________________
સોળમું]
સદ્ધર્મદેશના
કહેવાની છુટ. અને એમના મેઢા ઉપર તાળુ એમ ને? તે પછી શાસ્ત્રકાર તે વાપરે તેમાં નવાઈ શી? ગયા ભવને વિચાર, ભવિષ્યના ભવને વિચાર કરવાવાળા આત્માને કર્મ કરવાવાળે, તે કર્મના ફળે તે ભગવશે તેમ માનવાવાળે નથી–તે વિચાર આવે નહિ તેવાને અમે અણસમજુ-વિચાર વગરને કહીએ છીએ. કહે કે “નાલાયક' શબ્દ તમે વાપરેલ છે. તે જ શાસ્ત્રકારને નામે વાપરીએ છીએ. ધર્મનું બીજ કયાં ?
ધર્મને માટે લાયક કયારે ? જેમ વ્યવહારમાં લાયક ક્યારે ગણે? આર્થિક-કૌટુંબિક સ્થિતિને સમજે તે લાયક’. તેમ અહીં ભૂત અને ભવિષ્યના જે વિચારવાવાળો હોય તેને જ “લાયક ગણીએ છીએ; એ ન માને તે તે નાલાયક ગણાય. બીજાના માટે જે શબ્દ વપરાય તે પિતાને માટે વપરાય ત્યારે જ સમજે માટે તે “સમજુ' ગણાય. ધર્મનું બીજ શું? ગયે જન્મ, આ જન્મ ને આવતે જન્મ એમ ત્રણ જન્મ માનવાં તે ધર્મનું બીજ; તે ન માને તેને નાલાયક' કહે તેમાં ચીઢાવે છે શા માટે? તમને વાપરવામાં વાંધો નહિ અને અહીં વાપરે ત્યારે આંખ લાલ કેમ કરે છો ? ધર્મને અંગે જેઓ ગયા ભવ, આ ભવ અને આવતે ભવ એ ત્રણને અંગે વિચાર કરે નહિ તે ધર્મના બીજમાં નથી. માટે ધર્મને અંગે નાલાયક કહે તેમાં નવાઈ શી ? આ કહેવાથી આ સમજણ ઘણું ઓછામાં હોય છે. હું કઈ ભવથી આવ્યો છું અને અહીંથી કઈ ભવમાં જવાને જવાનો છું. આ સમજણ કેટલાકને હેતી નથી. કેટલાકને
