________________
વ્યાખ્યાન ૮ વૈદું તે શું?
શાસકાર મહારાજા આચાર્ય ભગવાન શ્રીમાન હરિભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજા ભવ્ય જીના ઉપકારને માટે ધર્મોપદેશ દેતા થકા આગળ સૂચવી ગયા કે આ સંસારમાં સર્વ દર્દોનાં નિદાનેને જાણે. સર્વ દઈનાં સ્વરૂપને જાણે ને તેની ચિકિત્સાને પણ જાણે તેથી વૈદી બને. પણ વૈદું કરતાં આવડવું જોઈએ. વૈદું” વળી શું? વૈદ બધા રોગે, તેનાં કારણે, તેનું સ્વરૂપને તેની ચિકિત્સા જાણવાથી બન્યું. પણ વૈદું કયારે? જે આસામી આવ્યું હોય તેની પ્રકૃતિ, રંગ, અવસ્થા, બધું જાણે અને તે પ્રમાણે દવા કરે ત્યારે વૈદું કરનાર ગણાય. વૈદું કરનારને બાળકના રેગે જાણવા બહુ મુશ્કેલ. જુવાનના રેગે જાણવા માટે વૈદે સહેલા. પણ બાળવૈદે બહુ જ મુશ્કેલ. કેમ? બાળક પાસેથી હકીકત જણાય નહિ તેથી. તેને શું થાય છે તે સમજ ન પડે. કેમ? તે પોતે કહી શકે નહિ. તેમજ પાસે વાળે પણ કહી શકે નહિ પણ વૈદને પિતાને જાણવું પડે. કથની અને કરણી
વૈદક તે બધા, પણ અહીં આગળ આ જૈનશાસન તે કેવળ વૈદક, શાની અપેક્ષાએ ? આત્માના રેગેની અપેક્ષાએ. પણ શરીરના રેગેની અપેક્ષાએ ચરકસંહિતા, સુશ્રત વગેરે છે, પણ આત્માના રેગે, તેનાં નિદાન, તેનાં સ્વરૂપ, તેનાં કારણે ને તેની ચિકિત્સાને જણાવનાર હોય તે તે કેવળ જૈન શાસન જ. તમે જૈન શાસનમાં છે તેથી સિક્કો મારે છે?
