________________
૧૩૪
ડશક પ્રકરણ [ વ્યાખ્યાન જગતભરમાં આર્ય પ્રજા માત્ર ધર્મને માનનારી છે. તેથી શ્રુતકેવલી ભગવાન ભદ્રબાહુસ્વામીજીએ જનસમુદાયની અપેક્ષાએ આર્ય ને અનાર્યનું લક્ષણ કરતાં જણાવ્યું કે
જ્યાં ધર્મ એવા શબ્દો સ્વપ્ન પણ ન હોય તેને “અનાર્ય કહે. ધારિ દુ-ધર્મ એવા શબ્દો સ્વપ્ન પણ ન હોય. સ્વમ ક્ષેત્રને ન હોય, પણ મનુષ્યને હાય; માટે મનુષ્યસમુદાયને અંગે આ લક્ષણ. આપણને “આર્ય' શબ્દ તરફ દેરે, કેમકે જગતમાં પણ શબ્દ પ્રસિદ્ધ હોય તે તેને પદાર્થ કેઈ વિચારવા બેસતું નથી, પણ શબ્દને સીધે વ્યવહાર દુનિયા કરે છે. આ શબ્દની સમજણ ' જગતે અને જૈનેતએ ઈશ્વર એ વ્યવહાર કર્યો પણ તે સર્વજ્ઞ, વીતરાગ છે માટે પરમેશ્વર માનીએ છીએ તેમ નથી રાખ્યું પણું જગત કરીને ચાલ્યા માટે પરમેશ્વર માને છે. પણ તેનું સ્વરૂપ કયું? તે અંગે વિચાર ન કરે. આર્ય' શબ્દ દરેકના ખ્યાલમાં છે તે દરેક વાપરે છે. પોતે આર્ય' કહેવડાવવા માંગે છે, પણ “આર્ય' શબ્દ કેમ બન્ય તેને ખ્યાલ નથી. માટે જણાવે છે કે-સાદુ- થતા પ્રાતઃ ૩પરિત્યાર્થી (fe go વ૬) પહેલેથી છોડવા લાયક વસ્તુથી દૂર રહેલા તે “આર્ય'. આપણે હિંદુને માટે લઈએ તે જન્મથી માંસ, મદિરાથી દૂર રહેલા. જૈન અંગે લઈએ તે જન્મથી રાત્રિભોજન, કંદમૂળથી દૂર રહેલા. તેમ આર્યમાં જે જે પાપનાં કારણે તેનાંથી દૂર રહેલા છે તે માટે આર્ય. પાપથી દૂર રહેવું–ધર્મમાં તમન્નાવાળા રહેવું.
