________________
૨૩૪
ષોડશક પ્રકરણ
[ વ્યાખ્યાન
છતાં રસ જાણવાની તાકાત ન મળી. જ્યારે અનંતા પુણ્યને ઉદય હોય અને અનંતી અકામ નિર્જરા થઈ હોય ત્યારે રસ જાણવાની તાકાત મળે. તેનાથી અનંતા પુણ્યને ઉદય થયે અને તેટલી અકામ નિર્જ થઈ ત્યારે ગંધની તાકાત મળી. તેનાથી અનંતા પુણ્ય રૂપની, તેનાથી અનંતા પુણ્ય શબ્દની, તેનાથી અનંતા પુણ્ય વિચારની. અને તેનાથી અનંતા પુણ્ય મનુષ્યપણું પામ્યા. કેટલાં પગથી ચડ્યાં તે વિચારે.
સૂક્ષ્મ નિગદીઓ ધરતી ઉપર રહેલે છે. ધરતી ઉપર રહેલાને પડવાનું હોય નહિ. ઊંચે ચડેલે અગર એક બે પગથી ચડે તેને પડવાને ભય. ઊંચે ચડેલે પડે તો તે હેરાન વધારે થાય. તેમ અહીં મનુષ્યપણામાં આવ્યા પછી સીત્તેરને થેકડે બાંધે. એકેન્દ્રિયથી માંડીને યાવત્ અસંજ્ઞી પંચેંદ્રિય સુધીમાં સીત્તેર બાંધવાની તાકાત નથી. બાદર, ત્રાસ, પંચુંદ્રિયપણું અને મનુષ્યપણું તેની સાથે આર્ય દેશ, ઉત્તમ કુલ, જાતિ, લાંબુ આયુષ્ય, નિરોગીપણું, દેવ ગુરુ અને ધર્મની જોગવાઈ આટલાં પગથી ચડ્યાં ને છતાં જે સાધ્ય સાધી ન શકીએ, તે જેમ હથિયાર છે, સાધનસામગ્રી છે છતાં શત્રુના ટપલાં ખમે તે કેવો ગણાય? તેમ આપણને આ મનુષ્યપણું, આર્ય ક્ષેત્ર વગેરે સાધન કે જેના વડે કર્મ રાજાને સર્વથા નાશ કરી શકાય તેવાં મળેલાં છે, છતાં આપણે કર્મને આધીન ચાલ્યા કરીએ છીએ અને કહીએ કે કર્મને ઉદય. વાત ખરી. પણ તું બાયેલે થયે તેને વિચાર આવ્યો? આ વાત વિચારશે તે જૈન ધર્મવાળાએ બધી
