________________
એકવીરામું ] સદ્ધર્મદેશના
૨૩૫ વાત કેરાણે મૂકી અને દેવ, ગુરુ કેમ માન્યા તે સમજાશે. શાથી? ગુણથી. ગુણ ક્યારે? તે કર્મને હણ્યા ત્યારે. કર્મ હણ્યાં તેથી ગુણો અનંતા છે તે આપણું કેન્દ્ર કયું? તે કર્મને હણવાં તે. આથી ના રિહંતાઇ બેલીએ છીએ. છેલા પુદ્ગલમાં મનુષ્યની સ્થિતિ
હરિભદ્રસૂરિજી કહે છે કે જે મનુષ્યનાં ઉદ્યમ અને કર્મ બળવાન હોય પણ આત્માને કર્મના કરતાં બળવાન બનાવતા નથી તે મનુષ્યો છેલ્લા પુદ્ગલપરાવર્ત માં નથી. કર્મને હણવાની ઈચ્છાવાળો નથી તે છેલ્લા પુદ્ગલપરાવર્તનમાં નથી. હરિભદ્રસૂરિજીએ બે જ વાડા પાડ્યા. એક છેલ્લા અને એક વધારેને. તેની નિશાની શી? કર્મ કરશે તેમ થશે તે આ છેલ્લા પુદ્ગલ સિવાયને. છેલ્લા પુદ્ગલમાં હોય તે તે કર્મના ઉદયને કાબૂમાં લઉં, નવાં કર્મ બાંધું નહિ તથા નવાં કર્મો બાંધીને તેનાં ફળો ભેગવવાને વખત લાવું નહિ. આ વિચાર છેલ્લા પુદ્ગલમાં આવે ત્યારે જ આવે અને ત્યારે જ ધર્મ શબ્દ બલવાને લાયક થાય. આ વિચારે આવે ત્યારે મારે જીવ કર્મ કરતાં બળવાન, કર્મના ઉદયને દાબવે અને કમને ઉદય ન જાગવા દેવે તે મારૂં કર્તવ્ય છે, આ વિચાર આવે. આ વિચાર આવે ત્યારે જ ધર્મ. દુર્ગતિમાં જતા જીવને રેકે તેવું અનુષ્ઠાન કે જે સદ્ગતિ ન ન મળતી હોય તે મેળવી આપે તેનું નામ ધર્મ. દુર્ગતિ થવાની હતી તે શાના ઉદયે ? તે કર્મના ઉદયે. તે રેકાય કયારે? તે મારે કરેલે ધર્મ એટલે શક્તિવાળો હોય કે દુર્ગતિનાં બાંધેલાં કર્મોને તેડી નાખે.
