________________
નવમું
સદ્ધ દેશના તે ન હોય તે કૂતરી, ભુંડણ સૃષ્ટિનું સર્જન વધારે કરે છે, માટે સૃષ્ટિનું સર્જન કેઈનું કર્યું થતું નથી, પણ આપોઆપ થાય છે. તેને અંગે ઈશ્વરને દેવે તે જરૂરતું નથી, પણ સ્વતંત્રતાના સર્જનમાં આત્મા પુદ્ગલથી જુદે છે, કર્મ પાંજરામાંથી મુક્ત થાય તેને માટે અરિહંતની જડ. સ્વતંત્રતાના સર્જન માટે અવતાર લે તે? અવતાર લે તે જીવને આધીન છે? હા. અજવાળું કરવું તે આપણે આધીન નથી, પણ દવે કરે તે આપણા હાથની વાત છે. તેમ અંધારૂં કરવાની આપણી તાકાત નથી, પણ બારીબારણું બંધ કરવાની તાકાત છે. તેમ આવતે જન્મ આપણું હાથમાં નથી, પણ જે કર્મ બંધાય તે આપણા હાથની ચીજ છે. આપણે સારા કર્મ કરીએ તે તાકાત નથી પરમેશ્વરની કે આપણને દુર્ગતિમાં મેલી શકે. સૃષ્ટિના સર્જનહાર તરીકે પરમેશ્વરને માનનારા તેને કર્મની ગુલામીમાં ચાલવું પડે. જૈન ગુલામી પ્રજા માનતી નથી ત્યારે જૈનેતરે ગુલામી પ્રજા સિવાય બીજું માનતી નથી. આ વસ્તુ કઠણ લાગશે. આ વાત બીજાને ઉતારી પાડવા અને પિતાને ઉત્કર્ષ જણાવવા માટે કહેવામાં આવી છે? ના. પણ જૈને જીવને જવાબદાર અને જોખમદાર માનનારા છે. હિંસા કરે તે તે હિંસાની જવાબદારી જીવની, અને તેના ફળ ભેગવવાની જોખમદારી પણ તેની. તે મેં હિંસા કરી તેમ જવાબદારી ગણે છે. પિતે ધર્મ કર્યો હોય તે સારું થયું. આ શાથી? પિતાની જવાબદારી ગણી તેથીને? જે પિતાની જવાબદારી નથી માનતે તેને હિંસા કરી કે દાન કર્યું તે પરમેશ્વરે કરાવ્યું તે તેમાં પિતાને શું ? પાનાભાઈ જેવા કહે કે કર્મ તે જડ છે તે કેવી રીતે સારૂ કે ખરાબ ફળ
