________________
૧૩૬
ડશક પ્રકરણ
[ વ્યાખ્યાન
તે શુદ્ધને શુદ્ધ અને અશુદ્ધને અશુદ્ધ કહી શકે કયાંથી? હવે ધર્મ, તેનાં અનુષ્ઠાને ને તેના રિવાજે તે બીજાઓને અનુકરણ કરવાં પડે. કેને? જેઓ આત્માને સાક્ષાત્, જાણતા નથી તેમને માટે ધર્મને કહેનારા હોય તેને સર્વજ્ઞાપણું. હેવું જોઈએ. તે સિવાય અરૂપી એ “આત્મ-પદાર્થ જાણી શકાય નહિ. માટે જ કહે છે કે જે આત્માની પરિણતિ. શુભ-શુદ્ધ થઈ કે અશુભ-અશુદ્ધ થઈ તે ન જાણે તે પછી આત્માએ શું પરિણામ નીપજાવ્યું કે તે ક્યાંથી જાણે? માટે ધર્મનું નિરૂપણ કરી શકે તે કેવલ સર્વજ્ઞ વીતરાગ ભગવાન, તે સિવાય ધર્મનું નિરૂપણ કરવાને કઈને હક નથી. જેઓએ પિતાના પરમેશ્વર માન્યા છતાં તેને સર્વજ્ઞ ન માન્યા હોય તેવા લેકે જીવને જાણતા નથી. અને તે જે ધર્મની વાત કરે તે પારકું સાંભળીને અનુકરણ કરીને. ... હવે અહીં તમે કહેશે કે સર્વ ધર્મ કહે તે સિવાય કઈ જાણે નહિ અને જયારે જાણે નહિ તે ધર્મ કહી શકે નહિ હૈ પછી તમે કેવલજ્ઞાની તીર્થકરે સિવાયના વખતમાં શાસનને કેવી રીતે માને છે? તારી વાત એ પણ તીર્થકરે અને સામાન્ય કેવલી સિવાયનાને ધર્મનું નિરૂપણ કરવાને હુંક નહિ તે શાસનને કેવી રીતે માને? ત્યારે કહ્યું કે શાસન કેવી રીતે ચાલે છે તે તપાસ્યું ! તે તીર્થકરેએ જે સ્થાપેલું તે ચાલે છે, પણ સ્થપાતું નહિ ત્યારે સ્થાપેલામાં પણ તે કહી ગયા છે તે અમે કહીએ છીએ. માટે “નિબાપત્ત તત્ત આપણું નહિ, હું કહું છું તે પ્રણ નહિ; પણ આ કહે, છે તે આપણે કહેવું પડે છે. જ્યારે કઈ કહે કે હું કહું !
