________________
ષોડશક પ્રકરણ
[ વ્યાખ્યાન
૧૩૦
પણ ગુનેગાર તરીકે માન્યા. ચાર્જ ફાઇલ (file) કર્યું", છતાં પૂછવામાં આવે તે તે કહે કે હું મારી જાતને ‘બિનઝુનેગાર’ જાહેર કરૂ છુ. આ શબ્દની પ્રતીતિ. ધ નહિ હોવા, અભિમાન આવવું નહિં, કપટી નથી, લેાભી નથી તે શબ્દ સારો. પછી ભલે પોતે પ્રધ, માન, માયા, લાલ કરનારા હોય; છતાં ઉપર કહ્યા પ્રમાણે સારા લાગે છે, તેથી હુ ધી વગેરે નથી આવા શબ્દો પોતાના માટે કહેવા તૈયાર છે.
ધનું સ્વરૂપ
આ અન્યમતવાળા જીવને જવાબદાર, જેખમદાર, ‘કમ્’ આદિ શક્તિવાળા માનતા નથી. છતાં પણ ધ એવી ચીજ છે કે આપણી દુર્ગતિ કે ને સતિ આપે. ઇશ્વરમાં લઈ લીધા ધર્મ; પછી આ ધર્મ ધારી કેટલા ? માટે ઇશ્વરને કારણે મેલ. એ ! આમે બેલાય અને આમે બેલાય. ઊંડા ન ઊતરીએ તે શું થાય ? હવે એક વસ્તુ કબૂલ કરીને તેના ઉપર ચાલીએ; પછી ગમે તે રીતે કબૂલ કરી હાય. ફૂલની અપેક્ષાએ બધા આસ્તિકા એક રૂપે છે. કાઈ પણ એમ નથી માનનાર કે મારો ધર્મ સતિ નહિ આપે. સદ્ગતિ રોકશે, દુતિ નહિં કે ને દુતિ શકેને આપશે. પણ સદ્ગતિ આપનાર અને દુર્ગતિ શકનાર એવા ધર્મ છે. એ વાત સર્વ આસ્તિકાએ એકમતે કબૂલ કરેલી છે. હુ'મેશાં નિયમ છે કે એક વખત કબૂલ કરી લે પછી તેની મહેનત હાય, પણ આગળ ચાલવાનું કામ હોય. માટે હાડેશમાં સીધા ધર્મની પરીક્ષામાં આવ્યા. કારણ ? દરેક મતે કબૂલ કરી લીધું કે દુર્ગતિ રોકનાર અને સદ્ગતિ
