________________
વિસ્તરતી ક્ષિતિજે
૫
તો જવાન તેમના અંગત મદદનીશ તરીકે આવેલો. કસ્તૂરભાઈની નજર તેના પર કરી. માલવીયજીએ તેની ઓળખાણ કરાવી:
“આ મિ. બી. કે. મજુમદાર. યુનિવર્સિટીમાં અર્થશાસ્ત્રના વ્યાખ્યાતા છે. બી. એચ. યુ.ના એમ. એ. અને લંડન સ્કૂલ ઑફ ઇકોનોમિક્સના બી.કોમ. છે. હોનહાર જુવાન છે.”
કસ્તુરભાઈએ બીજે દિવસે બી. કે. મજુમદારને એકવા બોલાવ્યા. “મિલની લાઇનમાં આવવું છે?”
“પ્રયોગ કરી જોઈએ. શું કામ કરવાનું?” મિલના સેક્રેટરીનું.” “અનુભવ નથી.” “શીખી લેવાનું.” “ભલે.”
માસિક અઢીસો રૂપિયાના પગારથી તેમણે બલુભાઈ મજુમદારને સેક્રેટરી તરીકે નીમ્યા. બંને પક્ષે ત્રણ વર્ષનો મૌખિક કરાર હતો. ન ફાવે તો બંને છૂટા. શરૂઆતમાં તેમણે એજન્ટના સેક્રેટરી તરીકે કામ કર્યું. અંગ્રેજીમાં પત્રવ્યવહાર કરવાનું અને હિસાબ અંગ્રેજીમાં લખાયો હોય તેને ગુજરાતીમાં ઉતારવાનું કામ તેમને સોંપાયું. થોડા વખતમાં તેમણે મિલના વહીવટનું કામ એવી સરસ રીતે ઉપાડી લીધું કે કસ્તુરભાઈના પરમ વિશ્વાસને પાત્ર, જમણા હાથ જેવા થઈ પડ્યા. દસકા પછી અમદાવાદ એજ્યુકેશન સોસાયટીની એચ. એલ. કોલેજ ઑફ કૉમર્સના પ્રિન્સિપાલની જગા ખાલી પડી. તે જગા માટે તેમને પૂછવામાં આવેલું. બી. કે.એ કસ્તુરભાઈને પૂછયું ત્યારે જવાબ મળ્યો: “આ લાઈનમાં જ તમારો અભ્યદય છે.”
એક વાર બી. કે. મજુમદારને આ લખનારે પૂછયું: “તમે શિક્ષણનું ક્ષેત્ર છોડીને આ ઉદ્યોગનું ક્ષેત્ર કેમ પસંદ કર્યું?”
“ખરું કહું? એકેડેમિક લાઇનમાં મારું ગજું નથી એમ મને એ વખતે લાગેલું.”
“એમાં તમારી જાતને તમે અન્યાય કર્યો હોય એમ નથી લાગતું?” “હું બી. એચ. યુ.માં જોડાયો ત્યારે ડો. વી. કે. આર. વી. રાવ, ડો. સિદ્ધાંત
Scanned by CamScanner
