________________
भगवतीसूत्रे णान्तराला-आग्नेयकोणः २, दक्षिणा ३, दक्षिणपश्चिमा-दक्षिणपश्चिमान्तराला नैऋतकोणः ४, पश्चिमा ५, पश्चिमोत्तरा-वायव्य कोणः ६, उत्तरा ७, उत्तरपौरस्त्या-ईशानकोणः ८, अर्धा ऊर्ध्वदिशा ९, अधश्च-अधो दिशा १०, गौतमः पृच्छति-' एयासि णं भंते ! दसण्हं दिसाणं कह णामधेज्जा पण्णत्ता, ? हे भदन्त ! एतासां खलु दशानां दिशानाम् कति नामधेयानि नामानि प्रज्ञप्तानि? भगवानाह- गोयमा ! दस नामधेना पण्णत्ता' हे गौतम ! दशानां दिशानां दश नामधेयानि नामानि प्रज्ञप्तानि भणितानि, 'तं जहा-इंदा १, अग्गेयी २, जमाय ३, नेरती ४, बारुणीय ५, वायवा से, सोम्मा ७ ईपाणीय ८, विमलाय ९, तमाय १० बोद्धव्या ॥१॥ तद्यथा-ऐन्द्री-इन्द्रो देवता यस्याः सा ऐन्द्री पूर्वादिगुच्यते १, आग्नेयी, अग्निदेवता यस्याः सा आग्नेयी अग्निकोणः २, प्रदेश ईशान कोण ८, ऊर्ध्व दिशा ९ एवं अधोदिशा १० । अव गौतम प्रभुसे ऐसा पूछते हैं-' एयासि णं भंते ? दसण्हं दिसाणं कह णामधेज्जा पण्णत्ता' हे भदन्त ! इन दशों दिशाओंके और दूसरे नाम कितने कहे गये हैं ? उत्तर प्रभु कहते हैं-(गोयमा) हे गौतम ! 'दस नोमघेज्जा पण्णत्ता' इन दश दिशाओंके और दूसरे नोम दश कहे गये हैं। तं जहा' जो इस प्रकारसे हैं-'इंदा १, अग्गेयी २, जमाय ३, नेरती ४, वारुणी य ५, वायव्या ६। मोम्मा ७, ईमागीय ८ विमला य ९ तमा य १० बोद्धव्वा" जिस दिशाका स्वामी इन्द्र हैं वह दिशा ऐन्द्री पूर्वदिशा कहलाती है १, जिसका स्वामी अग्नि देवता है वह दिशा आग्नेयी दिशा कहलाती हैं २, जिस दिशाका स्वामी यम देवता हैं वह दिशा याम्या दक्षिण दिशा कहलाती है ३, जिस दिशाका स्वामी
गौतम स्वामीना प्रश्न-"एयासिणं भंते । दसण्ह दिसाणं कइ णामधेजा पण्णत्ता !" मापन ! - 240 शामान भी या नामी ४ii छ ?
मडावीर प्रभुना उत्त२-" गोयमा !" गौतम ! " दस नामधेजा पण्णत्ता" तशे शियान! ollon नाम इस घi छ, “ तंजहा" नीचे प्रमाणे छ -" इदा१, अग्गेयीर, जमा य३, नेरती४, वारुणी५, य वायव्वा६, सोम्मा७, ईसाणी य८, विमला य९, तमाए१० बोद्धव्या"
' (૧) જે દિશાને સ્વામી ઈન્દ્ર છે ને દિશાને અદ્રિ (પૂર્વદિશા) કહે છે. (૨) જે દિશાનો સ્વામી અગ્નિદેવતા છે, તે દિશાને આયી દિશા કહે છે (૩) જે દિશાને સ્વામી યમદેવતા છે તે દિશાને પામ્યા (દક્ષિણ દિશા) કહે છે. (४) शिना स्वाभा नै त छ, ते हिशाने नेता (नत्य छी) छे.