________________
અઢારમું] સદ્ધર્મદેશના
૨૯૯ મન, વચન અને કાયા કર્મ લે અને વિભાગ પણ પાડે તે સંગી-કેવલીને વેગ હોવાથી આઠે કર્મો માનવાં પડે. તેમને ત્રણે જગ છે એટલે મન, વચન અને કાયાની પ્રવૃત્તિ તે કર્મને લેવાવાળી ચીજ છે પણ કર્મનો વિભાગ પાડવાવાળી ચીજ નથી.
જ્ઞાનાવરણીય અને મેહનીય બે બંધાયું તે વિભાગ પરિણામથી છે. કર્મ બાંધનાર અને વિભાગ પાડનાર મેહ છે અને તે પરિણામની ખરાબી છે. વળી જ્યારે પરિણામને પલટો થાય ત્યારે પહેલાં બાંધેલાને બીજા સરખાને તે પ્રમાણે સંક્રમાવે અને તે બધાની રસ તથા સ્થિતિને ગાઢ કરે. જે વખતે શ્રુતજ્ઞાનની આશાતના કરી હોય ત્યારે પહેલાંની તે કર્મની જે બાંધેલી સ્થિતિ હોય તેને પલટાવે અર્થાત્ શ્રુતજ્ઞાનાવરણયની સ્થિતિ મંદ હોય તે પણ તીવ્ર કરે. કેવલીની આશાતનાથી મેહનીચ બંધાય તે જ્ઞાનાવરણયના વિભાગથી આ મેહ બાંધતાં આ સંક્રમણના વિભાગમાં ફરક પડતું નથી. તેટલા જ માટે શાસ્ત્રકારે કહ્યું કે અન્ય પ્રકૃતિનુંજ્ઞાનાવરણીયનું દર્શનાવરણયમાં સંક્રમણ ન થાય. મિથ્યાત્વ અને મોક્ષ વચ્ચે અંતર કેટલું ?
આ જીવ અન્યથા કર્તમવાળે છે. કર્મ બાંધવાવાળે, રેકવાવાળ, પલટાવવાવાળો, નિર્જરાવાળે, સંક્રમણવાળે એ આ જીવ તે કોણ માને ? જેઓ પોતાના આત્માને ગુલામ ન માને, કર્તા, ભક્તા, જવાબદાર અને જોખમદાર માને તે જ માની શકે. આવું માનનારા સમજી શકે કે આ આત્મા ર્તા, ભક્તા છે માટે આ આત્માએ સાવચેત થવાની
