________________
૮૨
ડશક પ્રકરણ [વ્યાખ્યાન પાલવતું. શાસનમાં ગુણને ગુણ એ બે માને તે જ પાલવે માટે આત્મા” બેલવા માટે ખરેખર હકદાર જૈને. “S૬ રક્ષાહિમ બલવાને હકદાર કોણ તે જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્રમાં પ્રવર્તે લે બલવાને હકદાર. પણ સ્વરૂપ તરીકે દરેક આત્મા જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર સ્વરૂપ છે તે આ ચારે ગતિમાં ભટકવું શાથી થાય છે? કર્મથી. કર્મરૂપી રેગને ટાળનાર ઔષધ હેાય તે તે જિનેશ્વર ભગવાનનું વચન. માટે સાધના -
ધર્મ ધર્મ દરેક પિકારે છે. ધર્મ ઊંચે છે, કરવા લાયક છે તેમ દરેક ગણે છે. પણ ધર્મ કે હેય? તેનું સ્વરૂપ કેવું ? હીરાનું સ્વરૂપ ઘણા ઓછા જાણે છે. ધર્મનું સ્વરૂપ આસ્તિક માત્ર જાણે. ધર્મ કર્તવ્ય છે તેમ જે કહે તેને ધર્મને એપ ચઢાવ પડે છે. ધર્મ ચીજ શી? વચનની આરાધના, પણ તે શાસ્ત્રના આધારે. વચનની આરાધના એ જ ધર્મ ખરે ને ? “ક્ષપક શ્રેણીએ ચા હોય છે. કેવલજ્ઞાની થયા હોય તેને સૂત્રનું આલંબન ન હોય. આ કેવલજ્ઞાનની વાત કરી.
સમજ બે પ્રકારે. નિસર્ગ અને અધિગમ. અધિગમ સંમતિ વચનથી થાય; પણ નિસર્ગ હોય તે વચન ન હોય. તે કેવલીને ધર્મ હિત માનવા? કેમ શાસ્ત્રના આધારે પ્રવર્તવું તેને ધર્મ કહેવો તે કેવલી શાસ્ત્રના આધારે પ્રવર્તતા નથી માટે તેમને ધર્મ ન માન મહાનુભાવ ! વાત વિચાર. તેઓ કેવલજ્ઞાન પામ્યા કયા આધારે ? વચનના આધારે. માટે વચનપ્રયોગ તે બરાબર છે. પણ હંમેશાં શ્રોતાની લાયકાત પ્રમાણે ઉપદેશ કરવાને હેય. જે વખતે