________________
ષોડશક પ્રકરણ
[ વ્યાખ્યાન
જાણવા, છેડવા અને આદરવાલાયક થાય માટે ખેલ્યા; જે જીવ અને અજીવ એ જ ખાલે તો એ વિભાગ ન આવે.
૨૪૪
ઘડામાં માટી મુખ્ય, ખીજા સહકારી
હૈયાદિથી જે જ્ઞાન કરાવવું તે પ્રયાજન છે તેથી જીવ, અજીવમાં બધું આવતું હતું છતાં જુદું કહેવું પડયું. વચનની આરાધના શામાં ? છાંડવાલાયકને છાંડવાલાયક માને, આદરવાલાયકને આદરવાલાયક માને અને જાણવાલાયકને જાણવાલાયક માનીએ ત્યાં, બધા મતવાળા જગતના પદ્માને કહેવા માંડે છે પણ હેય, અજ્ઞેય અને ઉપાદેપરૂપે એકેમાં વિભાગ નથી, ચાહે જે દર્શનવાળા હોય તેમાં તે વહેંચણુ નથી. હીરા વેચનારે કાંકા, વાલ, ચણા ભેગા કરીને ઝવેરી થઈને વેચવા બેસે તે કેવા ગણાય ? તેમ જેને હેયાદિના વિભાગે રાખ્યા નથી, ઘટના રાખી નથી અને વાત કરે તે તે તેના જેવા ગણાય. જીવાદિ નવ તત્ત્વોને હૈયાદિરૂપે પ્રતિપાદન કરનારાં વચનો તે સાંભળીને હૈયાદિકપણે પ્રતીતિ કરવી તેનું નામ વચનની આરાધના, અને તે દ્વારાએ જ ધર્મ,
તે શાથી ? સાધનાથી. વચન એકલું છે કે જેથી એમ કહેા છે ? તે ના, જેમ ઘડી ચક્રથી થયા, કુંભારને હાથે થયા પણ માટીનો ઘડો. માટી મુખ્ય તેમ અહીં ધર્મને અંગે વચનની આરાધના મુખ્ય, બીજા' સહકારી. તે કેમ ? તે તે જે જણાવશે તે અધિકાર અગ્રે વર્તમાન
