________________
કરી છેડશક પ્રકરણ [ વ્યાખ્યાન બગાડનાર છતાં તેના તરફ દૃષ્ટિ કરે તે જવાને તૈયાર. પણ તમારે દષ્ટિ તે કરવી નથી? ક્રોધ ન હોય ત્યારે બે બે રાગડે બોલે છે કે “કાંધે ક્રાડ પૂરવતણું સંયમ ફલ જાય.” આ
ક્યાં સુધી ? તે ક્રોધ ન આવે ત્યાં સુધી હથિયાર ક્યાં સુધી? હલ્લે ન આવે ત્યાં સુધી. પણ હલ્લો આવે ત્યારે હથિયાર સંતાડે તેની શી દશા? તેમ આપણી પાસે હથિયારો છે પણ કૈધને હલ્લે આવે ત્યારે તે બધાં ઢાંકી દેવાનાં. આને અર્થ શ? અર્થાત્ ક્રોધને કાઢ સહેલે, પણ જ્યાં સુધી કાઢે નહિ ત્યાં સુધી તે અંદગીઓની અંદગી સુધી ખસે નહિ. આવા ક્રોધરૂપી તાવને કાઢવાનું ઔષધ બતાવનાર હોય તે તે કેવળ એક જ. કે જેને આ જગતમાં આ પિતાનું, આ પિતાથી વિરૂદ્ધ છે તેવું કશું નથી. આવી રીતે ઈષ્ટ હોય કે અનિષ્ટ હોય, છતાં તે તરફ રાગ કે દ્વેષ નહિ રાખનાર તેવા જે હોય તે જ આ રોગ ટાળી શકે. એને જગતમાં કંઈ પણ ઈષ્ટ તરીકે કે અનિષ્ટ તરીકે નથી, તેમ જગતમાં કઈ પણ વસ્તુને પક્ષપાત નથી. મનુષ્યના પક્ષપાતને ખરાબ ગણું જે મનુષ્ય ગુનેગાર હોય તેને ન્યાયાધીશને હક્ક ન મળે. તેવી રીતે અનિષ્ટ પદાર્થો-વિષય તરફ રેષ, જડ તરફ રેષ, જડના પ્રેમમાં પડેલે, જડના શ્રેષથી દાઝેલે તે જગતના ક્રોધને દૂર કરવા માટે સમર્થ કયાંથી થાય? માટે ક્રોધરૂપ તાવને દૂર કરનારી ચીજ માત્ર વીતરાગ પરમાત્મા.
તેવી રીતે અભિમાન કર્યા? જ્યાં ક્રોધ હોય ત્યાં. તેવી જ રીતે માયા ને લેભ. આ ચારેથી બચાવનાર કોણ? જે એનાથી બચ્ચા હોય છે. દુનિયામાં એવું કઈ નથી કે જે પિતે બે અને બીજાને તારે. તેમ જેણે પિતે ક્રોધાદિ દૂર કથા નથી,
