________________
૧૨૨
ષોડશક પ્રકરણ
[ વ્યાખ્યાન
અંગની રચના કરી તેમાં પહેલું આચારાંગ રચ્યું તેમાં પણું પહેલે શ્રુતસ્કંધ, તેમાં પણ પહેલું અધ્યયન, તેમાં પણ પહેલે ઉદ્દેશક અને તેમાં પણ પહેલું સૂત્ર કહ્યું. अस्थि मे आया उववाइए। આ જીવન જેલરૂપ છે કે મહેલરૂપ?
તમે તમારા જીવને જેલરૂપે જન્મજન્મ બનાવ્યું છે માટે હું તમને કહું છું કે તમે જીવનને મહેલરૂપ બનાવે. તે કેવી રીતે? જેલ એટલે દુનિયાના વ્યવહારથી કપાયેલું સ્થાન. પછી ભલે તેમાં ગાડી, ઘેડા, પલગ ચાહે તે હેય છતાં નજરકેદમાં પણ દુનિયાને વહેવાર બંધ. ત્યારે મહેલ કેને કહીએ? જ્યાં બધી જાતની છૂટ; બહાર આવે ખરે અને પોતે બહાર જાયે ખરે. મહેલમાં રહેલો ચારે બાજુ દષ્ટિ રાખી શકે ખરે. તેમ આપણે અનાદિ કાળથી જન્મ-મરણ ર્યા ગયાં. આપણો કઈ પણ ભવ જીવન વગરને નહોતે. આ ભવ પણ જીવનવાળે છે ને ? તે જીવન જેલ છે કે મહેલ ? કેમ? જેમાં જગતને વહેવાર હોય તે “મહેલ' અને જેમાં જગતને વહેવાર ન હોય તે જેલ'.
જેને જ જીવનને મહેલરૂપ બનાવી શકે - અહીં વિચાર કરે કે આ જીવન કેમ મળ્યું ? આ જીવનનું ફળ ક્યું? જે મળેલા જીવનને, તેનાં કારણો ને મળેલાં ફળોને વિચાર ન કરે તેવા મનુષ્યનું જીવન કેવળ જેલ. મહેલ કેને? આ જીવનનાં કારણે ને ફળો ક્યાં તેને વિચાર કરે તે મનુષ્ય પોતાના જીવનને “મહેલ બનાવી શકે. તે કોણ બનાવે ? કેવળ જેને. જૈને સિવાય
