________________
૧૨.
ષોડશક પ્રકરણ
[ વ્યાખ્યાન
પામે છું અને અહીંથી બીજે જવાને છું તે માને તે દૃષ્ટિવાદે પદેશિકી સંજ્ઞા. આવી દષ્ટિવાળા હોય તે “સંજ્ઞી.” ચકરીને ઉપાય આ શાસ્ત્રકાર વિચારવાળા ગણે છે કે ને? જેણે ગયે ભવ અને આવતે ભવ ખ્યાલમાં લીધું છે તેને વિચારવાળે, ધર્મવાળો કહ્યો છે. છતાં આટલી સ્થિતિએ ચઢેલાએ ધ્યાનમાં રાખવું કે ચઢેલાને ચકરી પહેલી આવે. પણ ભૂમિ ઉપર રહેલાને ચકરી આવતાં વાર લાગે. તેમ અહીં ગયા ભવને, આવતા ભવને કર્મબંધને માનનારા થયા, પરંતુ મિથ્યાત્વમાં પડવાની ચકરી આવાને પહેલી આવે. તેને બચાવ શે ? ચકરીમાં એક જ બચાવ. આંખને બંધ કરે, તે સિવાય બીજો બચાવ નહિ. સ્થિર સ્થાને સ્થિર થાવ. બીજે, ત્રીજે જતી દૃષ્ટિને રેકી દે. સ્થિર સ્થાન કયું? તે માટે જણાવે છે કે “વચન”. સર્વજ્ઞ ભગવાનનાં વચને તે આ આત્માને માટે સ્થિર સ્થાન. તે જ દષ્ટિ રેકવાનું સ્થાન અને તેથી ચકરી આવતી બંધ થાય. માટે કહે છે કે વરાધનાથા વહુ વચનની આરાધના કરે તેને જ ધર્મ કહેવાય.' સ્વતંત્ર ધર્મ :
શાસ્ત્રમાં આજ્ઞા શબ્દ આવે છે. શાળા મદિરા વાસંતરાતા વીવજંતુ (૫૦ સૂ૦ ૧૪૮, નં. સૂ૦ ૯૮) દ્વાદશાંગીને આરાધક છે કે વિધક છે તે તે પણ આજ્ઞાએ. આજ્ઞાએ તપસ્યા, આજ્ઞાએ સંયમ, દાન તે પણ આજ્ઞાએ. દાન, સંયમ અને તપમાં સ્વતંત્ર ફળ દેવાની શક્તિ છે, તે પછી આજ્ઞા કહેવાની જરૂર શી? ગેળમાં મીઠાશ છે
