatimAM cAlyA jAya che. AthI e paNa siddha thAya che ke rAtribhojanane karanAro sIdho narakamAM nahi jAya parantu tiryaMca gatimAM jaIne paraMparAe paNa narakano mahemAna thAya che. AvI rIte tiryaMca ane paraMparAe narakagatine apAvanArA rAtribhojanane kayo sujJa purUSa tilAMjali nahi Ape? rAtribhojanano tyAga dharmadaSTie hitakara che. eTaluM ja nahi parantu ArogyatAnI dRSTie paNa te saune atyaMta hita karanAro ja che. rAtribhojana karanArAone zArIrika nukazAna zuM thAya che, tenI noMdha letA kalikALa sarvajJa bhagavAna pUjaya hemacaMdrAcArya mahArAja hiTa ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ka ja chI chI chI |i (20) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brika ra di ki ki vIra chI chI chI ki cha cha cha ka ka ka ka ka | zrayoga zAstramAM pharamAve che ke - medhAM pipIlikA hanti, yuko kurmAnjalodarA kurute makSitA vAnti, kuSTha roga ca kolikaH II II kIDI buddhino nAza kare che, ju khAvAmAM Ave to jalodara roga thAya che, mAkhI ulTI karAve che ane karoLIyo koDha roga kare che. kaTako dArukhaDuM ca, vitanoti gaLavyathAm vyaMjanAntarnipatitastAlu, vidhyati vRzcika: //rA kAMTo agara lAkaDAno kakaDo khAvAmAM AvI jAya to gaLAmAM takalIpha kare che. zAkamAM paDelo vIMchI tALavAne viMdhI nAMkhe che. vilagnastha gale vAlA, svarabhaLAya jAyate | ityAdayo dRSTadoSA, sarvemAM nizi bhojane II gaLAmAM vALa Ave to svarabhaMga thaI jAya che e vigere rAtribhojananA dekhItA doSo saune thAya che. upara jaNAvyA mujaba rAtribhojananA tyAgIne A lokamAM temaja paralokamAM ema baMne lokamAM phAyado thAya che. mATe rAtribhojanano tyAga karavAmAM sujJajanoe jarApaNa DhIla karavI yogya nathI. rAtre hoTala AdimAM cA pInArAne tathA khAnArAne zArIrika nukazAna uparAMta maraNa sudhInuM mahAna nukazAna paNa thayuM che, je AjanA nyujhapeparo vAMcavAthI mAlUma paDe che. vaLI Akho divasa khAvA chatAM mAtra rAtribhojananA tyAga karanArAne eka mahinAmAM 15 upavAsano lAbha prApta thAya che. je u ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra 8i 8 ki. (21) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIka hITa ra ka ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra | nIcenA zloka uparathI mAluma paDaze. ye rAtrI sarvathAkAra, varjayanti sumeghasaH | teSAM pakSopavAsasya, phala mAsena jAyate | je buddhizALIo rAtrine vize sarvathA (bIlakula) AhArano tyAga kare che, temane eka mahinAmAM 15 upavAsano lAbha maLe che. keTalAka potAnA zAstrathI anabhijJa mANaso ema paNa kahe che ke rAtribhojanano niSedha, mAtra jainazAstramAM che. amAre enI sAthe koI saMbaMdha nathI, ema bolanArAe nIce jaNAvela zloko tapAsavAnI jarUra che. catvAri narakakArANi, prathama rAtribhojana | parastrIgamane ceva, sandhAnADanattakAyike | cAra narakanA bAraNAmAM prathama rAtribhojana che, bIjuM parastrIgamana che, trIjuM lIluM athANuM (sUkavyA vinAnuM) jene boLo athANuM kahe che ane cothuM anaMtakAya eTale tamAma jAtanA kaMdamULo che. mahAbhArata - madya-mAMsAsane rAtrau, bhojana kaMdabhakSaNa | ye kurvatti vRthA teSAM, tIrthayAtrA japastapa: // dArU-mAMsa, rAtribhojana ane kaMdamULanuM bhakSaNa je loko kare che tenI tIrthayAtrA, tapa-japa badhuM phogaTa thAya che. maghamAsAsane rAtrau, bhojana kaMdabhakSaNa | bhakSaNArarka yAti, varjanAt svargamAmuyAt | (22) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dArU-mAMsa bhakSaNa, rAtribhojana ane jamInakaMdanA bhakSaNathI narakamAM javAya che ane tene choDI devAthI svarga prApta thAya che. cAturmAsye tuM saMprApte, rAtribhojyaM karoti yaH / tasya zuddhirna vidyuta, cAndrAyaNasaurapi II cAturmAsa Ave chate je rAtre khAya che, tenI seMkaDo cAndrAyaNa tapathI paNa zuddhi thatI nathI. mArkaNDa purANa H astuM gate divAnAthe, Apo rudhira mucyate / anna mAMsaM samaM prokta, mArkaNDaNa maharSiNA || sUrya asta thayA pachI pANI pIvuM te lohI barAbara che ane anna khAvuM te mAMsa barobara che ema mArkaNDa RSie kahyuM che. padma purANa H mRte svajanamAtrupi, sUtakaM jAyate kila / astuM gate divAnAthe, bhojane kriyate katham II ; udakapi na pItavya, rAtrIvatra yudhiSThira? / tapasvinA vizeSaNa, gRhiNA tu vivekinA koI svajana mAtra marI jAya che to sutaka Ave che to pachI sUrya asta thayA pachI bhojana karAya ja kema ? he yudhiSThira! vivekI gRhasthIe tathA tapasvIe to khAsa karIne pANI paNa pIvuM na joIe. Jain Educationa International 23 For Personal and Private Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A mujaba dareka zAstromAM niSedha karAyelA rAtribhojananA mahApApane tilAMjali ApI, sva ane para AtmAonuM rakSaNa karavAnuM mahAna puNya upArjana karo. mukhyatayA haMmezane mATe ja rAtribhojana nahi karavuM. tema nahi bane to comAsAmAM to na ja karavuM, ane chevaTe tema karavA mATe paNa azakta ane pramAdI AtmAoe parvatithie to choDI ja devuM. 9. zrAddha vidhi bhojana vidhimAM vyavahAra zAstra vivekavilAsamAM paNa rAtribhojananA tyAgano ullekha thayo che. ati prAtazrva saMdhyAyAM rAtrau kutsannatha vrajan / saMdhyA dhraudata pALIzra nAghAtyANi sthitaMtathA / / ati prabhAte, saMdhyA samaye, rAtre koheluM, mArge cAlatAM, DAbA paga para hAtha daIne ane hAthamAM laIne jamavuM nahiM. zrAddhavidhi prakaraNa (pA. 400) 10. upadeza prAsAda pa. pU. AcArya vijaya lakSmIsUrIzvarajIe upadeza prAsAda graMthanI racanA karI che. tenA 8mA bhAgamAM rAtribhojana vizenA vicAronI mAhitI prApta thAya che te nIce pramANe che. svapara samaye graryamAghaM svabhrasTa gopurama / sarvajJarapi yatyAM pApAtmayaM rAtribhojanam / / Jain Educationa International 24 For Personal and Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva ane para zAstromAM niMdanIya, narakanA prathama daravAjA samAna ane jeno sarvajJoe paNa tyAga karyo che e rAtribhojana pAparUpa che. caturvidha triyAmAyA - mazanaM syAdabhakSyakam / yAvajjIvaM tatpratyArae dharmeRbhirupAvaTaiH / rAtrinA samaye cAre prakArano AhAra abhakSya gaNavAmAM Avyo che mATe dharmanI bhAvanAvALA upAsakoe - ArAdhakoe enuM jAvajIva paccakkhANa karavuM joIe. 11. dharma jAgarikA rAtribhojana tyAga vize jaina darzanamAM vividha graMtho upalabdha thAya che. temAM A viSayanI vaividhyapUrNa mAhitIno samAveza thayo che. zAsana samrATa zrImad vijaya nemisUrIzvarajInA ziSya A. padmasUrie zrAvakadharma jAgarikA graMthanuM prakAzana karyuM che. temAMthI rAtribhojana aMgenI mAhitI pragaTa karavAmAM AvI che. pU.zrIe harigIta chaMdamAM graMtharacanA karI che ane dareka gAthAno artha tathA jyAM jarUra paDe tyAM TippaNa-vizeSa mAhitI ApIne jinavANInI spaSTatA karavAmAM AvI che. zrAvake rAtribhojana karavuM nahi teno ullekha karatI mAhitI gA. 333mAM che. sUryAsta pachI ajavAzamAM paNa doSa nizi bhojana taNo rAte jame nahI zrAddha jANI lAbha svapara dayA taNo jIvAta bahu annAdimAM upaje navI bIjA ghaNA DAMsa macchara Adi coMTe behaNAe bhUlanA. Jain Educationa International 25 For Personal and Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtribhojanathI A bhava ane parabhavamAM duHkho bhogavavA paDe che tenI mAhitI joIe to. jIvAtavALI vastu khAtA roga pragaTe AkarA uparathI viSa jo paDe annAdimAM khAtAM jarA pote acAnaka maraNa pAme vedanA bahu bhogavI asamAdhi pAme para bhave paNa hoya nA sura mAnavI. rAtribhojanathI jIvo naraka ane tiryata gatimAM jAya che ane pArAvAra vedanA-duHkho bhogave che. kAka billI Adi hove bhogave duHkha narakamAM nizItha bhASya yoga zAstra ghaNuM kahyuM vistAramAM hove anAja acitane paNa upajatI jhINI ghaNI jIvAta tyAM tethI kare zuM zrAddha IcchA tehanI. divase bhojana kare chatAM rAtribhojanano doSa lAge che tenI mAhitI ApatAM kavi jaNAve che ke : divasa hoya chatAM timiramAM jo jame to doSa e sAMkaDA vAsaNa viSe paNa jo jame to doSa e evuM vicArI parihare nizi bhojana zrAvaka sadA jethI maLe A bhava tathA parabhava acala sukha saMpadA. saMdarbha: zrAvaka dharma jAgarikA. rAtribhojana tyAgano niyama lIdhA pachI teno bhaMga karavAthI thatAM nukazAna vize eDakAkSanuM dRSTAMta nIce pramANe che. 26) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chika ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra bI 8 | pAkheja zrAvaka khaMtathI zubhaniyama nizi bhojana taNo dhanadeva toDI niyamane bhAjana banyo bahu duHkhano eDakAkSa prasiddhi pAme parabhave sukha nA jarA pAme vaLI duHkha durgatinA jeha lAge AkarA. (gA. 338) A bharatakSetramAM dazArNapurano rahIza dhanapati nAme sArthavAha hato tene dhanavatI putrI hatI tene mithyAdaSTi dhanadevanI sAthe paraNAvI hatI. dhanavatI pote zrAvikA hatI tethI rAtre jamatI na hatI. patine rAtre khAvAno geralAbha samajAvI covihAranuM paccakhANa karAvyuM. (dhanadevanI) bahenanuM rUpa karIne deve tenI parIkSA karavA sAruM bhojana ApyuM te joIne dhanavatIe niyama yAda karAvyo. chatAM dhanadeva khAvA beTho. eTale thapATa mArIne deve be AMkho kADhI lIdhI. AMdhaLo karyo. dhanavatInA guNane laIne devane dayA AvavAthI eDaka (gheTA)nI AMkha joDI dhanadevane te deve dekhato karyo. Avo beDoLa joIne dhanadevane loko eDakAkSa - aMDakAkSa ema kahevA lAgyA. rAtribhojana karanAra ajJAnI loko marIne kAgaDA, bilADI vagerenA kharAba avatAra pAme che athavA narakagatimAM jaIne tyAM ghaNAM prakAranAM duHkho bhogave che. A pramANe zrI nizItha bhASyamAM tathA zrI yogazAstramAM vistArapUrvaka ghaNuM kaheluM che. mATe zrAvake avazya rAtribhojanano tyAga karavo. jo anAja acitta hoya to paNa temAM ghaNI jhINI jIvAta utpanna thAya che tenI samaju zrAvako zuM te rAte khAvAnI IcchA kare? arthAt naja kare. cAlu prasaMge prazna karanArane graMthakAra uttara Ape che : Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvAta moTI koIne ajavAza mAMhe dIpanA, dekhAya to paNa prANa jAe jarUra bIjA jaMtunA; mUla vrata khaMDana have zrAvaka dayAnidhi nA kare, dvijaputra elaka haMsa kezavanA udAharaNo smare. kadAca koIka ema pUche ke ame' rAtrie dIvAnA ajavALAmAM jamIe chIe tethI macchara DAMsa vagerene joI zakIe chIe ane tenuM rakSaNa thAya che to pachI rAte kema na jamAya? tene javAba Ape che ke kadAca tevI moTI jIvAtanI thoDI ghaNI rakSA thAya to paNa bIjI jovAmAM na Ave tevI sUkSma jIvAtanI to jarUra tyAM hiMsA thAya ja tethI tyAM mUla vrata eTale sthUla prANAtipAta viramaNa vratanuM khaMDana thAya che, mATe dayAnA bhaMDAra samAna zrAvaka rAtribhojana kare nahi. tathA rAtribhojana upara zAstramAM kahelA dvijaputra (vAmadeva) elaka tathA haMsa ane kezavanA dRSTAMto yAda kare. A gAthAmAM rAtribhojanathI duHkhI thanAra vAmadevanI kathAno sAra kahe che : zrAvaka taNI hAMsI kare dvija vAmadeva nizA viSe, jamatAM jame te sarpa nAno je bhaLyo odana viSe; mUrchA lahe trIjI narakamAM bhogave bahu vedanA, yuddha kSetrataNI ane bahu du:kha paramAdhAmInA Tu va zrAvako rAtrie jamatAM nathI tethI brAhmaNano putra vAmadeva tenI hAMsI kare che - mazkarI kare che. ekavAra rAtrine viSe jamatI vakhate cokhAne viSe (bhAtamAM) bhaLelo nAno sarpa te vAmadeva jamI jAya che. khAdhA pachI tenuM jhera caDavAthI mUrchA pAme che. Jain Educationa International 28 For Personal and Private Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chara ka ra ra ra ra ra ra ra ra ka ka ka vIra vIra vIra vIra ka ka ra ] 12. zrAvakanI pratimAmAM rAtribhojana tyAga zrAvaka dharma eTale bAra vrata grahaNa karavA paNa tethI adhika to zrAvakanI 11 pratimA che tenuM pAlana karavuM e dharma sarvottama che. bhagavAna mahAvIranA 10 zrAvako AnaMda-kAmadeva vageree pratimA dhAraNa karIne jIvana ujamALa karyuM hatuM. upAsaka dazAMga sUtramAM A zrAvakono vistRta paricaya ApavAmAM Avyo che. AtmAnA vikAsa mATe A pratimA vahana karavI e dharma purUSArthanuM eka mahattvanuM lakSaNa che. pratimAnI mAhitI nIce mujaba che. 1. darzana pratimA - 1 mAsa sudhI trikALa jinapUjA. 2. vrata pratimA - be mAsa sudhI zrAvake aNuvratanuM pAlana karavuM. 3. sAmAyika pratimA - 3 mAsa sudhI sAmAyika vrata. 4. pauSadha pratimA - 4 mAsa sudhI pauSadha karavA. 5. kAyotsarga pratimA - 5 mAsa sudhI kAyotsarga. 6. brahmacarya pratimA - 6 mAsa sudhI brahmacaryanuM pAlana karavuM. 7. sacitta tyAga pratimA - 7 mAsa sudhI sarva sacittano tyAga karavo. AraMbha tyAga pratimA - 8 mahinA sudhI sarva prakAranA AraMbha samAraMbhano tyAga karavo. | 9. preSya tyAga pratimA - 9 mahinA sudhI anya vyakti mAraphate paNa AraMbha samAraMbha na karAve. hari hira ri hari hari hari hari vIra ra ra ra ra ki vIra ra ra ra ka ki ki ki| 29) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. udiSTa tyAga pratimA - 10 mahinA sudhI gharano tyAga kare. potAnAM nimittanuM banAvela na le. 11. zramaNabhUta pratimA - 11 mahinA sudhI mastake loca, rajoharaNa ane sAdhunI mAphaka bhikSA grahaNa kare. pratimA 6-7-8-9mAM AraMbha-samAraMbha ane sacittano tyAga che temAM rAtribhojanano samAveza thAya che eTale tenA AraMbha samAraMbhano paNa tyAga karavAno hoya che. zrAvakanI pratimAnA saMdarbhamAM paNa rAtribhojana tyAgano niyama che eTale vividha rIte rAtribhojanano niSedha thayo che ema jANavA maLe che. pratimA pAlananI vizeSatA e che ke pahelI pratimA pAlana kare pachI bIjI, trIjI ema karatAM pUrvanI pratimAnA niyamonuM pAlana karavAnuM hoya che. dA.ta. : cothI pratimA hoya to pUrvanI 1-2-3nA niyamonuM paNa pAlana karavuM. pratimAnI mAhitIno sAra e che ke chaThThI pratimAmAM rAtribhojana tyAgano samAveza thayo che. zrAvakanA mULa ane uttara guNanA vikAsamAM A pratimA pAlana zubha nimitta rUpa che. 13. zrAddha pratikramaNa vaMditu sUtra (TIkA) rAtribhojana vize vividha graMthomAMthI mAhitI prApta thAya che. arvAcIna kALamAM pa.pU. yuga divAkara AcArya dharmasUrIzvarajIe zrAddha pratikramaNa vaMditu sUtra (TIkA artha dIpikA) pustaka pragaTa karyuM che. temAM zrAvakanA sAtamA bhogopabhoga viramaNa vratanA saMdarbhamAM rAtribhojana tyAgano ullekha thayo che ane A vrata saMbaMdhI traNa zira ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra chI chI chI chI chI chI chI 30) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitronI kathAno samAveza thayo che. tenI mAhitI nIce pramANe che. 22 abhakSya ane 32 anaMtakAya padArtho che. temAM 14muM abhakSya rAtribhojana che tenI mAhitI nIce pramANe che. 14muM abhakSya rAtribhojana rAtre bhojanamAM ghaNAM UDatAM trasajaMtuo AvI paDavAthI (tathA rAtre rAMdhavAnA AraMbhamAM divasa jevI jIvayatanAno abhAva hovAthI) ItyAdi aneka kAraNothI ghaNA pApAraMbhavALuM rAtribhojana varjanIya che. kahyuM che ke "rAtribhojanamAM kIDI Ave to buddhi haNe che, mAkhI Ave to vamana thAya che, jU Ave to jalodara thAya che ane karoLIyo Ave to koDha roga thAya che, vALa svarabhaMga kare che, kAMTo ane kASTha gaLAmAM vaLage che ane zAkamAM vIMchI AvI jAya to tALavuM vidhe che." zrI nizIthacUrNimAM kahyuM che ke "garoLIno avayava bhojanamAM Ave to peTamAM garoLI utpanna thAya che." e pramANe sarpAdi jherI jIvonI lALa, maLa, mUtra ane vIrya paDavA vigerethI maraNa paNa thAya che tathA rAtrikALamAM rajanIcaro (baMtaranI jAtio) pRthvI para sarvatra pharavA nIkaLe che te paNa bhojana karatAM koI vakhata chaLe che. vaLI parabhavamAM rAtre AhAra karanArA jIvo) ghuvaDa, kAga, bilADI, gIdha, bhuMDa, zaMbara, sarpa, vIMchI, gho vageremAM utpanna thAya che. e jaina darzanamAM darzAvelA doSa kahyA che. anya darzanamAM paNa rAtribhojanano niSedha vaLI anya darzanIya zAstromAM paNa kahyuM che ke "svajana mAtra maraNa pAmavAthI jo sUtaka lAge che tethI khAvAnuM baMdha thAya che) to sUryadeva | sarakhA devaasta pAmatAM bhojana kevI rIte karAya?" (1) rAtre jaLa 31) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dika hara ki vIka ha ha ha ha ha ha ha ha ha ha ki ki ki | pIvuM rUdhira sarakhuM che, anna mAMsa sarakhuM che mATe rAtribhojananI AsaktivALAno AhAra mAMsabhakSaNarUpa che. (2) he yudhiSThira! rAtre pANI pIvuM paNa yogya nathI temAM paNa tapasvIone ane vivekI gRhasthone to vizeSa karIne yogya nathI. (3) je buddhimAna manuSyo haMmezA rAtre AhArano tyAga kare che teone eka mAsamAM 15 upavAsa jeTaluM phaLa maLe che. (4) iti skandapurANa vacanAni tathA rudra banAvelA kapAlamocanastotramamAM sUryanI stuti karI che temAM kahyuM che ke "nitya eka bhakta (ekAzana) karavAthI agnihotra yajJa jeTaluM phaLa maLe che ane nitya anasta bhojanavALAne (sUryAsta pahelAM jamanArane) sarva tIrthayAtrAnuM phaLa maLe che. vaLI rAtre bhojana karanArAonI AcamanathI (snAnathI, hAtha-paga-mukha vigere dhovAthI) paNa zuddhi kevI rIte thAya? kAraNa ke "vedanA jANanArAo kahe che ke sUrya traNa tejavALo che mATe sarva kAryo tenA kiraNothI pavitra thayelA karavAM. (1) rAtre Ahuti, snAna, zrAddha, devapUjA ane dAna e vihita (karavA yogya) nathI ane bhojana to vizeSataH karavA yogya nathI. AyurvedamAM paNa kahyuM che ke "hRdaya ane nAbhikamaLa sUryAsta thavAthI saMkocAya che tethI temaja sUkSma jIvonuM bhakSaNa thavAthI paNa naktabhojana (rAtribhojana) na karavuM." Iti anyadarzanIya zAstra pramANAni. e rIte laukikamAM ane lokottaramAM rAtribhojanano niSedha hovAthI cAre AhArano tyAga karavo. (cauvihAra karavo ane tema na banI zake to (azana, khAdima, svAdimano traNa AhArano tyAga karavo arthAt tivihAra karavo ane tema paNa na banI zake to) azana ane khAdima e beno tyAga karavo ja (duvihAra avazya karavo). temAM paNa sopArI vigere svAdiSTa vastuone divase prathamathI ja zuddha karI hari hari hari 8 thI ki ka vari ari ura para thI cha ki hi vIra ra ra ra | 3 2 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaka ki ka uhi ki hi ki uhi ha ha ha ha ra Ira ra ra ra ra ra | rAkhavI. mukhyavRttie to sAMje be ghaDI pahelAM ne savAre be ghaDI bAda bhojana karavuM yogya che, mATe ja sarvathI jaghanya pratyAkhyAna prabhAtakALe 1 muhUrta pramANanuM namukkArasahiyaMnuM kahyuM che, kadAca tathA prakAranI kAryavyagratAne aMge pratyAkhyAna na kare to paNa (rAtribhojananA tyAgIe) sUryodaya ane sUryAstanI apekSA to rAkhavI ja, nahitara rAtribhojanano doSa lAge. vaLI (sUryAsta pahelAM vA sUryAsta bAda) aMdhakAra thatAM rAtribhojanano tyAgI lajajA Adi kAraNathI (rAtrikALano spaSTa vyaMjaka) dIpaka vigere kare nahi, tethI puna: trasAdikanI hiMsAno niyamabhaMga ane mRSAvAda vigere adhika doSa paNa prApta thAya che. mATe sUryanA prakAzamAM ja bhojana karI levuM, sUryAsta na thavA devo.) kahyuM che ke "na karemi = pApa na karuM ema kahIne (pratyAkhyAna karIne) punaH te ja pApa Acare to pratyakSa mRSAvAdI ane mAyAvI che. vaLI pApa karIne rAtribhojana karIne) potAne vratazuddhivALo-virativaMta jAhera kare te manuSya (daMbha darzAvIne) bamaNuM pApa kare che ane bALakanI peThe maMdata (mUrnAI) jAhera kare che. rAtribhojananI niyamanI ArAdhanAvirAdhanAmAM 3mitronuM dRSTAMta koI eka gAmamAM bhadraka, mithyASTi ane zrAvaka e traNa mitra hatA. te ekavAra jainAcAryanI pAse gayA, gurUe rAtribhojana vigere abhakSya na AcaravAno upadeza Apyo, zrAvake rAtribhojanAdi abhakSyono niyama utsAhapUrvaka lIdho, bhadrake ghaNo ghaNo vicAra karIne phakta rAtribhojanano niyama lIdho ane mithyAdaSTie kaMIpaNa niyama na lIdho, tyArabAda zrAvakanuM ane bhadrakanuM sarva kuTuMba paNa rAtribhojananA niyamavALuM thayuM. parantu zrAvaka dhIredhIre niyamamAM zithila thayo, bhadrakAdi Thapako Ape che to paNa hamaNAM rAtri kyAM ki ki da jI hI hITa phi bI bI pI ki ki vIra ra ra vIha hIra | Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dika ITa Ijha ki ura phi vIra vIra rITa ka rI ki hITa rIDa rITa pITa ka ka | che? ItyAdi bacAva karI sUryAsta thayA pachI paNa bhojana kare che, gRhamAlikane anusarIne zrAvakanuM kuTuMba paNa zithila thayuM. ekavakhata rAjAnA kAryamAM vyagra thavAthI prabhAte ne madhyAle paNa bhojana samaya vyatIta thatAM sAMje zrAvaka ne bhadraka baMne mitra sAthe ghare Ave che teTalAmAM sUryAsta thayo tethI mitrAdike ghaNuM kahevA chatAM paNa bhadraka rAtre na jamyo ane zrAvaka to aMdhakAra phelAvA chatAM nirbasapaNe rAtre jamavA beTho, te vakhate mastakamAMthI paDelI jU bhojanamAM AvI tethI jalodara thatAM mahApIDA bhogavI maraNa pAmI bilADo thayo. tyAM duSTa zvAne tene mArI nAMkhyo, marIne pahelI narake gayo. e rIte mithyAdraSTi paNa ekavAra bhojanamAM viSa AvI jatAM atyaMta pIDAyukta maraNa pAmI bilADo thaI pahelI narake gayo. bhadraka niyamanI ArAdhanA karavAthI saudharmakalpamAM mahardika deva thayo. zrAvakano jIva narakamAMthI nIkaLI zrIpuMja nAmano nirdhana brAhmaNaputra thayo ane mithyAdraSTi teno nAno bhAI zrIdhara nAme thayo. saudharmamAM utpanna thayela deve pUrvabhavanA svarUpano upayoga detAM traNe mitranuM svarUpa jANI, baMne mitrane temanuM bhavasvarUpa samajAvI ane potAnuM svarUpa kahI pratibodha pamADI rAtribhojanAdi abhakSyano niyama karAvyo ane ArAdhanAmAM draDha banAvyA. uttama mitranuM e ja lakSaNa che. benA mAtA-pitAe emanA niyamano kadAgraha choDAvavAne divase bilakula khAvA na ApavAthI baMne traNa divasanI lAMghaNa thaI to paNa draDha niyamavALA rahyA. A vakhate mitradeve upayoga ApatAM be mitranI draDhatA jANI te nagaranA rAjAnA udaramAM mahAvyAdhi utpanna karyo. jema jema upAya kare tema tema vyAdhi vadhato jAya, pradhAno nagaraloka vigere sarvaciMtAtura thayA. lokamAM hAhAkAra pravaryo eTalAmAM AkAzavANI thaI ke he i ra ra ra ra ra ra ra ra ra | (34) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nagarajano! A rAjAno vyAdhi rAtribhojana vigere vratamAM draDhatAvALA zrIpuMjanA hastasparzathI ja jaze, bIjo koIpaNa upAya nathI. tethI zrIpuMja koNa che? ItyAdi vicAramAM paDelA pradhAnone koIe kahyuM ke A nagaramAM eka nirdhana brAhmaNaputra potAnA niyamanI draDhatAthI 3 divasanI lAMghaNavALo che te ja haze tethI saMbhAvanA mAtrathI paNa tene bahu AdarapUrvaka bolAvyo. teNe AvI udghoSaNApUrvaka kahyuM ke - jo mArA rAtribhojananA niyamanuM mAhAbhya hoya to A rAjAnI vedanA sarvathA zAMta thAo. ema kahI potAnA hastasparzamAtrathI rAjAne sAjA karyA, tethI tuSTa thayelA rAjAe zrIpuMjane 500 (pAMcaso) gAmanA adhipati banAvyo ane zrIpuMjanA upadezathI rAjA tenA pitA vagere aneka bIjA ghaNA nagarajano rAtribhojanAdikanA niyamavALA thayA. e pramANe dharmanI prabhAvanA karI zrIpuMja ane zrIdhara baMne saudharmakalpa deva thayA, tyAMthI anukrame traNe mitra muktipada pAmaze. 14. aticAra ane stuti zrAvakanA pAkSika aticAranA sAtamA vratamAM rAtribhojana tyAgano parokSa rIte ullekha thayo che. rAtribhojana kIdhAM, lagabhaga veLAe vALuM kIdhuM, divasa viNa uge zIrAvyA. uparokta mAhitI rAtribhojana tyAgano saMdarbha darzAve che. kavi jIvavijayajInI vIra jina stutimAM rAtribhojananA phaLano ullekha thayo che. dika u ra thI rIpha hi ki ka vIka ri I Ta ka ka cha | (35) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsana nAyaka vIrajIe pAmI parama AdhAra to, rAtribhojana mata karoe, jANI pApa apAra to. ghuvaDa kAgane nAganA e, te pAme avatAra to niyama nokArazI nita karo e sAMje karo covihAra to. kavie rAtribhojana tyAga karavAnI sAthe tenA phaLano sAmAnya ullekha karyo che. 15. rAtribhojana niSedha pU. munirAja jinaratnasAgarajIe (rAjahaMsa) hindI bhASAmAM uparokta pustikAnuM prakAzana karyuM che. temAM mukhyatve jainadarzana ane jainettara darzananA graMthomAM rAtribhojana tyAga vizenA je vicAro che te mULa zloka sAthe pragaTa karavAmAM AvyA che. pU.zrIe 13 graMthone AdhAre mAhitI ApI che. pU.zrIe rAtribhojana tyAgano prabhAva - camatkAra darzAvatI pracalita haMsa ane kezava, mRgasuMdarI, brAhmaNa zrIpuMja (traNa mitronI kathA) no sacitra karAvyo che. pU.zrIe rAtribhojananI vastA muninI sajjhAya sArtha pragaTa karI che. nizItha cUrNimAM jaNAvyuM che ke gihakoIla avayava sammiseI / bhUtepA poTTe kila gihakoIlA samuccha chatti II chipakalInA zarIranA avayavathI mizra bhojana karavAthI peTamAM garoLI utpanna thAya che. (chipakalI - garoLI) rAtribhojana tyAga AdhyAtmika, zArIrika ane vaijJAnika dRSTie uttama gaNavAmAM AvyuM che evo jaina darzanano mata che. rAtribhojana Jain Educationa International 36 For Personal and Private Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jika chIka haka chI chI chI chI chI chI chI chI Di phi vaphA phi vIra ra hi ki | baLa, buddhi, vIrya ane AyuSyano nAza karanAra che. nA prekSya sUkSmajaMtuni nizyAghAta pAzukA pi azrughata kevalajJAnena bAdhita yan nizAzanam II rAtrinA samayamAM atyaMta sUkSma jaMtuo aMdhakAramAM joI zakatA nathI mATe prAsuka modaka vagere paNa khAI zakAya nahi. kevaLajJAnIe paNa A prakAranA rAtribhojanano svIkAra karyo nathI. jainena rAtrI bhojana na bhajanIyam jino devatA yasya saH jaina jinasya apatyam iti jainA bhagavAna mahAvIra svAminA aMtima dezanA svarUpa uttarAdhyayana sUtra che rAI bhoyaNa virajo jIvo bhavaI aNAsAvo " rAtribhojanano tyAga karavAthI jIva anAzrava bane che. 16. rAtribhojana H narakano nezanala hAIve mAnavane naraka bhaNI ghasaDI jatAM mArgo to anekAneka che, paraMtu emAM jo koI rAjamArga hoya, to e rAtribhojana che. rAtribhojana eTale narakano nezanala hAIve! rAtribhojana eka evuM pApa che ke jemAMthI anekAneka pApono janma saMbhavita che. A kAraNe ja "catvAri naraka-dvArANi prathama rAtribhojana nuM sUtra ApIne RSimunioe rAtribhojananI bhayaMkaratAne jagajAhera karI che. jIvana mATe bhojana che, bhojana mATe jIvana nathI! A bhAvanI hitazikSA AjathI thoDAka varSo pUrvenA pAThya pustako dvArA paNa pracAra | pAmatI hatI. paraMtu jamAnAe evI to karavaTa badalI che ke AjanA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThya pustako dvArA jANe evI ja havA jagAvAI rahI che ke bhojana mATe jIvana che! A kAraNe ja AjanA pAThyapustako IMDA-mAchalI Adi mAMsAhArono mahimA gAI rahyA che. rAtribhojananA tyAgano dharmopadeza e kAMI jainazAsanano ja udghoSa nathI! bIjA bIjA ajaina darzanakAroe paNa rAtribhojananA aniSTo varNavavAmAM potapotAnI kakSA mujaba kAMI bAkI rAkhyuM nathI. paMratu AjanA yuganI avaLacaMDAI eka e rahI che ke mAnava pote AdarzanI UMcAIne AMbI zakavA vAmaNo banyo che, ethI AdarzanI kApakUpI karIne, e Adarzane potAnI samovaDo banAvavAnI pRSTatA karatAM e khacakAto-acakAto paNa nathI. A dhRSTatAnuM eka duSpariNAma e AvyuM ke, rAtribhojanane pApa tarIke svIkAravAnI vAta to dUra rahI, paraMtu ene pApa tarIke jAhera karanArI sarvajJa vANInI sAme khoTA kutarko laDAvanAro eka varga vadhato cAlyo ane Aje to lagabhaga rAtribhojana jANe eka sarva sAmAnya cIja banI jaIne 'ghara gharanuM pApa' banI beThuM! mukhyatve AtmavikAsane avarodhIne tana, mana, dhananI surakSA paNa khatarAmAM mukanAra rAtribhojana dhArmika draSTie to tyAjya che ja, paNa bIjI dRSTie ya rAtribhojana kaMI ochuM bhayaMkara nathI! A mukhya muddAne uddezIne thoDIka vicAraNA karIzuM, to ya jaNAI Avaze ke rAtribhojana to kharekhara narakano nezanala hAIve ja che. mAnavanuM jIvana sUryanI sAthe saMkaLAyeluM che. ethI sUryodayanI kALasthiti sivAyanA ApaNA astitvanI kalpanA paNa thaI zake evI nathI. sUrya kadAca Ugato na hota, to ? A 'to' nI kalpanAthI UbhuM thatuM tabAhInuM citra jotAM ja tammara AvI jAya evuM bhayaMkara Jain Educationa International 38 For Personal and Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | hovAnuM! comAsAnA divasomAM kAjaLa-kALAM vAdaLa vacce sUrya jyAre eka be dahADA sudhI DhaMkAI jAya che, tyAre je paristhiti pedA thAya che, enA to ApaNe sahu sAkSI ja chIe. - sUryano prakAza sUkSmAtisUkSma jIvANuM-kITANuMne pedA thatAM roke che, tema Arogyane mATe bhayajanaka lekhAtAM kITANuonI sAme e prakAza avarodhaka banI zakavA samartha che. ArogyanI A draSTie paNa rAtribhojana tyAjaya che kAraNa ke ApaNA Arogyano AdhAra gaNAto sUrya AthamI jatAM ghaNA ghaNA sUkSma jIvo bhojanamAM bhaLI jaIne, ApaNA svAthyane jokhamAve che. ahiMsA ane ArogyanI dRSTie paNa rAtribhojanano tyAga anivArya banI rahe che, AmAM kAraNa tarIke e vAtane ya AgaLa karI zakAya ke sUryano prakAza ahiMsA ane ArogyanI jALavaNImAM khUba ja agatyano bhAga bhajave che. sUryanA tApamAM kITANuo niSkriya banI jAya che. sUryAsta thatAM ja e punaH sakriya bane che. ethI rogono prakopa paNa prabaLatA pAme che. koIpaNa bImArI divasa karatAM rAtre vadhu satAve che, A to saunA svAnubhavanI vAta che. AmAM eka kAraNa tarIke sUryanA tApanA abhAvane ya gaNAvI zakAya. rAtre sUrya tApa nathI hoto, ethI rogapratikAraka eka zaktino abhAva thatAM bimArIo vadhu satAve, e sahaja che. bhojananA pAcanamAM taijasa zarIra paNa eka mahatvanuM kAraNa che. teja eka pAcaka zakti che. A zakti prabhAvita rahevA mATe sUrya tApanI apekSA rAkhe che. sUrya tApanA abhAvamAM A zakti lagabhaga niSkriya banI jatAM pAcananI prakriyA kamajora banI jAya che. rAtre khAnAro prAyaH apacAnA rogathI pIDAto hoya che ethI ene bIjI (39) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bImArIo gherI vaLe, emAM Azcarya zuM che? sUryano prakAza ghaNAM jIvonA prasArane rokanAro che. ethI divase hajAra-pAvarano globa cAlu hoya, toya enI AsapAsa sUkSma jIvo bramaNa nathI karI zakatA, jyAre rAtre sAmAnya pAvaranI lAITa cAlu hoya, toya enI AsapAsa sUkSma jIvo pharatA hoya che. A jIvonI hiMsAthI bacavA mATe "rAtribhojana' nA tyAganuM jainazAstroe khUba khUba mahatva ApyuM che. sUryaprakAza jIvonA prasArano avarodhaka che, jayAre lAITano bhaDako jIvonA prasArano AmaMtraka che. rAtribhojanano tyAga AdhyAtmika dRSTie to lAbhakAraka che ja paraMtu Arogya dRSTie paNa e khUba lAbhakAraka che. kema ke divase vAyumAM oksijananI mAtrA vadhu hoya che, je bhojanane pacAvavAmAM sahAyaka bane che. khAdhA pachI suvAnA samaye vacce lagabhaga traNacAra kalAkano gALo Avazyaka gaNAyo che. A vacagALA daramyAna khAdhelo khorAka pacI jAya che. jo sUvAnA samaya sudhI bhojana pacyuM na hoya ane sUvAmAM Ave, to e khorAka AmAzayamAM ja paDyo rahe che ane peTanA aneka dardIne pedA karavAmAM nimitta bane che. sUryAsta pUrve bhojana karI levAthI rogotpattinI AvI saMbhAvanA rahetI nathI. Aje peTanI bImArIonuM pramANa ghaNuM moTuM dekhAya che, emAM rAtribhojanano ya phALo nAno sUno nathI.! eka kutarka evo paNa che ke jyAre dhUliyA dIvAno jamAno hato ane dhUmADiyA phAnasonA jhAMkhA prakAzamAM jayAre jIvana pasAra thaI rahyuM hatuM tyAre "rAtribhojana" nI bhayaMkaratA hajI samajI zakAya evI hatI, paNa Aje jayAre hajAra ane lAkha pAvaranI vIjaLIka battIono vijJAna yuga vikAsa sAdhI rahyo che, tyAre nizAcara jIvone 40) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ @ joI na zakavAnI vAta kaI rIte yuktiyukta banI zake? Ano javAba samajatAM pahelAM eka vAta e vicAravI Avazyaka ja nahi, anivArya paNa che. mukhya muddo to e che ke, jIvone jovA na jovAnI vAta to hAla dUra rAkhIe, paraMtu IlekaTrIka lAITano prakAza svayaM ja anekAneka jIvono AmaMtraka che, enuM zuM? jeTalo vadhAro pAvarano prakAza veravAmAM Ave, eTalA vadhu jIvo tyAM AkarSAya! A to ApaNA rojanA anubhavanI vAta che. lAITanI jhAkajhamALamAM jhaMpalAvatA jIvANuono varga ane vega evo to pracaMDa hoya che ke ene hAthathI rokI na zakAya. e jIvone jovA mATe prakAzanI mAtrA vadhAravAmAM Ave, eTale e jIvonI mAtrA paNa vadhI ja jatI hoya che. lAITanA prakAzanI vRddhi eTale ja jIvonI vRddhi! A satya samajAI jAya, pachI rAtribhojanathI thatAM jIva-hiMsAnA doSane dUra haTAvavA prakAza pAvara nI kuyuktine AgaLa karavI vyAjabI nahi ja lAge. ghauM Ta rAtribhojananA tyAgIne mATe sAMjanA bhojanano samaya nizcita banI jato hoya che. sUryAsta pUrve bhojana patAvI devAnuM ene mATe anivArya hovAthI sAyaMbhojana ane zayana vacce jarUrI samayano gALo maLI ja jAya che. khAdhA pachI be-traNa kalAkano gALo pAcanazakti mATe phALavavo jarUrI che, ema ArogyasUtronuMmAnavuM che. samayanI A phALavaNI rAtribhojana karanArI vyakti karI zakatI nathI. e samAnya rIte nava-dasa vAge sUI jAya che, ethI bhojana ane zayana vacce jarUrI aMtara paDatuM na hovAthI enuM Arogya jokhamAya che. apekSAe Aje vadhI rahelA rogonuM mULa rAtribhojana che, ema chAtI ThokIne kahI zakAya. Jain Educationa International 41 For Personal and Private Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ QIra chI chI chUTa UIra ra ra ra vIra ra ra ra Ida vIra vIra Dara chI chI chI chI] sUryodayanA samayathI khIlatA jatA kamaLanI jema mAnavInI hojarInuM kamaLa paNa khIlatuM rahe che. madhyAhnanA samaye to A hojarI saMpUrNapaNe khIlI UThatI hoya che. ethI e samaye thatuM bhojana Arogyane mATe lAbhakArI nIvaDe che. A ja kAraNe ApaNI jUnI peDhInA rIta-rivAjomAM madhyAhna bhojanane ja prAyaH agrimatA ApavAmAM AvI hatI. savAre ane sAMje khAvAnI lata to AjanA yugano aMjAma che. sUryAsta bAda kareluM bhojana hojarImAM kamaLa biDAI gayeluM hovAthI Arogyane mATe avarodhaka banatuM hoya che. Ama, ArogyanI dRSTie paNa rAtribhojanano tyAga ati AvakArya banI rahe che. - sUrya jyAre prakAzI rahyo hoya che, tyAre vRkSomAMthI oksijana nAmano vAyu nIkaLato hoya che. A oksijanathI bharapUra vAyumaMDaLa ApaNA Arogya, zvAsozvAsa ane bhojana mATe khUba ja upayogI che. AvA vAyumaMDaLa vacce kareluM bhojana ane lIdhelA zvAsozvAsa ApaNA Arogyane vikasIta kare che. jayAre sUryanI gerahAjarImAM A ja vRkSomAMthI kArbana DAyokasAIDa nAmano vAyu nIkaLato hoya che. A vAyu ApaNA Arogya mATe khUba ja jokhamI che. rAtanuM vAtAvaraNa vAyunA phelAvAthI dUSita banI jatuM hovAthI rAtribhojanano tyAga Arogyane surakSita rAkhavAnI dRSTithI paNa Avazyaka ja nahi, anivArya che. keTalAka jIvANuo evA hoya che ke e jhAMkhA paNa sUryaprakAzamAM joI zakAya che. ene jovA lAkho pAvarono prakAza paNa samartha nIvaDato nathI. A ja kAraNe AjanA tabIbo jIvANunI tapAsa karavI hoya, to dardIne divase ja tapAsavAnuM vadhu pasaMda kare che. leboreTarIo paNa vika chIka baka jI hi ki chI chI chI chI hi ha ha cha chI chI chI chI hi | 42) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vara vara prAyaH divase ja potAnuM kArya karatI hoya che. rAtrino kALa aMdhakAranI jema sUkSma ane jherIlA jIvone phelAvavA mATeno samaya gaNI zakAya. ethI rAta paDatAMnI sAthe ja anekAneka jIvonI rakSAnA mukhya dhyeya sAthe rAtribhojanano tyAga karanAra potAnA ArogyanI rakSA ya karI zake che. kalikAlasarvajJazrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe yogazAstra nAmanA graMthamAM rAtribhojana karanAra mATe ziMgaDAM, pUchaDAM vinAnA pazunI upamA ApIne A pApanA tyAga mATe cittane cAnaka lAgI jAya, e rIte cetavatA lakhyuM che ke, je mANasa divase ane rAte khAdhA ja kare che, e to pazuno paNa pazu che. sAkSAt pazu karatAM AnAmAM phera eTalo ja che ke enA zarIra para ziMgaDAM pUchaDAM ugyA nathI. mATe ene ziMgaDAM-pUMchaDAM vinAno pazu kahI zakAya. Ano bhAvArtha e che ke mANasa to vivekI hoya. divasarAta khAdhA karanAro to pazunI kakSAmAM gaNAya! ? rAtribhojananA tyAganuM jainadarzane to khUba ja mahatva AMkyuM che. ethI ja to chaThThA vrata tarIkenuM sthAna 'rAtribhojana tyAga' ne maLyuM che ane rAtribhojananA tyAgI A ja kAraNe varSamAM cha mahinAnA upavAsanA phaLano bhAgIdAra banI zake che. roja khAvAnuM cAlu rahevA chatAM varSanA aMte cha mahinAnA upavAsano lAbha IcchanAre rAtribhojanane dezavaTo devo rahyo. A niyama jo ke bahu nAno che, chatAM enuM phaLa ghaNuM moTuM che. rAtribhojananA tyAganI pratijJAne jainadarzana to barAbara sudRDha rIte vaLagI rahyuM che chatAM Ane jaina paraMparA ja mAnI levAnI bhUla karavA jevI nathI. A paraMparAnI prazasti lagabhaga tamAma Astika Jain Educationa International 43 For Personal and Private Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hara hara hara vari jI vI hi ha ha ha ki ki hari vIra ra ra ki | darzanakAroe ochevatte aMze gAI ja che. hajI thoDAM varSo pUrvenA AryanA jIvana-pravAha upara dRSTi karIzuM, toya rAtribhojanano tyAgI varga ghaNA moTA pramANamAM hovAnuM anumAna karI zakIzuM. hA, e vAta sAcI che ke A paraMparAne jaino jeTalA vaLagI rahyA, eTalA bIjA loko vaLagI nathI rahyA. bAkI vedapurANoe paNa rAtribhojananA ThIkaThIka doSo varNavyA che. mArkaMDeya purANe to rAtribhojana karanArane mAMsa khAnAra tarIkenI ane rAtre pANI pInArane lohI pInAra tarIkenI adhamopamA ApatA jarAya khacakATa nathI anubhavyo. A tulanA parathI ApaNe to eka ja vastu tarapha jovAnuM che ke ajainadarzano paNa rAtribhojanane keTaluM badhuM nIca kArya lekhe che. divasa ane rAta : A bemAM koIpaNa DAhyo mANasa sArA kALa tarIke divasanI ja pasaMdagI karavAno. kALano paNa potAno eka jAtano prabhAva hoya che. divasanA vAtAvaraNa vacce levAtuM bhojana A dRSTie paNa mahattvanuM che. mAnavano A bhava maLyA pachI to ApaNe ApaNA aNAhArI-padanA Adarzane ja AMkha sAme rAkhIne, ene AMbavAno prayAsa karatA rahevAnuM che. A prayAsano pAyo rAtribhojana tyAga jevA niyamano dvArA dRDha banato hoya che. "AhAra-saMjJA ApaNane lAgu paDelo eka roga che, ATaluM jo jJAnabhAna thaI jAya, to pachI utkRSTi koTinA tapanuM ArAdhana paNa jo azakya nathI, to pachI rAtribhojanano tyAga to kaI rIte azakya hoya! jene ApaNe pazu kahIne avagaNIe chIe, evA paNa keTalAMya jIvo jo divase peTa bharIne khAvAnuM maLI jAya, to pachI rAtre khAtA (44) For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jika ka cha ki ki ki ki ki hi ki ki vIra chI chI chI hi ki bITa vIra | nathI, to mAnava tarIke ApaNo viveka to keTalo badho viziSTa hovo ghaTe! mAnavanuM khoLiyuM maLyA pachI to rAtribhojananA tyAga mATe ja nahi, paNa AhAra mAtranA tyAga mATe prayAsa karIne mAnave potAnA vivekane vikasAvavAno che. potAnA A vivekanA vArasAno mAnavane khyAla hoya, to pachI enA mATe rAtribhojananA tyAga to DAbA hAthano khela banI jAya che. vArasAgata viveka Aje visarAto cAlyo jAya che. pazcimano pavana jhaMjhAvAtanI jhaDape phUMkAI rahyo che. bhakSyAbhakSya ane peyAreya vaccenI bhedarekhAnuM ullaMghana, zokha ane phezana banatA cAlyA che. tyAre mAnava ane emAMya jaina gaNAtA parivAro jo rAtribhojananA tyAganI maryAdA nahi jALave, to A maryAdA bhaMgamAMthI enA saMhAraka saravALA rUpe thanAro vinipAtavinAza keTalo badho bhayaMkara haze? enI to kalpanA ya thaI zake ema nathI. bhayaMkara vAvAjhoDAnuM mULa baLa jema pavananI eka sAmAnya halacala hoya che, ema AvatIkAlanA mAMsAhAra/IMDAhAranA mULa kAraNa tarIke UMDe UMDe rAtribhojananA tyAganI maryAdAno bhaMga hoya, to e jarAya Azcarya pAmavA jevuM nahi gaNAya! kAraNa ke rAtribhojana to narakano nezanala hAIve che. rAtribhojanane narakanA nezanala hAIvenA rUpamAM rajU karatI A vicAraNAmAM mukhyatve ApaNe zarIra-surakSAnA muddAnI AsapAsa ja pradakSiNA karI che. paraMtu A muddo to ati gauNa che. mukhyamAM mukhya muddo to "Atma-surakSAno ja che. Atma-surakSAne AMkha sAme rAkhIne ja rAtribhojananA pApathI aTakavAno prayAsa karavAno che. A jAtanA prayAsane ja "dharma kahI zakAya ane ethI ja "aNAhArI pada' nI najIka najIka AgaLa vadhI zakAya. bAkI zarIra-surakSAne ja mukhya 8 ki ki ki ki ja ki ki ki phi ki ki ki ja ki ki ki phi Ika hi 45) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI vIra hari vIra Ti phi dI jI vI hi vahi ha ha ha ra ra ra ra | dhyeya banAvIne rAtribhojanano tyAga karavAmAM Ave, to enI koI ja kiMmata nathI. DaoNkTaranA kahevAthI lAMghaNa karatAM dardIne jema upavAsI na kahI zakAya, tema zarIra khAtara rAtribhojana na karanArane tyAgI tarIke na ja vakhANI zakAya. ATalA jarUrI khulAsA bAda eka e paNa cokhavaTa jarUrI che ke, ahIM zarIranI dRSTie rAtribhojananA tyAganI A chaNAvaTa eTalA mATe ja karI che ke, AdhyAtmika-AbAdIne prApta karavAmAM rAtribhojana bAhya dRSTithI paNa keTaluM badhuM nukasAnakAraka che, e sau koI samajI zake ane ethI rAtribhojananA tyAganA upadezaka jinazAsanane ahobhAvanI AMkhe nihALavAnuM saubhAgya pAmI zake! kharI rIte to AtmadraSTithI je ArAdhanA thAya, enI para ja "dharma nI mahorachApa lAgI zake che, ATalI mukhya vAta samajIne pachI sau koI dharmanI dharatI upara pravAsa AraMbhe, to ja enAM eka eka pagale paramapada najIka AvatuM jAya! mATe sau koI dhyeya tarIke "aNAhArI pada ne AMkha sAme rAkhe ane A dhyeyane AMbavAnA prAthamika prayAsono pAyo "rAtribhojana nA tyAga dvArA majabUta banAve, e ja kalyANakAmanA! 46) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa zrI hemacandrAcArya isa saMdarbha meM likhate haiM ki rAtri bhojana karate hue yA pakAte hue sUkSma athavA sthUla jIvoM ke usame girane kI nizcita saMbhAvanA hai| usakI vividha hAniyA~ pratyakSa anubhava meM AtI hai I LATRIN Jain Educationa International rAtri bhojana ke aneka vidha nukazAna goM makkhoM se ulaTI coToM se buddhi maMdatA kAsa, phAsa, ghocchu se tA sarpa viSa se mRtyu bAla se svara bhaga pakaloM se bhara 47 rASTha jaMtu se narakagati jaise ki 1. bhojana meM jUM A jAe to jalodara roga hotA hai / 2. makkhI girane se vamana hotA hai / 3. cIMTI kA bhojana meM mila jAnA buddhi maMdatA kA kAraNa hotA hai / 4. makar3I kor3ha kA kAraNa hai / 5. kAMTA, lakar3I kA Tukar3A athavA masAle vAle zAka meM bicchu gira jAne se talave ghAyala ho jAte hai / 6. chipakalI kA avayava yA lAra gira jAne se sthiti gaMbhIra ho jAtI hai / 7. macchara se jvara ho jAtA hai / 8. sarpa kA viSa prANaghAtaka siddha hotA hai / 9. rugNa jantu kaiMsara utpanna karate haiM / 10. viSailA jantu yA padArtha dasta, vamana kA nimitta bana jAtA hai / 11. bAla (keza) svarabhaMga kA hetu hai / 12. vyakti paraloka kI Ayu kA baMdha kara ullU, kAga, cimagAdaDa, billI Adi hiMsaka pazu banatA hai yA naraka meM 1 1 poka meM vizeSa pa For Personal and Private Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // namo jina pavayaNassa // " 'ArogyanAzaka' Ajakala ke aneka abhakSya padArthoM kI mArmika samaja S naraka kA prathama dvAra rAtribhojana kA tyAga karo / jainatva ujjavala banAo / Jain Educationa International 48 For Personal and Private Use Only * Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (prakaraNa 2) rAtribhojana vize rAsa kRtionI mAhitI 1. rAtri bhojana rAsa - dharmasamudra gaNi. soLamI sadInA bIjA tabakkAmAM thayelA A gurubhagavaMte rAtribhojana rAsa athavA jayasena copAI racanA karI che. pU. zrI kharataragacchanA jinaprabhasUrinI pATa paraMparAe jinaharSa sUri - jinacaMdrasUri - vivekasiMhanA ziSya hatA. kavi jinaharSasUrie rAtribhojana rAsanI racanA karI che. tenI sAthe A racanA sAmya dharAve che. vastumAM koI navinatA nathI paNa abhivyaktimAM pU.zrI kAvya kalAnuM darzana thAya che. hastapratane Adhare A rAsanI mAhitI nIce pramANe che. rAtribhojana rAsanA AraMbhanI 17 kaDI sajhAya svarUpe che. kavie sakjhAya zabda prayoga karyo che te yathArtha che. sajhAyanA vicAro darzAvIne kavie amarasena-caMdrayazAnA daSTAMtano vistArathI paricaya karAvIne rAtribhojana tyAgano mahimA gAyo che. rAsanA AraMbhanI uparokta mAhitIvALI kavinI paMktio nIce pramANe pragaTa karavAmAM AvI che. paNaminuM goyama gaNahararAya, samarI sarasati sAmaNimAya; rayaNI bhojana doSa vicAra, bolisi te saMbhaluM udAra... 1 49) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja >> je che eha jimani avadhArau jugati, mANasa Dhora kisI kaI vigati; rAta divasaI jau caratuM rahi, nirati virati kehI navi lahe... 2 dIha taNA je puhura ja ri, dvApaI kimaI nahI AhAra; tenuM eha ja jANI sarUpa, mANasa phITI rAkSasa rUpa... gaMgA yamunA bahu guNa bharI, nadI narmadA godAvarI; sItAne sItAdA sAmi, pApa mahA jalanAsaI nAmi... siprI vIprA erAvatI, siMdhu nadI ne sAbaramatI; kAberI sarasatinimahI, e pavitra je gADhI kahI. sUraja deva asta jau jAI, rudhira samuM nehanuM jala thAI; zrI bhArata boleM Ima zASi, tuNaI kAI na udhADu ASi... zIvamaMDala astAcala milaI, aMdhakAra puhanIA phalaI; AmiSa anna na viharu koI, eka ja graMtha vicArI joI... 7 eka kare,vrata ekAdazI, hari jAgaraNa kare ullasi; caMdrAyaNa puSkaraNA yAtra, eka kare SaTa mAsI yAtra.. so jana bhojana ramaNI jimaI, so jana pAmi te navi kimaI; pUravaluM kidhu apramAMNa, ehavuM bolaI yugati purANa... 9 rAti jimavA kehI bUdhi, rAte Ana na sUjhaI sidhi; rAti pitara piMDa navi lahaI, rAtiI tarpaNa ko navi kahaI.. 10 rAti sIjhana pAmaI dAna, rAte deva na pUjA mAna; rAte navi jAdhavuM gAmi, tau kima rAti bhojana nAmi... 11 paritaSi doSa valI sAMbhaluM, hII ma ANu ko AmaluM, che jika ri ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra | paO ) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jika ra u phi vIka hi rahi chI chuTa ki hI ha ha ha ha ha ha ha ha ha ha|i 1 5. jANiu kara siI sahu, ApaNuM paNa tuhi thoDuM suM bhaNuM... 12 vaLI nisI bhojana phala kahi, na karaI te AThaI bhavi nahIM; zvAna sUyara bilADAM kAga, goha girolI vIMchI sApa... 13 mAkhi sahI taja bhAI anna, taka tatakhiNi tasa thAIvi manna; kIDi sahIta sahi jau jImaI, vidyA budhi pravAhe gamaI... 14 zuM AviI jau jamaNamAhiM, vArdhi jalodara taNaI vAra; kulIyAvaDuM dekhADe koDha, e avaguNa dekhItA poDha... vIMchI AvaI saDaI kapAla, kaMTha vizAse paIkaI vAla; kAMI vIdhAI lAvuuM, tuM nItibhojana che pADI... 16 paMkhI jAti mAMhi uttamabalI, ramaNi cUMNi na karaI ketalI, caDA cAsane sArasa mora, tala sIla mAMNasa thaI Dhora... 17 jainettara darzanamAM rAtribhojanano niSedha karyo che temAM cAMdrAyaNavratano ullekha thayo che. A vratanI mAhitI nIce pramANe che. A vrata vize manu smRti, vaziSTha smRti ane yAjJavalkaya smRti graMthomAMthI prApta thAya che. A vrata 30 divasanuM che. caMdranI kaLAnI vadha-ghaTane anulakSIne bhakSya (bhojana) karavAnuM hoya che. kRSNapakSamAM ekaeka koLiyo AhAra ghaTADavAno hoya che jyAre zuklapakSamAM ekaeka koLiyo AhAra vadhAravAno hoya che. zuklapakSanI pUrNimAe vrata pUrNa thAya che. vrata vicAra graMthamAM zizu cAMdrAyaNa, candra cAndrayaNa RSi cAndrAyaNa, yava madhyalajI cAMdriyaNa, pipIlikAtanu cAndrAyaNa, A vratamAM tapa ane yogano samanvaya che. jayasena kumAre gurunA upadezathI ane jAti smaraNa jJAnathI pUrvabhava ki vIra chUTa UI bripha brIpha bripha phrI Di phi brIpha chU chU brIpha | 51) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMkhIno jANIne pratidina dharmanI ArAdhanAnI sAthe rAtribhojananA vratanuM pAlana kare che. jayasene kuMthunAtha bhagavAnanuM ratnajaDita biMba bharAvyuM ane pratidina prabhunI pUjA, bhakti ane guNagAna karIne zuddha bhAvathI ArAdhanA karI. kavie uparokta vicArone aMte upadezAtmaka vANIno nirdeza karyo che. tyArapachI guruparaMparA, racanA samaya vageremAM ullekha karIne rAsapUrNa karyo che. kavinA zabdomAM mAhitI nIce pramANe che. adrisI karaNa sUbhA vikArI, vinoda carama prabhAvi ja kari; caDaI azva gaja mATI taNaI, sidharAya sahu koI ma bhaNaI. 246 dUdhara bhUdhara bhalA pracaMDa, te piNi deza lagA daMDa; pUrava bhava paMkhino dekhi, dharma karaI a nisi savizeSi.. ra47 kuMthunAtha jiNavara upadeza, sAbhali tAM savi talaI leza; Izi bhavi te svAminuM biMba, rayaNa jaTita pUjaI avilaMba. 248 guNagAI anisi devanA, karaI mani Rdhi guNaru sevanA; dayA mUla pAlaI jinadharma, tima tima lAbhAI vaMchita zarma. 249 rAgaH dhanyAsI Ima nAsI bhojana pariharuM e, dIyaI dIyaI guru upadezake; doza ghaNA IhAM jAMNIe e, bolyA e e mi lavaleza ki. 250 pariharuM nizi bhojana avaguNa ghaNau sipha tuma dAkhII; jiNa vastra voIra lAbha Avi teha potaI rAkhII, jayazena naMdana sahita rAjA amarasena kathAyA IsI sAMbhaLI chAMDu rAti bhojana sumati ju hayaDe vasI.. 251 (52) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI vI ka vIra dara dhaka dhaka dhIra dhIra dara jI vIra ra ra ra ra vR|i e vrata moTala Adarue, zrAvaka eha AcAri ki; anaI kuvANijaya avaguNa e, SaTakarma karma achAM apAriki. 2para e vratava Adara e vrata sahI anizcala paMca kuDA pariharuM; go bhUmi kanyA mosA thApaNi kuDa sAkhi rakhe bharuM, lavalesa Ika guNa doza moTAI sivuM navi Ima jANI, esa guruvANI lahIe prANI bhAva sUdhau jANII. 253 zrI kharatara gacchi rAjIu e, zrI jinasuMdara suda e; nAmihi nAmihi navanidhi puraThe.. 254 rAjIuM kharatara gathyi zrI jinaharSa sUrI jatI saro; jayavaMta zrI jinacaMdra sUri labadhi goyama gaNaharuM. 255 sUvivekA siMha sujANa vAcaka saguru pAya pasAu laI; pratibodha dharma samudra vAcaka bhaNi mana raMgi bhalaI.. 256 pura paMcAlIsAM maMDaNuM e, paMcama paMcama jiNavara rAuki; sAmI sUmati sohAmaNuM e, sevaI sevaI suranara pAyake. 256 paMcAlIsA nayara maMDaNa, megharAja sUnaMdaNo; teha tasa sAnidhaha saMgha Agraha sadA mana ANaMdaNo; eha aratha anupama suNi je nara bhaNaI bhavAya aNu huM kahi bahu ridhi vRddhi vinoda ucchava sidhi saMpada te lahiI. 257 2. rAtribhojana rAsA kharataragacchanI vagara zAkhAnA jinasamudrasUrinA paTTadhara pU. A. jinasuMdarasUrie rAtribhojana rAsanI racanA karI che. A rAsamAM racanA samayano ullekha thayo nathI paNa pU.zrIno samaya sattaramI sadIno che. - kira ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra | (53) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jika ka ka vIra chI chI chI chI chI chI chI chI chI ka ka ka ha | kavie rAtribhojana rAsanA AraMbhamAM madhyakAlIna paraMparAnusAra gautama svAmI guru ane sarasvatIne praNAma karIne rAsa racanA karI che. rAsanA viSayano ullekha karatAM kavi jaNAve che ke : rayaNI bhojanadoSa vicAra, bolazuM te sAMbhaLo vicAra. rAtri samaye sUryAsta pachI jaLa rUdhira samAna, AhAra mAMsa samAna, cAMdrAyaNa vratanuM phaLa - yAtrA phaLa niSphaLa jAya che. mAkhI, kIDI vagere bhojanamAM AvavAthI nukazAna thAya che tenI mAhitI ApI che. rAtribhojanathI tiryaMca yonimAM jIvAtmA bhramaNa kare che. A vigato pachI viSayanA saMdarbhamAM vadhu spaSTatA karavA mATe varadezanA amarasena rAjA ane tenA rAjakumAra jayasenanA jIvananuM rAsamAM varNana karavAmAM AvyuM che. kavie chellI DhALanA duhAmAM kuMthunAtha svAmInA upadezano ullekha karyo che. rAtribhojana tyAga karIne jayasenakumAra kuMthunAtha bhagavAnanI ratnajaDita pratimA bharAvIne pUjA-bhakti kare che. aMte kavie upadezAtmaka vicAro rajU karyA che. rAtribhojana tyAga karavuM joIe tenA avaguNa doSo ghaNAM che. anya kavioe amarasena-jayasenanA jIvanane kendramAM rAkhIne rAsa racanA karI che tenI mAhitI ApavAmAM AvI che. muni jinasuMdarasUri kRta rAtribhojana rAsaH praNamIya gaNahara goImarAya samarI sarasati kerAM pAya, rayaNIbhojana doSa vicArA, bolazuM te sAMbhalo vicAra. eha janami avadhArU jugati, mANasa Dhora phirI chivIgati, rAtidivasaju caratu rahI, nirati virati kehi navi lahI. 1. briITa vIra hara ki ha ra ha ha ha ha hIra hara hara hara lIka thI cha ka ra ki | 54) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIvataNAM je pahora cAra, drApi kAMI nahIM AhAra, tehanuM eha ja guNa sarUpa, mANasa phirI te rAkSasarUpa. yechi mahaali gADhA jANa jou Agama veda purANa, tehamAMthI che gADhA doSa, tuM nizibhojana bahu poSa. gaMgAyamunA bihuM guma bharI nadI narmadA godAvarI, sItAne sItAdAsvAmI pApa mahImala nAsaI nAmi. simA vImA erAvatI siMdhU nadIni sAbaramatI, kAverI ni sarasvatI mahI e haI pavitra gADhIvUDhI. sUryadava astAcali jAvaI, rUdhira samu jala tehanuM thAI, zrIbhAravaI boli sAkhI, tuhaI kAM na ughADu AMkhi. ravimaMDala astAcali calaI, aMdhakAra puhavi A phaliI, AmiSa anna navi vihasahaI, eha ja graMtha vicArI joI. eka kari tapa ekAdazI, harijAgaraNa kariI ullasI, caMdrAINa tapapUra kara jAtra, Sa caturmAsI eha ja pAtra. 9 je jana bhojana ramaNI kariI, zudhi na pAmII te valI kimaI, pUravaliuM kIdhuM apramANa ehavuM, bolavI yugati purANa. 10 rAti jimatAM jAI buddhi, rAti anna na pAmi zuddhi rAti, pitara piMDa navi ya lahaI, rAtri trapaNa konavi lahaI. - 11 rAti zuddhi na pAmII dAna, rAti devapUjA na mAna, rAti navi jAevuM gAmi, tuM kima rAti bhojana vAna. 12 paratakhi dekha valI sAMbhaluM, hII ma ANuM koI AmaluM, jANiu pharasi sahu ApaNuM paNa tuM hi thoDuMrU bhaNuM. Ika ki ki ki ki hari hari hari hari ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ] ( 5 5 ) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAkhI sahita jimAI anna, tuM tatakhiNa thAI vamatra, kIDI sahita jo jimaI, vidyA buddhi pravAhi gamaI. jUAviI jimaNa mujhAri, vRddhi jalodara teNaI dAhi, kolIA vaDu dekhADaI koDha, e avaguNa dekhIto prauDha. vIMchI AvI saDI kapAla, kaMTha viNAsaI paIkau vALa, kAMTaI vIMdhAI tAluuM, teNaI nisibhojana pADauM. paMkha jAti mAMhI unmUlI raINI bhojana na kara ketalI, caDA cArTina sArasa mora, tehathI mANasa chiI zuM Dhora. evAta nathI anyathA, te upara sAMbhalayo kathA, vacchadeza dhArApura gAma, amarasena rAjAnuM nAma. rANI caMdrayazAdhara satI, sukhavilasI dina dina dIpatI, nyAyavaMta te puhavIpAla, rAja karaI chaI amara rasAla. yamacaMdramA achaI sakalaMka, rAyataNaI manimoTo vaMka, je ghara viSNu nahIM saMtAna, ehavuM pUrava karama nidAna. duhAH anya divasi desAurI, Aviu bhali turaMga, zAli hotra lakSaNa sahita, je raNi rosa abhaMga. chellI DhALanA duhA 45 thI 53 kuMthunAtha jinavara upadeza sAMbhalatAM savi TalaI kaleza, INi bhavi te svAmInuM biMba, rayaNajaDita pUjaI avilaMba. guNagAI a anisa devanA, karaI zUdhaI mani gurU sevanA dayAmUla pAlaI jinadharma, timatima vAdhaI vaMchita zarma. (dezI : thUlibhadranI bAra mAsanI) Jain Educationa International 56 For Personal and Private Use Only 14 15 16 17 18 19 20 21 45 46 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zika vahi ra ki ki ki di dIra bI Di phi hi ki ka ka ka vIka ka ka vIra | 48 Ima nisuNI nizibhojana pariharU, e pAmI ara gurU upadeza, deSi ghaNAMe jANIIe bolyA, emaI lavalezaki ima nizi bhojana pariharU e. pariharU nizibhojana, avaguNa ghaNuM siuM tumha dAkhII jiNi vasti duhari lAbha AvaI, teha potaI rAkhII. 48 jaIsena naMdana sahArAja, amarasena kathA IsI, sAMbhalIa chAMDI rAti bhojana, sumati juhI aDaIvasI e vrata moTau AdarUe, zrAvakaro e AcAraki ani kuvANijaya pariharU e SaTakarma achaI apAra kie. 50 AdarUe vrata sahI asAca nizcala pAMca kUDu pariharU, gobhUmi kanyA mosa thAyaNi, kUDasAkhi rakhe bharU. 51 laghavesa eka guNa dosa moTaI, IsiluM bhavi aNajANaI e, sugurUvANI lahIa prANI, bhAva sudhu ANIe. para zrI tapagaccharAjIue, mahAlaMtaDe zrI janasuMdara sUri, je bhAvibhaviaNa bhaNuM, mahAmaMtaDe pAmaI sukha saMyoga. 53 | Iti zrI rAtribhojana rAsa samApta 3. rAtribhojana rAsa - copadI AcaupadI (copAI)nI racanA (kha)garanI pATa paraMparAe vAcaka zAMti harakha (harSa) nA ziSya jinaharSe karI che. kavi jinaharSanI anya kRtiomAM paNa potAnA gurU zAMtiSano ullekha thayo che. samakita sittarI stavananI racanAmAM nIce pramANenI racanAno ullekha maLe che. ki ki ki ki ki ki ki jI hi ki chIka ra ki ki chI chI ki ki | 57) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAcaka zAMti harakha gaNIvara supasAule re, kahe jIna harakha muNAMda dIdha. A kavino samaya 18mI sadInA bIjA tabakkAno che. rAsa racanAne aMte chellI DhALamAM racanA samaya saM. 1728no darzAvyo - kavi jinaharSanA A rAsanI hastaprata lakhavAno samaya saM. 1810 no che. lipikaraNa karanAra paMDita suMdaravijayajInA ziSya gaNI jIvavijayajI che evI mAhitI prApta thAya che. rAtribhojananA mahimA mATe haMsakezava nAmanA be bhAInI kathAno 18 DhALamAM vistArathI paricaya karAvyo che. rAsanA AraMbhanA duhA 3 mAM viSayavastuno ullekha thayo che. rAtribhojananI kathA kahisuM su lavalezu" pachI rAtribhojananI haMsakezavanI kathAno prAraMbha thayo che. ajJAta kavi kRta rAtribhojananI sakjhAyamAM uparokta kathAnuM nirUpaNa thayuM che. sakjhAya vibhAgamAM tenI vizeSa mAhitI pragaTa karavAmAM AvI che. A hastaprata apragaTa che eTale tenuM lipikaraNa karIne pragaTa karavAmAM AvI che. rAtribhojana rAsa caupadI duhA zrI jinavaraNa jaganuM dharaNa, gamaNa bhamaNa graMbhavAsa | prAya praNam kaivala vimala taraNikaraNa suprakAsa / vika chI chI chI chI chI chI chI chI chI chI ka vIra chI chI chI chI chIka | 58) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina guNa rasanA gAvatAM, karatAM jinavara dhyAna / jina nAyaka pada pUjatAM, lahIyaI nave nidhAMna || zrI jinavara hIyaDaI dharI, lahIsaha guru upadeza, rAtrIbhojananI kathA kahisuM, huM lavalesa II DhALa - 1 (caupaInI) INeNihIja bharatasu Setra majhAri, nagara kuMDanapura, ati zrIkAra vasaI tihA saUM ko dhanavaMta, liSamI taNauM na lahIyaI aMta koDI dhajya keI lAkhesarI, vilasaI, sukha nija puNyaI karI, sura nara ti gati na kAMI paDaI mAMho mAMhi na koI laDaI / / nyAya nIti cAlaI rAuM koI, jasa svApyauM, tiNi sa galaI loI, ko kehanI hAsI naIM keka, na karaI, rAkhaI hIyaI viveka. niMdA cADI tauM parihAra, kIdhauM tehanauM doSa vicAra, avicArayauM bolaI nahI kadI, bolaI bola vicArI sudI. jUA madirA dArI maMsa, AkheTaka ja corI aprasaMsa paranArI, e visata vikhyAta, sevaI koI nahI e sAta. pApa karatAM je ghara haraI, jayaNAya IM joI paga bharaI, jIvataNI hiMsA navi karaI, dharamI loka vasaI INi paraMI. paradesI AvaI tiNuM ghaNA, vyApAra IM kAMI nahIM maNA, vAru zreNi nava bAjAra, jAMNe lakhamI teNi uttara. Jain Educationa International 59 For Personal and Private Use Only 2 ra 3 4 5 m Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phAMdAlA chUMdAlA seTha lakhamIdhara, sau jeha naI heTha, cauMvaraNa rayAre tihAM vasaI, nijanija dharma karI UlasaI. paMDita cartura vicakSaNa loka, kalA kusala supravINa, asoka dukhIyA loka taNA AdhAra, ehavA loka sahU dAtAra. ehavauM nagara taNauM maMDaNa, nahIM koI karadANa dayANa, prathama DhAla thaI pUrI sahI kaIjI jina harakha hIyaI gahagahIM. 10 duhA rAjakaraI jitazatru nRpa, satru tahAI urasAla, nyAyavaMta siraseharauM, cAlaI pUrvaja cAla. loka pAla e pAMcamauM, kari mUkyauM sUra rAja, loka taNA baya TAliyA, kariyA rakSA kAja. cora vinA nigraha, nahIM khUna vinA nahIM DaMDa, prajyApAla bhUpAla IMma pAlaI rAja akhaMDa. DhALa - 2 (kapUra UThaI ati UjalauM re ehanI) tiNi nayaraI vivahArIyau re, bahu likhamI nauM ThAma, dharama mithyAtaU mohIyauM re, seTha jasodhara nAma rU. mAnava rAtrI bhojana vAriuM, tauM sAMbhali eha vicAra, jima thAya I saphala avatAra re.. mAnava AMcali. caI ratA sArikhI re, teha taNaI dharanAri, cauThi mahilAnI kalA re, jANaI bheda vicAra re. Jain Educationa International 60 For Personal and Private Use Only 9 1 1 1 1 m Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prItamasuM rAtI rahaI re, paMca prakAranA bhogI nisidina vilasaI, bahu paraI re, pAmyA sukha saMjoga re. prAta samaI UThI karI re, aNagala nIra aMghola, aNagala pANI vAparaI re, saMkhArauM dAI Dhola re. ammAvasi ekAdasI re, lokIka parva aneka, varata karaI mAnaI kharA re, nahIM mana jJAna viveka re. gAjara mUlA mogalI re, rUAlU vRtAMka, adraka komala phala sahuM re, anaMtakAya tevuM sAka re. zati paMDyA bhojana karAI re, dIsaMI na karaI AhAra, hAlAhala mithyAmatI re, mithyAtI AcAra re. tIratha karaI godAvarI re, gaMgA gayA prayAga, piMDa sAraI pUrvajaya taNA re, valI karAvau jAga re. asaMyatI naI guru karI re, mAnaI pUjaI teha, dharma adharma na ulakhAI re, dayA na jANaI jeha re. evI karaNI te karaI re, maMdabuddhi te bAlaka kahaI, jina harakha thaI bhalI re, pUrI bIjI DhALa re. duhA raMbhA uyaraI UpanA putra saluNA doI, haMsakumara nAmaI vaDaUM, laUMDaU kesava hoI. rupakalA guNa AgalA, uttama lakSaNavaMta lihe sarIkhA sobhatA, vinayavaMta jasavaMta. ki ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra | (61) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - je mAvItrAnaI atighaNuM vAlhI che te putra, guNa Adarasa galaI lahaI, saU ko kahaI suputra. DhALa - 3 caMdrA uttara hayau IDara chAya ehanI. INi avasara udyAnamaI re, samavasarayA muniyA, dharmaghoSa nAmaI bhalA re, sUri sUri samudAya. mahAmuni ApaI Ima upadeza, suNatAM bhAgaI koDi kalesa, suNatAM rIjaI nAri naresa, suNatA nAsaI pApa visesa. abhigraha leI tihAM rahyA re, vAMdaNa AvyA loka, zrAvaka jana dharamAtamA re, khusI thayA sati loka. vidhinuM vAdI AMgalaI re, baIThA dhariya ulAsa, haMsa kesava ramatA tive re, AvI jaI baIThA pAsi. dharama taNI muni desaNA re, ApaI ati ratna vANi, gAja saghana varasAtanI re, madhura gAI jAMNi. mAnavabhava lahi prANIyA re, makara tuM hiMsA pApa, thAya taNA phala pAmyA re, bhava bhava duraka saMtApa. jUTha vacana tuhe pariharala re, thAyaI jehathI hAMNi, sAkha na ghaI koI tehanI re, na karaI vacana pramANa. paradhana corI je karaI re, pakaDi karAI haDa baMdha, rAya paMDaI jIvita haraI re, na giNaI koI saMbaMdha re. duragati kAraNa jAMNIyaI re, viSaya madhura kiMpAka, dhuri bhogavatAM mIThaDAM re, kaDUthI aMta vipAka. ? cha cha ja che (62) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAri puruSa saMyogathI re, navalakha garabhaja jAti hiMsA thAya I tehanI re, saMmUchama asaMkhyAta. parigraha sa6 jaganaI naDaI re, sabalauM baMdhaNa eha, lobhaI khUtA mAnavI re, sUraja na pAmaI teha. rAtrI bhojananA ghaNA re, doSa kahyA jinarAya, sahasra varaNajIva UbhajaI re, abhakSa nisA saUM thAya. Azrava nisi bhojanae chaI re, naraka taNI e khAMNi, pariharIyaI AmUlathI re, nija Atama hita jANi. zrAvakanA vrata pAlatAM, lahIyaI amara vimAna, sAdhu dharama ArAdhatA re, avicala siva sukha thAna. INi saMsAra asAra maI re, sArA chaI jinadharma, te sevauM bhavIyaNa tuDe re, chUTakuM bhavabhaya bharma. kUDA sukha naI kAraNaI re, ruDauM dharma mahAri, dharma vihoNA prANIyA re, kima lahasyau bhavapAra. sAMjali ehavI desaNA re, samajyA chaQ naranAri, DhAla thaI e tIsare re, kahaI jina harakha vicArI. duhA haMsa kesava kara joDi naI, vaMdana kara karaI visesa, bhavasAyara taravA bhaNI, nAvI tuhe upadesa. gAmAgara pura pUnya te, jihAM karavuM vihAra, tumha vANI je sAMbhalaI, saphala vAsa avatAra. dika ki ITa Ijha ki ka ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ]i Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ii ka hi ha ka ka ra di ka ka vIra ki hari hari hITa ra ra ra ra ra | che ... ? vaya nAnhA bAlaka ahe, duSkara letAM dIpa, vrata na palaI zrAvaka taNA, khADAMdhAra sarIkha. tumha pAsaI karizuM hivaI, rAtrIbhojana nIma, agaDa karI lauM amUlaNI, jAMjIvuM tAM sIma. rayaNI bhojananA kahauM doSa kasA, munirAya te samajI TAluM aDe, jima mana daDhatAM vArya. DhALa -5 zreNika ghariyApanIre ehanI. rAtribhojananA tuhe re, doSa suNau suvicAra, zrI jaganAyaka upadiyA re, cyAre abhakSa AhAro re. rAtrIbhojana karIyaI nahIM guNavaMto re, doSa vicArIyaI je bhAkhyAM bhagavaMto re. rAtrIbhojananI karI re, cala bhaMgI jinarAya, prathama teha jau bhaNIyaI re, doSa TAlyA nau jAyo re nisi nauM rAdhyauM nisi jimaI re, e utakRSTa doSa, dahaMI rAdhyauM, nisi jimaI rI, madhyama dUSaNa pAkho re. rAtaI rAMdhyAM dina jimaIra, jaghanya doSa kahyauM eha, dina rAMdhyau dIhaI jimaI re, uttama e guNa geho re. caDatA paDatA baI kahyA re, baI paDatA parivAra, doSa na lAgaI tauM sahI re, karIya jANi vicAro re. rAtrIbhojana ne karAI re, te parataMkha jamadUta, pApa thakI bIhaI nahIM re, jAMNe rAkSasa bhUta re. 4 64) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hira ki ka ka ka ka ka ka ka ka ka vIka ki ki kIka ka ka ka Ta ka | paDaI kadAcita kolIyaure, jimatAM bhojanamAM hi thAya Ima kaladrAphaDA re, pAmaI durata nirubAho re. mAkhI AvaI jau kadA re, vamana turata tauM thAya, vasAya garalaI koDhI huMvaI re, kaI tauM maraNa lahAyo re. giraloI paDaI rAMdhatA re, ana mAMhe mili jAI, te bhojana karatAM thakA re, ragata pittAdika thAyo re. vicha jatuM mAhe milaI re, karaDaI kara mukha jIta, kAMTau jauM ti lagaI galaI re, tauM vedananI bIho re. ehavA doSa tauM dIsatA re, AnaI avara aneka, kahatAM pArana pAmIyaI re, jovauM ANivineko re. sivamata mAhe Ima kahyala re, mahAriSI mArakaMDa, lohI mAMsa barobarI re, pANI ane navuM DaMDo re. rAgaI bhejaI tehanArI, pitara na pAmaI piMDa, avagatIyA hUyA phiraI re, ehavA doSa prapaMco re. te mATaI ramaNI taNauM re, bhojana vAraI jeha arava janama - tihAM ramAI re, jAya Ima dhari sadeho re. moTau doSa jANI karI re, pariharIyaI guNavaMta, cauthI DhAla pUrI thaI re, Ima jina harakha kaheto re. duhA rayaNI tasakara saMcaraI, baMdhaNa pasU baMdhAI, rAtaI dAna na dIjIyaI, devapUjA navi thAI. 16 dika ri kara ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra va # . 65) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jika ka vIka 2 ki uki ra ki ki ka ka ka ha ka ka ka vIra ki para ki ki bm bh m m maDI na jAya Ima kahaeI satI na kelAIkAla, dharmakathA vyAkhyAna vidhi UMcaI svara nahIM pATha. uttama kAma na ko huvaI, thAyaI abrahma poSa, anAdika kima kIjIyaI, jehanA moTA doSa. DhALa -5 (ema kahI jakSa Ayau rAtaI ehanI) doSa suNyA rAtrI bhojananA, sUrIzvaranaI pAsaI, kara joDI bahu vinaya karI naI, be bAMdhava Ima bhAsaI re. amanaI hivaI prabhu virati karIvale, rAtrIbhojana kerI jAvajIva lagaI vrata parivauM, kAMI na rAkhuM serI re. duvidhi trividhi UMcaryA zrI guru mukhi, hIyaDaI UlaTa AMNI, haMsakumAra kezava sAMbhale naI, saphala karI guru vANI re. vAMdI naI nija maMdira AvyA, nija mAyaDI naI AgaI, ghaDI cyArI dina dekhI vyAlU jinanI pAsaI mAMgaI re. rAti paDyAM jimaNuM nahI mAtA, vahilI vAra malAvauM muM, guruvaI pAsaI susa kIyauM chaI, divasa thakI jamAvauM re. mAya kaI dina ajIya ghaNauM chaI, vyAlU kauNaI rAMdhavuM, saUM jImaI tyAra Avejo, jaUM joI jaI khAdhauM re. mAya kahaI tumha sAMbhalauM pUtA, jauM lAlU ghU dIso, tauM muja UparI tAta tumhArauM, taDakabhaDaka karauM rIso re. te mATaI tumha khelauM mAlhaUM, cAlauM kula AcAro, ApaNa na IsyA suMsa rAtinA, ehanau kisauM vicAro re. m w tm w 8 zira ra ra ra ra ra ra ra ra thI ki dara : ra di ki ki ki chIka phi |i Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamI DhAla thaI e pUrI, vyAlU na dIyauM mAyaI kahaI jina harakha suMNau, naranArI Agali hivaI syuM thAya re. 9 duhA zrAvaka dharma ka2Iji ke te jImaI nahI rAti, ApaNa putra mahesarI, esI vyAvyA vAta. bhASyauM mahAriSIsa re, vedapurANa mAri, sUrija udaya vici kI jIyaI, ekavAra AhAra. cyAri pauMra dinamAMhi, jejau jImaI bevAra, tehanaI pApa ghaNauM huvaI, teha bhamaI saMsAra. DhALa - 6 (Ajanahe jau re dIsaI nA halaUM edanI) Ima kahi mAyaDI re, bhojana vi dIyau mivA gayA be bhrAta, rAti paDI nija maMdira AvIyA bolavaI mAta. AvauM baIsau re, vacha bhojana karauM, mAta jovaI tumhe vATa, vyAlU velA re, ApaNI thaI, syau mana dharauM UMcATa. amhe na karIyaI re vyAlU rayaNIyaI, agaDa na karIyaI re bhaMga, vAhaNaI vAyaI re jimamyuM mAyaDI, amhe naI bahUucha raMga. mAtapitA kahi kahi thAkA ghaNuM, tauMhI na jImyA re bAla, bhUkhyA tirasyA re beuM sUI rahyA dina uNake tatakAla. tataSiNa UThi karI navakArasI pArI, bhojana kIIma, karatAM dina pAMca vahI gayA vyAlU mAyaI na dIdha. Jain Educationa International 67 ? For Personal and Private Use Only 1 2 3 5 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jika vari vIra ra ra ra ra ra ra ra di ka ka ki ki ITa ki ki vIra kI chaThThaI divasaI re mAtapitA kahaI esyauM mAMDyau re, dha dha kahyau na mAnI re, tuhe aAraDau svau mAvIga saMbaMdha. 6 mAtapitA tIratha sarikhA kahyA, karIyaI vacana pramANa mAvItrAnAre, bhagatA je huvaI, UthApaI nahIM jaNa. dIkaI na jImI re koI mahesarI, ApaNa jimIyaI re kema, jovauM nija nija dharma, karaI sahU nija mata dharIya re prema. 8 ekaNi dharamaI re be mata kima calaI, nija paranaI na suNaI, pUta vicArauM re, ekaNi myAna maI be khAMDA na samAI. 9 sahU koI hilamili eka dharama karavuM, jima na vadhaI jaMjAla, sAtA maI jina harakha rahau sadA, e chaThI thaI DhAla, duhA beu bhAI miti ekaThA, baIrI karaI vicAra, cuM karivarSe ApaNa hivaI DigavavuM nahIM niradhAra. kahyau karavuM ta6 dhari rahau, nahItara jAu jAtauro, vAli parahau sona tivyo, je pahisyau toDaI kAna. cuM karIyAI tiNi dikare, je du:khadAI hoI sonAnI pAlI huvaI, hIyaI na vAhaI koI. DhALa - 7 (jo kau bhAI re, sAlUDA vAlI ehanI) haMsakumara tauM bhUkhaI nivaDyauM, AvI jaNaNI AgaI mAya tumhArI vacana na lopuM, Ima kahi cAlU mAMgaI. che 68) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zira ra ka ka ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra | h h h m caraNe namIya re, je lIdhI agaDa na mUkaI, nija dharama thakI navi cUkaMI jAuM huM tArI kaI. AMkaNI dhIraja dharatAM kharau duhalau, mahA kaThina vivahAra, sUrA huvaI te sanamukha jUjaI kAyara kAvyA cArA. kesava mana ThAThau kIdhau, lIdhuu suMsa na meluM, pAhaNa kAjayaI ratana amUlika, kima pagaletI veluM. je laI naI nija paNa mUkaI, te kApurusa kahI jaI, gayavara daMta taNI pari na miTaI, te adhikAsa lahI jaI. mAtapitA e kuTuMba sagAI, pAmI vAra anaMtIpiNi, e dharama lahaMtAM dohilauM, bhamatAM ca8 gati paMtI. svAratha mAtapitA suta baMdhana jUThI eha sagAI mAyAjAla racI mRga tRnA ThAvI eha ThagAI. manamAnaI tehanaI mAnI jaI, dIjaI avara viDArI, svAratha lagi sahu koI vAlhau, kuNa prItama kuMNa nArI. kAyara mata huIje re prANI, hospaI je chaI hUNI, sAtamI DhAla thaI e pUrI, kahaI jina harakha salUNI. duhA Ima citavI kesara calyauM, sAhasa dharI viseSa, jihAM jANyuM tihA pAmasuM, jema likheluM je lekha. chaThI rAtaI je likhyauM, sukha dukha vibhava vilAsa, phUla lasabhA, na huIsi vRthA udAsa. i i i i i i i i iri hITa phi phi dhIre dhIre ri jI phi "ii chI m h h m m Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha ra ra ra hITa thI vIra zahi brIpha hi ra ka ra ra ra ra ra ra ra | m chaThI rAtaI je likhyau mAthaI deIha che deva likhAyA vihi likhyA kuNa maMjivA samache. re jIva ciMtA jau karAI tAke ciMtA khAI, hoNA hoIso huI rahaI, jANA hoI to jAI. dANaluM pANI jIvaDA jihAM sira-jayauM chaI luNya, teSA cIle jAIslaI jisa vicAraa tusya. DhALa - 8 (dAna UlaTa dharI dIjIyaI ehanI) kasava punya AkAra khIla, AvIya aTavImAMhi re, vaDavRkSa heDi vizrAmIyala, hIyaDA laI dharatI uchAhare. rAti paDI ravi Athamya, cihuM disi pasarayauM aMdhAra re, ekalau bAla vanakhaMDa maI, dhIraja adhika apAra re. yAminI adhika DarAmaNI boli rahI sihuM pAsi re, vanacara jIva bolaI ghaNA, khelaI nizAcarI rAsi re. bhUta rAkSasa kilakI karaI, dIsatA mahAvikarAla re, keI lAMbA keI vAmaNA, keI garaDhA keI bAla re. rupakupa kudarasaNA, kusa jevI mukha dAMta re, AMkha UMDI bhUMDI nAsikA ghaNuM bIhAmaNI kAMti re. keI AkAra lagi vistaraI, keI vAyaI agani nIkAla re, keIka UMTa thaI AraDaI, keI thAyaI AlamAla re. bhUri bhayaMkara vana vicaraI, kesava sAhasa dhIra re, zrI jinanAma samaraNa karaI, nADau paNi sUra vIra re. m lh w dm w iira ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra | (70) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIra ra ra ra ra ra thI rahi ha ha I vI hITa phi hiTa phi hiTa | bhAva samatA dharI cittamaI, jIva bhaNI dIyaI sIkha re. sagu naI mitra Upari sadA, rAkhi jeha daSTi sArIkha re. tAharI ko nahI prANIyA, tuM nahI kehanau jAMNi re, punya naI pApa khAIyA, avara jAnajAramAM AMNi re. cIMtavaI Ima vaDa heThalaI, etalaI AThamI DhAla re, kahaI jina harakha mAtapitA, kihAM gau kesava bAla re. duhA ramatA bAlaka pUchIyA, joyA ThAmaThikANa, kiMtAI khabari nakA thaI, pUchA josI jANa. durata ghaNA hI jaI avarapiNi, dohilau putra viyoga, tirayaMcapaNi AkraMda karaI, aMga ja viraha saMjoga. putra viyoga dukha dohilau, hIyaI vahaI purasANa, putra viyogaI hiraNalI, tataSiNa chaMDaI prANa. DhALa - 8 (dhaNaza DholI ehanI) AvI nayaNa suhAmaNA re, jAyA lIuM re chalAI, mAyaDInA vAldA cheha deI chiTakI gayau re, kaI taka rahayau re rIsAI. Avau Ava re AdhAra, AvI Avau kahIyala mAnau re sujANa kahIyau mAnau nija hoyaDAnI rIsa nivArI. ` bh AMkaNI (71) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phi ri vIra ra ra ra ra ra ra ra Ika pha bIka ra ra ra ra ra ra | 5 tuja naI kAMI kahyau nahIM re, dUhavyau nahIM ligAra, rIsa karI na kahyau hutau re, dharaviye kahyau vicAra. mAvItrAnA bolaDA re, khamI thaI vAra hajAra, piNi kima karIyaI, Ama taje re AtamanA AdhAra. maI tujanaI uara dharaja re, bhAra vUhI dasa mAsa, AsaDI e jAya hu taje re, kIdhI Asa nirAsa. tuM rIsANau akhta thakI re, kIdhau citaDau kaThora, piNi akhta naI navi vIsarAI re, jima pAusariti mora. nayaNe dekhI tuja bhaNI re, huM dharatI mana moha, saphala ghaDI humArauM mAnatI re, nirakhi nirakhi mukha soha. prANa sanehI vAlA re, mAharA dukhaDA meTi, saphala ghaDI huM jANiyuM re, jaIyaI thAsyaI bheTi. tuM muja aMtara AtamA re, tuM muja prANa saneha, tuM mAharaI jIvanajaDI re, tuMja viNi sunau deha. tuM vAgheMsara mAharI re, tu kAlejAnI kora, nipaTana thaI thaI nAhaDAre, ehavA kaThina kaThora. rIsa na karIyaI vAlA re, hayaI na dharIyaI DaMsa, thaI rahIyAI bhArI khamA re, lahIyaI jema prasaMsa. AMkhaDIyA DaMbara thaI re, varasaI jala asarAla, . kahaI jina harakha viyoganI re, e navamI thaI DhAla. 72) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duhA siMhA gayauM kiNi apaharayauM, na thaI kAI sudhi roI rISi baIsI rahyA, UpajaI koI na buddhi. seThANI kahaI seTha naMI, tumhe gamA kyau pUta so ki karI lyAvaUM hivaI jima rahaI gharanau sUta. vyAlU na dIyau pApiNI, dIha chatAM taI koI, kalaha ema prItama prIyA, karaIja mAhomAMhi. DhALa - 10 (madamAtI gvAlaNi AvaI ehanI) kesava adharayaNI heThaI baIThauM, arihaMta dhyAnaI jotau, punya paTaMtara jotau, kesavanI pari sukhIyA thAvauM, Atama jasa mala dhotauM, tiNi avasara vaDa vRkSanau vAsI jakSa devatA AvaI.. baIThau dIThau bAla manohara ekAkI nija dIvaI, e mAnava dIsaI su2 rupaI, amRta vAMNi bulAvaI. tuM kuMNa re bhAI chaI mAnava, muja manamoha jagAvaI, adbhUta rupa anUpa nihAlI, nayaNa su sInala thAvaI. krUra detAMta NiI hI Upara mahira kadI muja nAvaI, khusI thayauM huM tuja naI dekhI, tuM muja adhika suhAvaI. kihAM nauM vAsI kiNi nAmaI tuM, kisaI prakA2I AvaI kaI tuM mApitA suM laDIyauM, rIsANA na manAvaI. Jain Educationa International 73 For Personal and Private Use Only 1 2 o AMkaNI 1 ghauM Ta Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dika ka ka jIra chIka rITa ka ka ra ra ra ra ra ki ka Ta Ta Ta Ta | jakSa bhaNIA mUla mAMDI naI, sagalI vAta suNAvaI, deva suNi nija zravaNa vANI, manamaI acaraja pAvaI. sAhasIka nara e koI mohala, harakhi harakhi guNa gAvaI, DhAla dasamI sukaThI be jaNa mili jina harakha malhAvaI etaUM ni suNi e manabhAvaI. duhA jakSa mana mAMhI cIMtavaI dhana ehanau avatAra rAtaI bhojana navi karaI, dayA taNau bhaMDAra. jiNi nija vrata kAraNa tajyA mAtapitA sukha dhAma, karuM parIkhyA ehanI, kehavA chaI pariNAma. DhALa - 11 (elabelAnI) alabelAnI karaI parIkSA devatA re lola, UThI gayauM tatakAla suvicAre re, UMdhyauM kesava tiNi samaI re lAla, sura racIya3 IMdrajAla. pUrava disi ravi UgIyala re lAla pasarayA kiraNa prabhAta, nagara racayau ika kArimau re lAla, moTau ghaNuM vikhyAta. koTa sabala gaDha kAMgarA re lAla, ko sIsA nIuli, cyAre disi cyAre bhalI re lAla, suMdara sohaI polI. nagara mAMhi cauTau racyau re lAla, deva sagati zrIkAra vici bAjAra tripolIyau re lAla, mANika cauka udAra. vika ra ka u ra ra ra ra ra 9 ra u ra ra ra ra ra ra ] (74) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAja bhuvana ralIyAmaNA re lAla, UMcA vividha AvAsa, Iva Itya vasaI vivahArIyA re lAla, pUraI sahunI Asa. kIdhA tihAM valI deharA re lAla, bAjaI ghaMTA nAda, saSara baNAyA upAsarA re lAla, muni rahaI siMhA apramAda. re hAlaka lola thaI rahyauM re lAla, milIyA tihA bahu loka, AvyA jakSanI jAtarA re lAla, leI khAvAnA thoka. takhiNa jabakI UThIyau re lAla, dekhI ehanau saca, manamaI karaI vicAraNA re lAla, IMhA tuM koI prapaMca, dina Ugau navi jANIyaI re lAla, ajI ghaNI chaI rAti, deva mAyA chaI e sahI re lAla, piNi sAcI nahI vAta. INi velA jimavA taNo re lAla, muja naI nahIM hasAba, kesava DhAla IgyAramI re lAla, kahaI jina harakha javAba. duhA loka kahaI kesava vrataI re lAla, are vaTIUM tuM jAjiMga, karIyaI chaI saI amhe sUMkhaDI re lAla, Avi IMhA mahAbhAga. 8 tumhe kahyau te sara daghauM, piNi muja nai nIma rAtrI bhojana navi karuMjAM jIvuM tAM sIma. ajI dina ugau nathI, na thayau sUra prakAsa, te moTaI muja mana kahau jUThI vAMNi vilAsa. Jain Educationa International 75 ? Ta For Personal and Private Use Only 5 6 10 11 1 2 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ my bh bh chika ki brIpha ka ka ka vIra ra ra ra ra ra rahi ka da ha hi ki |i DhALa - 12 (joI lauM parabata ghUMghalau re lo, ehanI) emyuM bolyuu bolaDA re lo, dina Ugau kahaI rAti re, paMthIDA rAtaI aDe kima jImitu re lo, akhta paNi tAharI nyAti re. mAni vacana tuM amahAraDau re lo, khoTI thaII Avi re, tuja bhUkhyAM kima jImIyaI re lo, vAta kharI manabhavi re. sIrAvI jaIla Iva pachaI re lo, ApaNa nagara majAri re, deva juhArI guru vAMdIyaI re lo, suNIyaI dharama vicAra re. kesava acaraja pAmIyala re lo, supana kinA sApyAta re, dasaI pura jana deharA re lo, baIsaI nahI muja thAta re. jamisi nahIM huM saravadhA re lo, Adara ma kariyau koI re, jakSa kahaI koI jImaI nahI re lo, dIsaI rAti na hoI re. sUtau hatau tivAraI hatI re lo, adharaNI parimANa re, doI ghaDI naI AMtaraI re lo, kima kari Ugyau bhANa re. deva vacana piNi avagaNyau re lo, kopa caDyau bharapUra re, kahyau na mAnaI mAMharala re lo, mAri karuM cakacUra re. jIvata chaI e kArimau re lo, marivau ekaNi vAra re, aMgI vrata kima TUMkIyaI re lo, jovau tumha vicAra re. kAyA bhava bhava pAmIyaI re lo, mAyAnI sI toTi re, piNi je lIdhI AkhaDI re lo, mUkatA chaI khATi re. >> ki ki ra ka hi ki zaka ka ka ka ka ka ki phi ki ja phi hi phi ke | (76) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 4 yama keDaI lAgau phiraI re lo, nA gamisaI aTTeThi re, acarija ala INi vAtanI re lo, marivau pagaDAM heThi re. 10 jiNi vADhaI jaga sahu cAlaI re lo, kuNa rAjA kuNa raMka re, tiNi vATAM cAlatAM thakA re lo, muja mana nAvaI saMka re. 11 jauM sariu chaI mAharale re lo, marivau tAharaI hAtha re, tau muja naI saraNau huyo re lo, jagajIvana jaganAtha re. 12 marivAthI bIhuM nahI re lo, huM bIhADaI deva re, vayasta vAMtaranau huMvaI re lo, muja sutau paNi heta re. mogara dhAyaI AhaNyau re lo, vAgajI sabala prahAra re, bhUmi aceta thaI paDyau re lo, cetana ceta ligAra re. esA purasaDigaI nahI re lo, ehanA namIya I pAya re, maMdira giri na calaI kadI re, jau vAjaI lakhavAya re. muhaDaI vAmana nIkalaI re lo, sonaI sAmana hoI re, satya puruSa na calaI kadI re lo, jaU UthalavaI loI re. sura UpADI mUkIyau re lo, UjeNI naI talAva re, pauMDhADI AMbA talaI re lo, nivedana kayau ghAya re. jakSa Avyau nija thAna kaI re lo, sUtau kesava bAla re, kahaI jina harakha e bAramI re lo, DhAla thaI tatakAla re. 18 duhA tiNa pure rAyaa putrIyala, mUau chaI tiNi vAra, paMca divya paragaTa kIyA, bhamaI nagara bAjAra. 15. vihi ha ha ha ra ra ra ra ra Ika jIra chI chI chI ri hari ura zITa phi| (77) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piki phi hITa phi dhI ki ki ki ki dIka rahi cha cha ki ura phi ki jaDa ki ki ki| che ja da punyavaMta navi ko milaI, jeha naI ApaI rAjanagarI, bAhiri nIkalyA, keDaI loka samAja. kasava jiMhA sUtaue chaI lUbhi rahyau sahakAra, paMca divya tihAM AvIyA, ghuraInI sANa apAra. Alasa mIDI UThIyala, hIMkhAra vahya kIdha kariNI, DhAlyau kalasasiri, Atapatra siri dIdhAM. kanyA varamAlA ThavI, UThi UThi ho deva, cAmara laDamotI sukaDa vIMjANA racayameva. jaya jaya rava sahu UcaraI ciraMjIva mahArAja, punya pasAyaI amya jANI, tuM milIyauM prabhu Aja. DhALa- 13 (sTAraI AMgaNIyaI he AMbalaUMmaurIyau ehanI) ruDA dhavala maMgala gAvaI goraDI saji solaI suMdara siNagAra, caMdA vadanI mRga loyaNI, goraMgI raMbhA avatAra. hAMraI AMgaNIyaI he, AMbalau malerIyau hAMraI, paDavaI maurI nAgaraveli sahI, yamuhanA he mAMgyA pAsA DhalyA AlasUyA mAhi AvI gaMgA heli. punyavaMta mahAbhAgyana tuM dhaNI, ehanaI daivaI dIdhI e rAja, juga koDi lagaI cirajIvi jyo, dhara vijyo sahu nAmana kAja. 3 pUraNaU bhaleI padaminI sAhI, AMvaI dhari adhika jagIsa, motIDA zuM karaI nimachaNA, kara joDI vAruM dIyaI AsIsa. 4 | ra ka ra haTa ki daSTi vIra hari hari hari hari ura zITa uDi ri hari ura zIra u (78) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aItau ghuraI damAMmAM atighaNA, Dhama Dhama Dhama karaI ruDA jAMgI Dhola, karatA lasakhara saraNAIyA bolaI mAgadha jana mIThA bola. 5 siNa gArayau nagara suhAmaNau, siNagAraya pura naI bAjAra, bhalI galI e phUla vIkherIyA ghari ghari uchava huI rahyA apAra. 6 jAnI AnI pari kUdatA, siNagArayA tAjA capalau tuMraMga, madavahatA rahatA ghUmatAM, siNa gArayA mAtA mAtaMga. kesava nRpa gaja UparI cacala, erAvaNa jAMNe caDhyauM, sUrarAja, bahu sainya sahita pura saMcaraya, punyathI pAmyA sahu vaMnita kAja. 8 rAja mahule rAja padhArIyA, AvI naI UMcA baIThA, nakhatra sagalA hI namyA sImAlIyA, jorAvara moTau jAsa nakhatra. 9 sAmAnya vaNika ghari Upanau, pAmyau u UjeNI rAja, jina harakha thaI DhAla teramI, kesavarAya sahu rAyA siratAja. 10 duhA jakSa jeha vaTavRkSanau tihAM Avyau tatakAla, pAya namI naI ima, kahaI mAMgi mAMgi bhUpAla. rAja dIyau maI tujabhaNI, huM lU tauM tujabhAga, pujAI potaI praghala, tiNi thayau mAharau rAga. kidha parIkhyA tAharI, tuM UtarIyaluM sAca haMsa na hovaI kAgaDau, kaMcaNa na havaI kAca. kesava kara joDi kahaI sAMbhaliu jakSarAja, vali myuM mAMguM tuja kahaI, taI muja Apyau rAja. che ane ja bI Di thI ra di ka hITa phi vIka ri chI chI hi ki ki ri ura ki braka ]i (79) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tuja pada havaNa jalaI karI, thAvara jaMgama, jeha viSa sagalA hI nAsisTaI, vara dIdhau sura ema. DhALa - 14 (joganAM naI kahijyo re Adesa ehanI) hivaI keDaI haMsakumara naI re, sAMbhaliyo thayauM jeha, baIThau saMdhyA niti paMDyA re, vAlU karavA teha, ho bhavAyA taji nisi bhojana eha ho bhavIyA avaguNa. thAI aneka ho bhavAyAM, e chaI avaguNa geha ho bhavIyA, pApa bharAyaI deha ho bhavIyA. AMkaNI garala paDyauM mAMhi sarayanau re, galita thayau tasu aMga, mahA dukhI visa dhArIyau re, vedanA thaI saravaMga. khamI na jAyaI vedanA re, paDIyau karaI pukAra, USadha upacAre jarI re, guNa thAyaIna ligAra. vihasaI pAkI kAkaDI re, vihasyaU tema zarIra, lohI rIdhi piru vahaI re, hAI phAI karaI adhIra. eka gayauM eka Ima thayau re, suM kIjaI karatAra, jora na koI karamazuM re, mAvItra karaI vicAra. Apa kayA phala pAmIyaI re, kehanaI dIjaI dosa, dukha na samAyaI hIDalaI re, suta nau melyau sosa. paradesI eka AvIyau re, koI vaTIuM loka, seTha jasodhara naI dhare re, dIThA sahu sasoka. pUchAUM kAraNa soka nau re, seTha karI sutavAta, te kahaI UjeNI dhaNI re, caraNa --vaNa viSa jAta. che ja ta aa ka 1 20) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAvara jaMgama navi rahaI re, devasagati sAkhyAta, tihAM laI jAyaUM suta bhaNI re, thAsyaI suMdara gAta. seTha kahaI suNi mAharaI re, e ekalI chaI Ati, te bhaNI tihAM UtAmalA re, jaIyaI tuM cali sAthi. kari upagAra tU etalau re, kariyu tuja khusIyAla, kahyau jina harakha jaso dharaI re, e cavadamI thaI DhAla. vaidesika Agali karI haMsakumAra leI sAthi, cAlyau tatakhiNa bheTivA, ujeNI nau nAtha. tiNa pahutA dina ketale, bheTyau jaI nararAya, caraNa cvaNa jala sIMcIyala, kanakavaraNa tana thAya. viSa vedana sahu upasamI, sAtA thaI apAra, jIvita dAna dIyau tuhe e prabhu nau upagAra. upagArI upagAra jakSanidhinA racyA sadhIra, anna jalada pAvaka phalada diyara khIra sunIra. DhALa-15 (kesarIyA mAruM hAMnuM sAllAjyojI ehanI) ulakhIyau suta seTha jasodhara, cita camakyau tirivArajI, manamAMhi bhayAkula seTha lAjyojI, aho ehanI punya joI jayaujI pAmyA rAjabhaMDArajI. dUhau hatI aDe ehanaIjI, rIsa taNA kahI vaNajI, te ehanaI sAlatA husyaIjI, sAlaparaI dina rayaNajI. ke (81) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 a & m c davanA dIdhA saMpaDAjI, te navapallava thAya che, piNi kuvacana dIdhA jijejI, hIyaDaI dahaI jima lAyajI. gharathI bAhiri kADhIyauMjI, kIdhauM madhyama kAjajI, rAtrIbhojana na karayAM thakAMjI, parataSi pAmyau rAjajI. e AraMbhaI tima karaIjI, mAraI tAraI ehajI muja naI dukha ApaI rakhejI, muja vratacItA riha. citamaI ehavau ciMtavaIjI, choDI mana nau mANajI, bhojana dIsa vaDA kIyAjI, tyAMsuM kehavuM prANajI. tumaDanaI punya phalya IhAMjI, suNa kesava mahArAyajI, bhAgya na dIThau kehanaujI, karama likhi tasahu thAyajI. te bhaNI dIdhau ahejI, tumha naI huraka asAdhajI, tuNDa giyA guNavaMta bauMjI, khami jyote aparAdhajI. avaguNa saMbhAra raInajI, moTA jema tima tajI, avaguNa guNa kari lekhavaIjI, je upagArI saMtajI. tuha naI suM kahIyaI ghaNuM jI, tumha sahu vAta jANajI, panaramI DhALa pUrI thaI jI, kahaI jina harakha sujANajI. duhA kara joDI kasava kahaI ecuM bolI vAta, huM bAlaka chuM tumha taNala, tumha ayyArA tAta. dhoyA hIna huvaI parA, mAtApitA saMbaMdha, putra thaI je dukha dIyau te agajAnI aMdha. A s O (2) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zika vahi ha ha ki ITa hari hari ra ra di Na hi ki ki vIka ka ra | che ja ra ja pAli posi moTau kIyauM, tuhe dIyala avatAra, rAja lahyau sukhIya ipayau sahu tuNDa upagAra. mAtapitA tIratha kahyA, tIratha bAMdhava jayeSTha, suguru vacana tIratha adhika sahu tIratha maI zreSTha caraNa tumhArA pUjIyaI karIyaI darasaNa prAta, tau tIratha phala pAmIyaI, baIThA hI sAkhyAta. kesava nRpa nijya tAta naI kIdhI Ima manuhAra, moTA cheha na dAkhavaI, mAnaI mana upagAra. DhALa - 16 (vIra vakhANI rANI celaNAjI ehanI) vAta naI vAta iNi pari kahaIjI, kesava dhari manamoha, tumaDe INi nagara AvI vasIlajI, jima miTaI citta aMdo. 1 Adara kari tiruM ANIyalajI, ApaNaUM sahu parivAra, sukhaI rahaI sahu ko tihAjI, dukha koI nahI ligAra. rupaanUpa aMte urIjI, bhUya paraNyau manaraMga, viSaya taNA sukha bhogavaIjI, aMga dhari vividha ucharaMga. sayala parivAra zrAvaka payaujI, rAtrIbhojana tajyau dUri, jIva jayaNA mani AdarIjI, bhAva prANI bharapUra. rayaNI bhojana mana to karaujI, muja pura mAMhi naranAri, je kariyaI te dukha pAMmisyaujI, AganyAM bhaMga vicari. loka jImaI sahu dina chatAMjI, doSa nisi kuMNa laI phoka, dharama sagalaI pura maI chayalajI, rAya jima thAyaI tima loka. 6 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e vaSTi ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra 9 ka ra ra ] narapati bhAvanuM AdarayAjI, suguru mukhaI vrata bAra, samakita subha citasu dharaIjI, pApa DaraI apAra. Ima karatAM tihAM anyadAjI, zrI dharama ghoSa aNagAra, tiNi pura Avi samasoyAjI, sAthi munivara parivAra. be kara joDi AvI karijI, vInavyau nRpa vanapAlajI, zrI dharama ghoSa AvyA achaIjI, bhUpa harakhyau tatakAla. atighaNI dIgha vadhAmaNIjI, nRpa calyauM vAMdavA kAja, haya gaya ratha pAyaka parivarayaujI, janama lAhau lIUM Aja. 10 dhanya mAnava bhava mAnataujI, AvIyala tihAM bhUpAla, kahaI jina harakha jugataI karajI, e thaI solamI DhAla. duhA pAMce abhigama sAcavI vAMdI zrI guru pAya, Agali baIThau vinayasuM sanamukha nayaNa milAya. seTha jasodhara suta sahita Avyau sAthaI nAri, baIThA guruvAMdI karI hIyaDaI harakha apAra. DhALa- 17 (Adari jIva kSamA guNa AIra ehanI) dharama desaNA zrI guru dIdhI, makarau dharama pramAdajI, eha pramAda saMsAra vadhAraI, kaDUA phalanisavAdajI. thyAri parama aMga lahatAM dohilA mANasa nau avatArajI, sAMjali tala sahaNA sUdhI saMyama vIrya pracArajI. Ti ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra | (84) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e cyAre pAmI naI Alasa karIyaI nahI sujANajI, dhamaMI udyama karIyaI prAMNI, zrI jina AMNa pramANajI. jarA nathI vyApI tana mAMhe, vadhI nathI kAI vyAdhijI, IMdrI hINa thayA nahIM jAM liMga, karIyaI dharama samAdhijI. yathA saMgati jina dharama karI jaI, siva sukha nau dAtArajI, dharama vinA bhava mAMhe bhamatAM, ko nahI rAkhaNa hArajI. pAMce Azrava naraka sakhAI, ApaI dukSma aneka jI, valI viseSaI rAtrI bhojana, tajIyaI AMNi vivekajI. IMdrI viSaya taNaI rasa rAtA, cetaI nahI gamArajI, piNi ehanA phala Agali lahi saI, bhamisyaI ghaNuM saMsArajI. dharama ciMtAmaNi ratana amolika, AlaI gamIyaI kemajI, duragati jAtAM ehi ja rAkhaI, dharIyaI avihaDa premajI. karisyaI te varisyaI siva ramaNI dharama sakhAI mItajI, DhAla kahI jina harakha sataramI baIThI sahu naI citajI. duhA seTha jasodhara nAriyuM, guru mukhi lhaI vrata bAra, zrAvaka dharama bhalI paraI kIdhauM aMgIkAra. haMsakumara kesava nRpati desaNA suNi pratibudha, AvyA dhari chaka thakA vrata levA mana sudha. rAja deI nija putra naMI leI sahu nauM Adesa, beUM bhAI uchava sahita bhAvaI bhAva visesa. Jain Educationa International 85 For Personal and Private Use Only 5 9 1 ra o ? voTa vaTa Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhana e rAjA vrata grahaI dhana e haMsa kumAra, ApaNa galIyA thaI rahyA, kalIyA kI camakAre, zrI guru caraNa namI kahaI, tAri tAri mahArAya, dukha dAvAnala mAhithI kADhau karI upAya. catura adhika bhAvaI caDyA hIyaDaI harakha apAra, dIpyA levA UmaTyA, giNatA asthira saMsAra. DhALa - 18 (bharata nRpa bhAta suMNa ehanI) karuNA sAgara prabhu tumhee, tumhe bhavasAyara pAja, manoratha sahu phalyA e, paMca mahAvrata dIjIyaI e, amha naI zrI munirAya. manoratha sahu phalIe pAmyau pAmyau sivapura rAja, sAdhu taNA vrata AdarayA e, sUrIsara naI pAsi, uttama pariNAme karIe dharatA parama ulAsa. sajala nayaNa mAtApitA e, ghaI ehavI AsIsa, siva ramaNI tanhe pAmi jyau e, phali jyo Asa jagIsa. sahu vAMdIyA nAvalyA e, munivara kIdha vihAra, vinayavaMta nija guru kahaI e, sIkhaI muni AcAra. sAnna aratha guru mukhi bhaNyA e, bhaNIyA aMga IgyAra, saMjama pAlaI niramalaUM e, kaThina kriyAguNa dhAra. duSkara tapa kAyA kasaI e, mananA subha pariNAma, niravadya vacana vadaI sadA e, visa kIyA IMdrIgrAma. Jain Educationa International 86 For Personal and Private Use Only 5 m 1 2 7) 5 WA Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dika ura zITa ki hari hari hari hari vIra dI vI ke ura zI thI ki jaDa zara ra hITa phi UnDAlaI AtApanA e, sIyAI sahaI sIta, vividha kaThina parIsaha taNI e tANaI manamaI bhIta. aTha mada samu dANI karaI gocarIe, 9I doSa rahita AhAra, rasanA rasalaMpaTa nahI e, ghaI kAyA AdhAra. chaTha aThama dasamAdika kaMIe, toDyA karmanA pAsa, paNa kAyA kIdhI ghaNuM e, dhamaNi paraI lyaI sAsa. achalA dhAma jAMNI karI e, anumati gurunI dhAri, mAsI saMlehaNa karI e, anAdika parihAra. sukala dhyAna mani dhyAvatAM e, pAmI kevalanAMNa, tataSiNi be munivara laghaUM e, avicala sivapuraThAMNa. rAtrIbhojana vArIyaI e, jAMNI moTA doSa, kasavanI pari pAmIyaI e, manavaMchita sukhamoSa. zrI kharataragaccha guNani laUe, zrI jinacaMdrasUri jAsa, zAMti harakha vAcaka taru e, aMtevAsI tAsa. sattara aThatrIsaI samaI e, sudi bArasi AsU mAsa, rAyaghaNapura mAMhe racyala e, rAtrIbhojana rAsa. DhAla aDhAraI DhalakatI e, dosaI sattari gAha, bhaNivA sarikhauM eSachaI e, bhaNi jyo dhariyau bAha. 15 bhaNijayo suNi jo samaji jayo e, karijyo vrata pacakhANa, lahi syau sukha siva saMpadIe, kahaI jina harakha sujANa. 16 - Ata iti zrI rAtrIbhojana cauppadI saMpUrNaI (IMdrIgrAma = Indriyono samUha) bIra jI hi ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra kI 14 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ki hi ki ki vIka ra di ki hari vI vI u u u| saMvata 1810 varSe kArtiki vada 11 somavAra lIpI ca: | sakala paMDita ziromaNI paMDita zrI 5. zrI suMdara vijayajI, tatsiSyagaNi jIvavijayena zrI tolIyAsara grAme. - zloka saMkhyA 270 4. rAtribhojana parivAra rAsa athavA jayasena kumAra rAsa A rAsanI racanA aMcalagacchanA amarasAgarasUrinI pATa paraMparAe zIlasAgaranA ziSya amRtasAgare karI che. saM. 1730nA vijayAdazamI-guruvAra-zaMkhezvara tIrthamAM racanA karI hatI. A rAsanI sarvaDhALa 33, gAthA pramANa 996 che. kavie vistArapUrvaka amarasena ane jayasena kumAranA jIvananuM varNana karIne rAtribhojana tyAgano mahimA gAyo che. anya kavioe paNa Aja viSaya ane pAtrane kendramAM rAkhIne rAtribhojana rAsa-copAInI racanA karI che. punarAvRtti na thAya eTalA mATe rAsanI namUnArUpe paMktio pragaTa karavAmAM AvI che. - rAsanI prathama traNa DhALamAM deva-gurunI stutinI sAthe viSayavastuno nirdeza thayo che. kavie rAtribhojananA doSonuM vistArathI varNana karyuM che tyArapachI cothI DhALathI amarasena-jayasenanI kathAnuM varNana che. anya rAsamAM paNa A kathAnuM varNana hovAthI ahIM saMkSipta vigata ApI che. duhA zrI ciMtAmaNI sukhakaraNa bhujamaMDaNa bhagavaMta praha samaI samaruM pAsa jiNa vimala guNe vikasaMta. vika cha cha ka ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra | (88) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutadevI samaruM sadA kanaka varaNa kavimAta, jina mukha paMkaji jehano, vAsa kahyo vikhyAta. mAtapitA praNamuM sadA, guNanidhi valI gururAya, prasanna huMA jiNa pAmIyaI, sarasa vayaNa sukhadAya. bhojana rayaNInA iisa, saMSeyaIM suvicAra, kavi jananI sAMnIdhi karI, Agama maiM anusAra. riD lehe Agama tahajJi jinavara bhASita jAMNi, valI sAcA gaNadhara vayaNa paraMparAgama prANi, bhavasAgara bhamaMtA bhalo narabhava lAdho nAva, dase dRSTAMte dohilo surataru sama sadbhAva. nara sura gati (2) nATyarU tirIja jotAM jaMgamaIM sAra, mAnuSa bhava moTo mahA, dharama taNI dhuradhAra. koDi ratana kari deyatAM, duralabha e bhava dekhi, adhiko UMcho eka kSaNa, lAbhe nahIM kiNa lekhi. uttama ehavA bhava tahI saphala karo suvicAra, mata hAro mativaMta nara, ahiM laI eka lagAra. saMjJA pazu nara sArIkhI, pekhI jaI paratakhya, paNi mAnava adhiko muddo, vinaya vivekaIM dakhyuM. paMceMdrithipurI bhaNo mAnavabhava mahI loga, gyAMna dayA samakita guNe suvihita tapa saMyoga. Jain Educationa International 89 For Personal and Private Use Only 5 6 6) 9 10 11 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhALa - 1 hamadala jUho hemakhanUlako e dezI jagaguru vayaNae jAMNIyaI re, gyAMna taNo guNasAra, aviratithI teu haraIM re, varajaI sahIyara vikAra. guNIyaNa girimAdika guNa gaha gahaI re, saloM saru saMsAra, guNIyaNa pAme bhavano pAra, guNaya girimAdika guNa gaha gahaI. rAti dIvaha carato rahe re, virati vinA vekAra, pazua vaNIrei khAdharo re, nirakho te naranAri. prahara cyAramAM prANIyo re, drArpa dina na vIMnI che, khAtA pItA khAMti syu re, rAkSasa to te rIdha. vasudhA mAMhi vakhAMNI I re, je paMDite nara jAMNI, doSa ghaNA tiNa dAkhIyAM re, nisi bhojana niravAMNa. gaMgA yamunAM guNa bharI re, godAvarI, guNarAsi, sitA sitodA jAMNII sahI re, narmadA nadI ya visi. siSThA viprA sArasI re, erAvatI abhaMga, siMdhu nahi sAbaramatI re, zetruMjIya sucaMga. kArbarI sarasatI kahI re, mahIya nadI manuhAra, veda purANe varaNa vIre, suci jala pavitra sakAra. asta huA AdItyane re, ityAdikanuM AMNi, rudhira jisyuM jala jAMNIyaI re, vivarayAM bhAratha vAMNi. Jain Educationa International 90 For Personal and Private Use Only 1 AMkaNI 2 3 5 9 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra kira thI cha cha hi ki ki dara phira hari hari ki ITa para ra ki | timalI ja valI dAkhyo tihAre, asanAdana AmaSya sarikho, sUrija saMcarayA re, astAdro apalakSa. caMdrAyaNa tapa suMdarayuM re, vidhi vidhi para vicitra. eka karaI ekAdasI re, hari jAgarahita jANi, rayaNI bhojana rAcatAM re, ehanA phela apramANa. doSAdoSa ghaNA kahyA re, matibuddhigati murakhAya, piMDa pitara pAme nahIM re, snAne sudha na thAya. tarpaNa ko na lahaI tihAM re, uSA dAna asudha, deva pUjA dIye nahIM re, nisimAMna niSidha. tiNi kAraNa bhaviyaNa tumha re, aMtara nirakho AMkhi, kima bhojana karIzuM kaho re, yAminI paDiyAM jAMSi. paratikhi avaguNayA dharo re, pracaMDa kAsala manathI kATi naMI re, dhirajo vAta vitaMDa. jAyuM tAM karasyo jarure, sahue nija saMsAra, amRta sAgara Ima kahe re, suNavo to paNa sAra. duhA bhojana divasa thakI lejo, jANo jANa sujANa, kara kaMkaNa nirakhaNa kisyo ArIsA ahIMnANa. DhALa - ra che che ho munIvara vitaraNa paNa cAre e dezI bhojana karatAM jo to vIsamaI re, mAkhI kiNi pari Ave mAMhi re, to tAMrita karAvaI tehanaI re, vimanAdika rogavasAMhi re. 1 91) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 kIDI sahIta jimAI jo kinhe re, to balabudhivaMtAM budhi jAI re, jU khAdhA valI thaI jalodaru re, vAdhaI peTa vaDo vilalAI re. kuSTa kare tima tanamAM kAramo re, sIlasa thAI sAre aMgi re, kolIyavADo jo AvaI kimpe re, bhojana karatAM navanava bhaMga re. 3 tamA samaI timavalI jAMNo turata re, jo valI vIMchI kiNahI viyoga re, bhaSya karAyaIM bhojanamAM bhiSyo re, to tasu samaja pAlasa reNa re. vAla galAI to beseMgalU re, kAMTe vidhAye I tima kaMThi re, sa2pAdikano ja valI sUMghIu re, garala paMDyu adhakoI gaMlagadhi re.5 na paDaI nirati kisi nizi samaI re, visa kAryaNa valI koI dhijAMNa re, Ima jANI uttama nara Adaro re, bhojana uddayazrI bhANa re. nizi bhojana bhUMDuM nizcaya tachyuM re, anaratha khAMNI pApa aghora re, tiNi kAraNa uttama prANI tumhe re, koI makarasyo ehanI kora re. 7 varajitA IMka uttama pakSiyA re, na karaI cUNamaya dini baMdha re, zuka paMkhI valI mora suMhAmaNA re, holA kAbara cAtaka haMsa re, ItyAdika sahue dina AthamyAM re, anugraha na kare bhojana aMsa re. rAsanI aMtima paMktio DhALa 21mI rAga dhavala (rAga : dhanyAsirI) dITho dITho re vAmAko naMda dITho - e dezI gAyo gAyo re gi jayaNA dharama jagAyo bhUpatI kumara li-vaDabhAgI, vAro bhala varatAyo jaga jayaNA dharama jagAyo. Jain Educationa International 92 For Personal and Private Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka ra ra ra ra ra 8 8 8 8 8 8 8 ra ra ra ra | harakha dharI nitu karatA hUA pUjA sattara prakArI, snAtra mahocchava suvihata suMdara satarama jina sukhakArI re. pUjyA nina phala tiNa hI ja pAmyAM mahIpali maMgalamA(la) suranara siva sokhyAdi supa2e lahiyaeN tevI ja lAla re. jinapUjA viNa jANo nizcaI vAda paDyA viga karAtAla, hAtha ghasatAM jAyai hIra Ima hI ja narabhava Ala re. tana mana Ika dhyAna dharatAM jinavara kerI jAMNa, ANa vahetA ahanisi aMgaI suvivekI supramANa re. lAkha saMvachara sAdhika lIlA sAvaka dharama savAyo re, anukrami krami pAlI eNe savi huM pari sukha pAyo re. eka bhAga palyano te Upari pAMsaTha lAkhI pratyakhI sahasa niyAzI rAta doI sAdhika sUtra siddhAMte sAkhi re. huA varasa samaMdhaha huyaI amarasena aMga jAta, jayasenata ramaNI jayazenA varatyAM ehanI vAta re. ehavuM jANI uttama prANI lAbha anaMto lekhIta, mAsame tumha bhojana TAlo dUSaNa sabalA dekhI re. paMkhI yugala e pAmyA jiNi pari pekho phala paratakSa, viramaNa rayaNI bhojana virataIM anupama lAbha alakSa re. 10 dekhADyA lavalesaha dUSaNa IhAM to dekho ema, samajhI bhaviyaNa kariyo supari nizi bhojananI nema re. 11 briTiza vIra ka ha ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra | Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaharI jai te vastu vicArI lahII jehamAM lAbha, tana mana jovana jAMNo tehavo jima aNIyaI jalaDAla re. 12 rayaNI bhojananA ghaNa rAha jUnAM chaI jagi jAMNa, aNasAre tene e viracyo sagavaTi varaNa sujANa re. 13 zrI aMcalagaccha sUri ziromaNi bhaTTAraka vaDabhAga, zrI (a)marasAgara sUrIzvara suMdara jasa laDIje sobhAga re. 14 AjJAdhara ehanA aNagAraha paMDita prabala jagIsa, zrI nemasAgara sAdhu ziromaNi suvihita tehanA sIsa re. - 15 zrI zIlasAgara sujasa savAI sahagurune supasAI rAsa racaMtAM amRta sAgara prabhutA dosati pAI re. sarasaI trIsaI saMvaTjhari vijaya darami guruvAri trIjo khaMDa thayo tIhAM pUraNa INi paripuri aMjAri re. alapamatI hu taI kAMI ehamAM jUTha kahyo maI jeha, mithyA duSkRta mana suddhi hojayo zrI saMgha sAkhaI teha re. sAMbhaLatAM bhaNatAM sukha saMpati pharlo manoratha mA ANaMda, harakha sadA e anizi caturapa cosAla re. 19 ItirayaNI bhojana rAzi tRtIya khaMDa saMpUrNa. sarva gAthA 925, sarva DhAla 44, sarva zloka saMkhyA 156. duhA amarasena aMgaja sahIta AkhuM sAMbhali ema, anupama lAbha Isyo huMI achaI to sahI karavo tema. 94) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAMdI jina tihAthI valI AvyA nija AvAsa, maMDAvyo maMdira mahA kaMcanamayaka vilAsa. zrI jina jIvIta svAmino rayaNe manuhAra, biMba bharA vibahu pari vilaNyo citta vicAra. pUkyo valI jinavara prate anya divasya eka vAra, kima hosyo prabhujI kaho nirUpama akhta nistAra. jaMpaI prabhu jina pUjatAM samakita dharatAM sAra, bhAva anitya mana bhAvatAM sukha lahisyo zrIkAra. pragaTi jo dhari pAdharA nikSe nave nidhAna, to dezAMtara kuNatakaI virahAtura viNa jAMna. AlocI manamAM Isyo ralIyAIta rAjAna, putra prIyA premaI rahai gRhavAsaI dharI gyAMna. parama dayAla kRpA karu niramala gyAna nidhAna, vicaryA jina tihAMthI valI vasudhA thaI tava vAMna. pa. rAtri bhojana rAsa kharataragacchanA A. jinasAgarasUrinI paraMparAnA muni matiraMge rAtri bhojana rAsanI racanA karI che. kavie kAvyanA AraMbhamAM guru gautama svAmI ane sarasvatInI stuti karIne rAsanA viSayano ullekha karyo che. rayaNanuM bhojana doSa vicAra, bolie te sAMbhalosu vicAra. bika zITa ke cha ha cha cha varSa thI chI chI chI chI chI chI chI chI chI phi| 95) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dika vIra vIra vIra vIra ri hari ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ka ka | viSayane anurUpa jainetara darzananA vicAronI mAhitI ApIne jaina darzana pramANe ghuvaDa-kAga-nAgano avatAra dhAraNa karavo paDe che evI paraMparAgata vicAronI abhivyakti thaI che pachI rAtribhojana tyAganA saMdarbhamAM amarasena rAjAnI kathAno anya DhALamAM vistArathI paricaya karAvyo che. rAsanA AraMbhanI paMktio nIce pramANe che. rAtri bhojana copAI kharatara gacchanI kSemakIrti zAstranA pU. lakSmIkIrti vijayajInA ziSya lakSmI vilAsarAja hemarAjanI uparokta racanA saM. 1738 poSa suda 7, bikAneranI prApta thAya che. Adi: varadhamAna jiNavara taNA caraNa namuM ikacita, dharama prakAzaka jagaghaNI namatAM sukha zai nita. zrata devI sAMnidhi sadA sugurU karo suprasAda, bhAvi subhavIpaNa hitabhaNI sudharamakathA susavAda. aMtaH jikuzalasUri gurU rAjI vAjai jasu jasavAsA ho tAsu paraMpara aMtevAsI pukavI sujasa prakAsI ho. vAcaka penakIrata baDabhAgI ho ho zrI lacchIkarati uvajhAyA zrI premasASa suhAyA ho. pAThaka zrI lachivalabha pabhaNaI ulaTa setI apaNaI ho, vaDanagara parasiddhavIkANe Teva va caumAsA re TANe ho. saMvata satara se aDatIse sAtama dina sujagIse ho, vIra ja phi chIka vIka phi vIka cha di ki ki cha chI pI bI Di |i Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha ki hi ki ki ki ki ura ki ki vaha ki ka ka ka ki | mAsatAI vaisita poSamAhe Agama sUri avagAhe ho. rAtrI bhojana cIpI manaraMgaI, caturajI ke citaraMga ho, sagharI DhAla kathA je suNasI guNi aNajaNa ji guNasI ho, lahisI ne be vaibhavalIlA hasI nahI avahelAjI, zrI lakSamIvalabha jinasaMgo citta-acitta pata sucaMgo ho. 5. rAtri bhojanano rAsA madhyakAlIna jaina sAhityamAM dIrgha temaja DhALabaddha anya kAvyono AraMbha deva-guru ane sarasvatInI stutithI karavAmAM Avato hato. zrI jinaharSasUrie rAtribhojana rAsano AraMbhanA duhAmAM zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAnano mitAkSarI mahimA gAIne emanI kRpAthI rAsa rasanA karuM chuM ema jaNAvyuM che. tAruM caraNa praNamI karI heDe dharI ullAsa, karuM svAmI supasAyathI, rAtri bhojana rAsa. |kI sAMbhalajo Alasa tajI thAzae lAbha apAra, rAtri bhojana vAro, sAMbhaLI doSa vicAra. | ||8 rAtribhojananA doSa aMge kavie prathama DhALamAM nIce pramANe mAhitI ApI che. tAruM caraNa praNamI karI haiyaDe dharI ullAsa, karuM svAmI supasAyathI rAtribhojana rAsa. //7mI sAMbhalajo Alasa tyajI thAzae lAbha apAra, rAtri bhojana vArajo sAMbhalI doSa vicAra. ||8|| ii rahi ki hi ki ka ka cha cha ki ki ja Ti zI chI chI chI chI chI chI |i Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I[4l | jo jo jJAnI vicArI khavaro mANasa Dhora kidho AMtaro, pazutaNI pare varyo rahe rAta divasa sarakhA sadahe. ||1|| divasa choDI je rAte khAya rAkSasa sarikhA te kahevAya, mANasa nahIM paNa te jamadUta jANe pratyakSa dIse bhUta. ro. je thayA pUrva RSIzvara jANa teNe lakhyAM che. zAstrapurANa, haiyu ughADI juvo teha mahoya doSa kahyAM je neha. |kA pavitra nadI tApI, gomati, siMdhu, sarasvatI, sAbaramatI, gaMgA, yamunA, godAvarI sItA sItodA guNa bharI. nadI naravadA gayA prayAga nirmala pAvana nIra athAga, dinanAyaka astAcala maya rudhira sarikhuM jala te thAya. |pANI bhAratamAMhe kahyuM bhagavAna samajo jo ho ye haiyaDe jJAna, rudhira mAMsa pANI ne anna mAno zrI mArmika vacana. Tell vrata kare keI ekAdazI dharma kIje mAnava dhasamasI, Dukara caMDApaNa tapa kare aDasaTha tIratha karato phare. zi ehavA dharmi rayaNI samaje te to phogaTa kAyA ho, dharma kahyo tehano apramANa evAM bole vacanapurANa. ||8| rAte karavuM na kahyuM snAna rAte devuM paNa nahIM dAna, rAte pUMjaNa na lahe piMDa rAte tarpaNa nahIM akhaMDa. /9mI deva pUjA thAya nahI rAta phare nizAcara karatAM ghAta, rayaNI uttama nahue kAma ramaNI na jamIye devI Asa. // 10NI. ri ura para cha vari ura lUka ra rahi chUka hi ki ddha hi ki ra hi ki ki 98) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAra vara vara valI pratyakSa dekhADuM doSa sAMbhalIne upaje saMtoSa, mana mata dharajo koI amarSa pahelI DhAla kahI jina harSa. dohA mAkhI AvI ajJamAM to thAye te azuddha I jo kIDI Ave kiMjo to jAye vidyA buddha. jU jo pahoMce peTamAM vadhe jalodhara roga, koDha kare karolIyA thAye mAtA yoga. vAla kaMta roke sahI vIMvI aDe kapAla, phAMTo vIMdhe tAbakuM teNe nizi bhojana TAla. paMkhI jAtimAM keTalA cUrNa kare nahIM rAta, to mANasa kaho kima kare jehathI durgati thAya. sAcI karIne mAnajo vAta kahuM samajAya, kathA sarasa e upare sAMbhalajo citta lAya. munivara kahe tumeM sAMbhalo, lAkha mINa madhuloya rAya re, ghANI muzala hala gAulAM, galI mahUDAMzuM moha rAya re. viSa hathiyAra na vecaNA, vajradaMta vacchanAga rAya re, balada samArI vecavA, valI vece laI bAga rAya re. Jain Educationa International 99 ||11|| For Personal and Private Use Only 11911 11411 amarasena rAjA ghoDA parathI utarIne vinayapUrvaka muni bhagavaMtane rAtribhojananA doSa-pApa aMge prazna pUche che. muni bhagavaMta teno pratyuttara Ape che. teno sAtamI DhALamAM ullekha thayo che. kavinA zabdo che : 11211 11311 ||4|| ||1|| 11211 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || pI dika ki dara ka chI chI chI chI chI ki ki ITa ka rI hi raha ra hi | DheDha kasAI vAgarI, tene lohAra rAya re, vaNajArA adhovANIyA, cIDImAra mahimAra rAya re. |3ii nava gumAlIsa ekazo, pApa kuvANijya jeha rAya re, khoTuM eka kalaMka ghe, teTaluM pApa gaNaha rAya re. | |4|| janama ekAvana ekazo, Ala taNo je doSa rAya re, eka parastrI saMgate, thAye pAtaka poSa rAya re. navANuMzo navasaMge, parastrI kAme koya rAya re eka rAtribhojana taNuM, eTaluM pAtaka hoya rAya re. vAyasa sUkara kUkaDo, dhUvaDane mAjAra rAya re, nizibhojane pAme sahI, rAtricara avatAra rAya re. |zI muni pAse rAjA suNI, nizibhojananA doSa rAya re, caraNe lAgI premazuM, dharato mane saMtoSa rAya re. |8|| eka rAtrI bhojana taNo, doSa ane munirAya rAya re, to kema chUTIza tehathI, koI upAya batAya rAya re. pUrve nizi bhojana kahyA, te to mUlyA ajJAna rAya re, have jANIne pariharo, dharo dharmanuM dhyAna rAya re. /10 amarasena rAjA kare, rAtrI bhojanano nIma rAya re, mujane nizcala pAlavo, jAM jIvuM to sIma rAya re. /11 valI pUche aNagArameM, svAmI kaho vicAra rAya re, ciDA ciDalI kema lahe, rAtrI doSa apAra rAya re. |1ro. eNe vanamAMhe muni kahe samavasaraya jinarAya rAya re, 100) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sA. kuMthujinesara sattaramA tAsa aNI namI pAya rAya re. 13 nizibhojanano meM pUchAyo, svAmI AMkho doSa rAya re, jinavANI samaje sahu, sahune hoya saMtoSa rAya re. ||14 jinuM kahetA paMkhI suNyo, beThA taruvara mAla rAya re, e jinaharSa pUrI thaI, eTale sAtamI DhAla rAya re. ||1paNA kavie rAsanI rapamI DhALane aMte gurUparaMparA, racanA samaya, sthaLano ullekha karIne rAsa racanA pUrNa thaI che ema jaNAvyuM che. nidhi pAMDava bhada saMvatsare e 1759 vadi ASADha jaMgIza, pUraNa thaI copAIe paDavA kere dIse. zrI khaDataragaccha rAjIyoe zrI jinacaMdasUriMda, ratanasUri pATavIe dItAM hoye ANaMda. zAMti harSa vAcaka taNo e kahe jinaharSa muNiMda, vAyeya pasAule meM kIrti kamalA kaMda. AsI pATaNa mAMhe me racayo e rAtribhojana rAsa paccIza DhAle karIe suNatAM lIla vilAsa. (sI Iti zrI rAtribhojana tyAga phala mahAgye amarasena, jayasena nRparAsa. e. rAtribhojana rAsa (kathA) kavi jinaharSasUri kRta rAtribhojana rAsanA paricayamAM amarasena ane caMdrayazA rANInI kathAnI mAhitI nIce pramANe che. A kathAnA AdhAre vAcaka dharma samudranI rAtribhojana rAsanI racanA paNa prApta 101) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. saMkSipta kathA nIce pramANe che. vaccha dezanA dhArApura nagaramAM amarasena rAjA rAjya karato hato. tenI paTarANI caMdrayazA hatI. eka divasa koI paradezI ghoDA vecavA mATe nagaramAM Avyo. rAjAe ghoDAnI parIkSA karI. ghoDo vakragatithI aTavImAM laI gayo. tyAM nAgadevanI srI rAjA pratye Asakta thaI paNa amarasena tenAthI moha pAmato nathI. nAgadeva prasanna thayA ane varadAna ApyuM ke rAjA sarva jIvonI bhASA samajI zake ane putraratna prApta thAya. tyArapachI rAjA eka vRkSanI chAyAmAM beTho te vakhate cakalA-cakalIno saMvAda sAMbhaLyo. cakalo dUra javAnI rajA mAMge che tyAre cakalIe kahyuM ke rAtribhojananuM pApa tuM mAthe le to javAnI rajA ApuM. nAgadevanA varadAnane kAraNe rAjA bhASA samajI gayo ane Azcarya thayuM. rAjAe vicAryuM ke rAtribhojananuM keTaluM pApa haze? pachI rAjA jaMgalamAM pharato hato tyAre latA maMDapamAM munivaranAM darzana thayA. muni mahArAje rAtribhojananA pApa-doSa vize rAjAne samajaNa ApI. munivaranA vacana sAMbhaLIne rAjAe rAtribhojana tyAganI pratijJA (niyama) grahaNa karyo. pachI rAjA nagaramAM pAcho Avyo ane rANI caMdrayazAne aTavInA prasaMganI vAta karI. rANIe rAjAnI pratijJAnI vAta sAMbhaLIne rAtribhojana tyAga pratijJA karI. keTalo samaya pasAra thaI gayA pachI jaMgalamAM cakalA-cakalInI vAta sAMbhaLI hatI te cakalo maraNa pAmIne rAjAnI rANI caMdrayazAnI kukSie putrapaNe janma thayo. tenuM nAma jayasenakumAra pADavAmAM AvyuM hatuM. jayasenane jAti smaraNa jJAna thayuM ane pUrvabhavanuM smaraNa thatAM rAtribhojana tyAgano niyama svIkAryo. kathAno eka bIjo mahattvano aMza joIe to vacchadezanA kamalapurI * Jain Educationa International 102 For Personal and Private Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | nagaramAM balibhadra rAjA rAjya karato hato. tenI paTarANI guNasuMdarInI kUkhe putrIno janma thayo. tenuM nAma jayasenA pADavAmAM AvyuM hatuM. A jayasenA pUrvabhavamAM je cakalo hato tenI cakalI tarIke hatI. pUrvabhavanI cakalI e A bhavamAM rAjakuMvarI tarIke jayasenA thaI. jayasenAno jayasena kumAra sAthe rAjavI vaibhavathI lagnaprasaMga ujavAyo hato. rAtribhojananA niyamanuM niraticAra pAlana karIne rAjyamAM sukha ane samRddhi bhogave che. aMte amarasena rAjA putra jayasenane rAjya soMpIne dIkSA aMgIkAra karIne ratnatrayInI ArAdhanAthI mokSamAM jAya che. jayasenakumAra kuMtha jinezvaranI kRpAthI temanA zAsanamAM puNya samRddhi pAmyo hovAthI jinezvara bhagavAnanI ratnajaDita pratimA bharAve che. aMte jayasenakumAra gRhastha dharmanuM pAlana karIne anazana grahaNa karI svargamAM jAya che. rAtribhojananA saMdarbhamAM A kathA che. kavie rAtribhojana rAsa athavA jayasena copAI evo zabda prayoga paNa karyo che. kathAmAM camatkAranuM tattva che paNa teno upanaya to rAtribhojana tyAgano che te kathA dvArA spaSTa samajI zakAya che. dabI. rAtribhojana parihAra rAsa zrI jinaharSasUri kRta "rAtribhojana parihAra rAsa' nuM saMpAdana bhImazI mANeke saM. 1952mAM karyuM hatuM. A rAsanuM vastu amarasenajayasenanA vRttAMtanuM che. bIjI AvRttimAM saMpAdake DhALane badale sarva gAthA 499 ema darzAvyuM che. AraMbhamAM nIce pramANe noMdha che. rAtribhojana parihAra rAsa rAtribhojananA parihArathI utpanna thayelA zubha phaLane darzAvanArI |Ika chaka thI ki ura vIra jI vIra rIpha ka vari ura vIra vIka ura vIra phi hi | Jain Educationa International + For Personal and Private Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANIne sudRSTijanone rAtribhojana niSedha nimitte sarvane jJAna ApavuM. bIjI AvRttimAM rAtribhojana "parihAra' zabda prayogano zIrSakamAM samAveza thayo che ane AraMbhamAM bIjI AvRttinuM prayojana darzAvyuM che. 7. rAtri bhojana rAsa A rAsanI AraMbhanI paMktio pU. jinasuMdarasUrinI racanA sAthe sAmya dharAve che. amarasena - jayasenanI kathA samAjamAM vizeSa lokapriya hatI ema jANavA maLe che. kharataragacchanA sAdhuoe rAtribhojana tyAganA vrata mATe samAjamAM anumodanIya pracAra kArya karyuM che ema upalabdha kRtiothI jANavA maLe che. namUnArUpe AraMbha ane aMtanI paMktio nIce pramANe noMdhavAmAM AvI che. paNamati gaNahara goyamarAyA samarIa sarasati sAmaNi pAya / ramaNI bhojana doSa vicAra I bolisa te sAMbhalo suvicAra. ehaja mani avadhAro jugati | mANasa Dhora kasI chi vigati / rAti divasa carato jana rahaI ! virati ni rati kehI navi lahaI ||rA. dIha taNa je putarA ori drArthei kiSThi nahI AhAra tehanuM evA ja guNa sarUpa ! mANasa phITI rAkSisa rUpa //all je chi mahI aligADhA jAMNA jouM na Agama veda purANa teha mAMhi chei moTA doSa na to nisi bhojana keho poSa ll dika ki ja ke brIDa rIDa ki ki jaDa ki ki ki ki ki chUka chUka chUka | (104) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaMgA jimanAM bahu guNa bharI nadI narmadA godAvarI sItAni sItodA svAmi pApa mahA mala nAsi nAmi /pA siprA viprA aIrAvatI siMdhu nadIni sAbharamatI kAberI sarasatini mahI e pavitra te gADhI kahI do sUryadeva jo astagata jAI rudhira samu tehano jala thAI || zrI bhArathi e bolI sAkhiI tohi kAM na ughADo AMkhi liNI ravi maMDala astAcala milaI ! aMdhakAra pusuvi AphaliA AmiSa anna navi hiDi koI ehaja ciMdha vicArI joI ll8. eka karaI tapa ekAdasI hari jAgaraNa kari ulhasI caMdrAyaNani puSkara yAtrI SaTa mAsI kahi eka ja pAtra 'lI. so dina bhojana ramaNI jami. ejha na pAmaI te valI kimi ! pUra valya kIdhuM pramANa I boli evI jugati purANa /1LI rAti jimavA kehI budhi | rAti snAna na thAI sudhi rAti pitara ja piMDa navi lahirAti tarapaNa kAMI navi kahi 11 rAti sojhi na pAmiM dAna | rAti deva na pUjAI mAMnA rAti navi jAevuM mAga to kima rAtaIM bhojana lAgi 1rA pratyakSa doSa valI sAMbhalo . haII mANo kAMI Amalo jANiuM karasi sahuI ApaNuM ! paNi tohi thoDe rUDuM bhaNuM /13 - valI nizA bhojananA phala kahaI ! karaI te AThaI bhava lahaI ! svAna sUkara bilADA kAga ! goha giphulI vIchI sApa /14 mAkhi sahita jimAI anna ! to tatpaNa thAI vimannA kIDI 105) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahita jo sahI jimaI / vidyA budhi pravAhi nIgamaIM / / 15 / / jo AvaIM jU jamaNa mAMhi / vArSi jalodara tiNi dAhaiiM| karolIA to dekhAsi koDha | e avaguNa dekhI prauDha // 16 // vIMchI AvaI to saDiM kapAla / kaMTha viNasaIM piMTho vAla / kAMTaIM vIMdhAI tAlUrNa / tINi nisi bhojana chiMyADuuM ||17lA paMkha jAti mAMhi uttama bhalI / rayaNI caNa na karaI ketalI | caDAyAsa niM sArasa mora / so syuM tehathI mANasa Dhora / / 18 / eha vAta navi chiM anyathA / te upari sAMbhalayo kathA / vacha deza dhArApura ThAma / amarasena..... kavie aMtamAM upadezAtmaka vicArono ullekha karIne jaNAvyuM che ke 'e Ima nizi nizi bhojana pariharo, e pAmIye pAmIye guru upadeza.' kavie madhyakAlIna kAvya racanAnusAra aMte guru paraMparAno ullekha karIne kavinuM nAma darzAvyuM che. paMcAsarA gAmamAM rAsa racanA karI che ema spaSTa samajAya che. ahIM racanA samayanI koI mAhitI nathI. pU. jinaharSasUrinA rAsano vigatavAra paricaya Apyo che eTale A rAsanI kathAnakanI ahIM punarAvRtti karI nathI. pU. jinasuMdarasUri, pU. dharmasamudra vagerenI rAsa racanA paNa amarasena-jayasenanA jIvanane kendramAM rAkhIne thaI che. eka ja viSaya uparanI racanA hovAthI abhivyaktimAM navinatA lAge paNa mULabhUta rIte to amarasenanI kathA dvArA rAtribhojana tyAgano AcAra pALavo e jainatvanI oLakhANa che ema spaSTa rIte samajI zakAya che. kathAnA mAdhyamathI Jain Educationa International 106 For Personal and Private Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanA sArabhUta tattvane pAmavA mATe kavioe kathAnuyogano AdhAra laIne kAvyasarjana karyuM che. pAlaI akhaMDita pahute rAjA sAraI savi jananA te kAja tejaI ravi sariso dIpato ari dala na ari maradana jIyato dipA aMta samaI beTA naI rAjA deI ApaNA sAdhaI kAja . sad guru pAsaI saMyama lIyaEI thoDe dina karma kSaya kIyau 66ll aMtaI aNasaNa leI karI ! bhalaI bhAvi suramAhi avatarI / tihAyi ko narabhava pAmi svaI saMyama leI sidhi jAI caMI II67ii. DhALa (yUlibhadra bAramAsa) e dezI - ema nisi bhojana pariharo e pAmIya pAmIya guru upadezA kiM doSa ghaNA INa jANII e bolyA maI bolyA maI lavalesa ki | Ima nizi bhojana pariharo e //68 pariharo nisi bhojanahA avaguNa ghaNuM myuM tumha ghamII jeNi vastu bahulo lAbha thAMI I temaja potaI rAkhII / jayasena naMdana sahIa rAjA / amarasena kathA IsI! sAMbhalo chAMDI rAtri bhojanA sumati joI aDaI vasi 68. e vrata vrata moTuM Adara e zrAvaka zrAvaka eha AcAra kiM ! araI kuvANi ja avagaNo SaTa karma achaI apAra ki e vrata moTo Adaro e dalA Adaro e vrata sahI anizcala , pAMca kUDAM pariharo gobhUmi kanyA mosa thApaNi / kUDIa sAkhi rakhe bharo | lavalesa eka guNa hi ki ki ki hi ki chI chI ki braka ki ki ki chI chI ki ki | (10) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dosa moTA / IsyuM bhaviaNa jANIIM| Ima sadguru vANI lachIa prANI / bhAva sUMdhI ANIIM III zrI kharatara gaoi maMDaNI e / zrI jina sAgara sUra kiM| zrI jina suMdara suMdara e nAmi e nava nava nidhi pUrakaI / zrI kharatara gachiM maMDaNuM e II71 // rAjIuM kharatara gaDi zrI jinaharSa sUri yatIsaro / jayavaMtu zrI jina caMdrasUri sulabdhi goyama gaNaharo / suviveka sujANa vAcaka II suguru pAya pasAyaliM / pratibodha dharma sudharma vAcaka bhaNi matiraMgi li 572 // pura paMcAlasA nayara maMDaNo e / paMcama jinavara rAu kiM| svAmIya sumati sohAmaNu e sevaIe sura na pAyaki // 734 // pura paMcAlasA nayara maMDaNo e / paMcAlasA nayara maMDaNo / megha rAya naMdaNo / tasu taNaI sAnidhi saMgha Agni sadA mani ANaMdaNo / e artha anopama suNi je narabhaNi / bhaviaNa syuM kahiM / bahu rudhi vRSi vinoda uchava sadA saMpada te lahiM 574 / / Iti zrI rAtribhojana rAsa saMpUrNa / 8. rAtri bhojana rAsa kharatara gacchanA A. jinaharSasUrinA ziSya upA. sumatihaMse rAtribhojana rAsanI racanA saM. 1723mAM karI hatI. A rAsamAM amarasena-jayasenanuM vRttAMta kendra sthAne che. atre AraMbha ane aMtanI paMktio namUnArUpe noMdhavAmAM AvI che. ghauM Ta Jain Educationa International 108 For Personal and Private Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ii chI chI chI vIra vIra vIra zira ra ra ra ra ra ra Ta | duhA subudhi labadhi navanidha samRdhi, sukhasaMpada zrIkAra pAsanAha paya praNamatAM, tasa jasa huye vistAra. // 1il zrI sadagurU sAnidha lahI, ramaNI bhojana pApa kahIzuM zAstra vicArazuM, bhagavaMta bhAMkho Apa. |rA DhALaH 1 (copAInI dezI) rAte bhojana kare vicAra, mANasa Dhora nahIM ke vicAra, rAtadivasa je carato rahe, rAkSasanI upamA lahe. //3ii. gaMgA jamanAne narabaMdA, sItAne sItAdA sadA, pApa paNAsaI jehane nAma, te jala rAte rUdhira samAna. /4 bhAratamAMhe bole sAkha, mArkaDa purANe sAkha, sUraja astAcala jaba jAya, pANI anna abhakha sahu thAya. nepA veda purANe sahu ehavuM kahe, rAte pItara piMDa navi lahe rAte tIratha jAta na sUdha, rAte jImaNa kehi budha. rAte koI na kare sanAna, rAte zudha na thAye dAna, rAte pUjA naviko kare, rAte tarpaNa naviko ghare. | e dUSaNa dekhe paratakSa, bIjA dUSaNa che valI lakSa, mAkhI vamana karAve sahI, kIDI vighA Ave nahIM. vadhaI jalodara jImIyA, udrAvaDa thAye vaDA kolIyA, kaMTha viNAse khAdhe vALa, viSNu saDe galo tatakAla. ||6ll 109) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - uttama paMkhI je jetalA, rAte cUna na tye tetalA, rAte hiraNe choDI cAra, rAtre bhojana mANasa vAra. |10thI ghUghUminakI ahi kAgalA, gIdaDa zUkara sAvarakalA, vichu giralohi avatAra, rAtribhojana karI avatAra. 11/ rAtribhojanano parihAra, tiNa kIdho saphalo jamavAra, zrI sUmatihaMsa kahe uvajajhAya, sAMbhaLajo Agala mana lAya.// 1rI/ duhA tapa japa saMjama khapa kare, kare ahiniza dhyAna, rayaNI bhojana je kare, te to sahu ajJAna. caMdrAyaNa vrata hari divasa, cha mAsI tapa jAMha, vedamAMhe niphala kahyo, ramaNI bhojana jAha. nArA IhAM dRSTAMta aneka che, bhAMkhyA zrI bhagavaMta, amarasena rAjAnaro, suNajyo mana ekata. IkA DhALa: 2 (zIkhano celanAM) e dezI jaMbUdIpa vakhANIye, dIpAMvizadIpa, merU virAje che vica, vica motIyuM sIpa. |1|| jaMbUdesAM sirahara dIpato, vasudhA vasudeza dhArAtilaka dhArApurI, nahIM pIsUna praveza. ||rA. jaMbU sati paraI lakhamI tihAM, mAMDyo thira rahevAsa, sAta bhUmI sukhadayaNa naI, UMcA AvAsa. |3ii. vIra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra . 110) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMbu. celasa ghara tihAM coTe, colAvaTa saMga, ahi nANe amarAvatI, mAMDI manaraMga. jaMbU. dharama visana jana AgalA, lobhI jasa laINa, sakajA para upagArane, haThIyA eka hayaNa. jaMbU. sUMsa zabda jasa bolave, rAjA raNasiMha, amarasena bhale bhUpati, dina dina varadIha. jaMbu. dohaga dAlidra dUmaNo, mAre ekaNa mUNa, sAraNAgati sAdhAraNo, satapUrakhAM pUTa. jaMbU. patikha baMdhava paragaDo, tapa teja diNaMda, parajA pALe nyAyaruM, sUrageI jyuM IMda. bU. rANI anajasA satI, nikalaMka naradeha, patitIgati guNa AgalI, pIuzuM sasaneha. dhana dhana je nara vrata e pAle, bhojana rayaNI TAlejI, nava nava tUra sarasa tihAM bAje, vilase lIla vilAsejI. dhana. rAtribhojana doSa dIkhAyA, dInAnAtha batAyAjI, alasama nAma tihAM rAhevAyA, dina dina taiya savAyAjI. Jain Educationa International 111 loTa vaTa For Personal and Private Use Only ||4|| llll gAthA 7no artha : e rAjyamAM duHkha, durbhAgya, dumano koI na hato phakta kaNa - anAja ne ja kUTavAmAM AvatuM tethI kaNa mATe mAro kUTo zabdo vaparAto. alakAMrika bhASA che. DhALa 24 (dhanyAzrI) e dezI 11411 113 11 11611 [58]] ||1|| tArA * Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dika ka ka ra hi ha ha ka ka ka ka ka ka ka ka ra ra ra ra | amarasena jayasena nirAMdA, pAyA paramANaMdAjI, jayasenA rANI sukhakaMdA, jasu sAkhI ravicaMdAjI. TIphI dha. sAdhu ziromaNanI guNagAyA, sagalAM re manabhAyAjI, janama saphala tihAM kIyA, milI sugara milAyajI. //4 saMvata sattarase tevIse he jehe hIyaDo harasejI, migazara vada chaThavAra budha, dIdhI divase copI kIdhIjI. //pA zrI kharataragaccha digaMdo, udiyA punima caMdAjI, AcArija jiNalabadhasuraMdA, zrI jinaharakha sUrIMdAjI. //dI zrI jinaharakha sUraMdasuM sIse, sumatihaMsa sujanIzajI, padama uvajajhAye dhare nizadIze, bhAse visaI bAvIsaIjI. zA vimalanAtha jina prAsAde, jaya tAraNa zubha sAdajI, ridhi sidhi sadA ANaMdaI, saMgha sakala ciranaMdajI. ||8ii. dhana. Iti zrI rayaNI bhojana copAI saMpUrNa 9. rAtri bhojana copAI kharataragacchanA jinacaMdrasUrinA ziSya mAnavijayanA ziSya kamala harSanI rAtribhojana copAI saM. 1720nI prApta thAya che. tenI saMkSipta noMdha nIce pramANe che. Adi : zrI varadhamAna jiNa vaMdiye atula bali arihaMta, madapramAda bhaya aDhAra dUSaNa varajita atizayavaMta. ||1|| - - - Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hara hara mana sudha sArada mAtano dharatAM nizadina dhyAna, kalidAsa para kahi halo Au jANo upamAna. paMca mahAvata paragaNa bhAkhyA zrI bhagavaMta, zivasukhanA dAyaka sahu anukrame ekaMta. Ima chaTho piNa vrata che rAtribhojana rUpa, vIra jiNaMda vakhANIyo dAkhu tAsa sarUpa. aMtaH rAtre bhojana TAlo bhaviyaNa re zrAvakano AcAra, vrata phala dIse INa vratanA re sAso nIhI lagAra. zrI kharataragaccha nAyaka dIpatore zrI jinacaMda suvaratamAna, dinadina vadhatI kalA re zizi jima visavAvIsa. zrI vAcaka mAna vijaya nAme vaDAre tAsu zISa sukhadAsa, vAcaka kamala harSe kahyo re e saMbaMdha udAra. adhako ocho IhAM ANIyo re micchAmi dukkaDatAsa, bhaNatAM suNatAM bhAve dharI bhale re vAghe vidhA vilAsa. satarese pacAse vacchare re manaraMga magasara mAsa, laNakaraNa sara meM kIdhI copAI re mana dhara adhako ulAsa. jaM laga vasudhA sAgara tAM lage re avicala rahejo ema, rAtribhojana vrata pAlyAM thakAM re dina dina lahiye khema, dara vara Jain Educationa International 113 For Personal and Private Use Only * vAre va 11211 11311 ||4|| tAlA ||10|| ||11|| ||12 // 119311 119811 ! vaTa va Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( prakaraNa 3 ) satribhojana sakjhAya racanAonA saMdarbhamAM A vibhAgamAM rAtribhojana tyAgano mahimA ane tenAthI prApta thatI durgatinI mAhitI dRSTAMta sAthe ApavAmAM AvI che. 1. rAtribhojananI sajhAya sakala dharamanuM sAra te kahiye re manavaMchita sukha jehathI lahiye re, rAtribhojanano parihAra re, e chaThuM vrata jagamAM sAra che. munijana bhAve e vrata pAse re, rAtribhojana trividha TAlo re../1 dravya thakI je cAre AhAra re na lIe te rAtre aNagAra re, rAtribhojana karatAM niradhAra re ghaNAM jIvano thAya saMhAra re. /rA devapUjA navi sUjhe snAna re snAna vinA kima khAIe dhAna re, paMkhI janAvara kahIe jeha re rAtre cuMNa nahi karatA teha re. [3] anna te kala dhyAnamAM jasa manavarte te gurU tAraNahAra re, mArkaMDa RSIzvara bolyA pANI re rUdhira samAna te saghalAM pANI re, mAsa sarakhuM jANo re dinAnAtha asta thAye rANo re. | |/4 sAbara suara ghuvaDane kAga re maMjAra vichu nevalI nAga re, rAtribhojanathI e avatAra re, zaivazAstramAM e rahyo vicAra re.pAAM jAkAthI jalodhara thAya re kIDI Ave buddhi palAya re, karoLiyAvaDo jo udare Ave re kuSTha roga te narane thAva re. dara zrI siddhAMta jina Agama mAMhI re rAtribhojana doSa bahu tAMhI re, vIra Ta Ta ra ra ra ra ra ka ka phi ri ra ra ra ra ra ra ra ra ki 114) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jika jI ra ki ki vahi dhara hari lIka vIra chI chI chI chI chI chI ka | kAMtivijaya kahe e vrata sAro re je pAle tasaghana avatAro re..//7I. pU. kAMti vijayajInI A sakjhAyamAM rAtribhojana tyAga karavA mATenA vicAronI sAthe rAtribhojananA phaLa tarIke tiryaMcano avatAra thAya che. mULabhUta rAte to rAtribhojanano tyAga e ahiMsA paramo dharma nA pAlana mATe che. sIdhI sAdI vAta che ke rAtrinA samaye paNa AhAra karatAM nathI. kavinA zabdo che paMkhI janAvara kahIe jeha re, rAtre cUNa nahi karatAM teha re. jainettara darzanamAM paNa rAtribhojana tyAgano upadeza prApta thAya che tenI mAhitI ApavAmAM AvI che. yogazAstramAM paNa A ullekha thayo che. jUthI jalodara, kIDIthI buddhinAza, karoLiyAthI koDhano roga thAya che. A mAhitI dvArA rAtribhojana tyAgano sArabhUta vicAra pragaTa thayo che. 2. zrI rAtribhojananI sakjhAya DhALa - 4 DhALa - 1 zrI gurUpada praNamI, ANI prema apAra; chaThuM vrata jANo, nizi bhojana parihAra; ArAdhI pAmo, surasukha zivasukha sAra; Iha bhave valI parabhave, jema lahIye jayakAra. ||1|| truTaka : jaya jayakAra hoI jagamAMhe, nizi bhojana pariharatAM, 8i ki chIka chUTa thI ki zaka & Ihi ki vIra ra ra ka ka ki ra ra ra ra | (115) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ //4 pAtika poDhAM ehanA bhAkhyAM, rAyaNI bhojana karatAM; bahu vidha jIva virAdhana hete, eha abhakSya bhaNije, pratyakSa doSa kahyA AgamamAM, bhavite hRdaya dharIje. ||rA matine haNe kIDI, vamana karAve mAkhI; lUtAthI koDhI, jalodarI jA bhAkhI, gaLuM vIdhe kAMTo, vALa hoye svara bhaMga; saDe deha girole, vichIe tAlu aMga. truTaka aMga upAMge hoya vaLI hINo, jo Avo viSa jAti; daSTa doSa Iha loke jANo, parabhave narake pAta; doya ghaDI parabhAte sAMje, TALI karo AhAra; nokArasI taNuM phala pAmo, saMbhAlo covihAra. devapUjA AhUtI, dAna sarAdha sanAna; navi sUjhe rAte, to kima khAo dhAna; Acamana karatAM, pavitra hoya navi teha; nizi bhojana karatAM, lahe avatAra te eha. //pI truTaka : eha avatAra ja chuka maMjArI, kAka gradhra ahi viMchI; vaDavAgula siMcANa girolI, ItyAdika gati nIcI; haMsa mora pika zuka ne sArasa, uttama paMkhI jeva; rAtre caNa na kare to mAnava, kima khAo anna teha. Hell. Ima jANI chaMDo, nizi bhojana bhavi prANI; e Agama mAMhI, veda purANanI vANI; dinakara Athamate, pANI rUdhira samAna; anna mAMsa barAbara, e mArkaDa purANa. /7ii hari hari vIra vIra vI vIra phi vIka chIka kira u ra vIra chI chI chI chI chI phi| (1 1 6) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ truTaka : jANa hoya te Ima valI jANe, asta thAya jaba sUra; hRdaya nAbhi kamala saMkucANe, kima hoya sukhapUra; yajurveda mAMhe Ima bhAkhyuM, mAse pakhta upavAsa, skaMda purANae divasa jimyAnuM, sAta tIrtha phalakhAsa. DhALa 2 (bIjI azaraNa bhAvanA - e dezI) para zAsanamAMhI kahyuM, rayaNI bhojana pApa re; doSa ghaNAM che re tehamAM, Ima bhAkhe hira Apa re; veda purANanI chApa re, pAMDave pUche javAba re, e to pApano vyApAra re, rayaNI bhojana parihAro. bhava chaThThuM lage pAradhI, je tuM pApa kareya re; te eka sarovara zoSatAM te ekaso bhava joya re; eka dava dIdhe te hoI re, eha sama pApa na koI re. ekaso ATha bhava dava taNA, e kuvANijya kIdha re; ekaso cumAlIza te bhave, kuDuM ALa eka dIdha re. Ala ekAvana so bhave, eka paranArInuM pApa re, ekaso navANuM bhave te have, eka nizi bhojana pApa re; tehathI adhika saMtApa re. te mATe navi kIjIye, jima lahiye sukha sAra re; rayaNI bhojana sevato, nara bhave pazu avatAra re; cAra naraka taNAM dvAra re, prathama te e niradhAra re. ghauM Ta Jain Educationa International 117 For Personal and Private Use Only 11211 ||1|| 11211 11311 ||4|| 11411 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te upare traNa mitrano, bhAkhyo eka dRSTAMta re; paDikamaNA sUtra vRttimAM, te suNajo savi saMta re; jima bhAMje tuma brAMta re, ziva suMdarI kerAM kaMta re, jima thAo bhavi guNavaMta re. ||ii . DhALa - 3 (siddhArathanA re naMdanavinavuM-e dezI) eka kula gAme mitra traNa vase, mAMho mAMhI re neha; zrAvaka bhadraka ne mithyAmati, Apo Apa guNa geha; bhavi nizi bhojana viramaNa vrata dharo. |1|| jaina Acaraja eka dina AvIyA, vAMdIne suNe vANI; zrAvaka kulathI bhAva thakI grahe, abhakSa sakala paccakhANa. //rA bhadraka nizi bhojana viramaNa kare, sahaje ANI neha miththAmati te navi pratibujhIyo, kuDa kadAgraha teha. ||3ii zrAvaka bhadraka saMgatithI thayo, sakala kuTuMba vrata vaMta; eka dina rAjane yoga taNe vaze, jamI na zakyA guNavaMta. //4 saMdhyA same te ghare AvIyA, bihuM ne kahe parivAra; bhadraka nizcaLa bhAve navi jamyo, zrAvaka jamyo teNI vAra. pA. yUkApAte jalodara tasa thayuM, vrata bhaMge huo pAta; vyAdhi pIDayo marIne te thayo, kura mAMjAranI jAta. nadI zvAne khAdho prathama narake gayo, laheto nAraka duHkha; bhadraka niyama taNA parabhAvathI, saudharma sura sukha. /7thI (1 18) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtvI paNa nizi bhojana thakI, viSa mizrita thayuM anna; aMga saDI marI maMjAro thayo, prathama narake utpanna. zrAvaka jIva cavIne anukrame, thayo nirdhana dvija patra; zrIpuMja nAme tasa laghu bAMdhavo, mithyAtvI thayo tatra. zrIdhara nAme beu moTA thayA, pAle kula AcAra; bhadraka sura tava joI jJAnasya, prati bodhyA teNivAra. ||10NI jAti smaraNa pAmyA bihuM jaNA, niyama dhare daDharIta; rayaNI bhojana na kare sarvathA, kuTuMba dhare ja aprIta. ||11|| DhALa - 4 (prabhu tuja zAsana ati bhaluM. e dezI) bhojana nApe tehane, pitA mAtA kare rIso re; traNya upavAsa thayA tisya, joyo niyama jagIzo re. ||1|| eka manAM vrata Adaro, jima hoya sura rakhavAlA re; duzmana duSTa dUre Tale, hoye maMgalamALA re. terI bhadraka sura sAnidhya kare, karavA pragaTa prabhAva re; akasmAta nRpa peTamAM, phUla vyathA upajAve re. +3ii viphala thayA savi jyotiSi, maMtrI pramukhane ciMtA re; hAhAkAra puramAM thayo, maMtravAdI nAga damaMtA re. //4 sUravANI tehave same thaI, gagane ghana gAjI re; nizi bhojana vratano dhaNI, zrIpuMja dvija dina bhojI re. //pA tasa kara pharasa thakI hoI, bhUpati nIrUja aMgo re; paDaha vajAvI nagaramAM, teDAvyo dharI raMgo re. 56) 8 ka rI ki ki ra Ta Ta ka ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra vakI (1 19) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUpati nirogI thayo, paMcasayAM gAma dIdhA re; te mahimAthI bahu jaze, nizi bhojana vrata lIdhAM re. zrIpuMja zrIdhara anukrame, saudharme thayA devA re; rAjAdika prati bujhIyA, dharma kare saya mevA re. nara bhava te traNe pAmIyA, pAlI saMyama sudhA re; zivasuMdarIne te varyA, thayA jagata prasiddhA re. Jain Educationa International 11611 Ima jANI bhavi prANIyA, nizi bhojana vrata kIje re; zrI jJAnavimala gurU nAmathI, sujasa sobhAga lahIje re / / 10 / sajjhAyanI samIkSA 120 ||8|| kavi jJAnavimalasUrie rAtribhojananI sajjhAyanI racanA cAra DhALamAM karI che. rAtribhojana tyAga, rAtribhojananA doSonI mAhitI jaina darzananA saMdarbhamAM ApI che. jainettara darzanamAM rAtribhojananA tyAgano ullekha thayo che. tenI mAhitI paNa darzAvI che. taduparAMta rAtribhojananA tyAga mATeno AdhArabhUta graMtha paDikkamaNA sUtra vRtti che. jaina kavioe potAnI racanAmAM moTebhAge Agama ane anya prAcIna graMthono saMdarbha ApIne vAcakavargane kAvyagata vicAromAM zraddhA utpanna thAya, dRDha thAya evI bhAvanAno paricaya thAya che. trIjI DhALanAM bhadraka zrAvakanuM dRSTAMta kathAkAvyano anero AsvAda karAvIne rAtribhojana vratano mahimA gAvAmAM Avyo che. rAtribhojana aMgenA kavinA vividha vicAro nIce jaNAvyA pramANe che. sAdhu jIvanamAM pAMca mahAvrata uparAMta chaThThuM rAtribhojana vrata dIkSA prasaMge ApavAmAM Ave che. kavie AraMbhamAM gurUne praNAma karIne sajjhAyanA viSayanI mAhitI ApatAM jaNAvyuM che ke For Personal and Private Use Only 55955 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThuM vrata jANo, nizi bhojana parihAra. A vrata pAlanathI "Iha bhava para bhava jema lahIye jayakAra'. rAtribhojana tyAga karavAnuM kAraNa darzAvatuM kavi jaNAve che ke bahu vidha jIva virAdhana hete eha abhakSya bhaNIne, pratyakSa doSa karahyA AgamamAM bhavi te hRdaye dharIje. rAtribhojanathI zArIrika pIDAno ullekha anya racanAo samAna thayo che. taduparAMta gaLuM vIMdhe kAMTo, vALa hoya svarabhaMga, aMga upAMga hoya vaLI haNe jo Ave viSa jAti. rAtribhojananA A pratyakSa doSa che. jyAre parabhavamAM naraka gati prApta thAya che te parokSa doSa jANavo. rAtribhojanathI parabhavamAM kyA kyA avatAra thAya tenI mAhitI ApatAM kavinA vacano che : eha avatAra ja dhuDa maMjArI, kAka grudha ahi vIMchI vaDavAgula sIMcANa garolI, ItyAdika gati nIcI. haMsa mora, sArasa koyala, popaTa jevAM uttama paMkhIo rAtre cUNa karatAM nathI to mANasa rAtribhojana kema kare? zuM paMkhI karatAM paNa mANasa nIca che? rAtribhojana tyAganA samarthanamAM jainetara darzananI mAhitI ApatAM kavi jaNAve che ke hRdaya nAbhikamala saMkucANe, kima hoye sukhapura, ki Ika I i iri hira vIra thI ki ISTa ka ra Ira hi ki ka ka ra 121) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yajurveda mAMhe Ima bhAMkhyuM, mAsa pakhta upavAsa. skaMdapurame divase jimyAnuM sIta tIrtha phaLa khAsa. zrI kRSNa mahArAjanI paNa rAtribhojanane mahApApa karIne tyAga karavA jaNAve che. rAtribhojananA pApanI mAhitI ApatAM kavie jaNAvyuM che ke Ala ekAvana rAhe bhave paranArInuM pApa re, ekaso navANuM bhave te have nizibhojana pApa re, tehathI adhika saMtApa re. kavi jaNAve che ke rayaNI bhojana sevatAM narabhave pazu avatAra re. rAtribhojana narakanuM dvAra che temATe traNa mitranuM dRSTAMta DhALa 34mAM ApavAmAM AvyuM che. A dRSTAMta e kathAnuyoga dvArA tattvanI kaThina vAto bhavyAtmAone samajAvavAmAM upakAraka che. kathAno AnaMda AbAla gopAla saune rUce che eTale kathA sAMbhaLavAmATenI jijJAsA rahe che. jijJAsA pUrNa thatAM satya tattva samajAya che e kathAnuM viziSTa phaLa che. sajjhAya - 3 (AdI jinesara vinatI - e dezI) vIra jiNaMdaI bhAsIyA paMca mahAvrata vArU re, vrata chaThuM rayaNI taNuM bhojana tajavuM dIdArU re. rAtrI bhojana bhavI vArII tArII nija Atama naI re, hArII vi narabhava lahI dhArII jaina dharama naI re. Jain Educationa International 122 ||4|| For Personal and Private Use Only 11911 Teka Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghuvaDa gRdha paMkhI taNAM cAmAcIDa mAMjhAra re, e Adi bhava te lahaI je kaI rAtri AhAra re. e upara suNajyo kathA kuMDanapura eka dIpaI re, zeTha jazodhara siMhA vasaI dhanaI dhananaMdanaI jII re. dharaNI raMbhA tehanI haMsa kumara suta moTo re, bIjo suta che tehanaI kezava nAmaI choTo re. rAmati ramatAM eka dInaI dharmaghoSasUri dIThA re, bhAvaprabha kahai doI kumaranaI nayaNe amIya paIThA re. DhALa - vArIraMga DholanA - e dezI 11211 Jain Educationa International 11311 AcAra jaI namI karI ho lAla suNaI dezanA bAMdhava doI re, rayaNInuM bhojana pApa chaI je narakaI teDA hoI re. Teka guru kahe rAtribhojana taNAM hoya jehavA pApa te ehavA na koI re. // 1 // rAti rAkhyuM dIsaI jimaI ho, tehame lAgai doSa azeSa re, rAtri rAdhyuM, rAtri jimaI ho, tehathI vAdhaI pApa vizeSa re. // 2 // dIsaI rAMdhyu rAtri jimaI ho, tehamAM doSa lAgaI che apAra, jIva saMhAra hoI ghaNo ho tehavI prANI bhamaI saMsAra re. 123 ||4| 11311 divase rAdhI divase jimaI ho, AdI aMta tajaI ghaDI do doI re, valI aMdhAraI jimaI nahI ho, Ima jANaI vivekI soya re. // 4 // For Personal and Private Use Only ||5|| sAMbhalI ima baI bAMdhave ho, rayaNI jimaNa virama vrata lIdhA re, zrI bhAvaprabhasUri kahai ho dhanate Ima sukRta jiNaI kIdha re. 11411 * Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zika hari hari ka vIra ka ka ka ra hari hari hari vIra (dau dau nagArA vAjIyA DholAvaDIle che navaraMgakhAna, mArA nAjUka DholA mArI lesyau re mRgAnayaNI no hADo e dezI) be bAMdhava ghare AvIyA vArU haMsakezava guNavaMta, chaThThI vratanA dhArI jiNaI chAMDyuM re ramaNI bhojana chAMDyuM. Teka bhUkha lAgI bhojana dIu vArU jananInaI te kahaMta tenA divaso to cAra ghaDI ache vAra putranaI kahai tavamAya, tivANAM bhojana jo ApII vAra rIsa karaI tumahatAya. ro. pAMca divasa Ima lAMghaNyA vArU paNi te rAti na khAya, kAMhe mAvitra rAtri jimo vAru navalI rIti na thAya. ||3|| bhUkha pIDA sahI navi zakyo vArU karaI bhojana nirA haMsa, sApa garala mAMhi galI vArU viSama vyApyo viSa aMza. ||4|| vahIvanamAM kezava gayo lAlA vaDaheThala karayo vAsa, yakSaI vrata cUkAvavA lAlA racIluM nagara eka khAsa. // pI ugavAu sUraja kArimo lAlA kezava naI kahaI yakSa, sahu mANasa bhojana jimaI lA, tuM kima na karau bhakSa. ||6ll kAMIka kAraNa jANinaI lA, kezava nizi na jimata, bhAvaprabha rAti jimaNa tajaI pApa kahII teha mahaMta. | || DhALa - 3 (dAna kahaI jagi huM vaDo - e dezI) kuMvara kahaI yakSarAjanaI ame navi jimII rAti, suguNA vrata lIdhuM aDe guru kanDe tajII ehanI tAti. (12) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSe mogara mArIu paNi navi cUkyo citta su, jeNII rAjyaI ThavyuM, kezavanai suraI pritI su. valI vara yakSaI ApIu pAya pakhAlaNa toya su, khobale chAMTI spi jehanaI te nara niraviSa hoya su. garalaI sahita galita thayuM haMsa kumaranuM aMga suM, janaka suNI leI AvIu kezava pAsi uchaMga su. payanhavaNaI sAjo karayo janakaI olakhyo putra su, vaccha khama mujha aparAdha naI, taI rAkhyuM ghara sutra su. nagara mAMhi varatAvIu kezavaI jinavara dharma su, rAtri koI jimaI nahI jANyo sahue marma su. rAtri jimaNa viramyA thakI kezava pAmyo Rddhi su, zrI bhAvaprabhasUri kahai vratathI lahII samRddhi su. DhALa - 6 (kapUra huI ati ujaluM - e dezI) vihAra karatA AvIyA re zrI dharmaghoSasurIza, kezava kaTaka laI karI re, vanajaI vAMdaI munIza re. guru upadeza bhalo suNI re, karI suta rAjya ucchAMha, paMca mahAvrata AdaryA re olavyo avirati dAha re. haMsa kezava doya munI bhalA hai, tapa japa kiriyA kIdha, Agama pATha ghaNAM bhaNyA re kevala lakSmI lIdha re. Jain Educationa International 125 For Personal and Private Use Only * ||2|| 11311 ||4|| 11411 11311 11611 11911 11211 11311 ? Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adi anaMta pada pAmIyA re niraMjana nirAbAdha, anaMta catuSTayI jehane kuNa jANaI je agAdha re. /4o. tapazrI punigamaccha guNanidhi re zrI bhAvaprabhasuriMda rAtribhojana sarvathI tajaI re namII teha muNAMda re. //pA Iti rAtribhojana viramaNa vratAdhikAre haMsakezava saMbaMdha garbhita svAdhyAya saMpUrNa /. saMvata 1798 varSe kArtika sudI trayodazyA somavAre patranamaNe lekhizrI bhAvaprabhasuribhiH (zabdArtha : vAdhaI - vadhe che, virama - aTakavuM, kanDe - pAse, garbhita - yukta) 4. rAtribhojananI sajhAya madhyakAlIna sAhitya kozamAM bhAvaprabhasUrinI mAhitI che paNa rAtribhojananI sajhAya racanAno ullekha nathI. bhAvaprabhasUri koI bIjA hovAno saMbhava che. sajhAyane aMte racanA samaya saM. 1798no prApta thAya che eTale sattaramI sadInA uttarArdha ane aDhAramI sadInA pUrvArdhanA samayamAM bhAvaprabhasUri thayA haze ema mAnavAne kAraNa che. rAtribhojananI sajhAyane aMte kavi jaNAve che ke Iti rAtribhojana viramaNa vratAdhikAra haMsa-kezava saMbaMdhaga ItiH svAdhyAya saMpUrNa. saMvata 1798 varSe kArtika sudI trayodazyA somavAre patrana (pATaNa) madhye lekhitvA bhAvaprabhasUrirbhiH | briSTi cha ki ki ki u u uhi ki phi chI chI Di hi ha ha ha Ika Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sajajhAyanA AraMbhanI paMktio joIe to vIra jirNadaI bhAsIyA, paMcamahAvrata vAra re, vrata chaThuM ramaNI taNuM, bhojana varSI dIdhara re. rAtribhojana tyAganA upadezAtmaka vicAro ane phaLano ullekha karatAM kavinA zabdo che rAtrIbhojana bhavI vArII tAraI nija Atama naI re, hArII navi narabhava lahI, dhArII jaina dharama naI re. ghuvaDa gRdha paMkhI taNA, cAmAcIDa mAMjhAra re, e Adi bhava te lahaI, je kaI rAtri AhAra re. uparokta mAhitI pachI kavie rAtribhojana tyAganA mahimAnI pracalita haMsa-kezavanI kathA-vRttAMtanuM nivedana karyuM che. kavi kahe che ke e upari suNajyo kathA, kuMDanapura eka dIpaI re, zeTha jazodhara tihAM vasaI, dhanaI dhanavaMtaI juA re. 3ii. dharaNI raMbhA tehanI haMsa uMmara suta moTo re, bIjo suta che tehanaI, kezava nAmaI choTo re. ||jA tyArapachI bAkInI gAthAomAM emanA rAtribhojana tyAganI kathAno ullekha thayo che. kathAne aMte sArabhUta vicAra vyakta thayo che. sAdi anaMta pada pAmIyA re, niraMjana nirAbAdha, anaMta catuSTaya jehane, kuNa jANaI je atradhare. tapazrI punimigaccha guNanidhi re, zrI bhAvaprabhasUriMda, rAtribhojana sarvathA tajaI re, namaI teha muNIMda re. vira ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra | (1 27) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavie "svAdhyAya' zabda prayoga karIne rAtribhojanano tyAga e AtmAnA vikAsa mATenuM sopAna che ema jaNAvyuM che. sakjhAya eTale svAdhyAya. svAdhyAya eTale sajajhAyanA vicAronuM AtmalakSI-ciMtanamanana ane dharma purUSArtha dvArA AcAradharmanuM anusaraNa. pratyeka sajhAyano A aMtaraMga vicAra AtmasAt karavAthI AtmAnA vikAsa tarapha gatizIla thavAya che. 5. rAtribhojananI sajhAya hemavimalasUri avanItale vAru vasejI kuMDilapura udAra, zeTha vase dhara jANIIjI vivasAya kare apAra re. ||1|| mAnavI rAtribhojana nIvAri je naranArI chAMDasaIjI, te tarase saMsAra re mAnavI rAtribhojana nIvArI. raMbhA dharaNI rUaDIjI, putra saluNA doya, haMsakumara bhAI vaDojI lahuDo kezava hoya re. //rI eka dina ramatA bheTIyAjI sUri zIromaNi rAya, dharmaghoSa nAme namIjI vaMdI AnaMda thAya re. |3|| sUri bhaNe ramaNItaNAMjI, bhojana cheDe jeha, te nari sura sevA karejI mugati nahi saMdeha re. ||4|| doI kuMvara vrata uccarejI zrI dharmaghoSasUri pAsa, rayaNI bhojana kima TalejI pUche mana ullAsa re. //pI rAtre rAMdhyuM dIkaI jimejI, tela tujane doSa rAtre rAMdhyuM rAtre jimejI, te bahu pApa poSa re. ||6|| ka vIra Ti zarTa hari hari hari hari hi phi hi ki vIra cha ri hi ki | 12) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIThe rAMdhI mUkIujI, rAtri kare re AhAra, te nara pApe bUDasaIMjI, bahu jIva taNo saMhAra re. dIhaI rAMdhI dIhaI jimaIjI, ghaDInyaje te doya, te nara punyavaMta pUjIIjI, jenara ehavA hoya re. ghari AvyA mADIkahIjI vyAlu mAMgyuM dIsI, cyAra ghaDI chipAchalAjI pitA kari bahu risa re. mAyabIhaMtI navI dIIjI mona karInijAya, laMghana karatAM dIhAlaDAjI pAMca eNI parethAya re. | chaDI dina sahodara rAjI miliyA ekaNI citta rAtri jImo ke bAhira ramojI nahI amhAri rIti re. haMsa kumarasiMhA gholIujI vyAlU mAMgyuM mama, visahara garala jamuM kIujI mAMhi mAMgyuM tAma re. kezava kuMvara vanamAM gaujI, vaDa kIdho vizrAma, yakSadevatA AvIujI kuMara siMhA li tAma re. eka puruSa moTo achaIjI vrata na bhaMjaI bAla, huM bhaMjAvuM tehanuMjI mAMDI mAyAjAla re. navajoyaNa nagarI racIjI, cihuM disaI polapAra, maMDapa cIyA mokalAjI, toraNa ghara ghara bAra. suraja racIu kAri mUkIjI mAMsalasa racIA bahu kezavakuMara jagAviujI uThI jimaI chaI AhAra re. Jain Educationa International 129 For Personal and Private Use Only 11911 / / 8 / / ||9| ||10|| ||11|| ||12 119311 119811 119411 ||16 / / Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zika vahi ha ha ka vIka pha B vRSTi rahi ha ha ha ha ka vIka ka ka ka | |17nA |18 1lA //20mI. ||21// mANasa milIA atighaNAMjI AvyA jakSanI yAtrA tujha bhUkhyA ahamo kima jimUjI tuM ahmA re mAtra re. kezava tava mani cIMtavaIjI hajI na thayuM parabhAti, ekAI kAraNa achaIjI ahame navi jima surAti re. valatu kuMara vinavaIjI sAMbhalayo sahu koya, guru sAkhi vrata uccaryajI bhAMjI jaI soya re. yakSadevatA kopIujI mogara kIdho ghAta ghAtI vali kIdhA kAramAjI tohi na jima rAti re. aTavIthIugAmiujI leI gayuM yakSarAja, paMca divya zira DhAlIyAjI dIdhuMu jeNI rAja re. mAMgi vaccha huM tusIujI vara Apu tujhe eha, padanDavaNi viSa jAyasaIjI thAvara jaMgama "ha re. haMsa kuMara viSa dhAriujI galia paDaI tasa aMga, suNa kiratI kuMara taNIjI pitA leI AvyuM raMga re. pada nyavaNI kari chAMTIyuMjI aMga thayuM nirAdhabAdha tava pitAI ulakhyuMjI khamaje vaccha aparAdha re. zrAvakapaNuM tava AdaryuMjI seva kuTumbaccuM tAta, nagaramAMhi varatAviIjI, koI na jimavuM rAtri re. vihAra karatAM AvIyAjI dharmaghoSasUrirAya, cariMgI senA lahajI kuMara vaMdana jAya re. //rarA ||23ii Tii 24] ||rapI! // 29ii. 13) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma dezanA sAMbhalIjI, suta ThavIu nijarAja, tapa jaya saMyama AdarIjI sAryA ApaNI kAja re. mAsa saMlekhana tava karIjI aMtaI anazaNa kIdha, haMsakezava doI munIvarujI pAmyA zivapurI riddha. rAtri bhojana pariharIjI kezavanI pari sAra, te naranArI pAmaIjI vahilu bhavano pAra. tapagaccha gayaNa caMdalojI zrIsumati sAdhusarI sIsa karajoDI kahi vInatIjI zrI hemavimalasurisare. Iti zrI rAtribhojana sajjhAya saMpUrNa // vasatA nayavijaya paThanA // vihAra karatAM AvIyAjI, dharmaghoSa munirAya, cauMraMgI senA lahIjI, kuMara vaMdana jAya re. dharma dezanA sAMbhalIjI, suta kavIu nijarAja, tapa japa saMyama AdarIjI, sAryA ApaNI kAja re. mAsa saMlekhana tava karIjI, aMtaI anazaNa kIdhA re, haMsa kezava douM munivarujI, pAmyA zivapurI siddha. vaTa vora Jain Educationa International zrI hemavimalasUrinI 29 gAthAnI sajjhAyamAM rAtribhojana tyAga ane tenA phaLa vize haMsa-kezava nAmanA be bhAInI kathAnuM varNana che. kavie kezavanA munijIvanano saMdarbha ApIne rAtribhojana tyAgano upadezAtmaka vicAra vyakta karyo che. kavinA zabdo che : 131 For Personal and Private Use Only 112911 112611 // 29 // 113011 112811 112011 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | rAtribhojana pariharIjI, kezavano parisAra te nara-nArI pAma IjI vahiluM bhavano pAra. / / 28 / / haMsa-kezavanI kathA kavioe potAnI kavitva zaktithI asarakAraka prabhAvotpAdaka rIte varNavI che. dareka kavinI sajjhAyamAM kaMIka navinatA jovA maLe che. A. hemavimalasUrie kezavanA munijIvanano ullekha karavAnI sAthe anazana karI siddhipadane pAmyA tenuM nirUpaNa karyuM che. 6.rAtribhojana sajjhAya punya saMjoge narabhava lIdho sAdhyo na uttama kAja, viSayArasa jANyo viSa sarasyA Ima bhAMkhe jinarAja re, prANI rAtribhojana vAro, Agama vANI sAcI jANI, samakita guNa saMbhAro re prANI. abhakSya bAvIza rAtribhojana doSa kahyA paradhAna tiNa kAraNa rAtri mata jamajyo jo hove haIDe sAna re prANI.||2|| dAna snAna zastra bhojana ItalA rAtri na kIje e ka2vA sUrajanI sAkhe nitavacana samajIje re prANI. mAMkhI jU kIDI koLIvAlo bhojanamAM je Ave, koDha jalodhara vimana karaMtA ehavA roga upAve re prANI. channu bhava jIva hatyA karatA pAtika jeha upAvo, eka talAva phoDatA Italo doSa suguru batAve prANI. Jain Educationa International ||1|| uttama pazu paMkhI je rAtri TAle bhojana TANo, tame to mAnava nAma dharAve kima saMtoSa na ANo re prANI. pA 132 For Personal and Private Use Only 11311 ||4|| // 6 // Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hara hara hara harIpha u uhi vIra chI di thI ki ITa ri ura dhIra ra ra ra vI | IkaDotara sara phoDyA sama ekadavadaMtA pApa aThotara bhava dava dIdhA sama eka munIne saMtApe re prANI. // ekasone cuAlIza bhava lage kuviNajInA je doSa kuTo eka kalaMka ja detA, tehavo pApano poSa re prANI. TI. ekasone ninAeka bhava lage khaMDyA zIyala baMdha eka rAtribhojana meM tehavo, karma nikAcita bAMdhe re prANI. II rAtribhojana doSa ghaNAM che te kahIye vistAra, kevalI kahetA pAra na Ave pUrava koDi mojhAra re prANI. ||10nA rAtri nIta covihAra ja kIje samapUraNAM nImavAre jo mArsa, pAsakhamaNano lAbha INI pere lIjai re prANI. |11|| munIvara to deve zikhAmaNa je pAle naranArI, suranara sukha vilase bahu te nara mokSa taNI adhikArI re. 1rA zikhAmaNa dilamAM dhAri rAtribhojana tyAga kIje udayaratna sukha saMpati pAme jo jagamAM jaza lIje re prANI. ||13 IItI rAtribhojana sajajhAya saMpUrNa kavi udayaratnanI rAtribhojananI sajajhAyamAM upadezAtmaka vicAronuM nirUpaNa thayuM che. mahAna puNyodaye manuSya janma maLyo che to rAtribhojana tyAganuM sarvottama kArya karavuM joIe. rAtrinA samaye dAna-snAna ane bhojana karavuM nahi. sUryanI sAkSIe - divase A traNa kArya karavAM anya vicAromAM pazu paMkhI rAtre bhojana karatAM nathI. mALI-kIDI vagerethI je phaLa maLe che teno ullekha thayo che. ?i ? ? ? ? ha ra ra ra ra ra ra ra ra ra ? ? ? | Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |2|| rAtribhojananA pApanAM anya vicaro paraMparAgata rIte vyakta thayA che. munivara rAtribhojana tyAganI zikhAmaNa Ape che tenAthI sukhasaMpatti ane jagatamAM yaza prApti thAya che. 7. rAtribhojananI sajhAya -- bIjI puNya saMyoge narabhava lAdhyo, sAdho Atama kAja; viSayArasa jANo viSa sarIkho, ema bhAkhe jinarAja re; prANI rAtribhojana vAro, Agama vANI sAcI jANI, samakita guNa sahinANI re; prANI rAtribhojana. |1| abhakSa bAvIzamAM raheNI bhojana, doSa kahyA paradhAna; teNe kAraNa rAte mata jamajyo, jo hoya haiDe sAna re. dAna snAna Ayudha ne bhojana, eTalAM rAte na kIje; e karavAM sUrajanI sAkhe, nIti vacana samajI je re. IIkA uttama pazu paMkhI paNa rAte, TALe bhojana TANo; tame to mAnavI nAma dharAvo, kema saMtoSa na ANo re. mAMkhI jajU kIDI koLIyAvaDo bhojanamAM jo Ave, koDha jaLodara vamana vikaLatA, evA roga upAve re. |pA channu bhava jIva hatyA karatAM, pAtaka jeha upAyuM; eka taLAva phoDatAM teTaluM, dUSaNa gurUe batAyuM re. ||6ll ekalottara bhava sara phoDyA sama, eka dava detAM pApa; aThalottara bhava dava dIdhA jima, eka kuvaNija saMtApa re. zA ekaso cummALIza bhava lage kIdhA; kuvaNijanA je doSa; jA. zika phi vIka hari phi vIka chI chI chI chI chI chI chI chI hari hari hara | (134) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kUDuM eka kalaMka diyatAM, tehavo pApano poSa re prANI. 8. ekaso ekAvana bhava lage, dIdhAM kUDAM kalaMka apAra; eka vAra zILa khaMDyA jevo; anarathano vistAra re prANI. II ekaso navANuM bhava lage khaMDyAM, ziyaLa viSaya saMbaMdha; tehavo eka rAtrI bhojanamAM karma nikAcita baMdha re prANI. ||10|ii. rAtrI bhojanamAM doSa ghaNAM che, kahetAM nAve pAra; kevaLI kahetAM pAra na pAve, pUravakoTi majhAra re prANI. ||11|| evuM jANIne uttama prANI, nita cauvihAra karIne; mAse mAse mAsakhamaNano, lAbha eNI vidha lIje re. 1rA muni vasatAnI eha zIkhAmaNa, je pALe nara nArI; sura nara sukha vilasIne hove, mokSataNA adhikArI re prANI./1all | muni vastAnI rAtribhojananI sakjhAya - A sajajhAyanI racanA 13 kaDInI che. temAM rAtribhojana tyAga vizenA vicAronI rajUAta thaI che. AraMbhanI paMktimAM kavi jaNAve che ke puNya saMyoge narabhava lAdhyo, sAdho Atama kAja." manuSya bhavamAM ja rAtribhojana tyAgano niyama svIkArIne AtmA muktisukha pAmI zake che. anya bhavonAM vrata-niyama svIkArI zakAtA nathI. bAvIza abhakSa padArthomAM rAtribhojana tyAgano ullekha thayo che. rAtribhojana tyAga e AgamanI vANI che. tenAthI jinavANImAM ( 1 35) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddhA thatAM samakitano mahimA vRddhi pAme che. kavi jaNAve che ke dAna, snAna, Ayudha ne bhojana, eTalAM rAte na kIje, e karavAM sUrajanI sAkhe, nIti vacana samajI je re. (3ii. uttama pazu pakSI paNa rAte TALe bhojana TANo, tame to mAnavI nAma dharAvo, kema saMtoSa na ANo. |4ll anya racanAomAM kIDI, jU, mAkhI, karoLIyA vagere bhojanamAM Ave to tenAthI thatAM rogano ullekha thayo che tenI mAhitI prApta thAya che. rAtribhojana tyAganA saMdarbhamAM judA judA bhavanA pApano ullekha karIne kavi jaNAve che ke : ekaso navvANuM bhava lage khaMDyAM, ziyaLa viSaya saMbaMdha, tevo eka rAtribhojanamAM karma nikAcita baMdha re. _/10nA rAtribhojana tyAganA phaLanI mAhitI ApatI paMktio joIe to mAse mAse mAsakhamaNano lAbha eNI vidha lIje. mAsakhamaNanA lAbha ghaNAM che. kevalI kahetAM pAra na pAve, pUrava koTi majhAra re. mATe A vANI jANIne, samajIne te prANI, rAtribhojanano tyAga karIne cauvihAra karaje evI muni vastAnI zikhAmaNa che. ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ka ra ra ra | (13) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka vizeSa vicAraNA (rAtribhojana) koI eka jIva satata 96 bhavo sudhI jAvajjIva hiMsA kare che teTaluM ja pApa eka sarovarane sUkAvavAmAM lAge che. * ekaso ATha bhava sudhI haMmezA je jIva sarovarane sukAve che tenA jeTaluM pApa eka vakhata jaMgalamAM dAvAgni lagADavAthI lAge che. ekaso ATha bhava sudhI dAvAgni saLagAvatAM je pApa lAge che, teTaluM pApa eka kuvANijya karavAthI lAge che. ekaso cummAlIsa bhava sudhI kuvANijya karavAthI je pApa lAge che teTaluM pApa eka kukarmathI lAge che. * ekaso cummAlIsa bhava sudhI kukarma karatAM jeTaluM pApa baMdhAya teTaluM pApa ekavakhata koIne ALa ApavAthI thAya che. ekaso ekAvana bhava sudhI ALa ApavA dvArA je pApa baMdhAya teTaluM pApa ekavAra parastrIgamana karavAthI thAya che. * navvANuM bhava sudhI parastrIgamana karavAthI je pApa baMdhAya te ekavAranA rAtribhojanathI thAya che. zrI upadezaprAsAdakAre A pramANe ratnasaMcaya - sUktamAM kahyuM che, tattva to bahuzruto ja jANe - ema kahIne A viSayanI samApti karI che. vAstavamAM karmanA siddhAMta mujaba vicAratAM A gaNita bese tevuM nathI. jainetara graMthomAM je bhASAmAM vAta karavAmAM Ave che, tevI bhASA ahIM vaparAyelI jovA maLe che mATe A gaNita laukika che. zrI Jain Educationa International 137 For Personal and Private Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ senapraznamAM paNa eka praznottara A aMgeno ja che. 'rAtribhojananI caupadImAM upara mujabanuM ja gaNita varNaveluM che te mAnya che ke nahi?' tevA praznanA uttaramAM zrI sena su.ma. e jaNAvyuM che ke 'rAtribhojana caupadImAM kahyuM che, te laukika che. rAtribhojanano niSedha karanAra svarUpe ja kathaMcit mAnya che.' 99 bhavo sudhInA parastrIgamananuM pApa ane eka vakhatanuM rAtribhojananuM pApa : baMne sarakhA che - e mAnyatA jinazAsananI nathI, laukika che. A vAta khAsa yAda rAkhavI. ghaNIvAra rAtribhojananI bhayaMkaratA batAvavA mATe vyAkhyAnakAro upara mujabanA laukika gaNitane varNave che, tyAM khulAso paNa karatAM nathI ke A gaNita laukika che. tyAre ghaNAM zrAvako cakarAve caDhI jAya che. kyAreka to parastrIgamana karanArane khoTuM AzvAsana maLI javAnI paNa pUrNa saMbhAvanA che. rAtribhojana cokkasa mahApApa ja che paraMtu rAtribhojana karatAM parastrIgamananuM pApa ochuM che - e vAta mAnI zakAya nahiM. A viSayamAM Aje ghaNI gerasamaja UbhI thatI hoya che. 7. rAtribhojananI sajjhAya avanItaLa vArU vase jI, kuMDanapura udAra; zeTha yazodhana jANIye jI, kare vyavasAya apAra re; mAnavI, rAtribhojana vAra. raMbhA gharaNI rUpaDI jI re; putra salUNA re doya; haMsakumara bhaI vaDo jI re; laghubhAI kezava hoya re; mAnavI, rAtribhojana vAra. doSa anaMtA oLakhyA jI re; jima na paDe saMsAra re mA. eka dina ramatAM bheTIyA jI, sAdhu ziromaNi sUri; Jain Educationa International 138 For Personal and Private Use Only ||1|| 11211 AMkaNI Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaghoSa nAme namI jI, AvI ANaMda pUra re; mA. 3 sUri bhaNe rajanItaNuM jI, bhojana cheDe jeha, tasa sura nara sevA kare che, lahe mukti niHsaMdeha re. mA. 4nI sAMje rAMdhI rAtre jame jI re, te utkRSTo re doSa; divase rAMdhI rAte jame jI re, pApa taNo bahu poSa re. mA. //pA rAtre rAMdhI mUkiyuM jI; divase te kare AhAra; te jIvita prAye bAhirA jI re; ati jIvataNo saMhAra re. 6ll divase rAMdhI divase jame che, ghaDIya taje doya doya; puNyavaMta te pUjIye che, je nara ehavA hoya re. mA. ghera AvyA mAtA kane jI, bhojana mAge re dIza; cAra ghaDI che pAchalI jI, pitA kare bahu rIza re. mA. mAtA bahItI navi dIye jI, mauna kare te tyAMya; lAMghaNa karatA dIvaDalA jI, pAMca IMNI pare jAya re. mA. /9lii. cha divase sahodarA jI, maLiyA ekaNa citta; rAte jamo ke bAhira ramo jI, nahI ama ghara e rIta re. (10nA haMsakumAra tihAM khobhIyo jI, vALu kIdhuM re jAma; viSahara garale mUkIyuM jI, mAMhe jANuM tAma re. mA. 11 kezavakumara vanamAM gayo jI, tihAM kIdho vizrAma; yakSa deva tihAM AvIyo jI, maDhI nihALe tAma re. mA. 1 rA. e purUSa hoTo che ja, vrata navi bharyuM re jeNa; bhaMjAvuM huM tehanAM jI, mAyA mAMDI teNa re. mA. ||13ii. /8 jika ka ka phIka jari ki ki ki jIra rIDa ki jIDa ki pha phIka phi ki pha jI| 139) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA. sUraja raciyo kAramo jI, mANasa racyAM bahu thoka; kezavakumAra jagAviyo jI, uTha jame che sahu loka re. kezava manamAM ciMtave jI, hajIya na thayo prabhAta; e kAMIka kautuka ache jI, ame na jamazuM rAta re. mA. traNa pradakSiNA deI karI jI, lAgyo kezavane pAya; mAga vatsa tUlye tune jI, kAMIka karUM pasAya re. muja bhAIye vrata bhAMjIyuM jI, viSadhara grahIyo jeNa; huM mAMguM chuM tuja kane jI, jo jIvADo eNa re. mA. yakSa deva tihAM AvIyo jI, leI mANasanuM rUpa; vamana karI chAMDIyo jI, DhAMkI uThyo bhUpa re. mA. rAtribhojana pariharI jI, huo sAketapura rAja; saMyama leI tapa karI jI, sArayAM Atama kAja re. mA. rAtribhojana pariharIjI, huo sAketapura rAja, saMyama laI tapa karI jI, sAdhyAM Atama kAja re. Jain Educationa International 119811 140 119411 ||195 ajJAta kavi kRta rAtribhojananI sajjhAyamAM kavie kuMDanapura nagaranA zeTha yazodhananA putra haMsakumAra ane kezavakumAranA dRSTAMtanI mAhitI ApI che. aneka kathA kAvyo dvArA rAtribhojana tyAgano upadeza prApta thavAnI sAthe kathArasanI anerI anubhUti thAya che. sajjhAyane aMte kavinA zabdo che : For Personal and Private Use Only 119811 119911 ||195 kuMDanapura nagaramAM yazodhana nAmanA moTA vepArI nivAsa karatA hatA. emane haMsakumAra ane kezavakumAra nAmanA be putra hatA. eka ||18|| Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divasa bAlyAvasthAmAM ramata ramatAM hatA tyAre dharmaghoSa munino paricaya thayo. eka dina ramatAM bheTIyA jI, sAdhu ziromaNi sUri; dharmaghoSa nAme namI jI, AvI ANaMda pUra re; mA. //3 sUri bhaNe rajanItaNuM jI, bhojana chaMDe jeha, tasa sura nara sevA kare che, lahe mukti niHsaMdeha re. mA. 4 sAMje rAMdhI rAtre jame jI re, te utkRSTo re doSa; divase rAMdhI rAte jame jI re, pApa taNo bahu poSa re. mA. //pA divase rAMdhI divase jame che, ghaDIya taje doya doya; puNyavaMta te pUjIye che, je nara ehavA hoya re. mA. _//7ii rAtribhojana vize dharmaghoSa muninI vANI sAMbhaLIne kezava ghare AvyA ane bhojananI mAMgaNI karI to pitA risa karIne kahe che ke hajI cAra divasa bAkI che. mAtA zeThanI bIkathI mauna dhAraNa kare che. A rIte pAMca divasa vItI gayA. chaTTe divase haMsakumAre rAtribhojana karyuM tyAre bhojanamAM sApanuM viSa hatuM. kezavakumAre rAtribhojana karyuM nahi ane vanamAM jaIne vizrAma karyo. ahIM yakSa deva Avyo ane vicAryuM ke e purUSa hoTo ache jI, vrata navi bharyuM re jeNa; bhaMjAvuM huM tehanAM jI, mAyA mAMDI teNa re. mA. ||13ii. yakSe kezavanA vratanuM khaMDana karavA mATe daivI zaktithI sUraja racyo ane ghaNAM mANaso bhojana karatAM hatAM tevuM dazya karyuM. A mAyAjALa jANIne kezava vicAre che ke A kautuka che. 141) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jika ka ka hI hI ka ka ka ka hI hI ha ki hi ha ha ki ura hi ki| kezava manamAM ciMtave jI, hajIya na thayo prabhAta; e kAMIka kautuka ache jI, ame na jamazuM rAta re. mA. //pA. - yakSanI parikSAmAM kezavano vijaya thayo ane yakSa kahe che ke he vatsa! varadAna mAMga. traNa pradakSiNA deI karI jI, lAgyo kezavane pAya; mAga vatsa tUkyuM tune jI, kAMIka karUM pasAya re. mA. 16o. kezava kahe che ke tamArI kRpAthI mAro bhAI haMsakumAra ApanA jherathI du:khI che to tene jIvato karo. A rIte kezava ane haMsakumAranA baMdhu belaDInA dRSTAMtathI rAtribhojananA tyAgano mahimA samajavo. 142) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 rAtribhojanano mahimA darzAvatI kathAo A prakaraNamAM kathAnuyoga dvArA rAtribhojana tyAganI kathAono saMcaya karavAmAM Avyo che. kathAnA mAdhyama dvArA paNa rAtribhojana tyAgano mahimA pratyakSa rIte samajI zakAya tema che. vizeSa mAhitI mATe kathAonuM adhyayana ane ciMtana karavA yogya che. 1. vidyApatinI kathA 'dharmopadeza karNikA' mAM rAtribhojana tyAga mATe vidyApati zreSThinI kathA che. potanapura nagaramAM sUra nAme rAjA rAjya karato hato. A nagaramAM vidyApati nAmano dhanika vepArI raheto hato. tene zrRMgArasuMdarI nAmanI patnI hatI. zrRMgArasuMdarIne eka rAtrie svapra AvyuM. svapramAM lakSmI devIe kahyuM ke 'huM dasame divase tamAre tyAMthI cAlI jaIza.' A svapranA AdhAre vidyApati zreSie lakSmIne sthira karavA mATe sAtakSetramAM dhanano sadyaya karyo ane parigraha parimANa vrata grahaNa karyuM. divasamAM eka vakhata bhojana kare che tyArapachI dasame divase lakSmIdevIe svapramAM kahyuM ke huM tamAre tyAMthI jaIza nahi. vidyApati rAtribhojana tyAga kare che eTale cAra prakAranA AhAranAM tyAga karavAnuM vrata svIkAre che. tyArapachI lakSmI sthira thaI ane dhanasaMpattinI vRddhi thaI. zreSThine rAjyanI prApti thaI ane jinacaityanuM nirmANa karAvyuM. Jain Educationa International * 143 For Personal and Private Use Only ? Ta Ta Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8i ki ka ka vIra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra | 2. Avazyaka cUrNi -vasumitrAnI kathA ujjaina nagarImAM yajJadatta, jinadAsa ane viSNudatta nAmanA traNa jaNAM zrAvakakuLamAM janmyA hatA. temane traNa putrI jayazrI, vijayazrI ane zrI nAmanI utpanna thaI. tenI bahenapaNI brAhmaNaputrI vasumitrA thaI. traNe putrIo sAdhvIjI mahArAja pAse jAya che ane emanI pAsethI dharma sAMbhaLIne samakita dhAraNa kare che. sAdhvIjI mahArAja pAsethI rAtribhojana tyAganI vAta sAMbhaLe che. jayeSThA pUrve svIkArelAM vratone yAda kare che. vasumitrAe rAtribhojana tyAganuM vrata svIkAryuM hatuM. vasumitrA lagna karIne sAsare gaI ane keTaloka samaya vratanuM pAlana karyuM. eka divasa tenA sasarAe kahyuM ke he putrI, ApaNA kuLamAM nizibhojana ane mAMsAhArano niSedha nathI ema kahIne sasarAe mAMsAhAra karavA mATe Agraha karyo. vedamAM paNa A bAbatano ullekha thayo che. sasarAnA vicAro jANIne vasumitrAe vicAryuM ke nizibhojana niyama pALavA mATe koI Agraha karavA jevo nathI pachI vasumitrAe sasarAne kahyuM ke jenI pAsethI niyama grahaNa karyo che temane samarpaNa karI dauM. tyArapachI sasarA ane vahu urjana tarapha gayAM. sAMjano samaya hato. teo baMne ghare pahoMcyA. sAMjanI rasoI thatI hatI te pIThaDAnI upara sarpa hato. tene uMdare DaMkha mAravAthI TukaDA thaIne (sarpa) bhojananI sAmagrImAM paDyo. rAtre vasumitrA ane sasarAe bhojana karyuM nahi. bAkInAe bhojana karyuM te mRtyu pAmyA. savAre anya lokone khyAla Avyo ke rAtribhojananA niyamathI sasarA ane vahu bacI gayA. cAula dattano putra Aditya padArA sevana ane mAMsAhAramAM rakta hato. tene vasumitrAne bhojanamAM rAMdheluM mAMsa khAvA mATe Agraha dika ri vIra dhIra ra ra ra ra ra ra ra ra ki hari vIra vIra hi 8i 8 | 14) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ki ki vIra chUTa ki ki ki ura phi phi hi ha ha ha ha ha ha | karyo paNa mAMsa khAdhuM nahi ane baMne jaNa bacI gayA. aMte dharma ArAdhanA karIne sAsu-sasarA ane vahu AyuSya pUrNa thatAM saudharma devalokamAM utpanna thayA. sasarA devalokanuM AyuSya pUrNa karIne zrIdharma nAme rAjaputra paNe utpanna thayA. vasumitrA zrIdevI nAmanI zreSThi kanyA paNe utpanna thaI. sAsu devajasA tarIke utpanna thaI. vratanI virAdhanAthI devajasAne koDhano roga thayo. zrIdevI kanyAnA zubhahaste prabhunuM nyavaNa chAMTavAthI devajasAno koDha dUra thayo. Avazyaka cUrNine AdhAre vasumitrAnI saMkSipta kathA pragaTa karavAmAM AvI che. jijJAsu bhaktoe mULa pustakano abhyAsa karavA bhalAmaNa 3. paTunI kathA sukhAsana nAmanA gAmamAM pa, baTu ane khaTu nAmanA traNa bhAIo rahetA hatA. traNeya kRSi karma karatA hatA, temAM paTu satsamAgamathI dharma parAyaNa hato. eka vakhata paTu varasAdanA kAraNe khetaramAM jhUMpaDImAM ja rahyo hato. eka sAdhu mahAtmA nagaramAMthI nIkaLI nagara mhAra Thalle (TaTTI) padhAryA hatA paNa teo varasAdanA kAraNae paTunI jhUMpaDI pAse AvIne ubhA. uttama AtmA, uttama munine joI khuzI thAya tema paTu paNa munizrIne joIne khuzI khuzI thAya che. munizrIe dharmano upadeza Apyo ane vizeSa karI rAtribhojana na karavAnI preraNA karI. rAtribhojana karavAthI aneka anartha ane aneka jIvonI hiMsA thAya che mATe teno avazya tyAga karavo. paTu laghukarmI hato. dharmarUci hatI. munizrInA upadezanI suMdara asara thaI ane tatkALa teNe jIvanabhara mATe rAtribhojanano tyAga (14pa) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karyo. munizrI varasAda baMdha thatAM upAzraye padhAryA ane paTu potAnA ghare gayo. tyArabAda banAva e banyo ke - e ja divase parva divasa hoI khuzI manAvavAnI khAtara miSTAnna taiyAra karavAmAM AvyuM hatuM. sau rAtre bhojana karavA taiyAra thayA paNa paTue nA pADI ke mAre rAtribhojana na karavAno niyama che. bhAIone paraspara premabhAva hato. eka bhAIne choDIne bIjA bhAIo zI rIte jamatA? basa eTale koIe rAtre bhojana na karyuM. jayAre bhAIo na jame tyAre temanI patnIo paNa kevI rIte jame? e paNa jamatI nathI. ekanA tyAge chacha AtmAne paNa kudaratI rAtribhojananA tyAgano lAbha maLyo. saue rAtribhojana na karyuM ane jo karyuM hota to badhAMnA prANa cAlyA jAta. dharmanI pratijJA zuM kAma kare che? dharmano kevo gajaba prabhAva che? ema banyuM hatuM ke rAtre miSTAnna taiyAra karatAM aMdhArAmAM khabara na paDI, khAMDaNImAM sApano kaNo hato te kuTAI gayo. sarpanA baccAnAM TukaDe TukaDA thaI gayA. e jhera miSTAnna sAthe bhaLI gayuM ane savAra thatAM saue e najare nihALyuM. badhAne bhAre Azcarya thayuM A zuM! sAruM thayuM paTunA rAtribhojananA tyAge ApaNe badhAe khAdhuM nahi. badhAMyanA prANa bacyA. dharma para daDha AsthA thaI, vaDIla bhAInA niyamanI sau prazaMsA karavA lAgyA. te ja vakhate saue paNa rAtribhojana na karavAnI pratijJA lIdhI. ( 1 4 6 ) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jika ri hi ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra | paTue munizrI pAse samakita mULa bAra vrato aMgIkAra karyuM. sau zrAvaka dharmanI ArAdhanA karavA lAgyA ane aMte kALa karI devalokamAM utpanna thayA ane thoDA vakhata pachI muktisaudhamAM sIdhAvaze. rAtribhojananA tyAganI pratijJA zuM kAma kare che, kevo mahAna lAbha thAya che. mRtyunA mukhamAMthI kevA ugarI javAya che. dharmano kevo, ajaba prabhAva che. A badhI vAta A nAnakaDI kathA ApaNane kahI jAya che ane anerI preraNA Ape che. 4. vyavahAranI dRSTie eka custa zrAvaka eka brAhmaNane tyAM mahemAna tarIke gayA. zrAvake brAhmaNane kahyuM, huM rAtri bhojana karato nathI, divasanA ja karIza. A sAMbhaLI pelA brAhmaNe kahyuM, zuM rAtre jIvaDAM paDe che! zrAvake kahyuM, hA, jIvaDAM paDe che. zrAvake kahyuM tame kahetA ho tamArI strInI sAkSI pUrAvuM ke rAtre jIvaDAM paDe che ke nahIM? brAhmaNane Azcarya thayuM, A zuM bole che. mArI strI zuM AnI vAtamAM vaLI sAkSI pUravA taiyAra thAya kharI! zrAvake strIne joI nathI, kaMI vAta thaI nathI. pachI zI rIte A bhAI kahe che ke tamArI strInI sAkSI pUrAvuM! zrAvake kahyuM, bolAvo tamArI strIne paNa zarata eka ke tamAre vacce na bolavuM. pelo kahe kabUla. bolAvI strIne, tyAre A dharmI bhAIe kahyuM, bahena! tamane pUchuM chuM ke huM jyAre rAtre athANuM mAMguM tyAre badhA nA pADe che. mane kaMI samaja nathI paDatI ke badhA zA mATe rAtre athANAMnI baraNI UghADatA nathI. pelI brAhmaNI tarata ja bolI UThI, bhAI! tamane khabara nathI. rAtre emAM jIvaDAM paDe che. athANuM bagaDI jAya. lIlaphUla thaI Ave mATe rAtre athANAM vigerenI baraNI nathI ughADavAmAM haTa ra ra ra ra ra ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? pha | 147) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chUTa chI chI chI chIra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra brITa vhITa phi cha ki] AvatI. pelo brAhmaNa to phATI AMkhe joI ja rahyo ane patnInI vAta sAMbhaLI Abho ja banI gayo ke mArI patnI zuM bole che? rAtre jIvaDAM paDe che. zrAvakabhAIe blenanI tArIpha karI. hena! tame sArA suzIla cho. tamArI zI vAta! tame mane ThIka samajAvyuM. mArA hRdayamAM keTalAya TAImathI A prazna ghoLAto hato ke Ama kema? Aje samAdhAna thaI gayuM. bahu khuzI thaI. zrAvake brAhmaNane kahyuM, joyuM ne! mArI vAta sAcI che ne ke rAtre jIvaDAM paDe che. pelo zuM bole? A vyavahAra paNa rAtribhojanano niSedha ja sUcana kare che. 5. kamaLazrInI kathA bharatakSetranA koMkaNa dezanA kanakapura nagaramAM bharata nAmanA dhanADhya zeTha rahetA hatA. emane jaina dharmAnurAgI kamaLazrI nAmanI putrI hatI. kamaLazrIe kuLa paraMparAnusAra rAtribhojana tyAganI pratijJA karI ane tenuM pAlana karatI hatI. kamaLazrInAM lagna jainettara parivAranA zrI kRSNadAsanA putra hemacaMdra sAthe thayA hatA. tenI sAsu nAstika hatI ane dharmamAM mAnatI na hatI eTale kamaLazrIne divase bhojana ApavAnuM baMdha karyuM. kamaLazrIe traNa divasanA upavAsa karyA pachI cothe divase pati hemacaMdrae mAtAne kahyuM ke, he mAtAjI! tame kamaLazrIne Aje divasamAM bhojana Apo. hemacaMdrae gArUDikane bolAvyo ane kahyuM ke eka kaLazamAM jherI sarpa mUkI lAvo. gArUDike hemacaMdranA kahyA pramANe kaLazamAM jherI sarpa mUkyo. hemacaMdrae gArUDikane 7 suvarNa mudrAnuM InAma ApyuM. iira vIra vIra vIra vRSTi phi vari hari ra ra ra ra ra ra ra ra ra ? | 148) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hari vIra zaka chIka ra Ta ka ka ra ra ra ra ka ka ka ka ka ka ka ka ] gArUDike sarpa gharamAM rAkhyo. rAtrinA samaye kaLazrI pati pAse gaI. patie kahyuM, he suMdarI, meM tArA mATe ratnahAra maMgAvyo che. hAra A kaLazamAM che te kADhIne tuM gaLAmAM paherI le. A samaye kSetrapAla deve kaLazamAM rahelA sarpanI jagyAe potAnI vidyA ane daivI zaktithI ratnAhAra banAvI dIdho. patie hAra mAMgyo tyAre ratnAhAra sarpa banIne tene DaMkha mAryo. hemacaMdra mUchita thaI gayo. vAyu vege gAmamAM vAta prasarI gaI. kamaLazrIne rAjAnA darabAramAM laI javAmAM AvI. rAjAe gArUDikane pUchayuM ke A sApa koNa lAvyA hatA? tyAre gArUDike javAba Apyo ke, hemacaMdranA kahevAthI sApa lAvavAmAM Avyo hato. rAjAe kahyuM ke kamaLazrI tame ja tamArA patine jIvita karI zakazo? rAjAnI AjJA svikArIne kamaLazrIe navakAramaMtra ane bhaktAmara stotranI 37mI gAthAnuM smaraNa karIne maMtrAkSarayukta pANIno hemacaMdra upara chaMTakAva karyo. tyArapachI thoDI kSaNomAM hemacaMdranI mUcha dUra thaI gaI ane cetana avasthAmAM Avyo. raktakSaNe samadakokila kaMTha nIlam krodhoddhata kSaNinamuslaNa mApatantam AkrAmati krama yugena nirastAMka tvajJAna nAgadamanI hadi yasya pusa. 37ii tyArapachI kamaLazIe saMsAranI asAratA jANIne paMcamahAvratadhArI AryA banIne AtmAnuM kalyANa karyuM. (149) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. mRgasuMdarInI kathA zrIpura nagaramAM zrISeNa rAjAno devarAja nAme putra yauvana avasthAmAM ja kuSTha rogI thayo. sAta varSa sudhI aneka upAya karavA chatAM roga na maTyo tethI vaidyoe paNa kAyara thaI auSadhAdi baMdha karyA, tethI rAjAe paDaha vajaDAvyo ke je mArA putrane nirogI kare tene ardha rAjya ApuM. nagaramAM yazodatta zeThanI putrI lakSmIvatIe paDaha jhIlI potAnA ziyaLa vratanA prabhAve hAthanA sparzamAtrathI rogano nAza karyo. tyArabAda lakSmIvatInuM devarAja sAthe ja pANigrahaNa thayuM. putrane rAjya para sthApIne rAjAe cAritra lIdhuM. ekavAra nagara bahAra atizaya jJAnavALA zrI pATalAcArya padhAryA. devarAja rAjA ane lakSmIvatI rANI vaMdana karavA gayA. upadezane aMte rAjA-rANIe potAnA pUrvabhava pUchatAM gurUe temanA pUrvabhava kahyA, te A pramANe : vasaMtapura nagaramAM devadatta zeThanA dhanadatta, dhanadeva, dhanamitra ne dhanezvara e cAra putro mithyASTi che, ane mRgapura nagaramAM jainadharmI jinadatta zreSThInI mRgasuMdarI nAme putrI che. tene jinapUjA karIne ja jamavuM, munine dAna ApIne ja jamavuM ane rAtre na khAvuM e traNa abhigraha che. ekavAra cotho putra dhanezvara vyApArArthe mRgapura nagaramAM jinadatta zeThane tyAM AvatAM svarUpavatI mRgasuMdarIne joI daDha anurAgI thayo. paraMtu zeTha anyadarzanIne putrI Apato nathI ema jANI kapaTI zrAvaka thaI mRgasuMdarIne paraNyo. mRgasuMdarI sAsare gaI. tyAM jinapUjAdi dharmakriyA karavA niSedha karavAthI traNa upavAsa thayA. mRgasuMdarIe gurUne pUchatAM gurUe lAbhAlAbha vicArI kahyuM ke tuM culhA para caMdaravo bAMdha, kAraNa ke ethI pAMca munine dAna ApavA sAthe pAMca tIrthane namaskAra karavA jeTalo lAbha thAya che, jethI 150) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRgasuMdarIe culhA para caMdaravo bAMdhyo tyAre sasarA vigeree vicAryuM ke A kaMIka kAmaNa-vazIkaraNa haze ema jANIne putrane kahetAM teNe caMdaravo bALI dIdho. tyAre bIjo bAMdhyo to bIjo paNa bALI nAMkhyo, e rIte sAta caMdaravA lAgyA. tyArabAda sasarAe vahune kahyuM ke - tamo A kapaDuM kema bAMdho cho? tyAre teNe kahyuM ke jIvadayA mATe. tyAre sasarAe krodhathI kahyuM ke evI jIvadayA pALavI hoya to bApane ghera jAo (piyara sidhAvo) tyAre mRgasuMdarIe kahyuM ke tamo sarva kuTuMba sahita mUkavA Avo to jAMuM. tyAre sasaro vigere sarva vahune piyara mUkavA cAlyA. mArgamAM koI gAmamAM sAsarIyAnA sagAMe rAtre rasoI karI. vahune ghaNuM kahyA chatAM paNa mRgasuMdarI na jamI tyAre sarve bhUkhyA rahyA. (te paNa vahune baLAtkAre jamADavA bhUkhyA rahyA). aMte te gharanuM kuTuMba jammu te sarva maraNa pAmyuM. prAta:kALe tapAsa karatAM mAlUma paDyuM ke culhA uparanI khullI chatamAM pharato koI sarpa dhumADAthI vyAkuLa thaIne rasoImAM paDyo che. A banAva joIne sAsarIyAe vahune khamAvI. vahue kahyuM e kAraNathI ja culhA upara huM caMdaravo bAMdhatI hatI ne rAtre jamatI nathI. ethI sarva sAsariyAM pratibodha pAmyA. vahune kuLadevI sarakhI sanmAnI ane mArgamAMthI sarva pAchA vaLI ghera AvyA. vahunA upadezathI sarva kuTuMba zrAvakadharmI banyuM. mRgasuMdarIne dhanezvara dharmArAdhana karI svarge gayA. tyAMthI cyavI dhanezvarano jIva tuM devarAja thayo ane mRgasuMdarIno jIva lakSmIvatI thayo. sAta caMdaravA bALavAthI bAMdheluM karma to te pazcAttApa vigerethI ghaNuM to kSaya karyuM paraMtu aMza mAtra rahyuM. tenA udayathI tane sAta varSa sudhI kuSTaroga rahyo A pramANe pUrvabhava sAMbhaLI baMnene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. putrane rAjaya para sthApI baMne jaNa dIkSA laI, svarge jaI anukrame - . 151) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSapada pAmyA. 7. elaka ane marUkanI kathA rAtribhojanano mahimA prabhAva darzAvatI keTalIka kathAo prApta thAya che. rAsa-sajajhAya Adima AvI kathAono samAveza thayo che. jaina dharma pracAraka sabhA, bhAvanagarathI zrAddha dina kRtya nAmanI laghu pustikA pragaTa thaI che. temAM (pA. 114 thI 116mAM) elaka ane marUkanI kathA rAtribhojananA saMdarbhamAM samajavA jevI che. A bhAratamAM dazArNapura nAmanA nagaramAM dhanasArthavAhane dhanapatinI putrI dhanavatIne mithyAdaSTi evA dhanadevanI sAthe paraNAvI hatI. te patinA hasatAM chatAM zrAddhadharma pALatI hatI. ekadA tenA patie rAtribhojananA doSa pUchaDyA, dhanazrIe kahyA ane te divase cauvihAranuM pratyAkhyAna karAvyuM. najIkanA koI deve tenI parIkSA karavA mATe dhanadevanI bahenanuM rUpa karyuM ane dhanadevane khAvA mATe te sAruM bhojana laIne AvI. te vakhate dhanazrIe niyama saMbhArI ApyA chatAM dhanadeva khAvA beTho, eTale deve thapATa mArIne tenA be netra pADI dIdhA. (aMdha karI nAMkhyo) te vakhate dhanazrIe kAyotsarga karIne te devane saMtuSTa karyo eTale teNe koI taratanA marelA eDakanA netra lAvIne tenI AMkhamAM joDI dIdhA ne dekhato karyo. prAtaHkALe lokoe tenA netra vicitra joI kAraNa pUchatAM rAtrino vyatikara kahyo eTale lokamAM te eDakAkSanA nAmathI prasiddha thayo. marUkanI kathA kahe che : bharatakSetramAM kAMpilyapura nagaramAM madhu nAmanA dvijano putra vAmadeva | rAtribhojana karanAro hato. te tenA zrAvakamitranI sAthe jAnamAM u ra hITa phi hi ha ha ka cha chari hari hari phi ra ra ra ki ki ki ki ( 1 5 2) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jato hato. mArgamAM rAtrie zrAvakamitrane hasato hasato te khAvA beTho. zrAvake vAraMvAra nA pADI paNa na mAnyuM. tene mATe rAMdhelA cokhAmAM dhumADAvaDe pIDita thayela sarpanuM baccuM paDI gayeluM tenuM dhyAna rahyuM nahIM, te bhAta khAtAM ja te mUrchita thaI gayo. tene sajja karavA mATe tajavIja karatAM te gAmanI najIkamAM AvelA dazArNapuranA rAjAe tene viSa-nivAraNanA maMtrathI sajja karyo. tyArapachI tene koI kevaLIno saMyoga thayo. temanA upadezathI pratibodha pAmyo. kevaLI pAse pote karelI zrAddhadharmanI niMdAne potAnuM pApa teNe pragaTa karyuM temaja potAne rAtribhojanathI thayela upAdhi paNa kahI batAvI. kevaLIe kahyuM ke, pUrve tane rAtribhojanathI ghaNAM pApa lAgelAM che. dvije pUchyuM ke - kyAre lAgelAM che? eTale kevaLIe kahyuM ke - vizALApurImAM maheMdradeva dvijano putra tuM ravigupta nAmano hato. te vezyAsevanAdi vyasanamAM Asakta hato. vizeSe karIne rAtribhojanamAM AnaMda mAnanAro ane te nimitte zrAvakanI hAMsI karanAro hato. pitA mRtyu pAmatAM tuM gharano svAmI thayo. eTale vizeSa pApasakta thayo. pariNAme pracchardikAdi rogavALo thayo. tyAMthI maraNa pAmIne trIjI narake gayo. tyAM kSetrathI thayelI, anyoanye karelI ane paramadhAmIe karelI aneka prakAranI asahya pIDAne anubhavIne tyAMthI nIkaLI anaMtAbhavamAM bhamIne tuM A bhavamAM vAmadeva thayo che. A pramANe pUrvabhava sAMbhaLIne teNe ghare AvI potAnA pitAne pratibodha pamADyo ane baMne jaNAe sAthe dIkSA lIdhI. dIkSA pALIne baMne jaNA svarge gayA. anukrame mokSe jaze. Iti marUka kathA. Jain Educationa International 153 For Personal and Private Use Only * vATa vaTa Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hira uhi ha ha ha ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra brIpha ri | ( prakaraNa 5 ) narakanI vedanAnuM varNana rAtribhojana mahA pApa che. narakanuM praveza dvAra che ema kahevAya che. to pApa vize paNa samajavuM joIe. azubha karma e pApa che. jIvAtmAne malina kare te pApa. AtmAne azubha karmothI bhAre kare te pApa che. "pAtayati narakAdiSa" jIvAtmAne narakAdi gatimAM pADe, laI jAya te pApa che. jIva ane jagatanA svarUpane samajavA mATe navatattva graMtha mArgadarzaka che. temAM pApa tattva cothA krame che. pApanA 42 bheda che. navatattvanA graMthanA adhyayanathI A vize vizeSa mAhitI prApta thAya tema che. rAtribhojana pApa phaLa rUpe narakagatimAM jIvAtmA jAya che to te narakanI vedanA kevI che tenI mAhitI nIce pramANe che. narakanI vedanA: rAtribhojana narakanuM pravezadvAra che to A narakagatinA jIvone kevI vedanA sahana karavI paDe che tenI mAhitI tattvArthAdhigama sUtra adhyAya 3nA sUtra 3-4-5mAM nArakanuM varNana che. tenI mAhitI nIce pramANe che. narakanA sAta prakAra che. ratnaprabhA, zarkarA, vAlukAprabhA, paMkaprabhA, dhUmaprabhA, tamaprabhA, mahAtamaprabhA. narakanA jIvone traNa prakAranI vedanA hoya che. 1 kSetra saMbaMdhI, parasparo kRta vedanA, paramAdhAmI kRta(3). 15) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ki ki Ika & phiTa hi ha ha ha ha ki hi ki ki ki ITa ki | (1) narakamAM zIta, uSNa, bhUkha, tRSA, khaNaja, javara, dAha, bhaya, zoka ema 10 prakAranI kSetra saMbaMdhanI vedanA hoya che. poSa mAsanI sakhata ane asahya ThaMDInuM je duHkha hoya che tenA karatAM anaMtaghaNuM duHkha nArakInA jIvone zItavedanAnuM hoya che. garamInI vedanA paNa UnALAnI sakhata garamI karatAM anaMtaghaNI vedanA hoya che. duniyAnA tamAma samudronuM pANI khAlI thaI jAya to paNa tRSAnI vedanA maTatI nathI. jagatamAM rahelA sarva anAjanuM bhakSaNa karI jAya chatAM sudhAnI vedanAnI zAMti, tRpti thatI nathI. zarIra upara charIthI khaNaja karavAmAM Ave to paNa baMdha thatI nathI. jIvo paramAdhAmIne vaza rahevuM paDe che. zarIramAM sakhata dAha (baLatarA) rahe che. manuSya bhavamAM je javara (tAva) Ave che tenA karatAM anaMta ghaNo tAva rahe che. avadhijJAna ke virbhAgajJAna hovAthI AgAmI duHkhane jANIne jIvo satata bhayabhIta rahe che. A jANIne zokAtura rahe che. kSetrasaMbaMdhI A prakAranI vedanA narakanA jIvone hoya che. (2) nArakInA jIvo paraspara ekabIjAne pUrvabhavanA vairane kAraNe eka ja sthAnamAM utpanna thayelA zastrathI pIDA Ape che, yuddha kare che. vaira na hoya to paNa A mAro pUrva bhavano vairI che evI asatya kalpanA karIne jema eka zerIno kUtaro bIjI zerInA kUtarAnI pAchaLa paDe tema zastrothI yuddha karAve che. A rIte mithyASTi nArako paraspara yuddha karIne pIDA bhogave che. jyAre samakita dhArI nArako samatA rAkhIne vedanAne sahana kare che. (3) paramAdhAmI kRta vedanA vika chIka ra ra ra ra ra | ra ra ra ra ra rahi ha ha ha 155) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAdhAmI devo nava prakAranA che. (1) aMba, (2) aMbarSi, (3) zyAma, (4) zabala, (pa) rUdra, (6) uparUdra, (7) kAla, (8) mahAkAla, (9) asi, (10) patradhanu, (11) kuMbha, (12) vAlukA, (13) vaitaraNI, (14) kharasvara, (15) mahAghoSa A devo navA utpanna thayelA narakanA jIvone pAse AvIne siMha garjanA karatAM cAre taraphathI doDI Ave che. are! A pApIne chedanabhedana-tADana karIne mArI nAMkho, TukaDe TukaDA karI nAMkho ema kahIne bhAlA, bANa, talavAra vagere zastrono upayoga karIne narakanA jIvone vIMdhI nAMkhe che. (1) aMba devo vividha prakAranA bhaya utpanna kare che. (2) aMSidevo - nArakInA jIvone karmaNAthI kApIne zarIranA TukaDA kare che. (3) zyAma devo zarIrane kApI nAMkhI bhUmi para pheMkI de che. (4) zabala devo peTa-AMtaraDAM cIrIne carabI ane mAMsa bahAra kADhe che. 35 (5) rUdra devo - nArakInA jIvo para talavAra calAvI, trizULa, zUla, vajra, zULI vageremAM parove che. (6) uparUdra devo zarIranA aMgopAMganA ati TukaDe TukaDA kare che. (7) kAla devo nArakInA jIvone dhagadhagatA lokhaMDa para mAchalInI jema pakAve che. Jain Educationa International 156 For Personal and Private Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaka pha hi ki chI chI hi chI chI chI vRddhi vIra ra vIra vIra chI chI chINa Di ri jI | (8) mahAkAla devo nArakInA potAnA ja zarIramAMthI koDI pramANa mAMsa kApIne khavaDAve che. (9) asidevo nArakInA jIvone talavAra vaDe hAtha, paga, sAthaLa, bAhu, mastaka tathA anya aMgopAMgane chedI nAMkhe che. (10) patradhanu devo asitapatra vana vikRtIne dekhADe che. (11) kuMbha devo jIvone telanI kaDAImAM bhajIyAnI jema taLe che. (12) vAlukA devo jIvone bhaThThInI garamIthI anaMta ghaNI tapelI kadaMba vAlukA nAmanI pRthvImAM krUratApUrvaka caNAnI jema zekI nAMkhe (13) vaitaraNI devo jIvone ukaLatA lAkSArasano dhodhamAra pravAha vaheto hoya temAM carabI, parU, lohIvALA hADakA taNAtAM hoya temAM tapI gayelA loDhAnI nAvamAM besADe che. (14) kharasvara devo kaThora zabdonA pralApo karI doDIne paraspara zarIranI cAmaDI cholAve che. (15) mahAghoSa devo - gaganabhedI zabdothI jIvone bhayabhIta banAve che. jIvone pakaDIne vadhasthAnamAM rokIne kadarthanA (pIDA) pamADe che. A rIte paramAdhAmI devo nArakInA jIvone kApI nAMkhI, TukaDA kare, chinna bhinna kare, agnimAM bALI nAMkhe, zekI nAMkhe, pachADe, taLI nAMkhe jevI asahya vedanA kare che. A jIvonuM zarIra pApanA udayathI pArAnA rasanI jema hatuM tevuM pahelAM jevuM pAchuM thaI jAya che. (157) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ QIra chI chI chI hura Ta ri hari hari ra ra brITa ra ra di uri ra ra vIra | AyuSya pUrNa thayA sivAya jIvo maratA nathI. vaikriya zarIravALA nArakInA jIvo AvI aparaMpAra vedanA varSo sudhI bhogave che. pratyeka pRthvI ekabIjAthI nIce rahelA evA ghanodadhi, dhanavAta, tanuvAta ane AkAza para rahelI che ane pUrva pUrvathI nIce nIce che ane vadhu vadhu vistAravALI che. temAM nArako (nAraka jIvone rahevAnA sthAno che) te narakomAM rahe che. teone maraNa sudhI narakagati vagereno udaya hovAthI haMmezA ghaNI azubha lezyA ghaNA azubha pugalanA pariNAma (baMdhana saMsthAna varNAdi asahya garamI ke ThaMDI bhayAnaka nitya aMdhakAra vagere) atyaMta kharAba zarIra du:khada pIDA ane sukhane badale ulaTo trAsa kare evA bahu azubha navA vaikriya zarIra hoya che. (A badhuM nIce nIce vadhune vadhu kharAba hoya che. nArakone parasparathI karAtAM duHkho hoya che. pahelI traNa narakamAM atikrUra pariNAmavALA asuro (paramAdhAmI) thI karAtAM duHkho paNa hoya che. naraka vize hindu dharmanI mAhitI narakano zabdArtha joIe to - dojakha, viSTA, narakAsura ane pusi. caudazane naraka caturdazI kahevAya che. A pRthvInI nIce narakanI 28 zreNIo che. (1) ghorA, (2) sughorA, (3) atighorA, (4) mahAghorA, (5) ghorarUpa, (6) taralalArA, (7) bhayAnaka, (8) bhayotkalA, (9) kALarAtri, (10) mahAcaMDA, (11) caMDA, (12) kolAhalA, (13) pucaMDA, (14) padmA, (15) naraka nAyikA, (16) padmAvatI, (17) bhISaNa, (18) bhImA, (19) karAlikA, (20) vikarALA, (21) mahAvaja, (22) hi cha cha vahi ha ha bIka ra ka ri ha ha ha ha ha ka ka vIka | 158) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trikoNA, (23) paMcakoNika, (24) sudIrdhA, (25) vartulA, (26) samabhUmA, (27) subhUmikA, (28) dIptamAyA. zrI vAmana purANamAM 17 narakano ullekha thayo che. (1) karabhasikatA, (2) apratiSThA, (3) vidrabhojana, (4) zlekha bhojana, (5) tatakuMbha, (6) rairava, (7) bhojana, (8) yaMtrapIDa, (9) vRzcikAsana, (10) viSTamUtra, (11) vRkabhakSya, (12) mahAraurava, (13) tamiratra, (14) aMdhatamiratra, (15) asipatravana, (16) ghaTIyaMtra, (17) tata kuMbha. agnipurANamAM narakanI yAtanAnuM varNana prApta thAya che. (1) mahAvIci - A naraka raktayukta hoya che temAM vaja samAna kAMTA hoya che. (2) kuMbhIpAka - narakano vistAra AThaso yojanAno hoya che. A bhUmi tapAvelA tAMbAnA ghaDAthI bharelI, garamAgarama retIvALI tathA vikharAyela aMgArAvALI che. (3) raurava naraka - prajavalita vajamaya bANothI vyApta, 60 hajAra yojana pramANa che. (4) maMjuSa naraka - lokhaMDavALI ane sadA prajavalita rahe che. (5) apratiSTha - viSTA, mUtra ane parUthI bharelI che. (6) vilepaka (7) mahAprabha - temAM cApakanI zULI hoya che. (8) jayatI naraka - temAM lokhaMDanI zIlAo hoya che. (159) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para chI chI chI chI hi ka ka vIra ra ra ra ra ra ra ki ura chI chI chI chIka (9) zAlamali - zAligrAma, sudaDha kAMTAvALI hoya che. (10) mahArerava - agninI javALAo vALI che. teno vistAra 14000 yojanano che. (11) tamistra - A naraka eka lAkha yojana vistAravALI che. ahIM yAtanA dehane khaMga, paTTiza ane gadAthI sakhata mAra mAravAmAM Ave che. (12) mahAtamistra - tamistranI tulanAmAM vistAra bamaNo che. temAM jaLo bharelI hoya che je mAtAnA dehanuM lohI cUse che. (13) asipatravana - 10 hajAra yojananA vistAravALI A narakamAM mahA kaSTa bhogavavuM paDe che. (14) kIDola - naraka kIDA ane parU bharelI che. (15) karaMtIvAlukA - kuvA AkAranI naraka 10 hajAra yojana pramANanI che. temAM dhagadhagatI retI, kAMTo ane aMgArA rahelA che. (16) kUDamala - temAM viSTA, mUtra ane rakta raheluM che. (17) mahAbhIma - atyaMta durgadhayukta mAMsa ane rakta raheluM che. (18) mahAvaTa - mRtadeha ane kIDIovALI naraka che. (19) tilapAka - ghANInA talanI mAphaka jIvAtmAne kacaDavAmAM Ave che. (20) tailapAka - khadabadatA telathI bharelI naraka che. (21) vajakapAra - vaja jevI sAMkaLovALI naraka che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) nirucchavAsa - saMpUrNa aMdhakAra ane vAyurahita naraka che. (23) aMgAropacaya - dhagadhagatA aMgArAthI prajvalita naraka che. (24) mahApApI - eka lAkha yojanavALI A narakamAM asatya bolatA AtmA duHkha bhogave che. (25) kakaca - vajanI dhAra jevI ArI (karavata) vALI naraka che. (26) guDapAka - goLanA ukaLatA kuMDa jevI naraka che. (27) suradhAra - dhAradAra astrAothI bhareluM hoya che. (28) aMbarISa - pralaya agnithI saLagatI naraka. (29) vaja kuThAra - jayukta che. (30) paritApa - aMbarISane maLatI samAna) naraka. (31) kalisUtra - majabUta sUtaranI naraka che. (32) kazamala - mULa ane nAkanA maLathI (kacaro) bharelI naraka. (33) ugragaMdhara - lALa, mUtra bharelI naraka ane viSTAthI bharelI naraka. (34) durdhara - jaLo ane vIMchIvALI naraka. (35) vajamahApIMDa - vajavALI naraka. narakanA prakAranI mAhitI jIvAtmAne kevA duHkho bhogavavA paDe che teno paricaya karAve che. | Di hi ki ka ka ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra | 161) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hindu darzana anusAra yamarAjAnA AdezAnusAra yAtanAdehanarakanA duHkha bhogavavAno deha prApta thAya che. pApI jIva narakamAM paDe che ane asahya pIDA bhogave che. narakamAM pApI jIvano deha saLagI jAya, kapAI jAya, chedAI jAya chatAM te marato nathI. tenuM astitva rahe che. narakamAM zikSA bhogavyA pachI jIvo vividha yonimAM utpanna thAya che. dA.ta. dUdhanI corI karanArane bagalAno, lokhaMDanI corI karanAra kAgaDo, uttama sugaMdhayukta padArthonI corI karanAra chachuMdarano avatAra dhAraNa kare che. hindudarzananA narakanA vicAro sAthe jaina darzananA keTalAka vicAro sAmya dharAve che. saujanya : bipinacaMdra Ara. trivedI, jaMbusara. saMdarbha tattvArtha sUtra adhyAya 3 bhagavatI sUtra zataka 23, uddezaka 1. bhagavatI sUtra zataka 25, uddezaka 8. navatattva prakaraNa sAthe - pApa tattva naM. 4. (1 6 2) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMkhya kAla taka anaMta vedanAmaya nArakI ke jIvoM kI duHkhamaya sthiti jIvoM ke prati krUratA kA phala vikAra vAsanAMdha ko zikSA / vividha jIva-hiMsA kA phala / polTrI - matsya udyoga kA phala / Jain Educationa International 163 jIva ko kATane kA phala rAtribhojana karane vAle ko zikSA / anAcAra kA phala / mA~sa-aNDe pakAne kA phala / For Personal and Private Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hara hara ki hari vIra ra Ta ka ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ---- - - --- ( prakaraNa 6 ) rAtribhojana aMge jainettara darzananA vicAro saMzodhaka AcAryamANikya "sandhahasamuccaya' graMthamAM sAgarasUrie rAtribhojana vize zloka naM. 104 thI 114mAM mAhitI ApI che. A zloka artha sahita pragaTa karavAmAM AvyA che. vividha graMthomAM jainettara darzananA vicAronuM nirUpaNa thayuM che. temAM rAtribhojananA viSayane paNa sthAna ApavAmAM AvyuM che. dharma koI eka rIte thato nathI. vividha rIte dharma dhArmika AcAra-vicAranuM pAlana thAya che te dRSTie vicAratAM rAtribhojananA vicAro "ahiMsA paramo dharmanA siddhAMtane caritArtha kare che. bhArate uktam jalAni yAni jAhnavyA, sarvapApaharANi vai ! tAjena rudhirANyAhu - raste yAte divAkare 104 ye rAtrI sarvadAhAra, varjayanti sumeghasaH teSAM pakSopavAsasya, phala mAsena jAyate II10pA tanneva - madyamAMsAzane rAtrau, bhojana kandabhakSaNam | ye kurvanti vRthA teSAM, tIrthayAtrA japastapaH II106ll vRthA ekAdazI proktA, vRthA jAgaraNa hareH | vRthA ca pauSkarI yAtrA, kRtna cAndrAyaNa vRthA ||10thI cAturmAse tu samrATe, rAtribhoyaM karoti yaH | tasya zuddhine vidyuta, cAndrAyaNazatairapi 108 - || Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hemAcAryeravyuktam - payodapaTalacchanne, nAkSanti ravimaNDale / aste gate tu mujAnA, aho! mAnoH susevakAH ||109|| snAnAdyaM varjyate yatra, tathA vacceRR tarpaNam / devApUjArcanA dAnaM, bhujyate tatra kiM nizi? ||110nA divasasya dvijAtInAM, sArdra yAmaye gate / bhojanaM kathyate zAstra, na tadU na madhyataH // 111|| ekasmizra, sahasrAMzau, dvivelaM bhujyate katham ? khAdaairiti jalpabhi-ryAminIbhojanaM kRtam // 112 candramA manaso jAta, utAbvervAtrinetrataH / vayaM tattvamajAnAnAM, pRcchAmaH kathyatAM kutaH? / / 113 / / vedokta matisAreNa, pariNItA sarasvatI / 'matisAra: sarasvatI mupayeme' purANe ca punardevI, vidhRtA ca dadhIcinA ||114 // zloka 104 bhAratamAM (mahAbhAratamAM) kahyuM che ke jAhnavInuM eTale ke gaMgA nadInuM jeTaluM pANI che te dareka pApano nAza karanAruM che. te ja pANI sUryano asta thayA pachI lohI svarUpa thaI jAya che ema kahyuM che. zloka 105 sArI buddhi-krodhavALA je koI mANaso maryAdA (haMmezA) rAtrimAM bhojanano tyAga kare che teone eka mahinAmAM 15 upavAsanuM phaLa maLe che. Jain Educationa International 165 For Personal and Private Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jika jIra dhIra ki ki ka ka ra di ka ka ka ka ka ka ka ka ki kIka ki ki zloka 106 teja sthaLe jeo dArU ane mAMsanuM bhojana kare che. rAtribhojana kare che, kaMdamULanuM bhakSaNa kare che teonI tIrthayAtrA phogaTa che. teonA tapa ane japa paNa phogaTa che eTale ke niSphaLa che. zloka 107 teonuM ekAdazInuM tapa phogaTa che. hari eTale kRSNanuM jAgaraNa phogaTa che, puSkara tIrthanI yAtrA paNa phogaTa che ane saMpUrNa cAndrAyaNa tapa paNa phogaTa che. zloka 108 cAturmAsa -comAsuM Ave) bese tyAre je koI rAtribhojana kare | che teonA seMkaDo cAndrAyaNo karavA chatAM paNa zuddha thatAM nathI. cAndrAyaNa teomAM pracalita eka ati kaThIna tapa che. zloka 109 zrI hemacArya (hemacandrAcArye paNa) kahyuM che ke vAdaLono paTala eTale maMDaLa-samUha vAdaLonA padalathI sUrya jyAre jyAre DhaMkAI jAya che tyAre divasanA paNa jeo bhojana karatAM nathI arthAt khAtA nathI teo sUryano asta thayAM pachI khAya che. aho Azcarya che ke AvA loko sUryanA susevako che evuM manAya che. zloka 110 rAtrinA samaye snAna vagereno niSedha che. agnimAM tarpaNa karavAno niSedha che. devonuM pUjana-arcana karavAno niSedha che. dAnano paNa niSedha che evA jIvo rAtribhojana kaI rIte karI zake? i ichI ke hi phi rIDa hi ha ha ke ki chIka chI chI chI ka Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zika ka ka ka ki ki ki kIka ka ka ka ka ka ka ka ka ka ka ra ki | zloka 111 divasanA aDhI prahara gayA pachI brAhmaNo mATe bhojananuM vidhAna zAstramAM kahyuM che. tenI pahelAM paNa nahi ane tenI pachI paNa nahi. zloka 112 sUrya eka ja che. temAM be vAra kaI rIte khAI zakAya ema kahIne khAnArAoe (khAvAnA rasiyAoe) rAtribhojana karyuM. zloka 113 caMdramAM (caMdra)nI utpatti manathI thaI che?, samudrathI thaI che? ke pachI atri nAmanA RSinA netrathI thaI che? teo tattvane jANatA nathI eTale pUchIe ke zenAthI utpatti thaI che te kaho? zloka 114 vedamAM kahyA pramANe matisAre sarasvatInI sAthe lagna karyuM. "matisAra sarasvatI mupayee" arthAt matisAra sarasvatIne paraNyA ane purANamAM devI arthAt sarasvatI devIne dadhIcie dhAraNa karI eTale ke grahaNa karI ema kahyuM che. rAtribhojana aMge jainettara darzananA vicAro jainadarzanamAM 'jIva' vize sUkSma vicAraNA thaI che. jainettara darzanamAM paNa rAtribhojana tyAganI vicAraNAmAM sUkSmajIvonI hiMsAno svikAra thayo che. vartamAnamAM jainettara darzana rAtribhojana tyAganA vicAro janatAne samajAve ke jANa kare nahi tethI rAtribhojana aMgenA hindu darzananA vicAro to avazya AdhArabhUta mAhitI (1 6 7) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ape che. eTaluM ja nahi paNa rAtribhojana mahApApa che. tyAga karavA lAyaka che ema paNa mAne che. rAtribhojana tyAgathI devalokamAM javAya che ane mahinAnA japa, upavAsanuM phaLa maLe che. jainettara darzananA vicAro nIce pramANe che. rAtribhojana.. jainettara graMthonA AdhAre... jainettara graMthomAM rAtribhojana mATe zuM kahyuM che te joIe - rAtribhojana eTale narakano nezanala hAIve naM. 1 cavAro narakadvArA prathama rAtribhojanam parastrIgamana ceva, sandhAnAnantakAyika / - padmapurANa. narakanA cAra daravAjA che. emAM prathama rAtribhojana, bIjo parastrIgamana, trIjo boLaathANuM ane cotho anaMtakAyanuM bhakSaNa. (arthAta jainettara graMthomAM paNa rAtribhojana uparAMta boLaathANAMno ane anaMtakAya (kaMdamULa)no spaSTa niSedha karelo jovA maLe che. paNa rasanA lAlacu ane khAvA-pIvAnA zokhIno zAstranI vAto sAme AMkha ADA kAna karavA lAgyA che ane hiMdu dharmanA lokone emanA dharmagurUo paNa A vAta samajAvatA nathI. kAraNa teo paNa A pApamAMthI bAkAta rahI zakyA nathI!) vaidika darzana madyamAMsAzanaM rAtrI-bhojana kaMdabhakSaNam. ye kurvattivRthAsteSAM, tIrthayAtrAjapastapaH - mahAbhArata (1 68) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeo madirA, dArU, mAMsa, rAtribhojana ane kaMdamULanuM bhakSaNa kare che temanA tIrthayAtrA, japa-tapAdi anuSThAno niSphaLa jAya che. astagate divAnAthe, Apo rudhiramucyatA anna mAMsasamaM prokta mArkanDeyamaharSiNA - mArkaDa purANa sUrya AthamI gayA pachI pANI pIvuM e lohI pIvA barAbara ane bhojana karavuM e mAMsa khAvA barAbara che ema mAkaDayaRSi jaNAve che. (Aje dareka dharmavALAne anukULa vAto pakaDavI che paNa AvI hitakara vAto samajavI nathI.) mRta svajanamAtreDapi, sUtakaM jAyate kilA artagate divAnAthe, bhojanaMkimukriyate? svajana-snehInuM mRtyu thatAM mANasane sUtaka lAgu paDe che. to pachI sUryano asta thAya tyAre bhojana kema karI zakAya? arthAta sUryAsta thayA bAda rAtribhojana sarvathA vajarya che! (ahIM yAda rAkhajo ke A vidhAna hiMdu graMthonuM che. sarvajJakathita jaina dharmanuM nathI.) AgaLa jatAM jaNAve che ke : madyamAMsAzanaMrAtrI-bhojana kaMdabhakSaNam | bhakSaNAt naraka yAti, varjanAt svargamApuyAt | madirA, mAMsa, rAtribhojana ane kaMdamULanuM bhakSaNa je kare che te narakamAM jAya che ane teno tyAga karanAra AtmA svargamAM jAya che. rAtre koNa khAya? - - 169) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ di vIra ra ra di dIka chIka hi ki chIka ra vI ka ra bI bIka ra ha ra | devaistu mukta pUrvAne, madhyAnne RSibhistathA aparA tu pitRbhi sAyA daityadAnaH II saMdhyAyAM yakSaralobhiH sadAbhukta kulokahai: sarvavelAM vyatikrama, rAtrI bhaktamabhojanam | - yajurveda Ahnika zloka 24 he yudhiSThira! haMmezA devoe divasanA prathama prahara) bhAgamAM bhojana kareluM che. RSimunioe divasanA bIjA praharamAM bhojana kareluM che. pitAe trIjA praharamAM bhojana kareluM che ane daityo dAnavoe tathA yakSa ane rAkSasoe saMdhyA samaye bhojana kareluM che. A devo vagerenI bhojanaveLAne oLaMgIne je rAtribhojana kare che te kharekhara abhojana che eTale kharAba bhojana che. rAtribhojana na karanArane lAbha! ye rAtrI sarvadADaDahAra, varjayanti sumeghasaDA teSAM pakSopavAsasya, phala mAsena jAyatA je puNyAtmAo rAtre badhA ja AhArano (pANI paNa) tyAga kare che teo eka mahinAmAM 15 upavAsanuM phaLa meLave che. nodakamapipAtavya rAtrIvatrayudhiSThira! tapasvinA vizeSeNa, gRhiNAM cavivekanA - mArkaDa purANa he yudhiSThira! khAsa karIne tapasvIoe tathA vivekI gRhasthoe rAtre pANI paNa na pIvuM joIe. (jo pANIno niSedha hoya to bhojanano niSedha to vizeSa hoya ja!!) 170) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUryanI sAcI pUjA kyAre?? payodapaTalasthena, nAzranti ravimaMDale / anaMgate tu bhuMjAnA, aho bhAnoH susevakAH // sUryamaMDaLa jyAre vAdaLothI gherAI jAya che te samaye jeo bhojana karatAM nathI teo ja sUryAsta thayA pachI paNa khAya che. evA sUryanA upAsakone dhanyavAda ghaTe che... arthAt e sUryanA upAsako kharekhara sUryanI sAcI upAsanA nathI karatA mAtra pUjAno DoLa ja kare che. tvayA sarvamidaM vyAhata, dhyeyoDasi jagatAM rave! / tvayi cAstamite deva! Apo rudhiramucyate - kapolastotra zloka 24, skaMda purANa he sUrya! tArAthI A saghaLuM vyApta che ane traNe jagatane tuM dhyAna karavA yogya che. mATe he deva! tArA asta thayA pachI pANI paNa lohI barAbara gaNAya che! (arthAt rAtre pANI paNa vAparavuM nahi, evuM spaSTa thaI jAya che). naktuM na bhojayedyastu, cAturmAsye vizeSataH / sarvakAmAnavAproti, ihaloke paratraca - - yoga vaziSTha pUrvArdha zloka 108 je AtmA rAtribhojana karato nathI ane comAsAmAM khAsa rAtribhojanano tyAga kare che te A bhava ane parabhavamAM sarva manorathone pAme che! (sAmAnya divasomAM pApa na karavuM ane comAsAmAM vizeSa pApano tyAga karavo ane ArAdhanA vadhAravI ema anya darzana paNa mAne che. jaina darzana jaNAve che ke cAturmAsano kALa eTale vizeSa 2 vATa Jain Educationa International 171 For Personal and Private Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ika ka ka ka ka ka ka ka ka ka ka ka vari jI ka ra Ta ka ki Ika |i | jIvotpattino kALa mATe comAsAmAM vizeSa abhigraho grahaNa karavA yogya che.) ekabhaktAzanAnnityamagnihotraphalelabhe. anastabhojano nitya, tIrthayAtrA phalaM bhavet | - skaMdapurANa, skaMdha-74, zloka 235 je mAnava haMmezA roja ekavAra bhojana kare che te agnihotranA phaLane pAme che ane je mAnava haMmezA sUryAsta pUrve ja bhojana kare che tene tIrthayAtrAnuM phaLa ghare beThAM paNa thAya che. (rAtribhojana na karanArane roja tIrthayAtrAnuM phaLa maLe ema anyadarzana jaNAve che. AjakAla keTalAka jaino paNa tIrthayAtrA karavA jAya tyAM ya rAtribhojana choDatA nathI!) cAturmAsya tu sammANe, rAtribhoyaM karotiyaH. tasya zuddhirnavidyuta, cAndrAyaNazatarapiI - RSizvara bhArata - vaidika darzana cAturmAsamAM paNa je rAtribhojana kare che tenA pApanI zuddhi seMkaDo cAndrAyaNatapathI paNa thatI nathI! yodaghAt kAcana meruM, kRsnAM caiva vasuMdharA ekasya jIvita dadhAtu, na ca tulya yudhiSThira ! - mahAbhArata he yudhiSThira! eka mANasa sonAnA merU parvatanuM ke AkhI pRthvInuM dAna kare ane bIjo mANasa eka prANIne jIva (abhayadAna) Ape e baMnenI kadi sarakhAmaNI karI zakAtI nathI. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsAnuM phaLa: dIrghamAyu paraMpamArogye zlAghanIyatA ahiMsAyAH phalaM sarva, kimanyat kAmadevasA - yogazAstra dIrgha AyuSya, zreSTharUpa, Arogya ane prazaMsanIyatA vagere ahiMsAnA phaLo che. vadhu zuM kahevuM? manovAMchita phaLa ApavA mATe ahiMsA kAmadhenu samAna che. zrI lakSmaNajInI pratijJA zrI rAmacaMdrajI, zrI lakSmaNajI ane zrI sItAjI jyAre vanamAM pravAsa karatAM hatAM tyAre maNIdhara rAjAnI putrI vanamALAe zrI lakSmaNajInA guNo zravaNa karI lakSmaNajI sAthe paraNavAno nizcaya karyo. Akasmika lakSmaNajI maLI gayA. saMbaMdha joDAI gayo paNa ahIMthI kAryavazAt bIjA rAjAne sahAya karavA mATe prayANa karavA mAMDyuM. tyAre vanamALAne ghaNuM duHkha thAya che. A samaye vanamALA lakSmaNajI sAthe javA taiyAra thAya che. tyAre lakSmaNajIe vanamALAne spaSTa nA kahI. vanamALAne atyaMta duHkha thayuM tyAre lakSmaNajIe vanamALAne kahyuM ke huM kAma patAvIne satvare pAcho AvIza. tuM kahe tevA zapatha, sogaMda levA huM taiyAra chuM. ema kahI lakSmaNajIe kahyuM, jo huM pAcho nA Ave to rAtribhojana karanAra vyaktine je pApa lAge te pApa mane lAgaze. A prasaMga paNa rAtribhojananA mahApApane samarthana Ape jaina nyAyamAM ratnAkara avatArikA nAmanA graMthamAM nIce mujaba sUtrano nirdeza thayo che. jIvana rAtribhojana na bhajanIya. briTi pha B ra kiva ra ra ra ra ra ra ra ra ra 9 ka ka va ra | (103) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . ( prakaraNa 7 ) Ayurveda tathA vijJAnanI dRSTie rAtribhojana tyAga ArogyanI dRSTie vicArIe to rAtribhojanathI peTanI bImArI lAgu paDe che. pAcanazakti nabaLI thAya che, AMkha, kAna, nAka, magaja jevA avayavomAM pIDAno yoga thAya che. vaLI ajIrNathI paNa jIvAtmAne duHkha bhogavavuM paDe che. divasanA bhojanathI mAnasika svasthatA ane kAryakSamatAnI je sthiti che te rAtribhojanathI nathI. peTa TAITa rahe eTale roga thAya mATe peTane halakuM rAkhavuM joIe. jaina darzana pramANe uNodarI vratano svikAra karavo salAha bharelo che. - rAtribhojana aMge pragaTa sAhityamAM jaina ane jainettara darzananA vicAro uparAMta vartamAna samayane anulakSIne ArogyanI dRSTie DaoNkTara, vaidya ane vijJAnanI dRSTie saMpAdakoe vicAraNA karI che. A viSaya aMge zrImatI kAMti jaina kAnaDAnI hindI pustikAno lekha puSpA parIkhe gujarAtI anuvAda sAthe prabuddha jIvananA mArca 11 nA aMkamAM pragaTa thayo che tene atre prakAzita karavAmAM Avyo che. 1. jainAcAryoe kahyuM che ke sUryodaya bAda 48 miniTa pachI ane sUryAsta pahelAM 48 miniTa pUrve bhojana karavuM hitAvaha che kAraNa ke sUryAsta ane sUryodaya sudhInA samayamAM pRthvI para asTrAvAyoleTa ane InphAreDa kiraNo prabhAvahIna banI jAya che. 2. sUryaprakAzamAM je asTrAvAyoleTa kiraNo tathA InkAreDa adezya kiraNo hAjara hoya che te vAtAvaraNane sUkSma jIvANu rahita banAve che. 3. rAtribhojana karavAvALI vyaktione 12 kalAka sudhI sUryanA (174) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chika dITha ka ii hi ha ha hI hITa vI vahi ha ha ha hI ki | asTrAvAyoleTa kiraNo nahIM maLavAthI viTAmIna DInA abhAvane lIdhe bhojanamAM rahelA tattvone teonA zarIra grahaNa nathI karI zakatA tathA pacyA vagara ja maLa dvArA visarjana thaI jAya che. A viTAmIna DI nA abhAvane lIdhe teonA hADakAo kamajora thAya che ane raktano paNa abhAva thAya che. 4. bhojana pacAvavA mATe oNksijana atyaMta Avazyaka che jenI upalabdhatA khAsa karIne sUryaprakAzathI ja maLe che. AthI divasa daramyAna bhojana karavuM zreyaskara che. 5. bhojana Adi pacAvavAnI zakti tathA anya guNadharmo utpanna karanArA tattvo sUryazaktithI ja maLe che nahIM ke kRtrima prakAzathI. 6. divase bhojana lIdhA bAda cha thI sAta kalAke bIjuM bhojana levuM joIe ane amAsane divase ochAmAM ochA navathI dasa kalAka AMtaraDAne ArAma Apavo joIe evuM vaijJAnikonuM kahevuM che. 7. divase bhojana levAthI lALa vadhu thAya che ane bhojana dvArA TAyarolIna amIno esIDanI upalabdhatA paNa rahe che. A utpanna thatA esIDo dvArA bhojanamAM pAcaka raso bhaLatAM annanuM pAcana sAruM thAya che. 8. sUryanA prakAza daramyAna bhojana levAthI roga pratirodhaka zaktimAM vadhAro thAya che. 9. rAtri daramyAna zarIramAM uSNatAnuM pramANa ane raktanuM paribhramaNa ochuM hovAthI pitta ane vAyunI vRddhi thAya che mATe paNa rAtribhojana na karavuM joIe. 10. rAtri daramyAna peTa khAlI rAkhavAthI AMtaraDAnI saMpUrNa saphAI thaI jAya che. 11. bhUkhathI zarIra kamajora nathI thatuM paraMtu tAjuM thaI jAya che 175) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dika ha ki dITha ka ra vI vI hi ha ha ha ki ki ka hi ki | ane AMtarika zuddhi paNa thaI jAya che. 12. rAtribhojanano tyAga karavAthI zArIrika kAryapraNAlI sakriya ane suDoLa bane che. 13. jeo rAtribhojana kare che emanI enjhAIma praNAlI sakriya nathI rahetI ane glAIkojhIna tUTIne lUkojhamAM parivartIta nathI thaI zakatA jethI aneka rogonA humalA zarU thaI jAya che ane aMgopAMga, tvacA, hADakAo, hRdaya, snAyuo, penkrIyAjha, kIDanI, phephasAM, mastaka ane graMthio para ghAtaka prabhAva paDe che. 14. rAtre sUryaprakAzanA abhAvane lIdhe lohImAM hormonsanI kamI thAya che jethI mAnasika tathA zArIrika taMtranI kriyAtmakatA ochI thavAthI dareka aMganI kAryakSamatA ghaTI jAya che ane bhojananI urdhvagati thAya che tathA pAcanataMtramAM vadhu samaya vitAvavAthI ane mastaka para vadhArAno bhAra AvavAthI gesa thavAnI zakyatA vadhe che. 15. rAtribhojana na karavAthI jaTharAgnimAMthI nIkaLatA pAcaka rasa jevA ke hAIDroklorIka esIDano srAva ocho thavAthI esIDITI thatI nathI. 16. jeo rAtribhojana karatA hoya athavA divase bhojana laIne sUI ja jatAM hoya temanA AMtaraDAmAM pAcanakriyA barAbara na thavAne lIdhe gesa upara caDhe che. alsara vagere dardanI zakyatA vadhI jAya che. 17. rAtre sUtI vakhate lIdhelA bhojanamAM lALa bhaLatI nathI jethI DAyAbITIsa thavAnI saMbhAvanA vadhe che kAraNa ke lALanAM sAkara pacAvanArA rasAyaNo paryApta mAtrAmAM nathI maLatA ane tethI ja AjakAla DAyAbITIsanA dardIonI saMkhyA vadhatI jAya che. 18. rAtribhojananI Tevane lIdhe mana barAbara kArya nathI karI | zakatuM jethI kharAba bhAvanAo vadhatI jAya che ane kharAba bhAvanAo vika ra ra ra ra thI ki hari ura hITa phi ri hari chI chI ki ki chI chI chI chI (176) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ii ivari jI ra ra di hari hari vIra dI thI ki hITa hi ha ha cha cha iri | hovI e adharma gaNAya che. Aja kAraNathI bhAratIya saMskRtinA sarva dharmomAM rAtribhojanane mahattva nathI ApyuM. 19. sagarbhAvasthAmAM je strIo sUryaprakAzathI dUra rahe che ane rAtribhojana kare che temanA bALako pUrNataH svastha nathI hotA. 20. bhojana taiyAra thayA bAda AThathI dasa kalAka temAM enjhAIma ane bekTariyA pedA thaI jAya che jenA pratApe manuSyano svabhAva tAmasI, krodhI, rogI ane uMghareTIyo thaI jAya che. 21. rAtri daramyAna gaMdakIvALA sthaLomAM vAyumaMDaLamAM aneka jAtanA vAyarasa bekaTerIyAnI utpatti thAya che je ApaNA bhojana banAvavAnA samaye, ArogatI vakhate athavA pIrasatI vakhate bhojananA rAsAyaNika tattvomAM bhaLI zarIranA enjhAIma ane jIvANuomAM bhaLI navA enjhAIma ane jIna banAve che ane AnuM pariNAma manuSyanA svabhAvamAM parivartana lAve che. 22. AyurvedamAM hRdayane kamaLa ane nAbhi athavA peTane kamaLakoSanI upamA ApI che kAraNa ke ApaNuM hRdaya ane nAbhikamaLa rAtane samaye ApoApa saMkucita thaI jAya che mATe ja rAtrinA samaye pAcana thatAM vAra lAge che, khATA oDakAro Ave che, peTa kaThaNa thaI jAya che, vAyu prakopa vadhI jAya che, mastiSka ane peTamAM darda thAya che ane zArIrika thAka lAge che. 23. hRdayakamala saMkucita thavAthI phephasAMo paNa pUratI mAtrAmAM oNksijana nathI meLavI zakatA jenA pariNAme pAcanataMtra astavyasta thaI jAya che. 24. jeo satata khAtApItA rahetA hoya temanA vijAtIya tattvo tathA jIvANuono abhAva rahevAthI zArIrika koSikAo vRddhi pAme che jenA pariNAme vRddhAvasthA vahelI jaNAvA lAge che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25. rAtre prakAzanI alpatA hovAthI khAdyapadArthomAM jIvajaMtu paDavAthI buddhimAM kSayatA thavAnI zakyatA thAya che. kiDanI para paNa asara thAya che ane pezAbamAM baLatarA thAya che. A rIte jo bhUlecUke paNa jU peTamAM jAya to jalodara thavAnI saMbhAvanA rahe che. 26. uMdaranI lIMDI peTamAM javAthI elarjInI saMbhAvanA rahe che tathA vALa khavAI javAthI svara para asara thavAnI ane mAkhIthI ulTIo thavAnI saMbhAvanA rahe che. karoLiyo peTamAM javAthI kuSTharoga thavAnI saMbhAvanA rahe che. 27. bhojana bAda peTanI mAMsapezIo para vadhu bojo raheto hovAthI dareka yogazAstrI tathA vaidyarAja traNathI cAra kalAka yogAsana tathA zayana karavAnI manA karatA hoya che A kAraNe paNa rAtribhojana tyAga anivArya che. 28. rAtribhojana tyAga karI divasa daramyAna halako supAcya khorAka levo yogya che. sUtA pahelA ane savAre khullI havAmAM UMDA zvAsa laIne dhIme choDatA javAnuM khAlI peTe prANAyAma karavuM, prAtaHkALe yogAsana karavA, vagerethI phephasAnI zakti vadhe che, raktazuddhi thAya che ane zarIranI bimArIo dUra rahe che. 29, rAtribhojana tyAga athavA upavAsa karavAthI zArIrika pratirodhaka taMtra zaktizALI bane che kAraNa ke e taMtramAM kAma karavAvALA raktanA phenA sAITsa ane lImphosAITsa kaNonI kSamatAmAM abhUta vRddhi thAya che. rAtribhojana tyAga karI jaldI sUvAnI ane jaldI uThavAnI Teva pADavAthI mastiSkane saMpUrNa ArAma maLe che. hRdaya ane nADInI gati sAmAnya rahe che, lIvaramAM raktapravAha sAmAnya thaI jAya che ane mAnasika tANa dUra thaI jAya che. zika phi phi ki ki ki ki di ka jIra hi ki ura zITa ki ki | 178) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 8 rAtribhojana vize prakAzita pustikAo saMkSipta noMdha rAtribhojana tyAga aMgenA pustakanuM saMpAdana kArya zarU karyA pachI A viSaya aMge vividha prakAranI zAstrIya mAhitI prApta thaI che. temAM A viSayanI pragaTa pustikAnI mAhitI ApavAmAM AvI che. pa. pU. AcArya zrImad vijaya mitrAnaMdasUrIzvarajInI preraNAthI 5. pU. munirAja bhavyadarzanavijayajI ma.sA. 1. rAtribhojana mahApApa - nAmanI pustikA gujarAtI bhASAmAM saM. 2047nA nUtana varSanA zubha dine pragaTa karavAmAM AvI hatI. temAM rAtribhojana vize kalikALa sarvajJa hemacaMdrAcAryanA yogazAstra graMthanA 3 prakAzamAM mAhitI che teno samAveza karyo che. ratnasaMcaya graMthanA zlokonI mAhitI ApavAmAM AvI che. jainettara darzanamAM paNa rAtribhojananA viSayanI keTalIka mahattvanI vigato che. mahAbhArata, padmapurANa, mArkaMDa purANa, yajurveda, kapola stotra, skaMdhapurANa, vaidika darzana vagere graMthonI mAhitI zloka ane tenA artha sAthe pragaTa karavAmAM AvI che. tyArapachI DaoNkTaranI dRSTie rAtribhojana tyAganI mAhitI nirogI rahevA mATe Apela che. 3 2. 5. pU. AcArya kIrticaMdrasUrIjIe 'narakanuM prathama dvAra' (rAtribhojana) nAmanI laghu pustikA pragaTa karI che. tenI 10 AvRtti thaI che te u52thI samajI zakAya che ke pU. zrIe rAtribhojana tyAga vize jaina samAjamAM jAgRti ane upayoga mATe prazaMsanIya prayAsa Jain Educationa International 179 For Personal and Private Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dara chI chI chI chI chI chI chI vIra ura zIpha ura uri ri hari hari ra ra ra ra | karyo hato. A pustikAmAM rAtribhojana vize jaina darzananA yogazAstra, upadeza-prAsAda viveka-vilAsa vagerenA vicAronI sAthe jainettara darzananA veda, mahAbhArata, purANa vagerenA saMdarbho darzAvIne rAtribhojana tyAganuM samarthana karyuM che. pU. zrIe vastAmuninI sajajhAya ane rAtribhojana tyAgano mahimA darzAvatI haMsakezavanI kathA, paTunI kathA, mRgasuMdarInI kathA, traNa mitronI kathAno saMcaya thayo che. taduparAMta TUMkamAM Arogya ane vijJAna dRSTie A viSayane spaSTa karavA vicAro paNa vyakta karyA che. rAtribhojana vizenA pragaTa sAhityamAM pU.zrIe sau prathama vAra vastAmuninI sajhAyanI noMdha karI che. 3. "naraka dvAra - rAtribhojana" pa.pU. AcArya rAjayazasUrie A pustikAnuM saMpAdana karIne rAtribhojana vize vaividhyapUrNa mAhitI pragaTa karI che. pU.zrIe hindI bhASAmAM pustikAnuM prakAzana karyuM che. pU.zrIe jaina darzana ane jainettara darzanane sparzatA rAtribhojana aMgenA vicAronI abhivyakti karI che. anya pustikAmAM je vicAro che tenuM ja anusaraNa karyuM che. pU.zrIe rAtribhojana dazaka kAvyanI racanA dvArA rAtribhojana tyAganA upadezAtmaka vicAro vyakta karyA che. A pustikAnI vizeSatA e che ke pU.zrIe rAtribhojana tyAgano mahimA samajAvavA mATe vividha kathAono saMdarbha Apyo che. kathA rasapAna dvArA rAtribhojana tyAgano sArabhUta vicAra prApta thAya che. prakaraNa 1 mAM kezavanI kathA vistArapUrvaka pragaTa karI che. prakaraNa 4 mAM nArakInA jIvonI pArAvAra vedanA ane duHkhanI anubhUtinuM hRdayadrAvaka nirUpaNa karIne rAtribhojana naraka dvAra che e vicAranuM 180) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarthana karyuM che. prakaraNa 5 mAM jaina darzana, prakaraNa 6 mAM jainettara darzananA anya saMpAdakonI samAna rajU karyA che. "naraka dvAra - rAtribhojana" nAmanI pustikA rASTrIya saMta pa.pU. AcArya vijaya jayaMtasenasUrIzvarajIe hindI bhASAmAM saM. 2041mAM pragaTa karI che. pU. zrIe sArabhUta vicAra nIce pramANe darzAvyA che. 4. rAtribhojana choDo, jIvanamAM sukha joDo. pU.zrIe rAtribhojana vize A pustikAmAM nIcenA viSayono samAveza thayo che. * rAtribhojana tyAga e jIvanamAM sukhI thavAno mArga che. * 22 abhakSa, 3ra anaMtakAyano AhAramAM sarvathA tyAga karavo. rAtribhojana tyAgano mahimA darzAvatI kezavanI kathA. rAtribhojana narakanuM dvAra che te darzAvavA mATe nArakInA jIvonI vedanA ane pArAvAra duHkhanuM varNana. ratnasaMcaya ane yogazAstra graMthomAMthI prApta thatAM rAtribhojananA vicAronI mAhitI. jainettara darzananA vicArono samAveza thayo che temAM anya graMthonI sAthe yoga vaziSTha graMthanA saMdarbha noMdhapAtra che. jaina tarIkenI oLakhANa rAtribhojana tyAgamAM che. keTalAka upadezAtmaka vicAro joIe to rAtre cauvihAra karavo, AIskrImano tyAga, dvidaLa, kaThoLa, sUko mevo jayaNApUrvaka upayogamAM levo. pANI vastrathI gALIne vAparavuM. (vastra pUrva pibetu jalama) mAMsAhAra ane madirAno sarvathA tyAga karavo. IMDA sajIva che teno tyAga karavo. mahAAraMbha - samAraMbhavALA Ipha ka ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra kA 181) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhaMdhAno tyAga karavo. dravyathI ane bhAvathI dayA dharmanuM pratidina pAlana karavuM. * deva-guru ane dharmanA darzana ane sadAcAranuM pAlana karavuM. pU.zrIe rAtribhojana vize sajjhAya lakhI che teno samAveza thayo che. 5. 'narakanuM prathama dvAra - rAtribhojananA tyAgI bano' pustikAnuM saMpAdana pa. pU. A. rAjendrasUrie pragaTa karI che. temAM mukhyatve ArogyanI dRSTie rAtribhojana tyAga, DaoNkTara ane vaidyanI dRSTie rAtribhojananI mAhitI, jaina darzana anusAra AhAra viveka, svAsthya mATe jokhama rUpa taiyAra khorAka vagerenI mAhitIno samAveza thayo che. eka ja beThake vAMcIne rAtribhojana tyAga tathA AhAra vivekanuM jJAna prApta thAya evI A pustikA sau koIe vAMcavA jevI che. dharma ane vyavahAra ema 'eka paMtha ane do kAja' jevo nyAya lekhAya che. pU.zrIe pustikAnA TAITala peja para rAtribhojanathI naraka ane tiryaMca gatimAM jatAM jIvAtmAnA citra dvArA nirdeza karyo che. anya graMthomAM zAbdika mAhitI (kAvya paMktio) che tene citra dvArA pratyakSa karavAmAM AvI che. rAtribhojana sAthe AhArane ghaniSTha saMbaMdha che. AhAra vize be pustaka pragaTa thayA che. temAM rAtribhojana tyAgano saMkSipta saMdarbha prApta thAya che. 6. pa.pU.paM.pra. zrI hemaratnavijayajIe rIsarca opha DAInIMga Tebala nAmanA mAhitI pracura pustakanuM prakAzana karIne bhakSAbhakSa vize jaina samAjane sAcuM ane kalyANakArI mArgadarzana ApyuM che. teno mitAkSarI paricaya nIce pramANe che. dara vara Jain Educationa International 182 For Personal and Private Use Only vAre vATa Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustakanA pA. naM. para para rAtribhojana vize jaNAvyuM che ke rAtribhojana karanArA jIvo ghuvaDa, kAga ane nAgano avatAra pAme che. rAtribhojana e narakagatino nezanala hAIve che. bhAIo saMjogovazAta ke koI kAraNasara rAtribhojana kare che eTale vhenoe paNa rAtribhojana karavuM evo koI niyama nathI. je pApa kare te bhogave che. A vicArane anusarIne vhenoe to rAtribhojana tyAgano niyama avazya svIkAravo joIe. rAtribhojananI caubhaMgI aMge pU.zrIe jaNAvyuM che ke (1) divase banAveluM bhojana rAtre jamavuM. (2) rAtre banAveluM bhojana divase jamavuM. (3) rAtre banAveluM bhojana rAtre jamavuM. (4) divase banAveluM bhojana divase jamavuM. AhAra vAparavA aMge pU.zrI jaNAve che ke mananI sthiratA, zAMti, svasthatA hoya to AhArathI sAtvikatAno vikAsa thAya che. zvAsanI takalIpha, dasta sApha na thAya, vadhu paDato AhAra, AvezamAM kareluM bhojana e rogagrasta thavAnI nizAnI che. kudaratI Avegone rokavAthI paNa taMdurastI bagaDe che. zArIrika ane mAnasika ArogyanI uttama sthitino AdhAra AhAra vivekamAM zAstrIya rIte Arogya ane AhAranA niyamonuM avazya pAlana karavuM joIe. AhAra viveka vize pU.zrI jaNAve che ke abhakSa anaMta kAyano tyAga, athANAM, sAta vyasana tyAga, vigaIno tyAga, reDImeDa khorAka, hoTala-lArI-gallA vagereno khorAkano vizeSa rIte tyAga karavo joIe. zAstrIya rIte bAhya tapamAM uNodarI tapa Jain Educationa International 183 For Personal and Private Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jika ka ra ra ra ka ka ka ka ra ra ra ra ra ra ra ki] karavuM joIe. rAjasI ane tAmasI prakRti dUra karIne sAtvika prakRtinuM nirmANa karavA mATe AhAra vivekanuM saMkalpa pUrvaka pAlana karavAthI taMdurastI uttama prakAranI bane che. AhAra viveka eTale vAta-pitta ane kaphanuM niyamana. pU.zrIe potAnA pustakamAM uparokta viSayonI vistArathI mAhitI ApIne sacoTa mArgadarzana ApyuM che. teno jIvanamAM amala karavAthI purUSArthanI sAdhanA saraLa bane che ane AtmA mahAbhayaMkara pApa ane bhavabhramaNanA trAsa ane tApane laghuttama sthitimAM lAvI zake che. 7. AhAra viveka 5.pU. paM. pravarazrI jayadarzanavijayajIe AhAra viveka pustakanuM prakAzana karyuM che. pU.zrIe AhAra viveka vize vividha viSayonI mAhitI ApI che. temAM rAtribhojana tyAgano paNa samAveza thayo che. jaina samAjamAM rAtribhojana ghaNAM moTA pramANamAM cAlI rahyuM che. rAtribhojana zrAvakanA jIvananuM eka aMga banI gayuM che. vyavahAra jIvanamAM jenAM mULiyA khUba UMDAM che evuM rAtribhojana ochAvattA aMze dhArmika prasaMgoe paNa AcaraNa thatuM jovA maLe che. dhArmika prasaMgoe sAdharmika bhakti karanAra ane jamanArA sAdharmiko bhegA thaIne rAtribhojananA mahApApano baMdha kare che. A prasaMge viveka rAkhIne rAtribhojana na thAya tevI vyavasthA karavI Avazyaka che. A to dharmanA nAme adharma ane bhagavAnanI AjJAno tyAga che. jaina darzanamAM jJAnI mahAtmAoe rAtribhojana e durgatimAM laI janAruM che ema spaSTa jaNAvyuM che. jaina darzanamAM rAtribhojana tyAga aMge sUkSma vicAraNA karavAmAM AvI che. Ayurveda ane DaoNkTaro paNa 18) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMdurastIne anulakSIne teno tyAga karavA jaNAve che. A kALanA jIvo DaoNkTara ke vaidyanI salAha mAne paNa kevaLajJAnInI - zAstrIya vANIne na mAne evI vicitratA pravarte che. rAtribhojana karavAthI A lokamAM jIvone zArIrika vyAdhi thAya che. keTalAka jIvone rAtrinA samaye vIjaLInA prakAzathI joI zakAya paNa te UDIne AhAramAM paDe che ane taMdurastI bagaDe che paNa rAtribhojanathI paralokamAM durgati thAya te A lokanA vIjaLInA prakAzathI nihALI zakAtA nathI. uttama prakAranAM pazu-paMkhIo paNa rAtre AhAra karatA nathI jyAre manuSya rAtribhojana karIne ghuvaDa, kAgaDA, bilADI, gIdha, sarpa, vIMchI jevA avatArane pAme che. rAtribhojana tyAga karanAre tivihAra ke cauvihAranuM paccakkhANa avazya karavuM joIe. te vinA sAcuM phaLa maLe nahi. je mANaso rAtribhojana karatA nathI te mANaso divasa daramyAna khAvApIvA chatAM 15 upavAsanuM phaLa prApta kare che. aMdhakAramAM bhojana karavAthI rAtribhojanano doSa lAge che. rAtribhojananA uparokta vicAronI sAthe AhAra viveka vize sacitta, acitta, aNAhArI padArtho, madha, mAMsa, mAkhaNa, dahIMno tyAga, bahubIja anaMtakAya, dvidaLa, vAsI padArtho, athANAM vagerenI zAstrIya mAhitI ApIne 'AhAra viveka' nAmanI sArthakatA darzAvI che. AhAra viveka eTale ajJAnatA dUra karIne AhAra saMjJAno saMtoSa prApta karavAnI guru cAvI che. jarUra che mAtra jinazAsana ane jinAjJA pratyenI zraddhA ane dharma mArgano gaNatarIpUrvaka sahRdayI purUSArtha. AhAra vivekane sparzatA keTalAka praznono pariziSTamAM saMcaya thayo che temAMthI rAtribhojanane lagatAM pAMca praznottara pragaTa karavAmAM AvyA che. Jain Educationa International 185 For Personal and Private Use Only * Ta Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. pa. pU. munirAja jayAnaMdavijayajI e AhAra zuddhi pustakanuM hindI bhASAmAM saMpAdana karyuM che. temAM bhakSa-abhakSa padArthonA sevanathI prApta thatAM phaLanI mAhitI ApI che. narakanI vedanA ane rAtribhojanathI durgati thAya che tenAM citrono paNa samAveza karyo che. abhakSa padArthonI mAhitI uparAMta rAtribhojana tyAga aMgenA vividha vicAronI mAhitI ApI che. A pustaka opana-buka parIkSA tarIke pragaTa thayuM che paNa teno hetu AhAra zuddhi - rAtribhojana tyAgathI jIvanamAM sAtvikatA ane ArAdhanAmAM samatA prApta thAya che te aMge vicAro vyakta karyA che. 9. ati pApa kA kula - naraka A nAnI pustikAmAM narakanA jIvone vividha prakAranI vedanA bhogavavI paDe che teno sacitra paricaya ApavAmAM Avyo che. arvAcIna samayane anulakSIne citrane samajavA mATe hindI ane aMgrejImAM mAhitI ApavAmAM AvI che. pa.pU. A. rAjendrasUrie A pustikAnuM saMpAdana karIne naraka gatinA jIvonI vedanAgrasta paristhitino sAkSAtkAra karAvyo che. narakanA hetuo vize nIce pramANenI mAhitI che : paMcendriya jIvonI hiMsA, IMDA-AmaleTa, cIkanarasa-cokaleTanuM sevana, zikAra, jugAra, madirApAna, mAMsa bhakSaNa, corI, parastrIgamana, vezyAgamana, sAta vyasanonuM satata sevana karavuM. rAtribhojana abhakSa padArthonuM bhakSaNa karavuM. ati kAma-krodha-tIvra rAgadazA, dveSa, mahAraMbha-samAraMbha, raudrakaThora hiMsAnA pariNAma garbhapAta karavo - karAvavo ane anumodanA karavI. dhananI tIvra mUrchA mahA hiMsA svarUpa 15 prakAranA karmAdAnanI pravRtti deva-gurU ane dharmanI avajJA-AzAtanA ane niMdA. uparokta kAryothI narakagatino baMdha thAya che. Jain Educationa International 186 For Personal and Private Use Only vATa Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 9 rAtribhojana praznottara prazna : ThANAMga sUtranA pAMcamA adhyayanA bIjA uddezamAM rAIbhoyaNuM bhuMjamANe e padanI TIkAmAM divA gRhItam divA bhuktam A bhAMgAmAM rAtribhojanapaNuM rAtavAsI padArtha vAparavAthI ghaTe? ke koI bIjI rIte ghaTe? uttara : rAtribhojananI caubhaMgImAM divAgRhItam - divAbhuktam A bhAMgAnuM rAtribhojanapaNuM rAtavAsI padArtha vAparavAthI che. kemake dazavaikAlikanI TIkAmAM zrI haribhadrasUrie ane pakSI sUtranI TIkAmAM sannidhi paribhoganA adhikAramAM e pramANe kahyuM che. prazna : asaMgate divAnAthe 'sUrya asta thaye chate pANI rudhira tulya gaNAya, ane anAja mAMsa tulya gaNAya' ema A zlokamAM kahyuM che, te vAta jinAgamamAM koI ThekANe che ke nahi? uttara H A vAta purANamAM kahI che, ApaNI nathI. jinAgamamAM to rAtribhojanano doSa AthI paNa vadhAre kahyo che. prazna : rAtribhojananA paccakkhANIne anna vigeremAM rAtrisiddhi - divAbhuktAdi 'rAtrie banela ane divase khAdheluM vagere' caubhaMgImAM traNa bhAMgA varjita che. te pramANe sukhaDI pramukha pakavAnnamAM varjita kharAM ke nahi? jo 'varjita che' ema kaho, to pakavAnnamAM tevo vyavahAra haju sudhI nathI, tenuM zuM kAraNa? ane 'varjita nathI' ema kaho, to AraMbha to sarakho hovAthI vaTa ka hara hara Jain Educationa International 187 For Personal and Private Use Only Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iiha ha ha cha cha rahi haDi hi ki hi ha ha ra ka chUka chUka vIra ra ra | annAdimAM vajarya che, ane pakavAnnamAM kema varjita nathI? pANInI lIlAza pakavAnnamAM nathI, mATe dUSaNa nathI. pakavAnna eka mAsa vigere sudhI abhakSya thatuM .......... uttara : prazna : "piNa moTA avaguNa sAMbhalo, jima nizibhojana karatAM Talo | jIva haNAI je bhava channavahaM, teha pApa ekasaraso savi." ItyAdi rAtribhojananI caupadImAM bahu kahyuM che, te zuM mAnya che? ke amAnya? uttara : kevali bhagavaMte niSedhela hovAthI ane aneka jIvanA ghAtanuM kAraNa hovAthI rAtribhojana varjita ja che, paNa caupadImAM kahyuM che, te laukika che. te paNa rAtribhojananA anarthane sUcavanAra hovAthI, kathaMcita mAnya ja che. prazna : je koI rAtribhojananA paccakhANavALA divasanI be ghaDI bAkI rahI hoya, temAM bhojana kare, to rAtribhojana paccakhANano tene bhaMga thAya? ke nahi? uttara : zeSa be ghaDImAM bhojana karanArAone rAtribhojanano aticAra lAge che, paNa bhaMga to thato nathI. ka u hi ki ki cha cha|i hITa phi vIka cha cha thI ki ki ki u u uphi phi cha 188) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 10 be bola rAtribhojana vizenA jJAnathI zuM? mAtra jANakArI ItizrI nathI paNa jANyA pachI rAtribhojana tyAganA niyamano svIkAra karavo e ja sAcI phaLazruti che. jaina darzana jJAna khAtara jJAnano svIkAra karatuM nathI paNa jJAna ane kriyAnA samucita saMyogathI AtmAnA zAzvata sukhano mArga hAthaveMtamAM AvI jAya che. dharma karavA mATe vividhatA che temAM rAtribhojana dharma paNa AhAra saMjJAnA niyaMtraNa pALIne AtmAno vikAsa sAdhI zakAya che. rAtribhojana tyAga vagara ahiMsA dharmanuM pAlana thaI zakatuM nathI. rAga-dveSa ane bhogonI vRddhi karanAruM rAtribhojana choDavAmAM Ave to sukha-zAMti ane sAtvikatA prApta thAya che. jIvadayA pAlana ane svAsthya rakSaNa mATe rAtribhojana tyAga jevo sIdho sAdo anya koI upAya nathI. zarIra aneka jAtanA rogonuM ghara che. rAtribhojana roganI utpattinuM nimitta bane che pariNAme taMdurastI bagaDe che. dharma karavA mATe ArogyanI jarUra che. mokSamAM javA mATe bodhibIjanI (samakita) jarUra che. logassa sUtramAM paNa 'ArUgga bohilAbhaM' no pATha che. hiMsA aTake to Arogya sudhare. eTale mitAhAra rAtribhojana tyAga dvArA ArogyanI vRddhi thAya che. rogagrasta zarIra jIvananI niSphaLatAnuM pratIka che. vyavahAra jIvanamAM paNa sukhanI cAvI zarIre sukhI te sukhI sarva vAte, zarIre duHkhI te sadA du:khI. paheluM sukha te jAte naryA. A vyavahAra vANIno AdhAra AhAra che. abhakSa anaMtakAya ane rAtribhojananA tyAganI tripuTIno nAza karIe eTale sukhanuM sAmrAjya AvI gayuM. aMte Jain Educationa International 189 For Personal and Private Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ? vara va durlabha manuSya janma saphaLa karavA bIjuM kAMI na thaI zake to rAtribhojana tyAgano purUSArtha thAya to bhavAMtara tethI vRddhi pAmIne AtmA dezivarita - sarvavirati dharmanA mArgamAM avazya pahoMcI zake che. eka nAnA vratathI asidhArA samAna pAMca mahAvrata pAlana karavAnI adbhUta zakti maLe che eTale rAtribhojana mImAMsAno sArabhUta vicAra tyAga dharmanuM anusaraNa karavuM che te ane teno prathama AraMbha rAtribhojana tyAgathI. Jain Educationa International 190 For Personal and Private Use Only ? Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIpha Ijha ki ra ra ra ra ra ra ra ra phi ka ka ka ka ka ka ka ka kI saMdarbha graMtha sUcI AhAra viveka - pa.pU.paM.zrI jayadarzavijayajI. Avazyaka sUtra - cUrNi Atma prabodha - pU. jinalAbhasUrijI upadeza prAsAda bhAga 8- A. vijayalakSmIsUrijI dharma saMgraha - jaina gurjara kavio bhA. 1 thI 5 - mo. desAI dharma jAgarikA - pU. A. padmasUrijI narakanuM prathama dvAra rAtribhojana - A. rAjendrasUrijI naraka dvAra rAtribhojana - A. rAjayazasUrijI narakanuM prathama dvAra - A. kIrticaMdrasUrijI yoga zAstra - saMpA. A. kezarasUrijI ratna saMcaya -pU. harSanidhAnasUrijI | rAtribhojana mahApApa - hindI A. jayaMtasenasUrijI rAtribhojana mahApApa - pU. bhavyadarzanavijayajI rAtribhojana rAsa - pU. jinaharSasUri rAtribhojana parivAra rAsa - pU. jinaharSasUri rIsarca opha DAInIMga Tebala - pU.paM.zrI hemacaMdravijayajI zrAddha pratikramaNa vaMditu sUtra - TIkA -pU. A. dharmasUrizvarajI AhAra zuddhi - pUjya jayAnaMdavijayajI ati pApa kA kula : naraka - pU. A. rAjendrasUrijI zrAddha dina kRtya - jaina dharma prasAraka sabhA - bhAvanagara. zrAddha vidhi - pU. A. ratnazekharasUrijI. | zrAddha dharma dIpikA -pU.paM.zrI praviNavijayajI triSaSThi zalAkA purUSa caritra sanda samuccaya - pU. A. jJAnavimalasUrijI viveka vilAsa - saMpAdaka - pU. A. mANikyasAgarasUrijI * jainettara saMdarbha mahAbhArata vanaparva mArkaDa purANa skanda purANa - yoga vaziSTha padma purANa 0RSivara bhArata ira ka kri phira phi ri phi ki uri phi hi phi hi dhrupha ki phi ka] 191) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - DaoN. kavina zAha likhita-saMpAdita pustakonI yAdI 1. biMba-pratibiMba (kAvya saMgraha) 2. lallunI lIlA (haLavA nibaMdho) 3. kavirAja dIpavijaya 4. kavi paMDita vIravijayajI : eka adhyayana (mahAnibaMdhano saMkSepa) 5. zrAvaka kavi manasukhalAla (saMzodhana graMtha) 6. jaina sAhityanI gajhalo 7. gajhalanI saphara 8. hariyALI svarUpa ane vibhAvanA phAgaNa ke dina cAra (jaina AdhyAtmika hoLI gIto) 10. nemivivAhalo (hastaprata saMzodhana) 11. jaina patra sAhitya bhAga - 1 (madhyakAlIna) 12. jaina patra sAhitya bhAga - 2 (arvAcIna). 13. pUchatA nara paMDitA praznottara saMcaya) 14. bIjamAM vRkSa tuM saMzodhana lekha saMcaya) 15. lAvaNI kAvya svarUpa ane samIkSA 16. jaina gItA kAvyono paricaya 17. kAvya zAstra vinodana (AdhyAtmika lekha saMcaya) 18. sameta zikhara vaMdu jina viza 19. jaina sAhityanA kAvya prakAro 20. sAsarA sukha vAsarA 21. jaina sAhityano svAdhyAya 22. apragaTa prAcIna gUrjara sAhitya saMcaya 23. rAtribhojanamImAMsA hari hari ura zI rIDa ra bIka ra ra ra ra ra ra ra ra ra vI ka ka ka vIra 192) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhakano paricaya * zAha kavinacaMdra mANekalAla (janmasthaLa:vejalapura, ja.tA. 30-3-36) * abhyAsa : bI.e. (onarsa), ema.e., bI.eDa., TI.DI., elaelaema., pI.ecaDI. I.sa. 1955 thI 1966 sudhI gajerA, Derola sTezana ane delola hAIskUlamAM zikSaka I.sa. 1966 thI 1996 sudhI bhAdaraNa, khaMbhAta, kapaDavaNaja ane bIlImorA kaoNlejamAM prAdhyApaka tarIke sevA karIne hAla nivRtta. haLavA nibaMdho, kAvya, vArtA ane dharma-saMskRti viSayaka lekho lakhavAno zokha. jaina sAhityamAM sarjana ane saMzodhana pravRtti. jaina sAhityamAM pI.ecaDI.nI padavI prApta karyA badala thazobhUmismAraka caMdraka' vijetA (kavi paMDitavIravijayajI : eka adhyayana) sAhitya, saMskRti, zikSaNa, kAyado ane samAjasevAnAM kSetromAM abhiruci ane sevAkIya pravRttiomAM yogadAna. * I.sa. 1970nA sapTe.thI 1972 sudhIno aDhI varSano amerikAno zaikSaNika ane sAMskRtika pravAsa, ema.eDa. (1972 jUna), northa-IsTarna yuni. bosTana, helisTana, velenDa, proviDansa, smigaphIlDa, pholarIvara, vesTa nyUTana, volbama, phemiMgahAma, baraliMgTana, vaoNziMgTana DI.sI., DeTroITa, philADelphiyA, kembrija vagere sthaLomAM bhAratIya saMskRti ane dharmaviSayaka vArtAlApa. * bAra vratadhArI zrAvaka : navalAkha navakAra, uvasaggahare, logassa ane saMtikaraMno jApa pUrNa karela che. zrI vIzA nImA jaina samasta jJAti maMDaLa, vejalapura jaina saMgha, bIlImorA jaina saMgha, jaina sozyala grupa - bIlImorA, dakSiNa gujarAta yuni. prAdhyApaka maMDaLa - surata, vI.esa. paTela kaoNleja -bIlImorA vagere saMsthAo dvArA sanmAnapatra- evorDa prApti. * zALA-kaoNleja ane sevAkIya dhArmika ane sAmAjika saMsthAomAM prasaMgocita pravacana ane vArtAlApa. * patnI sva. kusumabahena, kiraNa, asti, kiMcita (putro), (svAti) zAzvatayazAzrIjI ma.sA. (putrI) Jain Educationa International PERO Nale Use Only Only ne