________________
ત્રેવીસમું]
સદ્ધર્મદેશના
૨૬ ૧
એકને છેડીને અસંખ્યાત નથી. નિર્યુક્તિકાર મહારાજ ભદ્રબાહુ સ્વામીજીએ ચાઉરંગીની નિરૂપણાના ચારના નિક્ષેપમાં ચારને બદલે એકને નિક્ષેપ કર્યો (૪૦ નિ ના
૪૨). દશવૈકાલિકમાં દસને બદલે એકને નિક્ષેપ કર્યો ( નિઃ ૦ ૮). કાળ અનંત ખરે કે નહિ?
દસ, ચાર, છ એટલે શું? છ એકડાનું નામ છે, ચાર એકડાનું નામ ચાર. દસ એક્કાનું નામ દશ. તેમ અનંતા પુદ્ગલપરાવર્ત એટલે એક એક કરતાં અને તા. એ એક ખુલાસો થયો. અનંતા તેને છેડે કેમ આવ્યું? છેડે આવે તે અનંતા કહેવાય કેમ? વાત ખરી. જે અનંતાનું સ્વરૂપ સમજશે તો આ માલમ પડશે કે અનંતા કાળે એક એક થાય. દરેક મતવાળા, બુદ્ધિવાળાને માનવું પડે કે કાળ અનંત થયો, તે કહેવું પડે. કેમ? નાકટ્ટાને આ કાળ ગયે તેની પહેલાં શું ? તેની જવાબદારી તેના માથે આવે. જેમ લેણદેણના દાવામાં લેણની સાબિતીની જવાબદારી વાદીના માથે પણ કેટલીક વખત જવાબદારી પ્રતિવાદીને માથે આવે. ચારીને ગુને દઈને ફચિાદી કરી. હવે ચાર બચાવ કરે તે ખેટે કે ખરે, તેમાં તમારે ઊભા રહેવું પડે તે વાત જુદી. ચોરીની ફરિયાદ જેના ઉપર કરવામાં આવે તેને મુશ્કેટાટ બાંધે. તે છૂટવા માટે પિતાને બચાવ કરે. છૂટવા માટે બધું તેને સાબિત કરવું પડે. તેમ અહીં જેઓ કાળને અનાદિ ન માને, પરમેશ્વરને અનાદિથી થતા ન માને, તે તેને એની શરૂઆત ક્યારથી થઈ તે કહેવું પડે. અનાદિ નહિ માનનારના માથે તે જવાબદારી ચાટે.
