________________
- પડશક પ્રકરણ [ વ્યાખ્યાન ગુણ કહીને ચાલે તે જગતના પદાર્થો તેમને આવી ગયા. તેમને આવી રીતે જણાવ્યા. તમે જીવ અજીવ રૂપે જુદું જણાવ્યું તેમાં નવાઈ શી? આ તે સમકિતી. કારણ કે જીવાજીવાદિ સ્વરૂપે જાણે. તેઓ દ્રવ્યાધિરૂપે, પ્રમાણરૂપે, પ્રમેય, પ્રકૃતિ આદિ રૂપે માને છે તેથી સમકિતી નહિ, વિધવિધ દૃષ્ટિ
એક જ પદાર્થ હેય તે કઈ કુંભ કહે, કઈ કળશ કહે, કઈ ઘટ કહે તે શું? જગતના બધા પદાર્થો બધાને કહેવા છે. જે નૈયાયિકને, વિશેષિકને, સાંખ્યને, બદ્ધને, જૈનને જગતના પદાર્થો કહેવા છે તો ફકશે? છોકરો છબી જૂએ, કારીગર છબી જૂએ, બને છબી તે એક જ જૂએ છે. આ એક જ છે ને ! માટે બે ય સરખા છે? હવે છોકરે છબી જૂએ તેમાં ચળકાટને દેખે છે. પણ કયા મુદ્દાને અંગે, કઈ સ્થિતિએ આ છબી છે તે છેકરો સમજે નહિ તેમ પદાર્થોમાં હેય, ય, ઉપાદેય વિભાગરૂપે અહીં જૈન શાસનમાં કહેવામાં આવ્યું છે ત્યાં આગળ હેયાદિ રૂપે પદાર્થો નથી માટે જીવાદિ પદાર્થોનું જે કથન છે તેને તત્વ માને તે તેનું નામ સમકિત. તેમ ઉમાસ્વાતિવાચકજી કહે છે. જેણે જીવાદિ પદાર્થોને તત્ત્વ માન્યા તેઓને હેયાદિનું જ્ઞાન રહે. જ્યારે બીજાઓ બધાં તને પદાર્થો માન્યા તેમ કહે છે તેમાં હેયાદિના વિભાગે પાડ તે ખરે? માટે કહે છે કે જીવાદિક તત્ત્વનું નિરૂપણ કરનાર સર્વજ્ઞ પરમાત્મા જ છે. નિરૂપણ કર્યું તેમાં આપણને શી ખબર પડે? એના આત્મામાં આપણે પિઠા છીએ? તેથી તે કહે છે તે સાચું.
