________________
૧૪૬
પડશકે પ્રકરણ
[ વ્યાખ્યાન
વ્યાખ્યાનઃ ૧૪ શાસ્ત્રકાર મહારાજા આચાર્ય ભગવાન શ્રીમાન હરિભદ્રસૂરિજી મહારાજા ભવ્ય જીના ઉપકારને માટે પડશક નામના પ્રકરણને રચતા થકા આગળ સૂચવી ગયા કે આ સંસારભરમાં સર્વ આસ્તિક વર્ગ ને સર્વ આર્ય વર્ગ ધર્મની ચાહનાવાળા છે. કઈ પણ જીવનને “મહેલ બનાવવાવાળા મનુષ્ય ધર્મને માન્યા વગર રહે નહિ, પણ જેને જીવન જેલરૂપ બનાવવું છે તે ધર્મને ન માને. કેમ? કેદીની દષ્ટિ મકાનની આગળપાછળ ન જાય, કારણકે તે કેદખાનું છે. જેઓએ આ જીવનની બહાર દષ્ટિ ફેરવી નથી તેમને તે ઉત્તર પૂર્વ વગેરે ભામાં ફેરવી ક્યાંથી હોય. કેમ? તે પહેલાં આ જીવન સાથી મળ્યું? આનું ફળ શું? તે જેને વિચાર્યું નથી એટલે કે મનુષ્ય ગયા જીવન ઉપર વિચાર કરતા નથી. ગયા જીવનમાં જેણે દૃષ્ટિ ફેરવી નથી, જેની જતી નથી, જેણે આવતા જીવન ઉપર દૃષ્ટિ ફેરવી નથી, જેની જતી નથી. તે આ ભવને જ દેખે છે. માટે ભવની કોટડીમાં દેખનારે તે “કેદી.” આ ભવની કેટમાં તે જાનવરે પણ દેખે છે. જાનવરે પોતાનાં સુખ, સ્થાન, શરીર અને સંતાનનું રક્ષણ કરે છે. મનુષ્યપણાની વિશેષતા
આ જન્મને અંગે જાનવર, પશુ, પંખી બધાં પણ વિચાર ધરાવનારા હોય છે. તે પછી મનુષ્યપણામાં અધિક્તા
શી? દુનિયાદારીની દષ્ટિએ શાસ્ત્રકાર ગર્ભજ મનુષ્યમાત્રને વિચારવાળા ગણે છે. પણ તે કેની દૃષ્ટિએ? જગતના
